فرض کنید x پیکسل خالی در تصویر بازیابی شده است و y پیکسل متناظر در مرجع باشد، می توان روشنایی متوسط ​​(,) بخشی از تصویر که شامل یک پنجره ۵x5 به ترتیب حول y و x است را محاسبه نمود.
از این رو از اندازه گیری شاخص تشابه استفاده می شود:
(۳-۱۳)
که در آن C مقدار ثابتی است که تنها زمانی که کوچک است اثر می گذارد.
مهم ترین معیار اندازه گیری کیفیت تلویزیون سه بعدی باید بر مبنای درک عمق در هنگام مشاهده صفحه نمایش سه بعدی باشد. در مطالعات گذشته تنها از ارزیابی ذهنی به عنوان معیار کیفیت استفاده شده است، چرا که درک عمق برای اندازه گیری دشوار است. با این حال، هنوز هم نشانه هایی وجود دارد که بتوان هنگام مقایسه تصاویر بازیابی شده از آنها استفاده شود.

در DIBR، روند پر شدن حفره، اطلاعات رنگی که در تصویر اصلی از دست رفته را به منظور بهبود درک تصویر ساخته شده، تخمین می زند. لذا مسلم است که اطلاعات موجود در تصویر بازیابی شده، به خصوص ویژگی های لبه، در امتداد مرز منطقه حفره را نباید تحریف کند.
در این جا، برای اولین بار تشخیص لبه از تصویر بازیابی شده و اصلی بعد از پر کردن حفره انجام می­ شود و سپس به لبه شیء پیش زمینه که در طول منطقه حفره قرار دارد، پرداخته می شود.
بدیهی است، لبه تخریب شده، موجب ایجاد مولفه­ اعوجاجی شدیداً تار در تصویر ساخته شده می­ شود. لذا میزان تخریب لبه بصورت زیر اندازه ­گیری می­ شود:
(۳-۱۴)
که در آن به ترتیب پیکسل های لبه در طول موقعیت مرزی منطقه حفره در y و x هستند و D میزان روشنایی پیکسل مربوطه در عمق تصویر است. پیکسل لبه که بر اساس عمق وزن­دهی شده است،، شرایط زیر را ارضاء می­نماید:
اگر و تنها اگر x اطلاعات لبه Y را حفظ کند.
در عبارت بالا، پیکسل لبه با عمق بیشتر، تأثیر زیادتری بر مقدار داشته است. این منطقی است، چرا که بینندگان همیشه توجه بیشتری به شی پیش زمینه می دهند.
۳-۶ ارزیابی عینی کیفیت تصاویر استریو بر اساس تفاوت تصویر دو چشم
۳-۶-۱ تاثیر تفاوت دید دو چشمی بر ادراک سه­بعدی:
مشاهده یک تصویر دوبعدی و یک تصویر استریو کاملا از هم متفاوت است. هنگامی که یک تصویر دوبعدی مشاهده می شود، دو چشم فقط می توانند یک تصویر مشابه را ببینند، در حالی که در یک تصویر استریو، دو چشم دو تصویر را با تفاوت دو چشم استاندارد می بینند. در شکل ۳-۱۳ یک تصویر استریو با تفاوت دو چشم استاندارد (از وب سایت شرکت تیانجین چین با مسئولیت محدود، با اندازه اصلی ۲۸۰ × ۷۴۴) ارائه شده. در چشم اندازی از یک تک چشم، مقدار تصویر استریو تفاوتی با تصویر دوبعدی ندارد، چیزی که چشم مشاهده می کند یک تصویر مشابه است؛ اما با ترکیب اثر دو چشم، تصویر استریو به طور قابل توجهی از تصویر دوبعدی متمایز می شود. هنگامی که دو چشم درحال دیدن تصویر استریو هستند، مغز انسان می تواند حس استریو را با توجه به اطلاعات تفاوت دو چشم استاندارد که از تصویر استریو متمایز است را تولید کند.
شکل ۳-۱۳. تصویر استریو
شکل ۳-۱۴ تصویر کلی تفاوت دو چشم از شکل ۳-۱۳ است. در شکل ۳-۱۳ تصویر سمت چپ و راست به عنوان L و R و در شکل ۳-۱۴ تفاوت این دو به عنوان D معیین شده اند (مقادیر تصویر نمی توانند منفی باشند و لذا باید قدر مطلق گرفته شود).
شکل ۳-۱۴. تصویر کلی تفاوت دو چشم از شکل ۳-۱۳
بنابراین:
(۳-۱۵) D =
تصویر کلی اختلاف دو چشم، دارای اطلاعات مختلفی است که دو چشم از تصویر استریو می بیند. از شکل ۳-۱۳ می توان دید داده های تصویر از دو دیدگاه مجاور به شدت در همان زمان با هم مرتبط هستند. اگر تصویر کلی تفاوت دو چشم از یک تصویر تماما ۰ (کلا سیاه) سنجیده شود، آن وقت گفته می شود که دو تصویر بصورت کامل، یکسان هستند و هیچ تفاوت چشمی وجود ندارد. زوج تصویر نمی تواند حس استریو فیزیکی را با توجه به اصل ویژگی های فیزیکی چشم انسان، ایجاد کند (بنابراین واقعیت این است که: چشم ها زمانیکه دو تصویر یکسان را مشاهده می کنند نمی توانند حس استریو را احساس کنند)؛ بنابراین، تشابه های زیادی بین تصویر کلی اختلاف دو چشم از تصویر اصلی و تصویر استریو کد شده وجود دارد که دو چشم اختلاف کیفیت را بهتر نشان می دهند و بهتر حس استریو را ارائه می دهند.
آزمایشات زیر، رابطه میان کیفیت از حس استریو و تصویر کلی تفاوت دو چشم را بیشتر بررسی می کند.
شکل ۳-۱۵ با اضافه کردن نویز ثابت به شکل ۳-۱۳ (تغییر مقدار B، G، R به ۲۵۵)، و حالتی از نویز جایی که در آن مقدار D نسبتا بزرگ است (اختلاف دو چشم آشکار است) تولید می شود. ۲۵ داوطلب شروع به مشاهده تصویر استریو با عینک های استریو کردند و گزارش دادند که کیفیت زوج دیدگاه ها، بد است، به سختی حس استریو مشاهده شده، اطلاعات عمق را نمی توان تشخیص داد و احساسی که از حس استریو وجود دارد، نا مناسب می باشد.
شکل ۳-۱۵. افزودن نویز در جایی که مقدار D نسبتا زیاد است
همچنین شکل ۳-۱۶ مانند شکل ۳-۱۵ با اضافه کردن نویز ثابت تولید شده، اما حالتی که در آن مقدار D نزدیک به ۰ است انتخاب می شود (که در آن تقریبا هیچ تفاوت دو چشمی وجود ندارد). ۲۵ داوطلب گزارش دادند که کیفیت تصویر استریو نسبتا بد است، تخریبی از حس استریو احساس نشده، اطلاعات عمیق را می توان تشخیص داد و احساس حس استریو آسان، طبیعی و مطابق با تجربه بصری می باشد.
شکل ۳-۱۶. اضافه کردن نویز در جایی که مقدار D نزدیک به ۰ می باشد
همان نویز ثابت به تصویر استریو اضافه می شود، اما تأثیر آن روی حس استریو مجزا است. نویز ثابت زمانی اضافه می شود که در آن مقدار D بزرگ باشد، از دست دادن حس استریو بلافاصله صورت می گیرد، در حالی که با اضافه کردن نویز به جایی که مقدار D در حدود ۰ باشد، حس استریو نمی تواند دچار اختلال شود. آزمایشات نشان می دهند که تاثیر تصویر استریو در برابر دید استریو چشم انسان به طور عمده در جایی که تصویر کلی تفاوت دو چشم بزرگ است تمرکز داد و در حالتی که در آن مقدار D کوچک است، نویز ثابت تنها می تواند بر کیفیت تصویر تاثیر گذارد، نه بروی حس استریو.
۳-۶-۲ ارزیابی کیفیت عینی تصویر استریو
در این قسمت کیفیت تصویر استریو از دو جنبه بررسی می شود:
ارزیابی عینی کیفیت تصویر
ارزیابی عینی از حس استریو بین زوج دیدگاه ها.
به دنبال استفاده از روش PSNR زمانی ارزیابی کیفیت عینی از یک تصویر صورت می گیرد که مقدار IQA به عنوان متوسط حسابی از تصویر سمت چپ و راست ارزیابی شده توسط PSNR تعریف می شود.
(۳-۱۶)
بر اساس آزمایشات فوق، ارزیابی بر روی تصویر کلی تفاوت دو چشم تمرکز دارد. این ارزیابی عینی از حس استریو به پیروی از روش PSNR صورت می گیرد. سپس مدل ارزیابی کیفیت عینی از تصویر استریو به شرح زیر ارائه می شود:
در مرحله اول، تصویر کلی تفاوت دو چشم و بر روی تصویر اصلی و پردازش شده می باشد (معادله های ۳-۱۷و۳-۱۸). پس خواهیم داشت:
(۳-۱۷) (۳-۱۸)
در مرحله دوم، نویزهای خفیف و سیگنال های با قدر کم را بواسطه تصویر کلی تفاوت دو چشم از تصویر اصلی () برای کاهش تداخل، حذف می گردند.
از آنجایی که وجود دید استریو پدیده­ای روان­شناختی است، این امر ممکن است باعث کاهش و یا افزایش تفاوت دوچشم به مقدار کم شود. به این خاطر، سیگنالی که مقدار کمی دارد نمی تواند برای ارزیابی بکار رود. سپس می توان شرایط توزیع تفاوت دوچشم را از تصویر اصلی محاسبه کرد (به شکل ۳-۱۷ نگاه کنید).
شکل ۳-۱۷. شرایط توزیع از نظر تفاوت دوچشم
در مرحله سوم، با ترکیب ، و شرایط توزیع تفاوت دوچشم در تصویر اصلی، به محاسبه در محل اختلاف میان دو تصویر چشم می ­پردازیم. این پارامتر در اینجا SSA نامیده می­ شود. تابع مورد استفاده به شرح زیر است:
(۳-۱۹)
(۳-۲۰)
در این رابطه فرض می شود که M مجموعه ای از نقاط جذب شده سفید در شکل ۳-۱۷ است.
۳-۷ ارزیابی کیفیت تصاویر سه­بعدی بر اساس فرکانس­های فضایی
۳-۷-۱ اثر فرکانس فضایی بر دید غالب
جلوه های بصری ویدیو دوبعدی عمدتا به ویژگی های محرک بستگی دارد. با رنگ های مختلف، فرکانس های فضایی و فرکانس زمانی، یک ناحیه در ویدیو ممکن است بسیار جذاب باشد در حالی که ناحیه دیگری ممکن است این جذابیت ها را نداشته باشد و به ندرت مورد توجه قرار گیرد. در مورد ادراک سه بعدی، می توان گفت که بسیار شبیه به ادراک دوبعدی است.
وقتی دید چشم چپ و راست با یکدیگر تفاوت هایی در نواحی مربوطه می بینند، سیستم بینایی انسان ممکن است با توجه به ویژگی های محرک­های خاص در دو دیدگاه جانبی، یک دید جانبی را واضح­ تر از دیگری دریافت کند. به طور معمول، برای شدت نور تصاویر گرفته شده از یک زوج تصویر از چشم چپ و راست در زمان یکسان، مهم ترین عامل برای تعیین سمت غالب فرکانس فضایی است. فرکانس فضایی جهت اندازه گیری تناوب تکرار یک ساختار استفاده می­ شود. برای تصویر دیجیتال، یک معیار سنجش چگونگی سرعت تغییر مقادیر پیکسل های مجاور، فرکانس فضایی می باشد. به طور کلی، فرکانس فضایی بالا، تغییرات ناگهانی مکانی را نشان می دهند (به عنوان مثال لبه ها)، در حالی که فرکانس فضایی کم نشان دهنده اطلاعات سراسری از تصویر یا نواحی کوچکتر آن است.
همانطور که در شکل ۳-۱۸ نشان داده شده است، مستطیلی که در وسط قرار دارد تنها شامل فرکانس های فضایی کم می باشد، در حالی که دو مستطیل دیگر شامل فرکانس­های مکانی بسیار بالا هستند (سه خط برای هر کدام). حالا فرض می شود که مستطیل سمت چپ، نشان دهنده تصویر با کیفیت بالا برای چشم چپ و دو مستطیل دیگر تصاویر تخریب شده برای چشم راست هستند. نتایج تجربی نشان می دهد که به راحتی می توان تصویر صحیح (مستطیل با سه خط عمودی) را از تصاویر چپ و وسط درک کرد اما ممکن است به طور جدی توسط خطوط افقی از راست دچار اختلال شود.
شکل ۳-۱۸. تصویر سازی از تسلط چشم
حالت دیگری از این قضیه در شکل ۳-۱۹ نشان داده شده است، اگر تصویر با کیفیت بالا (سمت چپ) فقط شامل فرکانس فضایی کم و تصویر تخریب شده (سمت راست) شامل فرکانس فضایی بالا باشد، مولفه های تخریبی در تصویر نهایی درک شده ارائه می شود. در این حالت تخریب، دیدگاه غالب دیدگاه با کیفیت پایین است.
شکل ۳-۱۹. حالت دیگر از تسلط چشم

بازسازی رویه ایران در سازمان‌های منطقه‌ای و جهانی
توسعه روابط با آسیای مرکزی و قفقاز
رویکرد سیاست خارجی ۱۳۸۴-۱۳۷۶

رویکرد صلح مردم‌سالارانه
تأکید بر حکمت، عزت، مصلحت
تنش‌زدایی جهانی و منطقه‌ای
طرح ایده گفتگوی تمدن‌ها در مقابل جنگ تمدن‌ها
توسعه روابط با اروپا
دوری از مواضع ایدئولوژیک در منطقه خلیج فارس و آسیای مرکزی و قفقاز
تلاش در جهت تنش‌زادیی با آمریکا
تعامل با آمریکا در حمله به عراق و افغانستان
تعدیل مواضع ایران نسبت به فلسطین
پیشینه تحقیق:
در زمینه موضوع مورد تحقیق کتاب‌ها و مقالات احمد نقیب‌زاده، سیدجلال‌الدین دهقانی فیروزآبادی، علی‌رضا ازغندی، محمود سریع‌القلم، روح‌الله رمضانی، ویلیام بیمن و یرواند آبراهامیان از منابع پایه و زیربنایی محسوب می‌شوند. مقاله سیدجلال‌الدین دهقانی فیروزآبادی با عنوان «ائتلاف برای صلح، گفتمان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در آسیای میانه و قفقاز، الزامات سیاست خارجی و توسعه»، علاوه بر نظریه پردازی در سیاست خارجی و پیوند عرصه داخل با سیاست خارجی، اطلاعات قابل استفاده‌ای را برای مطالعه موضوع پیش‌رو دارد. کتاب دیگر نویسنده «نقش ساختار اقتصادی بر روی سیاست خارجی و امنیت ملی کشورها» نیز از جمله منابع مهم در این زمینه است که در بخش نظری قابل استفاده بوده است. کتاب سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از همین نویسنده جز کتب پایه است که در آن به نظریات و رویکردهای مختلف سیاست خارجی جمهوری اسلامی به خصوص نقش عوامل اقتصادی و اجتماعی پرداخته شده است.

