برای اهداف برچسب گذاری استفاده از واژه هایی که به روش تولید ارگانیک اشاره دارد، محدود به فرآورده هایی است که تحت نظارت سازمان ها و یا مراجع گواهی کننده تهیه شده است.
ارتباط نزدیک بین تولید کننده و مصرف کننده از دیرباز وجود داشته است. تقاضای بیشتر بازار، افزایش تمایل اقتصادی به تولید و افزایش فاصله بین تولید کننده و مصرف کننده، تدوین روش های اجرایی و اعمال کنترل های بیشتر و همچنین صدور گواهی های مربوط را ایجاب می کند.
یکی از مراحل اصلی گواهی، بازرسی سیستم مدیریت ارگانیک است. صدور گواهی برای تولید کننده بر اساس گزارش سالانه ی فعالیت های کشاورزی و همکاری عامل با سازمان بازرسی کننده انجام می شود. در سطح فرایند نیز استانداردهایی تدوین می شود و بر پایه آن شرایط واحد تولیدی بازرسی و تایید می شود. در مواردی که سازمان گواهی کننده متعهد به انجام فرایند بازرسی می شود، عملکرد بازرسی و گواهی باید به طور کامل از هم جدا باشد. به منظور حفظ استقلال و حسن اجرای استاندارد، سازمان های گواهی کننده که روش اجرایی تولید کننده را تایید می کنند نباید به واحد تولید کننده وابستگی اقتصادی داشته باشد.
به غیر از مقدار اندکی از محصولات کشاورزی که به طور مستقیم توسط کشاورز به مصرف کننده عرضه می شود، بیشتر فرآورده ها از راه های تجاری مختلف به دست مصرف کننده می رسند. برای کاهش تقلب در بازار، اقدامات خاصی لازم است تا از ممیزی موثر کل فرایند و تجارت اطمینان حاصل شود. بنابراین نظارت بر فرایند تولید به جای کنترل محصول نهایی مستلزم رفتار مسئولانه تمام گروه های مرتبط است.
با یادآوری اینکه سیستم های تولید ارگانیک همچنان در حال تکمیل است و تدوین استانداردها مطابق با این راهنما ادامه دارد، در راستای اهداف این راهنما کمیته ی برچسب گذاری کدکس مواد غذایی (CCFL)[185] باید این راهنما را به طور منظم بررسی کند و هر چهار سال یکبار یا در صورت لزوم هر دو سال یکبار، فهرست های موجود در پیوست الف و ب را با هدف منظور کردن آخرین تغییرات، تجدید نظر کرده و پیشنهادات را به دبیرخانه کمیسیون کدکس غذایی[۱۸۶] ارسال کند.
راهنمای تولید، فرآوری، برچسب گذاری و بازاریابی مواد غذایی ارگانیک
۱٫ هدف و دامنه ی کاربرد
هدف از تدوین این راهنما تعیین الزامات مربوط به تولید، فرآوری، برچسب گذاری و بازاریابی مواد غذایی تولید شده به روش ارگانیک می باشد.
این راهنما برای فرآورده های زیر که دارای برچسب «مواد غذایی ارگانیک یا زیستی» می باشد، کاربرد دارد:
الف- گیاهان یا محصولات گیاهی، دام و فرآورده های دامی فرآوری نشده؛
ب- محصولات گیاهی و دامی فرآوری شده حاصل از فرآورده های بند الف برای مصارف انسان و خوراک دام.
این راهنما برای تمام مواد و یا محصولاتی که از طریق دست ورزی ژنتیکی و یا ارگانیسم های تراریخته تولید شده اند، (به دلیل عدم مطابقت با اصول تولید مواد غذایی ارگانیک) کاربرد ندارد.
۲٫ مراجع الزامی
مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد ملی به آنها رجوع داده شده است. بدین ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد ملی ایران محسوب می شود.
در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتشار ارجاع داده شود، اصلاحیه ها و تجدید نظر های بعدی آن مورد نظر این استاندارد ملی ایران نیست. در مورد مدرکی که بدون ذکر تاریخ انتشار به آنها روجود داده شده است، همواره آخرین تجدید نظر و اصلاحیه های بعدی آنها مورد نظر است.
استفاده از مراجع زیر برای این استاندارد الزامی است:
۲-۱) استاندارد ملی ایران شماره ۹۴۹۲: سال ۱۳۸۶، کشاورزی ارگانیک (زیستی)- واژه نامه
۲-۲) استاندارد ملی ایران شماره ۴۴۷۰: سال ۱۳۷۷، برچسب گذاری مواد غذایی از پیش بسته بندی شده
۲-۳) استاندارد ملی ایران شماره ۹۵۰: سال ۱۳۸۳، نگهدارنده های مجاز خوراکی
۲-۴) CAC/GL 20: 1995, Principles for food import and export certification and inspection
۲-۵) CAC/CX 192: 1995, General standard for food additives
۲-۶) CAC/GL 25: 1995, Guidelines for the exchange of information between countries on rejection of imported foods
۲-۷) CAC/GL 29: 1987, General requirements for natural flavourings
۳٫ اصطلاحات و تعاریف
در این استاندارد علاوه بر اصطلاحات و تعاریف تعیین شده در استاندارد ملی ایران شماره ۹۴۹۲: سال ۱۳۸۶ اصطلاحات و تعاریف زیر نیز به کار می رود:
۳-۱) محصول کشاورزی و/یا محصول با منشاء کشاورزی
هر فرآورده یا محصول، خام یا فرآوری شده (به استثنای آب، نمک و مواد افزودنی) که برای مصرف انسان یا خوراک دام به بازار عرضه می شود.
