۵-بین نظرات دانشجویان در زیر نظام های آموزش عالی در زمینه اثربخشی درس عملیات کشاورزی تفاوت معنی داری وجود دارد.
۱-۶- محدودیت های تحقیق
فعالیت های پژوهشی همواره دارای محدودیت هایی است که مانع دستیابی محقق به نتایج صددرصد قطعی و واقعی می شوند، بنابراین دستیابی به نتایج مطلوب، مطابق اهداف از پیش تعیین شده دشوار به نظر می رسد. از جمله محدودیت ها و مشکلات این پژوهش مشکل دسترسی به نمونه های تحقیق خصوصاً در زمان عملیات میدانی تحقیق بود.

۱-۷- محدوده های پژوهش
۱-۷-۱- محدوده زمانی
انجام پژوهش در بازه زمانی سال ۱۳۹۲خورشیدی بود.
۱-۷-۲- محدوده مکانی
محدوده مکانی این پژوهش دانشکده های کشاورزی دانشگاه های شهرستان خرم آباد(مرکز استان لرستان) شامل دانشگاه لرستان، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام نور بود.
۱-۷-۳- محدوده موضوعی
در این پژوهش به بررسی میزان اثربخشی درس عملیات کشاورزی در دانشگاه های شهرستان خرم آباد پرداخته شده است.از لحاظ موضوعی در حیطه آموزش عالی کشاورزی با تاکید بر ارزشیابی برنامه ریزی درسی (دروس عملی) می باشد.
۱-۸-تعاریف عملیاتی
۱-۸-۱-آموزش عالی: به سطحی از آموزش گفته میشود که در دانشگاه ها،کالج ها و موسسات فن آوری ارائه می شود و منجر به اعطای مدرک دانشگاهی می شود.
۱-۸-۲-آموزش کشاورزی:
شاخه ای از آموزش های حرفه ای با هدف تطبیق دادن و آشناساختن فرد با فعالیتهای حرفه ای کشاورزی (موحد محمدی،۱۳۸۲).
۱-۸-۳-اثربخشی:میزان عملکرد یک فعالیت با توجه به هدفهای پیش بینی شده یا اندازه گیری وسعت یا میزانی که یک فعالیت به هدف خود میرسد(سلمان زاده و همکاران،۱۳۷۹).
۱-۸-۴-ارزشیابی اثربخشی: منظور از ارزیابی کارایی آموزشی قضاوت درباره آن است که برای سطح مطلوب برونداد(دانش آموخته،آثار علمی،خدمات تخصصی)،چه حداقلی از درونداد(ویژگی های یاد گیرنده،ویژگی های معلم،بودجه و غیره) و فرایند(یاددهی ،یادگیری و غیره)کفایت میکند.به عبارتی منظور از کارایی آموزشی آن است که برای سطح معینی از عوامل درونداد،برونداد آموزشی به حداکثر رسانده شود.
۱-۸-۵-آموزش:فرآیندی از یادگیری که طی آن مجموعه ای از دانش های مرتبط و منظم همراه بات عادات و مهارت های حاصل از آن انتقال می یابد(سلمان زاده و همکاران،۱۳۷۹).
۱-۸-۶-نگرش: تمایلات یا نقطه نظرهای مشخص فرد نسبت به موضوعات و رفتارهای مختلف(سلمان زاده و همکاران،۱۳۷۹).
۱-۸-۷-دانش:دامنه اطلاعات، آگاهی،فهم نوآوری و عملکرد آن(سلمان زاده و همکاران،۱۳۷۹).
۱-۸-۸-مهارت: توانایی مورد لزوم در یک شغل که از طریق تجربه یا آموزش ضمن کار کسب می شود(سلمان زاده و همکاران،۱۳۷۹).
۱-۸-۹-درس عملیات کشاورزی: برنامه آموزش علمی با هدف آشنایی دانشجویان با طیف کارهای مزرعه و کسب مهارت و دانش های اساسی نظیر کاشت،داشت و برداشت محصول،پرورش دام و … (سلمان زاده و همکاران،۱۳۷۹).
فصل دوم
ادبیات و پیشینه پژوهش
۲-۱-مقدمه:
در این فصل بر اساس ماهیت و موضوع پژوهش به آموزش عالی،آموزش عالی کشاورزی اهمیت دروس عملی در بهبود کارایی علوم کشاورزی،اثربخشی آموزشی،برنامه ریزی و ارزشیابی آموزشی،اصول،مدل ها و…پرداخته می شود.