مقالات احمد نقیب‌زاده با عنوان تأثیر نیروهای اجتماعی بر سیاست خارجی، چارچوبی برای مطالعه سیاست خارجی، جامعه‌شناسی سیاست خارجی و فرایند مطالعه توسعه سیاسی در ایران و اسپانیا جز منابع انگشت‌شماری است که به صورت عمیق و همه‌جانبه به این موضوع پرداخته است. نویسنده با توجه به تمایز ظریف میان مفهوم گروه، طبقه و شئون اجتماعی، همچنین با توجه به شکاف‌های اجتماعی موجود در جامعه ایران و ویژگی هر کدام از طبقات و گروه‌ها در تحولات اقتصادی ـ اجتماعی و شکل‌دهی به هویت ملی و اسلامی، به ریشه‌یابی نقش گروه‌ها و طبقات بر سیاست خارجی پرداخته است. ازاین‌رو منبع بسیار ارزشمندی برای ترسیم روند تحولات و پی‌ریزی چارچوب نظری این پژوهش است.
در زمینه تحولات اقتصادی ـ اجتماعی می‌توان به کتاب‌ها و مقالات احمد اشرف، همایون کاتوزیان، جیمز بیل، جان فوران و نیکی کدی اشاره کرد که تحولات اجتماعی و اقتصادی را با توجه به نقش گروه‌ها و طبقات قبل از انقلاب و در مواردی در اوایل انقلاب مورد مطالعه قرار داده‌اند و پیش‌زمینه خوبی را برای مطالعه تحولات بعد از انقلاب فراهم کرده‌اند. کتاب‌های فوق اگرچه به صورت تاریخی به مطالعه اقتصادی و اجتماعی ایران پرداخته‌اند ولی روندهایی را مورد اشاره قرار داده‌اند که می‌توان ادامه آن را بعد از انقلاب در اشکال جدیدتری مشاهده کرد. اکثر نویسندگان فوق نقش گروه‌ها و طبقات به خصوص بازار، روحانیون و کشاورزان را در تاریخ ایران مورد مطالعه قرار داده‌اند. این نویسندگان در چارچوب نظریه استبداد شرقی، نقش تعیین‌کننده و مستقلی را برای این طبقات قایل نیستند. این روندی است که بعد از انقلاب دچار تغییر اساسی شد. یعنی بعد از انقلاب و در جریان انقلاب گروه‌ها و طبقات نقش بنیادی در شکل‌دهی به روند تحولات اقتصادی ـ اجتماعی ایفا کردند. ضمن اینکه نیروهای اجتماعی از تنوع بیشتری برخوردار شدند. این موضوع و همچنین بررسی نقش گروه‌ها و طبقات در سیاست خارجی وجه تمایز این پژوهش و کتاب‌های فوق است.
کتاب‌هایی چون جامعه‌شناسی سیاسی ایران، نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی و دیباچه‌‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی جمهوری اسلامی ایران نوشته حسین بشیریه دو منبع قابل استفاده در این زمینه است. کتاب اول به طرح الگو‌های مختلف جامعه‌شناسی از جمله تحلیل طبقاتی و رابطه زیربنا با روبنا از نظر مارکس و سایر نظریه‌پردازان مارکسیست چون آلتوسر و پولانزاس، مفهوم طبقه از دیدگاه وبر، همچنین طرح الگوی جامعه‌شناسی تکثرگرا و کورپوراتیستی که معتقد به حضور همه گروه‌ها و طبقات اجتماعی در عرصه دولت است، پرداخته است. نویسنده در تعریف عنوان نیروهای اجتماعی به تبعیت از برخی جامعه‌شناسان دیگر با به‌کارگیری همزمان گروه‌ها، طبقات، و شئون به صورت ترکیبی موافق است.
در این کتاب نویسنده به صورت نظری و با بررسی تاریخی به رابطه میان ساخت سیاسی و طبقات و گروه‌های اجتماعی در ایران قبل از انقلاب پرداخته، نویسنده انقلاب ایران را نتیجه نارضایتی طبقات و گروه‌های سنتی از فرایند نوسازی سطحی و شتاب‌زده دوران پهلوی می‌داند. او رویارویی طبقات سنتی و مدرن و تأثیر آنها بر ساخت دولت را تا اوایل انقلاب اسلامی بررسی کرده است. این کتاب همچنین ویژگی‌های عام طبقات و گروه‌ها را از زبان بسیاری از جامعه‌شناسان در جوامع مختلف مورد مطالعه قرار داده است.
کتاب دیگر نویسنده رابطه گروه‌ها و طبقات و دولت را بعد از انقلاب اسلامی به صورت کلی بررسی کرده است. به طبقات بازار، سرمایه‌داری تجاری و صنعتی و خرده‌سرمایه‌داری و اختلافات آنها و همچنین رابطه آنها با ساخت سیاسی اشاره کرده است، ولی همان طور که گفته شد، این اثر صورت‌بندی نیروهای اجتماعی را به صورت کلی طرح و وضعیت طبقات به صورت عینی و دقیق و همراه با کارکردهای آنها در عرصه اقتصاد داخلی و خارجی توضیح نمی‌دهد. به عبارت دیگر توجه به مسایل و تحولات اقتصادی و سیاست‌های اقتصادی دولت توأم با شاخص بسیار کمرنگ است و به ارتباط این تحولات با سیاست خارجی نیز پرداخته نشده است. این موضوع در تمام مقالات و کتاب‌های مهم و پایه در این زمینه به چشم می‌خورد.
نویسنده معتقد است که فقدان همبستگی در میان روحانیون، سرمایه‌داری تجاری و مخالفت طبقات و نیروهای مخالف سرمایه‌داری و کاهش ناتوانی سرمایه‌داری در بسیج طبقات ما قبل سرمایه‌داری باعث کاهش مشروعیت جمهوری اسلامی ایران ایران بعد از سال ۱۳۶۸ شده است. نقص عمده کتاب در این است که عمدتاً در فضای نظریات جامعه‌شناسی غرب و بدون توجه به ویژگی‌های بومی جامعه ایران نوشته شده است. به عنوان مثال وی بازار سنتی و سرمایه‌داری تجاری را در ایران یکی دانسته و ویژگی‌های سرمایه‌داری غربی را به آنها تسری داده است. همزمان وجود انگیزه‌های مذهبی واقعی در میان گروه‌ها و طبقات جامعه غافل مانده است. از سوی دیگر نویسنده روحانیون را متحد طبیعی طبقه سرمایه‌داری در ایران دانسته است. در حالی که حلقه پیوند روحانیون و بازار در ایران عمدتاً بر حول انگیزه‌های مذهبی شکل گرفته است. وی میان سیاست‌های اقتصادی تجاری با بسیج توده‌ای و سیاست خارجی آرمان‌گرا ارتباط برقرار می‌کند. این در حالی است که نویسندگان دیگر چون احمد اشرف و مسعود کمالی در کتاب جامعه مدنی ایران، بازار و روحانیون و ویژگی تشکیلاتی آنها را از ارکان اصلی جامعه مدنی در ایران می‌دانند.
نویسنده شکاف‌های اجتماعی را که باعث شده نیروهای اجتماعی براساس آن سازمان یابند به صورت تاریخی و ساختاری نام می‌برد و بدون توجه به بازتولید سنت در ایران که کدی به آن اشاره کرده، روند تحولات را به سوی مدرن شدن همه‌جانبه جامعه می‌داند. وی همچنین از تأثیر تحولات جهانی و فرایند جهانی شدن بر فرایند شکل‌گیری جامعه مدنی در ایران غافل نیست. با این وجود کتاب‌های فوق به همراه آثار سیمور لیپست و مارتین بندیکس و دارندورف با نام طبقات و تضاد در جامعه صنعتی، کتاب رایت با عنوان طبقات و بحران در دولت، کتاب بکوک با عنوان اصلاح اجتماعی و فرهنگی در مدرنیته که به بررسی نقش گروه‌ها و طبقات و تعامل آنها با یکدیگر، برای تأثیر‌گذاری بر روی ساخت قدرت از دیدگاه جامعه‌شناسان مختلف پرداخته‌اند، منابع خوبی برای ترسیم چارچوب نظری این پژوهش بوده‌اند.
کتاب چشم‌انداز نظری به تحلیل طبقاتی و توسعه نوشته عماد افروغ نیز با ارائه نظرات جیمز بیل، دارندورف، وبر، لنسکی به مفهوم طبقه و تعاریف مختلف آن و ارتباط آن با شئون اجتماعی و گروه پرداخته است و سعی کرده تا ملاک‌های مختلف تعریف طبقه و ارتباط آن را با قدرت و اقتدار و گروه‌های اجتماعی در ایران و خاورمیانه را توضیح دهد. در این کتاب با طرح تعریف طبقه از دیدگاه مارکس، وبر و دارندورف، به توصیف تفاوت میان طبقه در خاورمیانه و غرب پرداخته و علاوه بر ابزار تولید، موقعیت اجتماعی و حضور در دستگاه دیوان‌سالاری را به عنوان ملاک‌های تمایز طبقاتی طرح می‌کند. در این کتاب همچنین به نقش اعتقادات دینی در تعیین جایگاه روحانیون و قدرت آنها در جامعه به خصوص در خاورمیانه اشاره شده است.
نویسنده هیچ کدام از وجوه ابزار تولید، شان و جایگاه اجتماعی و یا ارتباط با دیوان‌سالاری را بر دیگری برتری نمی‌بخشد، بلکه ارتباطی سیال را بین سه وجه فوق‌الذکر قایل است. این موضوع که تا حد زیادی ناشی از نفوذ و رسوخ اسلام در جوامع خاورمیانه است باعث شده است تا تحرک و جابجایی طبقاتی به صورت عمودی و افقی در این جوامع از سرعت بالایی برخوردار باشد. این امر باعث شده تا طبقات پایین و تهی دست قدرت کنترل و تأثیر‌گذاری بر طبقات بالا دست جامعه را داشته باشند. در این کتاب به موضوع رابطه میان گروه‌های رسمی و غیررسمی با طبقات نیز در خاورمیانه و ایران پرداخته شده است.
افروغ با استناد به گفته جیمز بیل معتقد است که ناتوانی الگوهای جامعه‌شناسی نخبگی باعث شده، تا بار دیگر موضوع طبقه ولی نه صرفاً به معنای اقتصادی، آن ابزار مناسبی برای تحلیل جامعه باشد. او با این دیدگاه معتقد است که مفهوم و ساختار طبقاتی از مرزبندی‌های مشخصی برخوردار نبوده و ساختار طبقاتی با یکدیگر درآمیخته‌اند. در بخش دیگر کتاب با بررسی ارتباط میان دین و قشربندی اجتماعی و ارتباط متقابل نیازهای اقتصادی و انعکاس آن بر روی ساخت سیاسی، دیدگاه ما را نسبت به تحلیل طبقاتی گسترش می‌دهد و در نهایت با طرح هزینه‌های دگرگونی اجتماعی که جزء انفکاک‌ناپذیر هر دگرگونی اجتماعی است، نتایج و چگونگی کارگردانی تعامل طبقات را گوشزد می‌کند. در مجموع این کتاب نکات بدیع بسیاری را برای طرح چارچوب نظری مورد نظر ما فراهم کرده است ولی به موضوع سیات خارجی و پیوند آن با تحولات داخلی نپرداخته است.
کتاب جناح‌های سیاسی در ایران معاصر نوشته سعید برزین که جناح‌های سیاسی ایران در فاصله سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۶ بررسی کرده است، بستر خوبی را برای مطالعه تعامل طبقات و گروه‌های اجتماعی براساس شکاف‌های موجود در آن زمان فراهم می‌کند و به ما این امکان را می‌دهد تا ضمن ریشه‌یابی تحولات اجتماعی و اقتصادی بعد از دوم خرداد مبنای رویارویی و تضاد‌ها را در این دو عرصه و نتایج حاصل از آن را بهتر درک کنیم. برزین با تعریف جناح‌های سیاسی، تبیین و توصیف ریشه‌های آن در اجتماع این موضوع را به عرصه سیاسی کشانده و سعی در تبیین و توصیف مرزبندی‌های سیاسی و اقتصادی بر اساس تحولات اجتماعی دارد. این کتاب با طرح جناح سیاسی در واقع به نوعی در هم آمیختگی گروه، طبقه، شئون و تحرک اجتماعی را در قالب جناح‌ها قایل است. بنابراین امکان بیرون کشیدن نوعی تحلیل طبقاتی و پیوند زدن آن با اقدام‌های سیاست خارجی و ترسیم اهداف و دستاورد‌های آن وجود دارد. برزین مفهوم جناح را با دو مفهوم حزب و محفل مقایسه کرده و به تأثیر‌گذاری عوامل اقتصادی و اجتماعی بر روی آن می‌پردازد. او اطلاعات خوبی را در مورد اشخاص و ارگان‌های مطبوعاتی و اصول فکری جناح‌ها به خواننده ارائه می‌دهد. البته پیوند آن با عرصه خارجی قابل تحلیل و تفسیر است که باید به اثبات آن همت گماشت. برزین با طرح مفهوم جناح و گروه‌ها ما را با فضای اجتماعی ایران بیشتر آشنا می‌کند. البته فرزین تأکید خود را بر جناح قرار داده و کمتر به طبقه و تنوع نیروهای اجتماعی و ارائه شاخص به صورت دقیق و جزیی در این زمینه پرداخته است.
کتاب رویکردی بر علل وقوع جنبش دوم خرداد از منظر جامعه‌شناسی سیاسی نوشته نصیر عبادپور، با مقدمه صادق زیبا کلام با توصیف و تبیین سیاست‌های اقتصادی دولت هاشمی‌رفسنجانی در دوره سازندگی تأثیر این سیاست‌ها را در چارچوب نظریه نوسازی بر عرصه اجتماعی به خصوص بر روی طبقات و طبقه متوسط و توسعه آن را به بحث گذاشته است. نویسنده قصد دارد با تحلیل سیاست‌های دولت در این زمان و تأثیر آن بر صورت‌بندی نیروهای اجتماعی به تحلیل جنبش دوم خرداد بپردازد. ازاین‌رو با ارائه شاخص‌ها و آمار اقتصادی سعی دارد تا مرزبندی‌های اجتماعی و اقتصادی را که دوم خرداد رقم زده است، با آمار و ارقام اقتصادی توصیف و تبیین کند. لذا برای پژوهش ما به عنوان سابقه‌ای تاریخی و همچنین امکانی برای مقایسه و درک تحولات در دو دوره سودمند است. برزین اطلاعات خوبی را در زمینه دیوان‌سالاری، آموزش پرورش و تحصیلات دانشگاهی، گسترش طبقه متوسط، صنعت و تجارت، دخالت دولت در اقتصاد و احزاب ارائه مینماید. نصیرپور در چارچوب نظریات توسعه و نوسازی به خصوص دیدگاه هانتیگتون معتقد است اصلاحات اقتصادی دوران سازندگی باعث جابجایی طبقاتی، ظهور طبقات جدید، افزایش آگاهی طبقاتی شده درخواست مشارکت سیاسی از سوی این گروه‌ها تأثیر مستقیمی بر روی جنبش دوم خرداد داشته است. البته نصیرپور به تنوع نیروهای اجتماعی و تعامل و ویژگی هر کدام در ایران و تأثیر آن بر سیاست خارجی نپرداخته است.
در همین زمینه کتاب آسیب‌شناسی توسعه اقتصادی در ایران نوشته غلام‌عباس مصلی‌نژاد با بررسی سیاست‌های توسعه اقتصادی در سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۸ و با مطالعه برنامه توسعه در دوره اول و دوم سازندگی موضوعاتی را مانند برنامه خصوصی‌سازی و تعدیل اقتصادی، رشد جمعیت، رکود اقتصادی، کسری بودجه، بی‌ثباتی سیاسی، گسترش دولت و شرکت‌های دولتی، سیاست‌های نهادی، مردم‌سالاری، تساهل سیاسی، تحرک احزاب و گروه‌های سیاسی، ماهیت بخش خصوصی، سیاست‌های پولی و مالی، فقدان پایگاه نظری در برنامه توسعه، طرح و مواد خام و داده‌های خوبی را برای ارائه یک تحلیل در زمینه رابطه دولت و اجتماع و نتایج اقتصادی آن در عرصه خارجی فراهم کرده است. این کتاب باید به خوبی تحلیل و تفسیر شود و در بسیاری از موارد محورهای کلی آن باید گسترش یابد. این کتاب در چارچوب چگونگی نقش نیروهای اجتماعی بر سیاست‌های دولت و سیاست خارجی نوشته نشده است.
داود بهبودی نیز کتابی با عنوان اقتصاد ایران بر سر سفره درآمدهای نفتی نوشته که ساختار اقتصادی وابسته و رانتی ایران را توصیف و تبیین می‌کند. وی در این کتاب سعی کرده تا مشکلات اقتصاد ایران چون تورم، کاهش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در زمینه تولید، سیاست‌های مالیاتی ناکارآمد، عدم استفاده بهینه از درآمد‌های نفتی برای تقویت تولید، کاهش بیکاری، دیوان‌سالاری گسترده، چگونگی استفاده از صندوق ذخیره ارزی، افزایش نقدینگی و گسترش دلالی، فقدان امنیت لازم برای تقویت تولید را با ارقام و آمار مستند تا پایان دوره خاتمی بررسی کند. از میان مطالب این کتاب می‌توان به تحلیل و تفسیری طبقاتی دست یافت. به عبارت دیگر می‌توان رابطه میان دولت و گروه‌ها و طبقات اجتماعی را به صورت متقابل به خصوص رابطه میان سرمایه‌داری صنعتی، تجاری و خرده‌سرمایه‌داری را از آن استنباط کرد. این کتاب داده‌های خوبی را برای این تحقیق فراهم کرده است.
بهمن احمدی امویی نیز کتاب اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی ایران را به رشته تالیف در آورده که شامل خاطرات شش نفر از روسای سابق سازمان برنامه بودجه است. با توجه به اینکه وقایع مختلف سیاسی و اقتصادی از زبان دست‌اندرکاران اصلی امور اقتصادی بیان می‌شود، حاوی داده‌های بسیاری در مورد تضاد و رویارویی گروه‌ها و اقشار مختلف جامعه در قالب جناح‌های سیاسی از اول انقلاب تا پایان دوران سازندگی و دوره اصلاحات است. لذا زمینه بسیار خوبی برای تحلیل در اختیار ما می‌گذارد که به واسطه آن بسیاری از وقایع و حوادث بعد دوم خرداد را می‌توان تحلیل و تفسیر کرد و بسیاری از سیاست‌های اقتصادی دولت‌های بعد از انقلاب را در ارتباط با عوامل اجتماعی قابل درک می‌کند.
کتاب جامعه مدنی و ایران امروز نیز مجموعه مقالاتی از افرادی چون علوی تبار، عزت الله سحابی، پرویز پیران و موسی غنی نژاد است. نویسندگان این کتاب در چارچوب اندیشه‌های سیاسی غرب و تحولات اقتصادی و اجتماعی این جوامع به موضوع رابطه میان دولت و جامعه پرداخته، سعی کرده‌اند در این چارچوب به تحولات اجتماعی جامعه ایران نگاه کنند. این کتاب تحلیل مطالب نظری مسایل مبتلا به ایران از منظر جامعه‌شناسی سیاسی را در خود دارد. این کتاب با دیدگاه تاریخی به چگونگی شکل‌گیری جامعه مدنی و مشکلات سر راه آن در جامعه ایران تا بعد از دوم خرداد می‌پردازد. در نهایت برای تقویت و عمق بخشیدن جامعه مدنی با توجه به تجربیات سایر کشورها و واقعیات جامعه ایران راه‌ حل‌ هایی هم ارائه می‌کند. در این کتاب با توجه به موضوع اصلی آن، یعنی جامعه مدنی به رابطه میان دولت و دین، نقش اقتصاد، روشنفکران، سایر گروه‌ها و طبقات قبل و بعد دوم خرداد پرداخته شده است و ازاین‌رو می‌تواند مواد خام فراوانی برای این پژوهش فراهم کند. به نظر می‌رسد که از دیدگاه این جامعه‌شناسان، نوسازی و جامعه مدنی هدفی است که باید در ایران تحقق یابد و کمتر به ویژگی‌های مثبت جامعه سنتی و حفظ آن پرداخته شده است.
احمد موثقی نیز کتابی با عنوان اصلاحات و نوسازی در ایران نوشته است که در آن با رویکردی تاریخی تحولات اقتصادی و اجتماعی ایران و ساختار آن در دوره قاجار و پهلوی تا پایان دوره خاتمی بررسی شده است. در این کتاب ساختار اقتصادی ـ اجتماعی با توجه به طبقات و نیروهای اجتماعی به خصوص روشنفکران بررسی شده است. موثقی همچنین به ضعف تاریخی طبقه متوسط در ایران و عدم انسجام این طبقه و نحوه تعامل آن با طبقات دیگر اشاره کرده است. وی سیاست‌های دولت را بعد انقلاب به‌ویژه در دوران ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۴ را با توجه به حضور و نفوذ طبقات و گروه‌های مختلف ریشه‌یابی کرده است. وجه تمایز کتاب مذکور و پژوهش پیش رو در آن است که این کتاب به تحولات در عرصه صنعت، سرمایه‌داری تجاری وابسته و همین‌طور بازار به صورت دقیق و جزیی و چگونگی ارتباط آن با سیاست خارجی نپرداخته است. با این وجود کتاب فوق منبع خوبی برای این تحقیق است.
کتاب دولت در مقابل جامعه در ایران: دموکراسی در ایران که ولی نصر با همکاری گلشیری نوشته است از دیگر کتاب‌های جدید در این زمینه است که به رقابت گروه‌ها و طبقات و تأثیر آن بر ساخت سیاسی و سیاست‌گذاری‌های دولتی پرداخته است. این کتاب دو دوره اصلاحات و سازندگی را مورد مطالعه و بحث قراد داده و اگرچه اطلاعات جزیی زیادی را ارائه نکرده، ولی به خوبی به روندهای موجود و در حال شکل‌گیری جامعه ایران اشاره کرده است. وی به نقش نیروهای جدید و سنتی در گذشته و حال توجه دارد. نویسندگان معتقد هستند که نیروهای جدید از جمله فن‌سالاران و روشنفکران به همراه سرمایه‌داری جدید در دوران سازندگی و بعد از آن در جهت ایجاد دولت مدرن گام‌های مهمی برداشته‌اند. ولی این روند با مقاومت نیروهای سنتی با مشکل مواجه شد. در این کتاب به تأثیر نیروهای اجتماعی بر سیاست خارجی نیز اشاره شده است. با همه این اوصاف کتاف فوق نیز صرفا روندهای کلی را ترسیم و از استفاده از شاخص‌های عینی برای توصیف و تبیین دقیق تحولات اقتصادی و اجتماعی بازمانده است.
کتاب ایران پنهان نوشته ری تکیه نیز بر اساس شکاف نیروهای سنتی و مدرن به بررسی تحولات جامعه ایران پرداخته است. این کتاب نیز بیشتر روندهای کلی جامعه ایران را مورد مطالعه قرار داده است. کتاب‌های هاشم احمد با عنوان دولت ایرانی، شائول بخاش با عنوان رژیم آیت‌الله‌ها و کتاب ویلیام بیمن با نام شیطان بزرگ در مقابل ملا‌ها هم کتاب‌هایی هستند که تحولات اقتصادی اجتماعی ایران را از زاویه رویارویی نیروهای سنتی و مدرن و روابط مالکیت و شیوه تولید مورد توجه قرار داده‌اند. اکثر این کتاب‌ها متعلق به اوایل انقلاب بوده و تحولات به صورت کلی پیگیری شده است. اریک هوگلند و یرواند آبراهامیان نیز هر کدام در یک کتاب جداگانه نقش نیروهای اجتماعی را در ساخت سیاسی ایران مورد توجه قرار داده‌اند. کتاب آبراهامیان با نام ایران مدرن نقش نیروهای جدید را در مقابل نیروهای سنتی در سیاست خارجی برجسته می‌کند. هر دو این نویسندگان روند تحولات اجتماعی و اقتصادی را به نفع نیروهای جدید دانسته‌اند. کتاب اریک هوگلند بیست سال بعد از انقلاب ایران، انتقال سیاسی و اجتماعی، نام دارد. تمام این نویسندگان نوسازی و اجرای پروژه مدرنیته به سبک غربی را در ایران یک هدف و سرنوشت محتوم می‌دانند که در نهایت اداره امور دولت را به دست نیروهای جدید خواهد داد. این نویسندگان به قدرت سنت و بازتولید آن و همچنین ویژگی بومی سایر گروه‌ها و طبقات توجه ندارند.
در همین چارچوب مقالات هاشم پسران و حسن حکمیان که به اقتصاد ایران از زاویه نیروهای اجتماعی و سیاسی پرداخته‌اند قابل استفاده است. هر دوی این نویسندگان برنامه تعدیل ساختاری و خصوصی‌سازی را از زاویه نیروهای اجتماعی مورد مطالعه قرار داده‌اند. از دیدگاه پسران تحلیل اوضاع اقتصادی ایران بدون توجه به گروه‌های نفوذ پرقدرت به خصوص روحانیون و بنیادها بی‌نتیجه است. او همچنین به نقش سیاست خارجی و مسایل آن بر روی قیمت نفت و ساختار اقتصادی ایران اشاره می‌کند. حکمیان یکی از دلایل اصلی شکست سیاست تک نرخی تنش در سیاست خارجی و رقابت نیروهای اجتماعی و نقش سرمایه‌داری تجاری می‌داند. چارچوب ارائه شده توسط این دو نویسنده نیاز به اثبات و گسترش دارد.
در ارتباط با حوزه سیاست خارجی تأثیر تحولات و صورت‌بندی گروه‌های داخلی و نیازهای اقتصادی داخلی برآن کتاب‌های رابرت کاکس که صورت‌بندی اجتماعی، روابط تولید، ماتریالیسم تاریخی و نهادها را برای مطالعه سیاست خارجی کشورها در برهه‌های مختلف تاریخ به کار گرفته است، منبع بسیار ارزنده و تعیین‌کننده برای طراحی چارچوب نظری است. دو کتاب کاکس با عنوان «قدرت تولید، نظم جهانی: نقش نیروهای اجتماعی در ساختن تاریخ» و کتاب نیروهای اجتماعی، دولت و نظم جهانی در این چارچوب قرار می‌گیرد. حمید احمدی نیز دو مقاله با نام‌های احیای نظریه دولت در علوم سیاسی و دولت و تئوری جامعه مدنی به چاپ رسانده است که به خوبی نقش نیروهای اجتماعی را در سیاست خارجی در گذشته و حال به بحث می‌گذارد. این دو مقاله منابع خوبی برای ایجاد چارچوب نظری پژوهش پیش‌رو است. ترجمه مقاله سیدفرید العطاس از همین نویسنده در قالب استبداد شرقی نقش نیروهای اجتماعی را به صورت تاریخی بررسی می‌کند که پیش زمینه خوبی را فراهم می‌کند.
در این میان اقتصاد سیاسی گیلپین و همین‌طور اقتصاد سیاسی بین‌الملل نوشته بنجامین کوهن حاوی مطالبی است که به خوبی نقش نیروهای اجتماعی را در برپایی ساختار اقتصادی ـ جتماعی و سیاست خارجی به اثبات می‌رسانند و از این نظر در بخش نظری مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نوشته روح‌الله رمضانی، صرفا روندهای کلی میان سه عرصه داخلی، نظام بین‌المللی و سیاست خارجی را به بحث گذاشته است و موضوع طبقات، گروه‌های اجتماعی و تحولات اقتصادی داخلی به صورت دقیق و گسترده جایگاه چندانی ندارد. این کتاب با بررسی تحولات در عرصه داخلی، صرفاً روند‌های کلی تغییر و تحول در خواسته‌های برخی از گروه‌ها و طبقات را در دوره سازندگی و اصلاحات طرح و در پرتو آن به تحلیل سیاست خارجی دولت خاتمی و هاشمی و دستاوردهای آنها پرداخته است. کتاب اطلاعات خوبی نیز در مورد روندهای اقتصادی در عرصه خارجی ارائه می‌دهد، ولی به صورت توصیفی و دقیق و عمیق توام با شاخص‌های کافی به ارتباط گروه‌ها و طبقات با عرصه خارجی و تحولات این عرصه پرداخته نشده است، موضوعی که این تحقیق، سعی دارد به آن بپردازد. این کتاب برای ترسیم چارچوب نظری سیاست خارجی جمهوری اسلامی و اثبات ارتباط میان تحولات داخلی و خارجی و روندهای در حال شکل‌گیری قابل استفاده است.
کتاب سیاست خارجی ایران در دوران سازندگی اثر انوشیروان احتشامی نیز با رویکرد اقتصادی تحولات و سیاست‌های اقتصادی ایران را در دوران سازندگی به بحث گذاشته و چندان به عرصه اجتماعی و نقش گروه‌ها و طبقات در دولت و متقابلاً نقش دولت درصورت‌بندی جدید اجتماعی اشاره‌ای ندارد. البته در چارچوب بررسی تحولات اقتصادی، به‌ویژه موضوع خصوصی سازی، توسعه صنعتی و نقش سرمایه‌داری صنعتی در حال شکل‌گیری مورد مطالعه قرار گرفته است. ولی به کمیت و کیفیت صف آرایی نیروهای اجتماعی به خصوص روحانیون و روشنفکران و نتیجه این تحولات توجه نشده است. البته در حوزه سیاست خارجی و تحولات اقتصادی اطلاعات خوبی ارائه شده که از خلال آن می‌توان به تحلیل طبقاتی دست یافت.
ملاحظات امنیتی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نوشته مقصود رنجبر که توسط پژوهشکده مطالعات راهبردی به چاپ رسیده کتاب دیگری است که چشم‌انداز خوبی را عرضه می‌کند. این کتاب با تعریف جدید امنیت و طرح امنیت نرم‌افزاری در مقابل امنیت سخت افزاری و همچنین گسترش اهداف اقتصادی در عرصه سیاست خارجی، بررسی ارتباط متقابل میان نظریات روابط بین‌الملل چون وابستگی متقابل و لیبرالیسم با امنیت، اهمیت تأثیر نیازهای اقتصادی و اجتماعی داخلی بر سیاست خارجی را برجسته کرده است. این کتاب نقش سیاست خارجی را در بهبود و تقویت جایگاه و اعتبار بین‌المللی کشور در راستای نیازهای اقتصادی گوشزد می‌کند. این موضوع در زمینه تهدیدهای اقتصادی آمریکا، تحریم‌های اقتصادی و نقش سیاست خارجی فعال در دفع این تهدیدات به خوبی بیان شده است. ازاین‌رو رابطه میان صورت‌بندی گروه‌های اجتماعی و تحولات سیاست خارجی را نیز به خصوص در ارتباط با طبقات پایین جامعه قابل تحلیل می‌سازد. این کتاب به دسته‌بندی نیروهای اجتماعی در زمینه رابطه با آمریکا اشاره می‌کند. بنابراین ملاک‌های خوبی را برای ارزیابی دستاوردهای سیاست خارجی دولت خاتمی به خصوص در زمینه اقتصادی و تأثیر آن بر طبقات مختلف مردم در اختیار خواننده می‌گذارد.
در همین چارچوب کتاب ارزیابی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران که توسط مهدی ذاکریان تدوین شده است، مجموعه مقالاتی است که سیاست خارجی خاتمی را در دو بعد نظری و عملی به خوبی ترسیم می‌کند و از این طریق ارتباط میان عرصه داخلی و سیاست خارجی را قابل تحلیل می‌سازد. این موضوع در طرح جامعه مدنی و مشارکت بخش‌های مختلف جامعه در سیاست و گفتگوی تمدن‌ها و تنش‌زدایی در سیاست خارجی در راستای احیای موقعیت بین‌المللی ایران قابل درک است. در این کتاب علاوه بر رابطه با آمریکا، سیاست خارجی خاتمی در مورد نقاط مختلف دنیا و دستاورد‌های آن مورد ارزیابی قرار گرفته است که ارتباط ابعاد مختلف سیاست خارجی با صورت‌بندی‌های اجتماعی کمتر مورد تحلیل قرار گرفته است .
کتاب «رابطه» که به موضوع رابطه میان ایران و آمریکا از منظر تحولات بعد از دوم خرداد و از نگاه صاحب‌نظران ایرانی و آمریکایی پرداخته، امکان بسیار خوبی را برای بررسی چگونگی پیوند میان سیاست خارجی و تحولات داخلی و ارزیابی دستاوردها و موانع سر راه آن فراهم می‌آورد. در عین حال چون بسیاری از صاحب‌نظران شرکت‌کننده در تدوین این کتاب به گروه‌های مختلف سیاسی تعلق دارند، این ارزیابی مستند بوده است. در این کتاب هزینه و فرصت‌های اقتصادی ایجاد یا فقدان چنین روابطی، با توجه به نیازهای داخلی شرح داده می‌شود. با شرح و بسط بیشتر و اضافه کردن آمار و ارقام، تحلیل طبقاتی جامعه ایران و تأثیر آن بر سیاست خارجی روشن‌تر می‌شود.
مقالات و کتاب‌های محمود سریع‌القلم از معدود منابعی است که علاوه بر اینکه به مسایل اقتصادی در سیاست خارجی ایران توجه دارد، سیاست خارجی را با تحولات اقتصادی و اجتماعی داخل پیوند می‌دهد. وی پیوند دقیق و ظریفی میان جغرافیای سیاسی، گروه‌ها و طبقات، ساختار اقتصادی ـ اجتماعی و هویت فرهنگی برقرار می‌سازد. ازاین‌رو چارچوب ارزشمندی به خصوص در مورد سیاست خارجی ایران ترسیم می‌کند که بسیار قابل استفاده است. در این جهت کتاب ایران و جهانی شدن چالش‌ها و راه ‌حل ‌ها و عقلانیت و توسعه‌یافتگی که توسط مرکز مطالعات استراتژیک منتشر شده است، منابع ارزنده از این نویسنده است.
وی در کتاب اول بخوبی نتایج شکاف و تضاد‌های طبقاتی و اجتماعی و نقش آن را در تحولات سیاست خارجی و شکل‌گیری رویکردها در این زمینه نشان می‌دهد. این کتاب با طرح جهانی شدن به عنوان یک پدیده غیرقابل کنترل که تأثیرات مهمی را در عرصه اقتصادی، فن‌آوری، فرهنگی و سیاسی به دنبال می‌آورد، معرفی می‌کند. کشورهای جهان ناچار هستند با حفظ استقلال و حاکمیت ملی خود با آن انطباق پیدا کنند. ولی کشور ما به دلیل عدم توافق در داخل که ریشه در اختلافات اجتماعی، ایدئولوژیک و اقتصادی در بین نیروهای مختلف اجتماع دارد، هنوز به استراتژی واحدی در این زمینه نرسیده است. این امر تا حدود زیادی برآمده از شکاف‌های اجتماعی است، که بر ساخت سیاسی تحمیل می‌شود.
علی‌رضا ازغندی نیز کتاب سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را نگاشته که منبع خوبی به لحاظ نظری و عملی می‌باشد. وی هم به دوران سازندگی و هم دوران اصلاحات پرداخته و برای هر دو دوره الگوی نظری ارائه داده است. ویژگی برتر این کتاب در آن است که بر روی دو موضوع مهم تأکید کرده است. اول موضوع اقتصاد، نیازهای اقتصادی و نقش وابستگی متقابل در روابط میان کشورها و به خصوص کشورهای در حال توسعه، دوم فرایند سیاست خارجی ایران را با توجه به کیفیت ساختار اقتصادی و اجتماعی، عوامل و روابط تولیدی و نیروهای اجتماعی مطالعه کرده است.
وی ضعف دیوان‌سالاری دیپلماسی کشور را نیز مورد اشاره قرار داده است. نویسنده با طرح گونه‌شناسی دیپلمات‌ها با توجه به منشأ اجتماعی، آنها سیاست خارجی را به عرصه داخلی و صورت‌بندی اجتماعی متصل کرده است. ازغندی مقاله‌ای آرا عمده در طبقات و قشربندی نیز در زمینه قشربندی اجتماعی نوشته است که از این جهت که الگویی ترکیبی را در بحث نیروهای اجتماعی به کار گرفته است، قابل استفاده است. مقاله دیگر وی با عنوان تنش‌زدایی در سیاست خارجی به مقایسه رویکرد سیاست خارجی دوران سازندگی و اصلاحات پرداخته است که از منابع معتبر در این زمینه است. پدیده جهانی شدن و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و بررسی روابط خارجی ایران و ترکیه نیز از مقالات قابل استفاده و مهم در این زمینه از نویسنده فوق است.