۳-۲) ممیزی
بررسی مستقل، نظام مند و عملکردی برای تعیین این که فعالیت ها و نتایج مربوط تا چه حد با اهداف از پیش تعیین شده منطبق است.
۳-۳) روش های دست ورزی ژنتیکی
شامل روش های DNA نوترکیب، امتزاج سلولی، خرد تزریق، کلان تزریق، پوشش گذاری، حذف ژن و دو برابر سازی می باشد ولی محدود به آنها نیست.
موجوداتی که با روش هایی مانند جفت شدگی، ترارسانی، و دورگه سازی به دست آمده اند، از موجودات دست ورزی شده ی ژنتیکی محسوب نمی شوند.
۳-۴) مواد تشکیل دهنده
موادی که در تولید و آماده سازی یک غذا به کار می روند و به شکل اولیه یا تغییر یافته در فرآورده ی نهایی وجود دارند مانند افزودنی های غذایی.
۳-۵) برچسب گذاری
هر نشانه ی نوشتاری، چاپی یا تصویری که روی برچسب کالا، همراه آن و یا در آن بکار رود و در آن هدف از عرضه، فروش و تاریخ سپری شدن زمان مصرف فرآورده تعیین شده باشد.
۳-۶) فرآورده های حفظ نباتات
موادی که برای پیش گیری، از بین بردن، جذب، دفع یا کنترل آفات (شامل عوامل بیماری زای گیاهی یا جانوری) طی مراحل تولید، انبارش، حمل و نقل، توزیع و فرآوری مواد غذایی، فرآورده های کشاورزی یا خوراک دام به کار می روند.
۳-۷) آماده سازی
عملیات ذبح، فرآوری، حفظ و بسته بندی فرآورده های کشاورزی و نیز تغییراتی است که برای برچسب گذاری بر اساس روش تولید ارگانیک انجام می شود.
۳-۸) مواد کمک فرایند
موادی که در فرآوری یک ماده ی خام برای دستیابی به یک هدف فناوری خاص و نه به عنوان مواد تشکیل دهنده اصلی، استفاده می شود.
۳-۹) تولید
عملیاتی برای تولید محصولات کشاورزی در مزرعه است که شامل بسته بندی اولیه و برچسب گذاری محصول نیز می باشد.
۳-۱۰) مواد نگهدارنده
موادی که پس از افزودن به مواد غذایی از بروز تغییرات نامطلوب و فساد آن ها بوسیله ی میکروارگانیسم ها پیشگیری می کنند و باعث افزایش زمان ماندگاری مواد غذایی می شوند.
۴٫ مواد غذایی ارگانیک
۴-۱) در برچسب مواد غذایی باید فقط در صورتی به روش های ارگانکی یا زیستی اشاره شود که با کاربرد عملیات مدیریتی برای دستیابی به بهره وری پایدار، کنترل علف های هرز، آفات و بیماری ها از طریق ترکیب مختلفی از اشکال حیات وابسته به یکدیگر، بازیافت بقایای گیاهی و حیوانی، انتخاب و تناوب کشت، مدیریت آب، خاک ورزی و کشت از مزرعه ی ارگانیک حاصل شده باشد. افزایش حاصلخیزی خاک بوسیله ی سیستمی به منظور بهینه سازی و فعالیت های بیولوژیکی خاک و با هدف افزایش ماهیت فیزیکی و معدنی خاک، برای ایجاد ذخایر مواد مغذی متعادل (برای زندگی گیاهی و حیوانی) و همچنین حفظ منابع خاک می باشد. به عنوان بخش ضروری استراتژی حاصلخیزی خاک، تولید پایدار باید با چرخه ی مواد مغذی مورد نیاز گیاه همراه باشد.
۴-۲) مدیریت آفات و بیماری ها از طریق ارتباط متعادل بین شکارگر و آفت، افزایش جمعیت حشرات مفید، کنترل بیولوژیکی و زراعی، حذف مکانیکی آفات و قسمت های آلوده ی گیاه، برقرار می شود.
پیوست ۳:
جداول و نمودارهای SPSS مربوط به پرسشنامه
FREQUENCIES VARIABLES=taste appearance packaging juicepercent nutritionfacts healthines fruit environmentaleffect
/BARCHART FREQ
منابع تحقیقاتی برای نگارش مقاله مدل کسب و کار با رویکرد مسئولیت اجتماعی ...