۲-۲- آموزش عالی در ایران
آموزش عالی در ایران بخشی از آموزش و پرورش در ایران است و در حال حاضر زیر نظر وزارت علوم ،تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی(برای علوم مربوط به درمان و بهداشت)اداره و سازماندهی می شود((www.wikipedia.org.آموزش عالی با پیشینه ای به قدمت بیش از هشت سده،به عنوان نهادی کلیدی مورد توجه خاص ملت ها و دولت هاست و به جرات می توان گفت در میان نهادهای اجتماعی اقتصادی که ظرف چند سال اخیر پا به عرصه وجود گذاشته اند،تنها تعداد انگشت شماری توانسته اند مانند دانشگاه ها دوام آورند و پایدار بمانند.
دانشگاهها از پر ارزش ترین نهادهایی هستند که جامعه برای پیشرفت و توسعه در اختیار دارد.دانشگاهها از یک سو حافظ و انتقال دهنده میراث فرهنگی و ارزش های حاکم بر جامعه اند و از سوی دیگر پاسخگوی نیازهای اجتماعی برای کسب،اشاعه و توسعه دانش و فناوری می باشند.دانشگاه به عنوان یک نهاد باید درموقعیت تاریخی ،اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی خودش ملاحظه شود.برای دستیابی به چشم اندازی مناسب از موقعیت کنونی و مسائلی که دانشگاه ها ی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه پیش رو دارند و یا باید با آن روبرو شوند لازم است نظام آموزش عالی بصورت دقیق مورد بررسی قرار گیرد و مولفه ها ،عناصر و عوامل تاثیر گذار بر آن و سهم هر یک از آنها در این عرصه مشخص شود.
در گذشته انتظارات متفاوتی از آموزش عالی مدنظر بود که در سایه تحولات علمی و فنی به مرور دچار تغییر شده و به آموزش عالی به عنوان یکی از عوامل موثر در تحقق سیاست های توسعه اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی نگاه میشود.در این میان دانشگاه ها به عنوان زیر نظام های عمده نظام آموزش عالی در فرایند توسعه یک کشور به عنوان مراکزی که به تربیت و آماده ساختن نیروی انسانی کارآمد، شایسته و دارای مهارت به منظور پاسخگویی به نیازهای واقعی جامعه در زمینه های مختلف می پردذازند،نقش حیاتی و کلیدی را بر عهده دارند ،چرا که دانشگاه ها با برو ندادهای(بازده های) خود به جامعه،عملا در راه توسعه گام بر میدارند.بنابراین شالوده توسعه سیاسی و اقتصادی در دانشگاه ریخته می شود و این امر خود منوط و موخر به توسعه علمی و فرهنگی و منشاء آن هم در دانشگاه ها است. بنابراین اگر رسالت اصلی آموزش عالی را تربیت و تامین نیروی انسانی متخصص مورد نیاز کشور بدانیم،این رسالت یکی از اهداف کیفی به حساب می آید که مستقیما به کیفیت نظام آموزشی عالی ارتباط پیدا می کند(محمدی و همکاران،۱۳۸۶).
آموزش عالی در ایران به فرم نوین و اکادمیک سابقه ای حدودا یکصد ساله دارد((www.wikipedia.org. آموزش عالی در حال حاضر در ایران، شامل آموزش های دانشگاهی منتهی به مدارک کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتر است. امروزه قریب به ۴۰۰ دانشگاه و موسسه آموزش عالی در ایران در حال فعالیت است. مراکز آموزش فعال در نظام آموزش عالی ایران عبارتند از:
بخش دولتی
در حال حاضر علاوه بر دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی وابسته به وزارت خانه های علوم تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مراکز دیگری نیز با کسب مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دانشجو می پذیرند. از جمله این مراکز، دانشگاه فنی و حرفه ای و مراکز تربیت معلم وابسته به وزارت آموزش و پرورش و مؤسسات آموزش عالی وابسته به سایر وزارتخانه ها مانند: امور خارجه، پست و تلگراف، راه و ترابری و غیره است. دانشگاه فنی و حرفه ای نیز در خرداد ۱۳۹۰ در طرح انتقال آموزشکده های فنی و حرفه ای وزارت آموزش و پرورش به وزارت علوم و تحقیقات تأسیس گردید. علاوه بر این دانشگاهی تحت عنوان دانشگاه جامع علمی کاربردی در سال ۱۳۷۱ به منظور تقویت آموزش های فنی و حرفه ای و تربیت نیروی انسانی ماهر مورد نیاز بخش های صنعت، معادن، کشاورزی و خدمات تأسیس گردیده است.