در سراسر دنیا به عنوان علت اصلی معلولیتها و مرگ و میر شناخته شده است تخمین زده می شود سالانه ۲میلیون نفر در سراسر دنیا در اثر حوادث ترافیکی می میرند و ۵۰میلیون نفر دچار جراحت می شوند . در تهران ، ۵۰ درصد از مرگ و میرهای ناشی از تروما در افراد ۱۵سال و کمتر به علت حوادث ترافیکی گزارش شدهمچنین از ۷۲۰۰ مورد شکستگی صورت بستری شده در یک بیمارستان آموزشی در تهران ۶۵۵۲ مورد ۹۱درصد) به علت حوادث ترافیکی بوده است و مطالعه منتظری وهمکاران در مورد مرگ و میر ناشی از حوادث ترافیکی در ا یران نشان داد که ۷۹ درصد از موارد مرد بوده و اغلب در سن ۴۰ سال یاکمتر و عابر پیاده یا مسافر ماشین بود ه اند و ضربه به سر، شایع ترین علت مرگ و میر ناشی از حوادث ترافیکی است. در مطالعه حاضر از مصدومین حوادث ترافیکی مراجعه کننده به مرکز تروما، ۷۲ درصد مرد و ۲۸ درصدزن هستند .( صادقیان ، خسروی ،۲۲۷:۱۳۸۷ )آسیب‌هاى ناشى از وسایل نقلیه حتى در کودکان زیر یکسال اولین علت در بین آسیب‌هاى مختلف است. سهم عابران از تصادف‌هاى رانندگى برحسب گروه‌سنى و منطقه در جهان متفاوت است. براى مثال، در گروه سنى ۵ تا ۹ ساله آسیب‌هاى پیاده‌ها سهم عمده را در تلفات ناشى از وسایل نقلیه دارد و درصد تلفات عابران از کل حوادث رانندگى از ۲۰ %در کشورهاى پیشرفته تا ۵۰ % در شرق مدیترانه متفاوت است. تصادفات ^وسایل نقلیه با عابرین پیاده باعث آسیب های شایع و در بعضی از موارد موجب اختلات جسمانی غیر قابل درمان می گردند .^۱One of the most common and debilitating injuries suffered by drivers and passengers is an acquired brain injury caused by the head being hit or hitting an object violently (called a traumatic brain Another common form of injury from a car accident is neck injuries, which can occur in more mild forms such as whiplash and neck strain, to more serious injuries like cervical dislocation and disc injury. The damage to the spinal cord is caused when displaced bone fragments, disc material, or ligaments bruise or tear into spinal cord tissue, destroying axons, the part of our nerve cells that carry signals up and down the spinal cord between the brain and the rest of the body. The lower back is the most common site of back injuries , including sprains and strains, herniated discs and fractured vertebrae. In a car accident, injuries to the face are common and can be caused by the steering wheel, dashboard, airbag, windshield, side window, car seats or shattered glass.
۹-۲- مطالعات تصادفات عابرین پیاده :
آغاز و پایان تمامی سفر هایی که انسان انجام می دهد به صورت پیاده انجام می گیرد ، همانطور که در
آیین نامه های کشور ما ، ایران ، آمده است عابر پیاده شخصی است که بدون استفاده از هیچ نوع وسیله نقلیه موتوری یا غیر موتوری حرکت کند. به طور کلی حرکت پیاده طبیعی ترین، قدیمی ترین وضروری ترین شکل جا به جایی انسان در محیط است و پیاده روی هنوز مهمترین امکان برای مشاهده مکان ها ، فعالیت ها و احساس شور و تحرک زندگی و کشف ارزش ها و جاذبه های نهفته در محیط است .

————————————————————————
۱-www.aftabir.com/…/epidemiology_prevalent_untransmissive_enphytoti
. پیاده روی دارای اهمیت اساسی در ادارک هوای فضایی ، احساس تعلق به محیط و دریافت کیفیت های محیطی است. ) پاکزاد ، ۱۳۸۵: ۲۱)
هیچ کس نیست که در لحظاتی از عمر خود عابر نباشد حتی دارنندگان بهترین  وسیله نقلیه  هم وقتی در یک خیابان یک طرفه اتومبیل خود را پارک می کنند مجبورند عرض خیابان را برای رسیدن به سمت چپ آن طی نماییند بنابراین عابرین پیاده افراد بدون وسیله نقلیه نیستند بلکه افرادی هستند که به هر جهت مجبورند از عرض خیابان یا جاده یا شاه راه یا خطوط راه آهن و نظایر آن بگذرند. عدم توقف روی خط عابر پیاده در جوامع شهری همان قدر که عبور وسایل نقلیه دارای اعتبار و اهمیت است به همان اندازه عابرین، دوچرخه سواران و. .. نیز حق استفاده از معابر ویژه خود را دارند، به طوری که نمی توان حقوق هیچ کدا م از گروه های یاد شده را فدای دیگری نمود.اما با این وصف، در فرهنگ عبور ومرور ما آنچه که مورد توجه وعنایت رانندگان قرار نگرفته، حقوق عابرین پیاده می باشد. توقف روی خط کشی های ویژه عابرین پیاده و درخواست رانندگان از عابرین که حرکت خود را با شرط ایستادن وسایل نقلیه تطبیق دهند نمونه بارز این مسائل می باشد که مطمئنا با اصلاح نگرش و لحاظ شدن حقوق عابرین، گذرگاه های مذکور جایگاه واقعی خود را پیدا و عابرین نیز ترغیب به عبور از آنها خواهند شد. آیین نامه راهنمایی و رانندگی نیز در گذرگاه پیاده حق تقدم عبور را به عابرین پیاده داده است. رانندگانی که با گردش به چپ یا راست وارد راه دیگری می شوند و در مدخل آن را ه محل عبور عابرپیاده وجود دارد بایستی با کم کردن سرعت ودر صورت لزوم با توقف به عابرینی که قبلا وارد محل مزبور شده اند یا در حال ورود به آن می باشند تقدم عبور بدهند. (در گذرگاه پیاده حق تقدم عبور با عابرین پیاده است) اگرمحل عبور عابر پیاده دارای چراغ راهنمایی برای عابرین پیاده باشد بایستی از فرامین چراغ راهنمایی اطاعت کند.
وظایف عابرین پیاده: بعضی از عابرین پیاده فکر می کنند که در معابر درون و برون شهری یعنی کوچه و خیابان و جاده همواره حق تقدم عبور با آنهاست و رانندگان وسایل نقلیه موظفند به محض مشاهده آنها ترمز کرده و بایستند، در صورتی که این تصور اشتباه است، بلکه عابرین پیاده هم بایستی علاوه بر رعایت قوانین و مقررات مربوطه نکات ایمنی را مورد توجه قرار دهند.زمانی که در خیابان های نیمه تاریک و تاریک از عرض خیابان عبور می کنند، در درجه اول باید اطراف خود را به دقت نگاه کنند و بهتر آن است که در شب لباس یا کفشی که رنگ های روشن دارد استفاده کنند، تا با انعکاس نور بهتر دیده شوندو در صورتی که لباس تیره به تن دارند حتما وسیله یا شی ء براق یا نورانی مثل کیف، کلاه، چراغ قوه، شبرنگ دوخته شده به لباس و. .. همراه داشته باشند.( مجله فرهنگ ترافیک عابرین وشهروندان: ۱۳۹۳ ، ۲ )
۱-۹-۲- اولین تصادف عابر پیاده در جهان :
در دنیا  نخستین انسانی که در یک حادثه رانندگی جان خود را از دست داد، یک خانم انگلیسی بود. بریجیت درسکول ۴۴ساله اولین کسی در دنیاست که در یک سانحه رانندگی جان خود را از دست داده است. وی روز هفدهم آگوست سال۱۸۹۶ در میدان کریستال‌پالاس لندن بر اثر تصادف فوت کرد. در پایتخت انگلستان به صورت تقریبی روزانه ۱۱میلیون مسافرت از طریق خودرو و موتورسیکلت صورت می‌گیرد.^۱ در سال ۱۳۳۳ میلادی شهرساز و معمار آمریکایی به نام “اولمستد” که بنیانگذار رشته معماری منظر محسوب می شود ، برای نخستین بار فکر جداسازی معابر را در طراحی “پارک مرکزی نیویورک” به کار برد و راه سواره و پیاده را از هم جدا کرد .بد نیست بدانید این شهر دارای ۶هزار چراغ راهنمایی است که جریان ترافیک را کنترل کرده و اطلاعات آن تحت نظارت مرکز پیشرفته کنترلی قرار دارد و برخلاف این‌که شبکه ترافیکی آن بسیار پیچیده به نظر می‌رسد، فن‌آوری کنترل‌کننده‌اش بسیار قدیمی و ساده است. طبق آخرین آمار ارائه شده از سوی اداره پلیس راهنمایی لندن ^۱روزانه رقمی حدود ۸۰تصادف گوناگون به این اداره گزارش می‌شود. اگرچه لندن با توجه به تردد بالای خودروها شهر شلوغ و پرترافیکی محسوب می‌شود، اما به‌دلیل رعایت قوانین رانندگی آمار تصادف‌های بسیار پایین است که در این بین تصادف‌های منجر به جرح یا فوت رقم نسبتاً کمی را در بین تصادف‌ها به خود اختصاص می‌دهند.
۲-۹-۲- اولین قربانی تصادف در ایران :
غلامحسین درویش معروف به درویش خان یکی از نامداراترین موسیقیدانان ایران، اولین قربانی تصادف رانندگی در ایران است.ماجرا از این قرار است که: آخر شب دوم اسفند ماه سال ۱۳۰۵ هجری شمسی جهت عزیمت استاد از محفل موسیقی به منزل درشکه ای دو اسبه کرایه می کنند و استاد سوار بر درشکه به طرف منزل حرکت می نماید، در آن زمان اتومبیل به تازگی وارد خیابانهای شهر شده بود و تعداد آنها به سختی به ۵۰ دستگاه می رسید و همچنین اخذ گواهی نامه رانندگی هنوز وجود نداشت و رانندگان عموما” ناشی بودند و قوانین راهنمایی و رانندگی نیز نه وجود داشت و نه اعمال می شد.زمانیکه درشکه حامل درویش خان از خیابان امیریه به سمت شمال می پیچد ، اتومبیل فوردی از جهت مخالف با درشکه و اسبهای آن تصادف می کند،
——————————————————————————-
 ۱-
اسبهای درشکه درجا تلف می شوند و استاد از درشکه به بیرون پرتاب شده و از ناحیه سر به زمین برخورد می کنند، بلافاصله مردم رسیده و مجروح را به بیمارستان نظمیه تهران که بهترین بیمارستان آن زمان تهران بود می رسانند، اما متاسفانه ضربه سنگین بوده و استاد گرانقدر موسیقی ایران بعد از ۵ روز ، به دلیل ضربه مغزی فوت نموده و جامعه موسیقی را سیاه پوش و داغدار فقدان خود می نماید . (روز نامه عصر ایران ، ۱۳۸۹)
۱۰-۲- انواع برخورد وسایل نقلیه با عابرین پیاده :
به طور کلی برخورد بین وسایل نقلیه با عابرین پیاده به یکی از حالات ذیل بوقوع می پیوندد :
۱-عبور از عرض راه با هدف رسیدن به مکانی خاص .
۲-حرکت عابر در امتداد راه و برخورد با وسیله نقلیه .
۳-عبور عابر از میدان یا تقاطع و برخورد با وسیله نقلیه .
۴-عملیات اجرایی در سطح سواره رو و برخورد کارگران با وسیله نقلیه .
۵-حرکت ناگهانی به سمت ترافیک مانند بازی کودکان ،دویدن .
۶-برخورد با عابر در حین حرکت با دنده عقب .
۷-انحراف وسیله نقلیه و برخورد با عابردر حاشیه راه .
۸-برخورد وسیله نقلیه با عابردر حالت ایستاده کنار خیابان .
۹- برخورد وسیله نقلیه با عابردرحال سوار یا پیاده شدن از خودرو.
۱۰- برخورد وسیله نقلیه با عابردرحال هل دادن وسیله نقلیه (سعیدی ،عبدوس ،۱۳۸۹: ۲)
۱۱-۲- نقاط حادثه خیز برای عابرین پیاده :
با بررسیهای بعمل آمده از کروکی های تصادفات بوقوع پیوسته عابرین پیاده در حوزه راهور دماوند و بررسی ،مکانهای ذیل در تصادفات عابرین سهیم بوده ومی توان به عنوان نقاط حادثه خیز برای عابرین پیاده تلقی نمود که عبارتند از
۱-۱۱-۲- تقاطع ومیادین :در این مکان ها عابرین از محل های تعیین شده برای عابرین مانند پل ها وگذرگاه های عابر پیاده استفاده نکرده و در داخل تقاطع ویا میدان اقدام به تردد می نمایند که ضمن اخلال در وضعیت رفت و آمد باعث وقوع حادثه نیز می گردنند . تقاطع گیلاوند و تقاطع بانک ملت رودهن به استناد کروکی های ترسیمی بیشترین تصادفات را دارا می باشند که با بررسی میدانی در تقاطع های رودهن ،با توجه به ارتفاع رفوژ وسط بلوار، اکثر عابرین از داخل تقاطع جهت عبور از عرض خیابان را انتخاب می نمایند. فقدان جان پناه مناسب ، گذر گاه عابرین پیاده ، پل های هوایی در محل باعث عبور عابرین از این محل می شود . همچنین در تقاطع گیلاوند که دارای بیشترین تصادف است . بعلت عدم طراحی نامناسب تقاطع ، پیاده رو ها با تقاطع تداخل داشته و همین امر باعث ورود عابرین به داخل تقاطع می گرددو نبود تجهیزات ترافیکی و گذز گاه مناسب که دارای جان پناه باشد از جمله عوامل تردد عابرین از داخل این معبر می باشند . میادین ۱۷ شهریور و میدان امام خمینی دماوند نیز از جمله مناطق حادثه خیز به حساب می ایند عدم طراحی نامناسب میدان و عرض کم میدان و عدم مکان مناسب برای تردد عابرین باعث وقوع تصادفات گردیده است . میدانهای مذکور به گونه ای طراحی ،که عابرین جز تردد در داخل میدان محل های دیگر را برای عبور نمی یابند .
۲-۱۱-۲- بلوار وفضای سبز داخل آنها :
اکثر بلوار های داخل شهر ها پوشیده از درختان کوتاه وبلندو فاقد حفاظ هستند که این امر موجب میشود عابرین از بین درختان جهت عبور از عرض خیابان استفاده نمایند . بیشتر عابرین بصورت ناگهانی وارد خیابان شده قدرت عکس العمل را از راننده گرفته وباعث بروز حادثه می گردد .
۳-۱۱-۲- خیابانهای فاقد پیاده رو :
در معابری که فاقد پیاده رو هستند تردد عابرین در سطح سواره رو انجام می پذیرد و یا عابرین در سطح سواره رو جهت سوار بر خودرو یا انجام امورات خود در سطح خیابان ایستاده که در بیشتر مواقع موجب بروز حادثه می گردنند .و در خیلی از موارد بعلت چیدن لوازم فروش کسبه در پیاده رو ها عرض آن کم شده و باعث سدمعبرمی شوندکه در خیلی از این مکانها تردد عابرین با سختی انجام می پذیرد وعابرین ترجیح می دهند از سطح سواره رو استفاده نمایند . و این نیز از مواردی است که موجبات تصادف را فراهم می سازد .
۴-۱۱-۲- وجود موانع در سطح راه :
وسایل نقلیه متوقف در کنار گذرگاه های عابرین پیاده ویا خیابانهاو یا وجود مصالح ساختمانی در سطح راه باعث میشود عابرین از پشت موانع و یا وسایل نقلیه متوقف شده به داخل خیابان آمده و رانندگان به علت عدم دید کافی قدرت عکس العمل موثر را از دست داده و منجر به تصادف انهاگردد .
۵-۱۱-۲- مناطق مسکونی :
در کوچه ها و یا منازلی که منتهی به خیابان هستند اکثر عابرین و الخصوص کودکان بصورت ناگهانی از منازل خارج شده و با وسایل نقلیه برخورد می نمایند . با توجه به عدم وجود پیاده رو و عرض کم کوچه ها و همچنین عدم رعایت سرعت از جانب رانندگان موجبات تصادفات را فراهم می آورد . در حوزه پلیس راهور دماوند به استناد کروکی های ترسیمی تعداد ۱۹ فقره تصادف از تصادفات عابرین پیاده در داخل کوچه ها به وقوع پیوسته است .
۶-۱۱-۲- موانع جدا کننده خیابان :
در خیابان های کم عرض برای جدا کردن مسیر رفت و برگشت از نیو جرسی ویا میله های شکل یافته استفاده می گردد که در خیلی از این مکان ها بین نیوجرسی ویا میله ها فاصله خالی وجود دارد که این امر باعث شده عابرین از انها جهت تردد ازعرض خیابان استفاده نمایند . با توجه به این که عرض اینگونه موانع کم است برای عابرین جان پناه وجود ندارد وعابرین به محض عبور از آنها در سطح سواره رو قرار گرفته و موجب تصادف وسایل نقلیه با آنها می گردد.
۱۲-۲- بر نامه ریزی و طراحی معابر شهری :
برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای حرفه ایست در حوزه عمومی و با هدف ارتقای کیفیت زندگی شهروندان به ویژه در مورد مسایل شهری همچون حمل و نقل، کاربری زمین و مطلوبیت‌های زیست محیطی. با توجه به ابعاد گسترده شهرها و سکونتگاه‌های انسانی، این حرفه نیز ابعاد مختلفی دارد، از زیبایی شناختی تا اجتماعی تا سلامت و موارد دیگر. به همین علت حرفه‌ای چند رشته‌ای و یا فرا رشته‌ای تلقی می‌شود که در ارتباط با سایر حرفه‌ها و علوم همچون جامعه‌شناسی، جغرافیا، اقتصاد، معماری و موارد دیگر قرار می‌گیرد. برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای شامل شاخه‌های مختلفی همچون آمایش سرزمین، برنامه‌ریزی حمل و نقل، برنامه‌ریزی کاربری زمین، برنامه‌ریزی محیطی و موارد دیگر می‌شود که هر کدام از آنها نقش اساسی در حمل ونقل وکاهش حوادث ترافیکی دارنند . ( پور محمدی ، ۱۳۸۷ : ۱)
۱-۱۲-۲-اهداف برنامه‌ریزی شهری :
متمرکز کردن منابع، ایجاد فرصتهای مناسب برای شهرهای متوسط، کمک به شهرهای کوچک و مناطق روستایی و تدوین سیاستهای توسعه منطقه‌ای، توسعه شهر ،شکل دهی به محیط زیست ،ارتقا کیفیت زندگی شهری ، توسعه حمل ونقل پایدار ،استفاده بهینه از کاربری زمین ، گسترش مراکز خدماتی ورفاهی واداری در چهار گوشه شهر به جهت جلو گیری از تردد به هسته مرکزی شهر . همگی از اهداف برنامه ریزی شهری به شمارمی روند .(احدی ،نادری ،۱۳۹۲: ۲-۴)
۲-۱۲-۲- طراحی معابر شهری :
طراحی مناسب معابر درون شهری به منظور سهولت در رفت وامد ورسیدن کم هزینه ودر کوتاه ترین زمان ممکن به مقصد انجام می پذیرد که دارای شاخصه های متعددی است که نمونه ای از آنها به شرح ذیل است :۱- تاثیر نوع تسهیلات و توسعه محیط اطراف ان .(جریان منقطع یا غیر منقطع ،ترافیک دو جهته با جدا کننده) ۲- مسیر خطهای عبور و موانع جانبی .(عرض خطها، فاصله طولی ،عرض شانه ) ۳- سرعت طرح (سطح سرویس راه ) ۴- نوع منطقه (هموار ،کوهستانی ، تپه شرایط ترافیکی (انواع وسایل نقلیه ) (ستایش ولی پور ،۱۳۸۵ : ۲۴۰)
۱۳-۲- آمار تصادفات :
۱-۱۳-۲- امار تصادفات در دنیا : روزانه ۳۴۰۰ نفر به علت حوادث ترافیکی فوت میکنندکه نوجوانان،سالمندان،عابرین پیاده و دوچرخه سواران مهمترین گروه آسیب پذیر هستند.۸۸ کشور جهان که تقریباً ۶۰۰۰۰۰۰۰۰/۱ نفر از جمعیت کره زمین را دارند از ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ توانستند مرگ و میر را کاهش دهند و ۸۷ کشور افزایش مرگ و میر داشتند.