بخش آموزش از راه دور
در حال حاضر دانشگاه پیام نور ارائه دهنده این نوع سامانه آموزشی است.
بخش غیر دولتی
به منظور افزایش مشارکت عمومی در ارائه خدمات آموزش عالی و افزایش روز افزون تقاضای اجتماعی جهت ورود به آموزش عالی در ایران، دانشگاه ها و مؤسساتی در بخش غیردولتی ایجاد گردیده است که شامل دانشگاه های آزاد اسلامی و دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی می شود.
۲-۳- آموزش عالی کشاورزی
علی رغم قدمت صد ساله آموزش کشاورزی در ایران، بخش کشاورزی با نارسایی های فراوانی از جمله کمبود کارایی عملی فارغ التحصیلان مواجه است که خود ناشی از کمبود آموزش های عملی است. آموزش کشاورزی سان یک سیستم از مؤلفه های مختلفی تشکیل شده است که با هم در تعامل می باشند. سیستم آموزش کشاورزی از خصایص، در هم تنیدگی آموزش عملی و آموزش نظری مبتنی بر هم آمیزی و هم آموزی نظریه و عمل است ( FAO, 1997).
امروزه یکی از مسائل مهم در آموزش عالی به طور عام و در آموزش عالی کشاورزی به طور خاص ارزیابی مستمر کیفیت پژوهش و آموزش است. طی دو دهه گذشته، کشورهای متعددی کوشش های ویژه ای در جهت بهبود کیفیت آموزش عالی به عمل آورده اند. آنها در انجام این امر، رهیافت های گوناگونی از ارزشیابی را به کار برده اند. در میان این رهیافت ها، ارزیابی درونی ویژگی های جامع و سیستماتیکی دارد که منجر به بهبود کیفیت مستمر می گردد. از طریق ارزیابی درونی اعضای هیأت علمی، فعالیت های گذشته گروه آموزشی را بررسی و نقاط قوت، فرصت ها و تهدیدات را برای طرح ریزی توسعه آتی گروه آموزشی شناسایی می کنند ( کابلی و همکاران، ۱۳۸۲).
به اعتقاد صاحب نظران، کشاورزی در حیات آتی خود با تحول توأم خواهد بود و دانشجویان برای همراهی با این تحول به اطلاعات جدید بیشتری نیاز خواهند داشت ( Gaylan & Kahler, 1993) آموزش کشاورزی از طریق تعالی بخشی به دانش، بینش و مهارت دانش آموختگان، موجب افزایش بهره وری و توان کارآفرینی آنان می شود ( Arabi& shahwail, 2001).
۲-۴- اهمیت دروس عملی در بهبود کارآیی علوم کشاورزی
در آموزش کشاورزی همواره بر یادگیری از طریق عمل تأکید شده است. آموزش عملی کشاورزی باید به گونه ای باشد که مهارت های آموخته شده در کلاس درس، در موقعیت زندگی واقعی فراگیران بکار گرفته شود (Stewart & Birkenholz, 1991: Cheek et al., 1994).
در آموزش های عملی می بایست بر انتقال دانش و مهارت های مرتبط با نیازهای جامعه کشاورزی محلی تأکید و به گونه ای طراحی شوند که علاوه بر اعتماد به نفس بخشیدن به دانشجویان، آنان را در رسیدن به کمال یاری نموده و به برقراری ارتباط موثر با جامعه قادر سازد ( Dyer & park, 2005) .
آموزش عملی کشاورزی در کشورهای مختلف به صور متفاوت دنبال می شود و به تناسب مراحل توسعه، تکامل یافته است ( Mick et al., 1984) در حقیقت آموزش عملی کشاورزی تدارک فرصت هایی برای دانشجویان برای یادگیری از طریق تجربه در موقعیت های واقعی زندگی با توجه به نیازها و علایق آنان است ( Phipps et al., 2008).
وقتی از آموزش عملی در کشاورزی سخن به میان می آید، لازم است همواره به خاطر داشته باشیم که مزرعه اولین و مهم ترین وسیله کمک آموزشی در یک مرکز آموزش کشاورزی است( زمان پور،۱۳۷۲ و حجازی، ۱۳۷۵).