کلمه “اللَّمْحِ” استعاره از درک دقیق و سریع چیزهاى مفید است. بعضى “عِیَونِ الْأُمُورِ” نقل کرده‏اند، یعنى واقعیت و حقیقت امورى که جاى دقت و عبرت­گرفتن است.
عبارت: « فَقَدْ سَلَکْتَ… » اشاره به دلیل نیازمندى معاویه به هشدارى است که قبلا بیان شد، یعنى رفتن او به راهى که پیشینیانش رفته‏اند، با چهار نشانه‏اى که یاد شد، ادعاهاى بیهوده‏اش، ادعاى چیزى که حق او نبود؛ از قبیل خون عثمان، طلحه، زبیر و نظیر این­ها، ورودش در منجلاب­هاى دروغ، ورودش در غفلت از پیامد بدان­ها. امّا دروغ­هاى وى در ادعاى خود روشن است و چیزى که از حد او بالاتر است همان امر خلافت مى‏باشد و چیزى که نزد او به­امانت گذارده­بودند و او در ربود. عبارت از اموال و سرزمین­هاى مسلمانان بود که بر آن­ها مسلط شده­بود. مقصود امام علی × این است که از طرف خدا این امانت در نزد او بوده است.^[۲۸۱]
گاهی اوقات پیروی کورکورانه از گذشتگان، مانع بینش صحیح واقعیات و دستیابی به کمال مطلوب آدمی می­ شود و او را در راه باطل قرار می­دهد.
۴.۶.۹. نافرمانی از رهبر
سرپیچی از فرمان رهبر سبب تفرقه در جامعه شده و مردم را از مسیر رشد وتعالی باز می­دارد. همین امر سبب خون­دل خوردن رهبر می­گردد. امام علی × در شکوه از گروه نافرمان دوران خود چنین می­فرمایند:
«… إِذَا دَعَوْتُکُمْ إِلَى جِهَادِ عَدُوِّکُمْ دَارَتْ أَعْیُنُکُمْ کَأَنَّکُمْ مِنَ الْمَوْتِ فِی غَمْرَهٍ وَ مِنَ الذُّهُولِ فِی سَکْرَهٍ یُرْتَجُ عَلَیْکُمْ حَوَارِی فَتَعْمَهُونَ فَکَأَنَّ قُلُوبَکُمْ مَأْلُوسَهٌ فَأَنْتُمْ لَا تَعْقِلُونَ مَا أَنْتُمْ لِی بِثِقَهٍ سَجِیسَ اللَّیَالِی وَ مَا أَنْتُمْ بِرُکْنٍ یُمَالُ بِکُمْ»^[۲۸۲]
…هنگامی­که شما را برای جهاد با دشمن فرا می­خوانم دیدگانتان در حدقه­ها می­گردد گویی در سکرات مرگ غوطه­ور و در مستی غفلت شناورید. باب گفتگوی من بر شما بسته می­ شود. از این­رو سرگردان می­شوید، گویی دل­هاتان دستخوش بازی­های شیطان شده و عقل خود را از دست­داده­اید. نه هیچ­گاه مورد اعتمادم بوده­اید و نه ستون محکمی هستید که به پشتوانۀ شما بتوان بر دشمن تاخت.

بنابر روایتى هنگامى که امام علی × از پیکار با خوارج فراغت حاصل کرد، در همان محل نهروان به­پاخاست و این خطبه را ایراد فرمود. پس از ستایش و ثناى پروردگار خطاب به سربازان فرمود: «حال که خداوند متعال، چنین نیکو شما را یارى کرد و به پیروزى رساند، بدون فوت وقت متوجّه دشمنان شام شوید.» در پاسخ حضرت عرض کردند: «تیرهاى ما تمام شده و شمشیرهاى ما کند گردیده است. ما را به کوفه برگردان، تا آرایش نظامى خود را سامان بخشیم و افرادمان را بازسازى کنیم، شاید که امیر مؤمنان × بر تعداد ما، به اندازه‏اى که در این نبرد به شهادت رسیده‏اند، اضافه کند، تا از نیروى افراد تازه نفس کمک بگیریم.» گروهى از لشکریان ـ
نیز به­پاخاسته بهانۀ زیادى مجروحان را گرفتند، عرض کردند: «زخمى و مجروح زیاد داریم اجازه بدهید، مدّتى به کوفه باز گردیم، سپس براى جنگ عازم خواهیم شد.»
امام علی × با این که هرگز به بازگشت راضى نبود ـ وقتى که مخالفت را شدید دید ـ با آنان مراجعت کرد و در لشکرگاه خارج کوفه به نام “نخیله” اردو زد و دستور داد که در لشکرگاه بمانند و خود را براى جهاد آماده سازند و به داخل شهر کمتر رفت­وآمد کنند و دیدوبازدید با اقوام و خویشان خود را محدود نمایند. ولى آن­ها در عمل فرمان حضرت را به­کار نبستند و به­تدریج مخفیانه به کوفه وارد شدند. در نهایت جز اندکى از سپاهیان در نخیله باقى نماندند. امام علی × وقتى وضع را چنین دید، به کوفه آمد و براى مردم سخنرانى کرد و فرمود:
«اى مردم براى جنگ با دشمن آماده شوید، نزدیکى به خدا و رسیدن به نعمت­هاى حق تعالى با جهاد در راه خدا حاصل مى‏شود. آن­ها که از حق کناره‏گیرى کرده آن را یارى نکنند، در خدمت ستم و ظلم قرار گرفته، از حقیقت عدول کرده، از کتاب خدا و دین حق رو برگردانده‏اند، در طغیان فرو افتاده‏اند و در گرداب گمراهى فرو رفته‏اند.
آن­چه مى‏توانید از نیرو و اسب­هاى تعلیم­دیده براى پیکار با دشمن آماده بسازید، بر خدا توکّل کنید که خداوند خود شما را کفایت مى‏کند. امّا کوفیان آماده کوچ و حرکت نشدند. چند روزى حضرت آن­ها را به حال خودشان رها کرد.»
امام علی × همواره سعى بر این داشت که، پیروانش را براى جنگ با دشمنان بسیج کند، ولى چون آن­ها، در موارد زیادى از دعوت حضرت سرباز مى‏زدند و با تمرّد و خوددارى از فرمانبردارى و اطاعت حتّى او را مى‏رنجانیدند آن­ها را مورد خطاب ملامت‏آمیز قرار داده، با ایراد این خطبه، ناراحتى، دلتنگى و نارضایتى خود را از رفتارشان اظهار داشته و مى‏فرماید: «بس که شما را ملامت کردم خسته شدم.» این نوع گفتار از ناراحتى شدید حکایت دارد. خطاب حضرت به کوفیان که آیا به جاى آخرت دنیا را گرفته‏اید و خوارى را به­جاى عزّت نشانده‏اید پرسشى به گونه انکار بر رفتار آن­ها، که موجب انگیزش بر جهاد گردد. چه این که پیکار در راه خدا، مستلزم اجر اخروى و بزرگوارى مى‏گردد. ولى ترس از دشمن و کناره‏گیرى از نبرد، هر چند در بیشتر موارد، زمینۀ سلامتى و بقاء در دنیا را فراهم مى‏آورد، امّا به بهاى طمع بستن دشمن به پیروزى خود و خوار ساختن طرف مقابل تمام مى‏شود.
بنابراین قیام نکردن براى دفع دشمن، به­منزلۀ این است که آخرت را به­دنیا سودا کنى و خوارى را به­جاى عزت بنشانى، این همان چیزى است که خرد سالم نمى‏پذیرد.^[۲۸۳]
نافرمانی از رهبر نیز از موانع مهم رسیدن به آرمان­های الهی در واقعیات جامعه می­گردد و همین امر سبب سوءاستفاده و تسلط دشمن بر جامعه مسلمانان می­ شود.
۴.۶.۱۰. بروز فتنه ها وشبهه ها
از مهم­ترین موانع آرمان­گرایی می­توان هنگام بروز فتنه­ها و شبهه­ها را نام برد؛ چون در این مواقع انسان در شناخت حق و باطل دچار خطا و اشتباه شده و جامعه دچار هرج ومرج ایجادمی­گردد. بدین ترتیب تحقق آرمان­ها یا به عقب می­افتد و یا به فراموشی سپرده­می­شوند. امام علی × در جریان کشته شدن خلیفه سوم که سبب به ­وجود آمدن فتنه ها و شبهه­هایی زمان خود گردید، می­فرمایند:
«یُقتَلُ فی هذِهِ الأُمَّهِ إمامٌ یَفتَحُ عَلیها الْقَتلَ والْقِتالَ إلی یَومِ القیامَهِ ویَلْبِسُ أُمورَها عَلَیْها ویَبُثُّ الْفِتَنَ فیها فَلا یُبْصِرُونَ الْحَقَّ مِنَ الْباطِل یَمُوجُونَ فِیهَا مَوْجاً وَ یَمْرُجُونَ فِیهَا مَرْجا»^[۲۸۴]
در این امّت پیشوایی کشته می­گردد که در کشت­وکشتار را تا روز قیامت بر این امت می­گشاید، و کارهایشان را بر آنان مشتبه می­سازد، و فتنه­ها را درمیان آنان می­پراکند، و دیگر حق را از باطل تمیز نمی­دهند و به یکدیگر در می­آمیزند و درهم­ و برهم می­شوند.
امام علی × ، در این خطبه قتل عثمان را ریشۀ فتنه­ای می­داند که تا روز قیامت منشأ جنگ و درگیری در میان مسلمانان خواهدشد. این امر سبب درهم­آمیختگی حق و باطل باهم می­ شود و به همین خاطر مردم واقعیات امور را تشخیص نداده، از راه سعادت گمراه می­شوند.
۴.۶.۱۱. حاکمیت فرهنگ استکباری
حاکمیت فرهنگ استکباری نیز یکی دیگر از موانع آرمان­گرایی است؛ زیرا در این وضعیت به­تدریج حاکمان باطل بدون درگیری و خون­ریزی از طریق تبلیغات کاذب و یا رشوه و…تفکر حق گرایانه مردم را تغییر می­ دهند. در این صورت به­راحتی بر آنان حاکم می­شوند. امام علی × در توصیف این افراد می­فرمایند:
«أَمَا وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَیَظْهَرَنَّ هَؤُلَاءِ الْقَوْمُ عَلَیْکُمْ لَیْسَ لِأَنَّهُمْ أَوْلَى بِالْحَقِّ مِنْکُمْ وَ لَکِنْ لِإِسْرَاعِهِمْ إِلَى بَاطِلِ صَاحِبِهِمْ وَ إِبْطَائِکُمْ عَنْ حَقِّی وَ لَقَدْ أَصْبَحَتِ الْأُمَمُ تَخَافُ ظُلْمَ رُعَاتِهَا وَ أَصْبَحْتُ أَخَافُ ظُلْمَ رَعِیَّتِی …»^[۲۸۵]
هان، سوگند به آن که جانم به دست اوست این گروه ـ ارتش معاویه ـ بر شما مسلّط خواهندشد نه از آن­رو که از شما به حق شایسته­ترند؛ بلکه از آن­رو که به سوی باطل صاحبشان می­شتابند و شما از شتاب به حق من کندی می­کنید. همیشه امت­ها از ستم حاکمان خود می­هراسند و اکنون من از ستم ملت خود می­هراسم!
امام علی × در این خطبه مى‏فرمایند: دلیل غلبه اصحاب معاویه بر حق بودنشان نیست، بلکه پیروى بی­چون­و­چراى آن­ها از دستورات معاویه در امر باطل و تسامح خوددارى شما از پیروى از من با وجودى که حقّم مى‏باشد؛ زیرا پیروزى و موفقیّت در وحدت کلمه و فرمانبردارى از امام و پیشواست؛ نه این که به حقّانیّت امام اعتقاد داشته­باشى ولى در عمل و میدان کارزار او را رها کرده و تنها بگذارى.
امام علی× سخن را در توبیخ و اهانت مردم کوفه ادامه داده و به­ دلیل تخلّف و سرپیچى از دستوراتش از آن­ها اظهار تنفّر و انزجار کرده و مى‏فرماید: «وَ لَقَدْ أَصْبَحَتِ الْأُمَمُ الى قوله رعیّتى»
«امّتها از سلطانشان مى‏ترسند امّا عجب این است من که على هستم از پیروانم مى‏ترسم»
به­ طور طبیعى و همگانى رعایا از سلطان خود مى‏ترسند. وقتى که قضیّه برعکس باشد؛ یعنى امیر از افراد تحت امرش بترسد. چنان پیروانى سزاوار ملامت و سرزنش هستند و هیچ بهانه و دلیلى بر علیه حاکم خود ندارند.
همین تخلّف از دستور امام علی× که دقیقاً نوعى ظلم بر خودشان بود، آن­ها را مستحقّ تنفّر و انزجار امام علی × کرد. چه آن حضرت در موارد زیادى آن­ها را مورد تفقّد و دلسوزى قرار داد. از جمله روز حکمیّت در صفّین، ولى آن­ها نصیحت و صلاح­دید امام علی × را نپذیرفته و به­عنوان تمرّد از دستور به آن حضرت گفتند: «اگر به حکمیّت راضى نشوى آن­چه با عثمان کردیم با تو خواهیم کرد.»^[۲۸۶]
حاکمیت فرهنگ استکباری نیز یکی دیگر از موانع دریافت صحیح واقعیات در امور است و سبب می­ شود انسان از مسیر دستیابی به کمالات الهی باز مانده و در نتیجه، خواسته یا نا خواسته در جهت منافع گروه باطل دست به فعالیت بزند.
نتیجۀ فصل:
انسان، به امید و آرزو زنده است. زندگی بدون آرمان و هدف بی­معنا است و در “فرهنگ تفصیلی آفتاب” واژۀ “آرمان"، به­معنای آرزوهای سازنده و بالنده آمده­است. در فرهنگ­نامۀ آرزو، کلمۀ “امل” به معنای آرزو به­کار رفته­است. در قرآن نیز، دو بار واژه “اَمَل” به­کار رفته­است؛ یک بار به معناى آرزوى نیکو و دیگربار به معناى آرزوى نکوهیده.
امام على × ادامۀ حیات بشری بر پایۀ آرزو بیان می­فرمایند. آرمان مایۀ برپایى دنیاست. اگر انسان در زندگی آرمان و آرزو نداشته­باشد، امید به زندگی از بین­می­رود و دیگر امید و انگیزه­ای به توسعه و پیشرفت در زندگی معنا نخواهدداشت.
از این رو، آرمان­گرایی امری فطری است و خلقت انسان، هدف­مند است و دستیابی به حیات مطلوب و زندگی معقول و رسیدن به سعادت و حقیقت نهایی از مهم­ترین آرمان­های او در زندگی است.
آرمان­گرایی در نهج­البلاغه از جایگاه و اهمیت ویژه­ای برخوردار بوده ­است. امام علی × علت پذیرش حکومت را یک تکلیف الهی و دست­یابی به آرمان­های اسلامی برمی­شمارند. آرمان­هایی چون احیاى دین، برپایی حقّ و دفع باطل، برچیدن آثار فتنه و فساد، حمایت از بندگان مظلوم و محروم، اقامه حدود الهى و… .
حضرت در خطبۀ دیگر می­فرمایند، در صورت برقراری حاکمیت الهی وظیفۀ حاکم عادل الهى آرمان­های حکومت و ضرورت آن، با حاکمیت افراد نیکوکار در جامعه شرایط رشد و تعالی مادی و معنوی برای انسان­های صالح فراهم ­می­ شود و نشانه­ های آسایش و آرامش در رفتارهای فردی و اجتماعی افراد جامعه آشکارمی­گردد و درچنین شرایطی است که رسیدن به آرمان­های الهی در جامعۀ اسلامی به تحقق خواهد رسید.
عوامل دستیابی به آرمان­ها در نهج­البلاغه
۱ـ اقامه و احیای حق و دفع باطل:
اقامه و احیاى حق و دفع باطل، از بزرگ­ترین آرمان­هاى حکومت امام على × است و بارها مبنا و دلیل پذیرش حکومت را اقامۀ حق و از باطل و مبارزه با آن اعلام نموده ­است.
۲ـ اصلاح نفس:
همۀ انسان­ها در زندگی به دنبال کمال مطلوب و آرمان­های خود هستند. برخی راه را بیراهه رفته، اما برخی دیگر به دنبال آرمان حقیقی هستند. یکی از اساسی­ترین مسائل در این مسیر ابتدا خودشناسی است و از آن­جایی که خودشناسی، مقدمه‌ای برای خودسازی و اصلاح نفس است؛ زیرا برای دستیابی به آرمان­ها باید سختی­ها و دشواری­های زیادی را تحمل کرد تا به هدف مطلوب رسید به همین جهت است که می­توان گفت اصلاح نفس یکی از عوامل اساسی دستیابی به آرمان­هاست و جزئی از ضروریات می­باشد.
۳ـ آزاداندیشی:
یکی از آرمان­های مهم در سیرۀ عملی حضرت علی × آزاداندیشی و احترام به استقلال رأی و عقیدۀ انسان­هاست. امام در طول زندگی پربرکتشان بارها به طور عملی این درس آزادی در اندیشه و انتخاب را به ما می­آموزند.
۴ـ قاطعیت در مبارزات حق­طلبانه:
برای نیل به آرمان­های بلند الهی گاهی اوقات برای برقراری حق در جامعه چاره­ای جز مبارزه نیست. یکی از عواملی که ما را محکم و استوار در این راه نگه­می­دارد، قاطعیت در راه رسیدن به هدف است.
۵ـ شایسته­سالارى:
براى دستیابى به آرمان­ها، ضروری است مناصب بر اساس لیاقت و شایستگى تقسیم شود و مسؤولان و کارگزاران حکومت، باکفایت­ترین و خدمت­گزارترین افراد باشند. چنین حکومتى، به آرمان­هاى خود سریع­تر دست مى­یابد.
بدیهى است کفایت و شایستگى کارگزاران حکومت باعث جلب اعتماد و همکارى صمیمانۀ مردم با حکومت خواهدگردید و بدین ترتیب تعامل مستحکم و مترقى حکومت و مردم، زمینه بالندگى و رشد اجتماع و ثبات بیشتر حکومت را سبب خواهدشد و مردم را به سوى آرمان­هاى متعالى رهنمون خواهدساخت.
۶ـ اصلاح جامعۀ اسلامی:
ابتدا اصلاح فردی سپس اصلاح اجتماعی و نیل به جامعۀ آرمانی در فرهنگ اسلامی ما همیشه مد نظر بوده ­است. امام على × لازمۀ اصلاح جامعه را در اصلاح رابطۀ مردم با حکومت می­داند؛ زیرا این رابطه را، مانند رابطۀ پدر و فرزندى مى­داند.
از فقرۀ اخیر برداشت می­ شود، امیرالمؤمنین × شیوۀ گفت­وگو را برای فرونشاندن فتنه، مورد استفاده قرار دادند؛ هر چند شامیان متعصب و کینه­توز، تحت تأثیر عصبیت­های جاهلی، زیر بار نرفتند و با اصرار بر فتنه­گری و آتش­افروزی، بر طبل مبارزه کوبیدند.
آثار آرمانگرایی در نهج­البلاغه
۱ـ اجرای حدود الهی:
نشانه­ های آرمان­ها و مقاصد عالى امام على × در سیرۀ ایشان، به­خصوص سایر در دوران کوتاه حکومتشان نمایان است.
۲ـ حفظ کرامت انسانى:
انسان­ها بالاتر از حق حیات، داراى حق کرامت هستند. این حق امرى قابل زوال نیست و مشروط به برخوردارى صحیح از همۀ نیروها و استعدادها و ابعاد مثبت است که در انسان وجود دارد.

مروری بر مطالعات داخلی شبکه‌ی عصبی در حوزه‌ی اقتصاد

در مقاله‌ای که توسط پورکاظمی، افسر و نهاوندی(۱۳۸۴) گردآوری شده، تقاضای اشتراک گاز شهری خانگی شهر تهران با بهره گرفتن از روش خطیARIMA و روش غیر خطی شبکه‌های عصبی فازی بررسی و از لحاظ شش معیار کارایی آنها مقایسه شده‌اند. نتایج این تحقیق بیانگر این است که شبکه‌های عصبی فازی در تمامی شش معیار، عملکرد بهتری نسبت به روشARIMA داشته است. در مطاله‌ای مشابه که توسط کرباسی، اثنی‌عشری و عاقل(۱۳۸۶) انجام گرفته، با بهره گرفتن از مدل شبکه عصبی به پیش‌بینی و مدل سازی اشتغال بخش کشاورزی در ایران با بهره گرفتن از متغیرهای پولی و مالی طی سال ۱۳۸۴-۱۳۳۸ پرداخته شده است.
اصفهانیان و امین‌ناصری(۱۳۸۷) در مقاله‌ای با بهره گرفتن از شبکه‌ی عصبی به پیش‌بینی کوتاه‌مدت قیمت نفت خام پرداخته‌اند. در این تحقیق با بهره گرفتن از یادگیری هدایت شده یک مدل شبکه‌ی عصبی برای پیش‌بینی ماهیانه‌ی قیمت نفت خام، توسعه داده شده است.

ابریشمی، مهرآرا، احراری و میرقاسمی(۱۳۸۸) در مقاله‌ای از شبکه عصبیGMDH^[8] به عنوان ابزاری با قابلیت بالا در مسیریابی و تشخیص روند‌های غیرخطی پیچیده، به ویژه با تعداد مشاهدات محدود، برای الگوسازی و پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت در ایران استفاده کرده‌اند. در این مطالعه ابتدا الگویی بنیادی شامل ۷ متغیر همراه با وقفه اول رشد تولید ناخالص داخلی طراحی و سپس با بهره گرفتن از فرایند قیاسی و نیز کنارگذاشتن هر متغیر از الگوی بنیادی، در مجموع ۱۸ مدل اجرا شد. نتایج نشان داد الگوهای حاصل از کنار گذاشتن رشد صادرات کل، رشد صادرات نفت و رشد حجم تجارت از الگوی بنیادی، به ترتیب بیش‌ترین سهم را در کاهش خطای پیش‌بینی دارا هستند. همچنین اثر مضاعف رشد هزینه‌های دولت بر متغیر هدف، مؤید نتایج مطالعات اخیر در کشورهای در حال توسعه‌ی نفتی است. برتری شبکه‌ی عصبی GMDH در دقت پیش‌بینی رشد اقتصادی نسبت به روش ARIMA، بر اساس معیارهای خطا نیز مورد تأیید قرار گرفت.

مطالعات خارجی جهانی‌شدن

وایت^[۹](۱۹۹۶) در ضمن بررسی رابطه‌ی جهانی‌شدن و مشکلات نیروی کار کودکان، به رشد واگرایی بین دیدگاه‌های مشتق از مفاهیم حقوق کودکان و سیاست‌های متعارف و سنتی و مبارزات با کار کودک می‌پردازد و یافتن زمینه‌های مشترک را در هنگامه‌ی جهانی‌شدن برای کار کودک ضروری می‌داند. او بیان می‌دارد که هدف اصلی باید مبارزه با بهره‌کشی کودکان باشد تا محروم کردن آنان از کار.
بیر^[۱۰]، روجاس^[۱۱] و ورگارا^[۱۲] (۱۹۹۹) در مقاله‌ای ارتباط بین آزادسازی تجاری و نابرابری دستمزدها در شیلی را به صورت تجربی مطالعه کرده‌اند. مطابق با مفهوم تئوری هکچر- اوهلین- ساموئلسون (HOS) و با تکنیک همجمعی ارتباط بلند مدت بین متغیرها بررسی شده‌ است. نتایج حاکی از آنست که کاهش قیمت نسبی کالاهای کاربر به توضیح افزایش در نابرابری دستمزدها در شیلی در دو دهه اخیر کمک می‌کند. افزایش در مقدار نیروی کار با تحصیلات دانشگاهی، از طرف دیگر، تمایل به کاهش نابرابری دستمردها در شیلی دارد. همچنین باز بودن اقصاد در این کشور که با مقدار تجارت بر روی GDP اندازه‌گیری شده‌است، شکاف دستمزد نیروی کار ماهر و غیرماهر را عریض‌تر کرده است.
بر اساس تحقیق بانک جهانی در مورد نرخ رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و نرخ یکپارچگی آنها در اقتصاد جهانی، همبستگی معناداری بین نرخ بالا‌ی یکپارچگی با اقتصاد جهانی و نرخ رشد اقتصادی وجود دارد.
همچنین آزادسازی تجارت باعث افزایش اشتغال و دستمزد حقیقی نیروی کار غیرماهر در صنایع کاربر کشورهای در حال توسعه می‌شود و عکس این نتیجه در کشورهای توسعه یافته صورت می‌گیرد(گوس^[۱۳]، ۲۰۰۰).
جرگر^[۱۴](۲۰۰۲) با بررسی جنبه‌های مختلف جهانی‌شدن نشان داده است که جهانی‌شدن در حالت کلی تبادل بین کارایی و برابری را تغییر نمی‌دهد.
آنیستو^[۱۵] و اربتا^[۱۶](۲۰۰۲) در تحقیقی با عنوان ” جهانی‌شدن و اشتغال: بر سطح و ساختار اشتغال فیلیپین” باتوجه به نتایج اقتصادسنجی شواهدی قوی در تعیین پهنای تغییرات اشتغال کشورهای با درآمد کم و متوسط در فرایند جهانی‌شدن فراهم آورده‌اند.
سیگنو^[۱۷]، روساتی^[۱۸] و گوارسلو^[۱۹](۲۰۰۲) به دنبال بررسی اینکه آیا جهانی‌شدن منجر به افزایش نیروی کار کودک شده است، بیان می‌کنند که تجارت در نفس خود افزایش نیروی کار کودک را ندارد و شواهدی مبنی بر آن نیز وجود ندارد. بر اساس تئوری تجارت و اقتصاد خانواده، شواهد دلالت بر کاهش و در حالت بد عدم تأثیر قابل ملاحظه‌ی تجارت بر نیروی کار کوک دارند.
بررسی تعدادی از استمرارها و تغییرات در سیاست‌ها و طرز کار مربوط به ظرفیت‌های نژادی و اقلیت‌های قومی درآموزش و جایگاه اقتصاد در اقتصاد جهانی توسط تامیلینسون^[۲۰] (۲۰۰۳) یک نتیجه در بر دارد و آن نتیجه اینست که تحصیل در یک اقتصاد جهانی رقابتی می‌تواند گروه‌های نژادی و محروم اجتماعی را ترغیب کند
” جهانی‌شدن و بیکاری: نقش تنوع بخشی بین‌المللی” عنوان مقاله‌ی نوشته شده‌ی هارمز^[۲۱] و هفکر^[۲۲](۲۰۰۳) است که بیان می‌دارد تنوع‌بخشی بین‌المللی می‌تواند به کاهش بیکاری کمک کند. اگر نیروی کار، سود سرمایه‌ای کسب کند که همبستگی منفی با شوک‌های تقاضای کار داخلی داشته باشد، مزدها به وسیله‌ی اتحادیه‌ی انحصاری تنظیم می شوند که امکان دارد پایین هم باشد و بنابراین انتظار اشتغال بالاتر نسبت به حالتی که همبستگی مثبت باشد وجود دارد. در کشورهای توسعه یافته، جهانی‌شدن اغلب به صورت یک تهدید برای نیروی کار به نظر می‌رسد زیرا ترس از افزایش رقابت و بالا بردن نقل و انتقال سرمایه وجود دارد که می‌تواند بیکاری را افزایش دهد. این مقاله نشان می‌دهد که این نگرانی نیاز به توجیه کردن ندارد و جهانی‌شدن در حقیقت می‌تواند اثرات مثبتی بر اشتغال داشته باشد.
اسرینیواسان^[۲۳] و سدون^[۲۴](۲۰۰۴) با بررسی ارتباطات علی ممکن و وابستگی‌های تجربی بین جهانی‌شدن و رشد، رشد و کاهش فقر و در نهایت جهانی‌شدن و کاهش فقر، استدلال می‌کنند که جهانی‌شدن هم به‌طور مستقیم و هم با تسریع رشد کمک زیادی به کاهش فقر می‌کند. اثر بالقوه‌ همگرایی بیشتر بین‌المللی بر کاهش فقر با شکست‌های سیاست داخلی در کشورهای در حال توسعه و نیز با ادامه حمایت از تولیدات داخلی به ویژه در کشورهای توسعه یافته، محدود شده‌است.
. دامیانو^[۲۵] و کونال^[۲۶] (۲۰۰۴)در مقاله‌ای با به کارگیری داده‌های صنعت و بنگاهی اثرات جهانی شدن بربازار نیروی کار کشور کنیا را مورد بررسی قرار می‌دهند.کنیا از ۱۹۸۰ به تدریج به اقتصاد جهانی پیوست. تحلیل‌های در سطح صنعت روی هم رفته اثر تجارت جهانی بر اشتغال کارخانجات در دهه ۱۹۹۰ را منفی برآورد می‌کند.و بررسی‌های صورت گرفته در سطح بنگاه‌ها دلالت بر این امر دارد که کارگران غیرماهر تجربه‌ی کاهش درامد داشته‌اند ونابرابری در درآمدهای نیروی کار ماهر و غیرماهر کنیا در طول این دوره افزایش یافته است.این مقاله اشاره می‌کند که جهانی‌شدن با ضرر رساندن به درآمد نیروی کار در کنیا هم‌گام شده است.
با تعریف رابطه توریسم و جهانی‌شدن و نقش توریسم در توسعه اقتصاد کشورها – به خصوص کشورهای کمتر توسعه یافته – و افزایش اشتغال و استانداردهای زندگی، می‌توان به تبیین روشهایی به منظور توسعه توریسم در فرایند جهانی‌شدن پرداخت که این موضوع در پژوهش کارمن‌گرا^[۲۷](۲۰۰۵) با عنوان “جهانی‌شدن و توریسم، مطالعه موردی در رومانی” بیان گردیده است.
دیاکونو^[۲۸](۲۰۰۵) در” پیشرفت و جهانی‌شدن"، جهانی‌شدن را گسترش سریع در مرزهای اقتصاد، جامعه و تغییرات تکنولوژی، تحت شرایط سرمایه داری عنوان می‌کند. تجارت بین‌المللی و سرمایه‌گذاری موتور محرک رشد جهانی در ۵۰ سال اخیر بوده است. داد و ستد کالاها نسبت به سال ۱۹۵۰، ۱۶ برابر افزایش یافته است، که منعکس کننده‌ی تنزل موانع تجارت و افزایش رشد تجارت خارجی می‌باشد. خیلی از مردم بر این عقیده‌اند که صادرات ایجاد شغل می‌کند و واردات به ضرر اشتغال است و بنابراین، این فکر ایجاد می‌شود که باید موانعی بر سر راه واردات قرار داد. کشورهایی که موانع تجارت را کاهش می‌دهند، توان ملی خود را بر صنایعی متمرکز می‌کنند که جایی برای منافع بین‌المللی برای آن‌ها داشته باشد. یکپارچگی در اقتصاد جهانی، با بالا بردن درجه‌ی رشد، افزایش درآمدها، بهبود قوانین دارائی‌ها و استفاده‌ی کارآمد از منابع در دسترس، به ترقی‌های محیطی کمک می‌کند. ایجاد موانع، کشورها را ترغیب به تلاش در صنایعی می‌کند که در آن‌ها منفعتی ندارند و این منجر به سرمایه‌گذاری‌های اسراف‌کارانه و بی‌فایده می‌شود. دیاکونو بیان می‌کند که آن دسته از کشورهای در حال توسعه که موانعی را در راه واردات قرار داده اند از رشد سرمایه‌گذاری کمتری برخوردارند نسبت به آن‌هایی که در تجارت آزادتر بودند. همه‌ی شرکت‌ها از هر اندازه درگیر تجارت جهانی هستند و منافع فقط به سوی شرکت‌های بزرگ چند ملیتی جریان ندارد. این مقاله قوانین WTO را برای حمایت بشر، حیوانات و سلامت محیط زیست و همچنین محافظت از منابع طبیعی تجدید‌ناپذیر می‌داند و معتقد است موانع و محدودیت‌ها باید اهداف محیطی را دنبال کنند و نه شکل دیگری از حمایت تولیدات داخلی باشند.
بیورستد^[۲۹] و اسکرپن^[۳۰](۲۰۰۶) با بررسی تجارت و نابرابری در دستمزد و بیکاری، جهانی‌شدن فزاینده در کشورهای توسعه یافته را باعث انتقال تقاضا به سمت نیروی کار ماهر به هزینه‌ی نیروی کار غیرماهر می‌دانند.
تحلیل عدم تقارن فرایند جهانی‌شدن و خروجی‌های مشخص شده آن بر:
کشورهای توسعه یافته و کمتر توسعه یافته ۲- کشاورزی کشورهای کمتر توسعه یافته نشان داده است که بدون مطالعه و بررسی لازم در مراحل زیرساخت‌ها، بنگاه‌ها، نیروی انسانی و سرمایه اجتماعی، کشاورزی کشورهای کمتر توسعه یافته به سختی می‌توانند سود مورد انتظار خود را در فرایند جهانی‌شدن به دست آورند که این خود می‌تواند به اشتغال در بخش کشاورزی لطمه وارد کند. (دوناتو رومانو^[۳۱]، ۲۰۰۶)
بررسی‌هایی هم انجام شده که نشان داده است هیچ توافق و رضایت عمومی در سطح جهان مبنی بر چگونگی بهره‌برداری از افزایش فرصت‌های اقتصادی حاصل از جهانی‌شدن در راستای نیل به هدف کاهش فقر و بیکاری وجود ندارد و این توافق و رضایت عمومی به صورت از بالا به پایین (دستوری) بدست نمی‌آید( وون‌براون^[۳۲]، ۲۰۰۷).
ژوانگ^[۳۳] و کو^[۳۴](۲۰۰۷) در تحقیقی با بیان این‌که آثار جهانی‌شدن بحث برانگیز بوده و بحث درباره‌ی آن در سال‌های اخیر تشدید شده است، اثر جهانی‌شدن بر رشد را با به‌کارگیری داده‌های تابلویی و مدل رشد تجربی مشتق از تئوری تولید دنبال می‌کنند. نتایج تخمین نشان می‌دهد که جهانی‌شدن اقتصاد اثر مثبت معنی‌داری برای همه‌ی کشورها دارد، هرچند چین و هند بعد از کشورهای توسعه یافته منفعت بیشتری می‌برند و دیگر کشورهای در حال توسعه منفعت کمتری می‌برند. سایر عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی شامل سرمایه، سرمایه‌ی انسانی و تکنولوژی می‌باشند.
آدامز^[۳۵] (۲۰۰۷) در مقاله‌ای اثر جهانی‌شدن بر نابرابری درآمد برای ۶۲ کشور در حال توسعه در طول یک دوره‌ی ۱۷ ساله را (۲۰۰۱-۱۹۸۵) بررسی می‌کند. نتایج مطالعات وی نشان می‌دهد که جهانی‌شدن فقط ۱۵ درصد تغییر نابرابری درآمد را توضیح می‌دهد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داده است که ۱) باز بودن همبستگی مثبت با نابرابری درآمد دارد.
۲) سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی همبستگی منفی و قابل ملاحظه با نابرابری درآمد دارد. ۳)زیرساخت‌های سازمانی با نابرابری درآمد همبستگی منفی دارد.
هنری فاربر^[۳۶](۲۰۰۷) در مقاله‌ای با عنوان “تطبیق بازار نیروی کار با جهانی شدن: اشتغال بلندمدت در ایالات متحده و ژاپن” به نتایج جالبی دست یافته است. به عقیده‌ی هنری، عجیب نیست که پس از مدتی ساختارهای اشتغال کشورهایی مثل ژاپن و آمریکا، در طی فرایند جهانی‌شدن همگرایی پیدا کنند. ذکر این نکته ضروری است که هر دو کشور تحت تأثیر فشارهای رقابت جهانی مشابهی هستند. رابطه میان کاهش فقر و جهانی‌شدن نیز در مقاله مایرتنس^[۳۷] و همکاران(۲۰۰۸)، توضیح داده شده است.
کریمی(۲۰۰۸) در مقاله خود بیان می‌داردکه می کند که جهانی‌شدن فزاینده در سایه‌ی تعدیل مطالبات دستمزد در کشورهای متحد، می‌تواند تأثیرات مثبت قابل ملاحظه‌ای بر اشتغال داشته باشد.
پولین^[۳۸] (۲۰۰۸) در مقاله ای با عنوان “آیا اشتغال کامل در سایه جهانی‌شدن امکان پذیر است؟” به طور مختصر به بررسی تئوری‌های بیکاری مارکس، فریدمن، کینز و کلاچی و سپس به تشریح مفهوم اشتغال کامل در تئوری‌های فوق تحت شرایط متفاوت تاریخی و اجتماعی پرداخته است و روش‌هایی را برای توسعه اشتغال کامل در دوران معاصر با جهانی‌شدن پیشنهاد داده است.
وانگ^[۳۹]، دایاناندن^[۴۰] و تیان^[۴۱](۲۰۰۸) با مطالعه‌ای، اثر جهانی‌شدن اقتصاد(مشخص‌شده به ‌وسیله‌ی افزایش تجارت بین‌الملل و جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی) بر توزیع درآمد در چین را بررسی می‌کنند. در این مطالعه ضریب جینی به عنوان مقیاس متعارف نابرابری درآمد به کار رفته است و جستارهای عملی در قالب ریشه‌ی واحد و هم‌جمعی هدایت شده‌اند. نتایج عملی نشان می‌دهند که جهانی‌شدن اقتصاد به بهبودی نابرابری درآمد در چین کمک می‌کند، لذا بدتر شدن نابرابری درآمد در این کشور باید معلول عوامل دیگری باشد.
لاندیس^[۴۲](۲۰۰۸) به بررسی جهانی‌شدن و مهاجرت می‌پردازد و اثرات جهانی‌شدن بر جمعیت را متأثر از جابجایی سرمایه و کالا از کشور ثروتمند به کمتر ثروتمند و جابجایی گروه‌های جمعیتی از کشورهای فقیر به جوامع ثروتمند می‌داند. ماهوتا^[۴۳] و اسمیت^[۴۴](۲۰۱۰) در مقاله‌ای بیان می‌دارند که چگونه ساختار اقتصاد جهانی منافعی را از جهت مشارکت در آن فراهم می‌کند.این مقاله توسعه‌ی اقتصادی بلند مدت کشورها در این جریان را مشروط به موقعیت آن‌ها در تقسیم بین‌المللی نیروی کار(IDL) می‌داند. جهانی‌شدن منجر به پویایی اقتصاد در همه جا و به‌ویژه در فقیرترین نواحی می‌شود. به طور خلاصه، جهانی‌شدن منجر به توسعه‌ی سریع اقتصاد در اواخر قرن ۲۰ و اوایل قرن ۲۱ شده است.
پژوهش یینگ^[۴۵](۲۰۰۹) در مقاله‌ای با بررسی پیوستگی بین جهانی‌شدن و تراکم صنعت در چین دلالت بر این امر دارد که درجه‌ی تراکم صنعت به طرز قابل ملاحظه‌ای از سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۵ افزایش یافته است.
نیلسون^[۴۶] و برگ^[۴۷](۲۰۱۰) به دنبال بررسی اثر جهانی‌شدن و آزادسازی بر نابرابری درآمدی با به‌کارگیری داده‌های استاندارد مربوط به نابرابری درآمد جهانی و شاخص‌های آزادی اقتصادی داده‌های ۸۰ کشور در سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۵ به این نتیجه می‌رسد که تحولات به سمت آزادی اقتصادی، سبب افزایش نابرابری درآمدی در جوامع ثروتمند می‌شود. یافته ها حاکی از آنست که جهانی‌شدن اجتماعی در کشورهای کمتر توسعه یافته، از اهمیت بیشتری در این مورد برخوردار است. همچنین تحولات پولی و جهانی‌شدن سیاست سبب افزایش نابرابری نمی‌شود. نیسانکه^[۴۸] و توربکه^[۴۹](۲۰۱۰) در مقاله‌ای با عنوان” جهانی‌شدن، فقر و نابرابری در آمریکای لاتین: یافته‌هایی از مطالعات موردی” به بررسی اثر جهانی‌شدن بر فقر و نابرابری در امریکای لاتین می‌پردازد. این مطالعه موردی بازه‌ی گسترده‌ای از تحلیل‌های کشوری و ناحیه‌ای اقتصاد کلان و مطالعات کلان در آمریکای جنوبی و مرکزی راشامل می‌شود. نتایج این مطالعه به ‌طور خلاصه حاکی از اینست که اثر جهانی‌شدن بر فقر و نابرابری در این ناحیه بسیار چشمگیر بوده است. مکانیزم‌های مؤثر بر فقردر این مطالعه از دو مسیر بوده است، مسیر اول اثر جهانی‌شدن بر رشد و مسیر دوم از طریق اثر آن بر توزیع درآمد.
شکل ‏۲‑۳-ارتباط جهانی‌شدن با فقر
مأخذ: . نیسانکه و توربکه،(۲۰۱۰)

مروری بر مطالعات خارجی شبکه‌ی عصبی در حوزه‌ی اقتصاد

تاپینن^[۵۰](۱۹۹۸)، مدل‌های شبکه‌ی عصبی و مدل‌های رگرسیون خطی در پیش‌بینی نرخ بهره را با بهره گرفتن از داده‌های اقتصاد آمریکا مقایسه کرده است. بر مبنای تجربه، انتظار بر این است که مدل‌های شبکه‌ی عصبی نسبت به مدل‌های رگرسیون خطی در امر پیش‌بینی، بهتر عمل کند، به هر حال در طول دوره‌ی ۱۹۹۵- ۱۹۹۴، شبکه‌ی عصبی در پیش‌بینی افزایش نرخ بهره شکست خورده است.
در مقاله‌ای که توسط انگاین^[۵۱] و کریپس^[۵۲](۲۰۰۱) گردآوری شده، روش‌ شبکه‌های عصبی(NN) و روش آنالیز رگرسیون چند‌گانه(MRA) در جهت پیش‌بینی ارزش مسکن مقایسه شده است. نتایج نشان می‌دهد که روش‌ شبکه‌های عصبی بهتر از روش آنالیز رگرسیون چند‌گانه در امر پیش‌بینی، عمل کرده است.
گارتا^[۵۳]، رومئو^[۵۴] و ژیل^[۵۵](۲۰۰۵) با بهره گرفتن از روش شبکه‌ی عصبی(NN) قیمت برق را پیش‌بینی کرده‌اند. در این مقاله اثبات شده که روش شبکه‌ی عصبی، یک ابزار خوب برای پیش‌بینی کوتاه‌مدت قیمت ساعتی اشتراک برق( برای یک، دو یا سه روز بعد) می‌باشد. این روش شناسی می‌تواند به بهبود قدرت مدیریت ظرفیت ماشین‌آلات تولیدی و به طور مشخص، سود بخشی بیشتر در عملکرد اشتراک روزانه‌ی انرژی کمک کند. در مقاله‌ای مشابه که توسط دلگادو^[۵۶](۲۰۰۵) نوشته شده، پیشنهاد می‌شود که شبکه‌‌ی عصبی برای اندازه‌گیری کارایی به عنوان یک ابزار مکمل برای روش‌های رایج مبحث کارایی می‌باشد. در این مقاله نشان داده شده که در کاربرد NN برای بخش عمومی، شبکه‌‌ی عصبی ما را متقاعد می‌کند که نتایج مهمتری را برای واحدهای تصمیم گیری استنتاج کنیم.
مالک^[۵۷] و نصرالدین^[۵۸](۲۰۰۶) در مقاله‌ای اشاره می‌کنند که شواهد گذشته پیشنهاد می‌کنند که قیمت‌های نفت، تولید یک اقتصاد را مبتنی بر یک مدل غیر خطی تحت تأثیر قرار می‌دهند. به هر حال، تا کنون توافقات روشنی روی شکل تبعی این تأثیر صورت نگرفته است. این مقاله، شبکه‌ی عصبی را برای پیش‌بینی کوتاه‌مدت GDP با توجه به قیمت‌های نفت، پیشنهاد می‌کند.در مطالعه‌ای مشابه توسط یوو^[۵۹]، وانگ^[۶۰] و لای^[۶۱](۲۰۰۷) شبکه‌ها‌ی عصبی برای پیش‌بینی قیمت نقدی نفت خام‌ پیشنهاد شده است. در واقع در این مقاله از شبکه‌ی عصبی چند لایه پیش‌خور استفاده شده است.
چودهری^[۶۲] و حیدر^[۶۳](۲۰۰۸) در مقاله‌ای قدرت شبکه‌‌های عصبی را به عنوان ابزارهای پیش‌بینی برای نرخ تورم ماهیانه برای ۲۸ کشور OECD ارزیابی می‌کند و شبکه‌‌ی عصبی را با مدل‌های اقتصاد سنجی مقایسه کرده است. نتایج نشان می‌دهد که مدل‌های شبکه‌‌ی عصبی برای ۴۵% از کشورها ‌یک پیش‌بینی کننده‌ی برتر بوده است. این در حالی است که مدل‌های اقتصاد سنجی تنها برای ۲۱% از کشورها درست عمل کرده‌ است. همچنین اشاره شده که می‌توان از ترکیبات حسابی مدل‌های گوناگون شبکه‌ها‌‌ی عصبی، به عنوان ابزاری معتبر برای پیش‌بینی نرخ تورم استفاده کرد. همچنین گیم^[۶۴] و راپر^[۶۵](۲۰۰۹) در مقاله‌ای، یک مدل شبکه‌‌ی عصبی برای برآورد کارای تقاضای انرژی کره‌ی ‌‌‌‌جنوبی پیشنهاد می‌کنند. مدل پیشنهاد شده، تقاضای انرژی را بهتر از مدل‌های رگرسیونی خطی برآورد کرده است. همچنین کولکارنی^[۶۶] و حیدر^[۶۷](۲۰۰۹)، شبکه‌ی عصبی چند لایه پیش‌خور را برای پیش‌بینی قیمت نقدی نفت خام در کوتاه‌مدت(تا ۳ روز آینده) معرفی کرده‌اند.

تصریح مدل و روش‌‌های تحقیق

مقدمه

در این فصل ابتدا به تصریح مدل پرداخته شده است، سپس روش شبکه‌های عصبی مصنوعی توضیح داده می‌شود. در سال های اخیر استفاده از سیستم های هوشمند مانند منطق فازی، شبکه‌ها ی عصبی مصنوعی، عصبی _ فازی و الگوریتم های تکاملی مانند الگوریتم ژنتیک و برنامه‌ریزی ژنتیک، پیشرفت قابل توجهی در اقتصاد و سایر علوم داشته است.

مبانی نظری

تابع تولید کاب-داگلاس برای یک بنگاه فرضی به صورت زیر است: