نمودار ۴-۳۵- ارتباط بین آزمون YO-YO با نسبت دور کمر به دور لگن در دختران ۷-۱۲ سال
۴-۳-۶- فرضیه ششم
بین آزمون YO-YO با درصد چربی بدن در دختران ۷-۱۲ سال شهرستان جوانرود رابطه معنی­دار وجود ندارد.
نتایج پژوهش نشان می­دهد، بین آزمون YO-YO با درصد چربی بدن در دختران ۷-۱۲ سال شهرستان جوانرود رابطه پایین، معکوس و معنی­دار (۲۱/۰- r=، ۰۴/۰p=) وجود دارد. بنابراین، فرضیه صفر رد می­ شود.

نمودار ۴-۳۶- ارتباط بین آزمون YO-YO با درصد چربی بدن در دختران ۷-۱۲ سال
۴-۳-۷ فرضیه هفتم
بین آزمون YO-YO با سن در دختران ۷-۱۲ سال شهرستان جوانرود رابطه معنی­دار وجود ندارد.
نتایج پژوهش نشان می­دهد، بین آزمون YO-YO با سن در دختران ۷-۱۲ سال شهرستان جوانرود رابطه متوسط، مستقیم و معنی­دار (۵/۰r=، ۰۰/۰p=) وجود دارد. بنابراین، فرضیه صفر رد می­ شود.
نمودار ۴-۳۷- ارتباط بین آزمون YO-YO با سن در دختران ۷-۱۲ سال
۴-۳-۸- فرضیه هشتم
بین آزمون YO-YO با BMI در دختران ۷-۱۲ سال شهرستان جوانرود رابطه معنی­دار وجود ندارد.
نتایج پژوهش نشان می­دهد، بین آزمون YO-YO با BMI در دختران ۷-۱۲ سال شهرستان جوانرود رابطه معنی­دار وجود ندارد (۵/۰r=، ۰۰/۰p=). بنابراین، فرضیه صفر تایید می­ شود.
نمودار ۴-۳۸- ارتباط بین آزمون YO-YO و BMI دختران ۷-۱۲ سال
۴-۳-۹- فرضیه نهم
بین آزمون YO-YO با وزن در دختران ۷-۱۲ سال شهرستان جوانرود رابطه معنی­دار وجود ندارد.
نتایج پژوهش نشان می­دهد، بین آزمون YO-YO با وزن در دختران ۷-۱۲ سال شهرستان جوانرود رابطه پایین، مستقیم و معنی­دار (۲۹/۰r=، ۰۵/۰ p=) وجود دارد. بنابراین، فرضیه صفر رد می­ شود.
نمودار ۴-۳۹- ارتباط بین آزمون YO-YO با وزن در دختران ۷-۱۲ سال
فصل پنجم
خلاصه، بحث و نتیجه ­گیری
۵-۱- مقدمه
در فصل حاضر ابتدا به خلاصه پژوهش پرداخته سپس با بهره گرفتن از ادبیات پژوهش و مطالعات انجام شده به بحث و بررسی نتایج پژوهش پرداخته می­ شود و در نهایت پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده ارائه می­گردد.
۵-۲- خلاصه پژوهش
در سال­های اخیر، چاقی کودکان به یک موضوع گسترده­ی جهانی تبدیل شده است. از آنجایی که انجام فعالیت بدنی مناسب یکی از ساده­ترین راه­های دستیابی به حفظ سلامتی و داشتن وزن مطلوب است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان شیوع چاقی و ارتباط آن با سطح فعالیت بدنی در دختران ۷-۱۲ سال شهرستان جوانرود بود. ۳۳۵ دختر ۷-۱۲ سال از بین ۲۳۱۶ دانش ­آموز دختر مقطع ابتدایی شهرستان جوانرود به طور تصادفی انتخاب شدند. قد، وزن، سن، نسبت دور کمر به دور لگن، ضخامت چربی زیر پوستی دو نقطه­ای سه سر و ساق در دانش ­آموزان دختر اندازه ­گیری شد. برای تعیین سطح فعالیت بدنی آزمودنی­ها از پرسش­نامه استاندارد فعالیت بدنی بک استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ­ها از ضریب همبستگی پیرسون و اسیپیرمن در سطح معنی­داری ۰۵/۰p≤ استفاده شد. یافته­های پژوهش نشان داد که شیوع چاقی و اضافه وزن در دختر ۷-۱۲ سال شهرستان جوانرود به ترتیب ۷۷/۴ و ۷۶/۷ درصد بود. همچنین بین شیوع اضافه وزن و سطح فعالیت بدنی رابطه منفی، متوسط و معنی­دار (۴۴/۰ r= -، ۰۴/۰p)، بین چاقی و سطح فعالیت بدنی رابطه منفی، بالا و معنی­دار (۷۳/۰r= -، ۰۰۵/۰p) و بین سن (۲۲/۰- r=، ۰٫۰۰p)، نسبت دور کمر به دور لگن (۳۵/۰- r=، ۰٫۰۰p) و درصد چربی بدن و سطح فعالیت بدنی (۳۲/۰- r=، ۰٫۰۰p) رابطه منفی، پایین و معنی­دار مشاهده شد.

۵-۳- بحث
۵-۳-۱- بررسی شیوع چاقی در دختران ۷- ۱۲ سال
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که میزان شیوع چاقی و اضافه وزن در دختران ۷-۱۲ سال ۷۷/ ۴ و ۷۶ /۷ درصد می­باشد، همچنین میزان شیوع لاغر و وزن نرمال به ترتیب ۷۱/۷۶ و ۷۴/۱۰ درصد است. شیوع اضافه وزن و چاقی در دختران ۸ سال به ترتیب با ۵۴/۱۴ و ۰۹/۹ درصد بیشترین میزان اضافه وزن و چاقی در ختران ۷-۱۲ بود. پژوهشی که در سال ۸۹-۱۳۸۸ بر روی دانش ­آموزان ابتدایی کرمانشاه انجام شد، نشان داد میزان شیوع چاقی و اضافه وزن در دختران ابتدایی به ترتیب ۱/۸ و ۳/۱۴ درصد بود که نسبت به شهرستان جوانرود این مقدار بسیار بالا است (۸۹) و تقریبا دو برابر است. همچنین نسبت شهرها همانند سمنان با ۸/۲۱ درصد اضافه وزن و ۴/۱۰ چاقی (۶۲)، تهران با ۳/۱۳ درصد اضافه وزن و ۷/۷ درصد چاقی (۹۰)، چهار محال و بختیاری با ۹/۹ درصد چاقی (۴۸) و کشورهایی همانند آمریکا با ۱/۳۹ درصد اضافه وزن و ۲۲ درصد چاقی (۹۱)، اردن با ۴/۱۹ درصد اضافه وزن و ۶/۵ درصد چاقی (۹۲) و برزیل با ۹/۲۲ درصد چاقی (۱۲) پایین است؛ اما، نسبت به شهرهای همانند یزد با ۴/۳ درصد چاقی (۹۳) و نیشابور با ۱/۳ درصد چاقی (۹۴)، شیوع چاقی در شهرستان جوانرود بالاتر است. کودکان آسیا بیشترین میزان اضافه وزن را به خود اختصاص می­ دهند و ۶۰ درصد (۶/۱۰ میلیون نفر) کودکان کشورهای در حال توسعه این قاره دارای اضافه وزن هستند (۱۵). در حال حاضر حدود ۱۶ درصد از کودکان در اروپا اضافه وزن دارند و ۸ درصد چاق هستند (۱۴). مقدسی و همکاران (۱۳۸۹) نشان دادند که شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان تهرانی به ترتیب ۱/۲۱ و ۸/۷ درصد است (۱۵). محمد نبوی و همکاران (۱۳۸۸) با تحقیق درباره میزان چاقی و عوامل مرتبط با آن در دانش ­آموزان ۷-۱۲ سال به این نتیجه رسیدند که چاقی کودکان با چاقی والدین در ارتباط است و به ازای هر واحد افزایش BMI پدر و مادر، شانس چاقی در کودک به ترتیب ۱۵/۱ و ۱۸/۱ برابر می­ شود (۶۲).
همچنین نتایج پژوهش حاضر نشان داد در دختران ۷-۱۲ سال متغیر قد، وزن و BMI با بالا رفتن سن افزایش می­یابد. میانگین قد، وزن و BMI در دختران ۷-۱۲ سال شهرستان به ترتیب ۹۳/۱۳۳ سانتی­متر، ۳۰ کیلوگرم و ۴۲/۱۶ است. میانگین قد و وزن در دختران ابتدایی شهرستان جوانرود نسبت به دختران ابتدایی شهر زاهدان که میانگین و انحراف استاندار قد و وزن به ترتیب ۱۰±۷/۱۲۶ و ۲/۶ ±۲۴ بود (۹۵) بهتر است؛ اما، انحراف استاندارد قد و وزن در شهرستان جوانرود بسیار زیاد است که نشان می­دهد دامنه تغییرات زیاد است و امکان دارد تعدادی از کودکان در معرض سو تغدیه و پیامدهای ناشی از آن مانند لاغری، کم وزنی و کوتاهی قد باشند؛ و در مقابل تعداد دیگری دارای اضافه وزن مفرط باشند و یا قد بلندتری نسبت به سن­شان داشته باشند که هیچ کدام از این­ها مناسب نیست. همچنین باور بسیاری پزشکان بر این است که کودکان آسیایی، کوتاه­تر و کم وزن­تر از دیگر همسن و سال­های سفید پوست خود هستند که این اختلاف تقریبا به اندازه یک خط از خطوط صدک منحنی رشد می­باشد، به عنوان مثال از صدک ۲۵ تا ۵۰ در منحنی رشد (۷۸) است. همچنین چند مطالعه انجام شده دیگر در کشورمان نیز بر کم­تر بودن شاخص رشد در کودکان ایرانی تاکید دارند (۹۶،۹۷). مریم رزاقی آذر نیز (۱۳۸۴) با تعیین قد و وزن و BMI در دختران ۶-۱۷ سال به این نتیجه رسید که دختران ایرانی قد و وزن کمتری نسبت به مقادیر NCHS دارند که در مورد قد این اختلاف چشمگیرتر بود (۷۸).
۵-۳-۲- ارتباط بین سطح فعالیت بدنی و رده­های وزنی (لاغر، وزن نرمال، دارای اضافه وزن و چاق)
نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین سطح فعالیت بدنی و رده­های وزنی (لاغر، وزن نرمال، اضافه وزن و چاقی) در دختران ۸، ۹ و ۱۱ سال رابطه معکوس و معنی­دار وجود دارد و سطح فعالیت بدنی یکی از عوامل ایجاد کننده چاقی در دختران ۸، ۹ و ۱۱ سال است؛ اما، در دختران ۷، ۱۰ و ۱۲ سال بین سطح فعالیت بدنی و رده­های وزنی معنی­دار وجود نداشت و احتمالا عوامل دیگری نظیر وضعیت اقتصادی و تغذیه با شیوع چاقی و اضافه وزن مرتبط باشند. نتایج کلی­تر پژوهش حاضر نشان داد که بین سطح فعالیت بدنی و رده­های وزنی (لاغر، نرمال، اضافه وزن و چاق) در دختران ۷- ۱۲ سال ارتباط معنی­دار (۲۸/۰r= یا ۰۰/۰ p=) وجود دارد و با افزایش سطح فعالیت بدنی میزان شیوع چاقی و اضافه وزن کاهش یافت. همچنین کودکان چاق و دارای اضافه وزن، میزان تحرک کم­تری را در یک سال گذشته و سال­های قبل از آن داشته اند؛ اما، از آنجایی­که همبستگی پایین بود فعالیت بدنی می ­تواند یکی از عوامل ایجاد کننده چاقی باشد و احتمالا عوامل دیگری با شیوع اضافه وزن و چاقی مرتبط باشد. آذربایجانی نشان داد که عواملی مانند خوردن غذا در جلوی تلویزیون، نوشابه، چیپس، غذای آماده (فست فود) و میزان خواب با چاقی دختران مرتبط است (۵۳). اکبری، رحمانی نیا، لازریو، هولم و آنه^[۲۵] نشان دادند که در کودکان بین شیوع چاقی و اضافه وزن با سطح فعالیت بدنی رابطه معنی­دار وجود دارد (۶،۷۱،۸۶،۹۸،۹۹). گیولینو، یوسایی و رحمانی­نیا نیز به این نتیجه رسیدند که بین اضافه وزن و چاقی به طور مستقیم با ساعت نشستن روزانه ارتباط وجود دارد (۸۰،۹۹،۱۲). اندرسون^[۲۶]، رابینسون^[۲۷] و کرباسی نیز نشان دادند بین شیوع چاقی و اضافه وزن با سطح فعالیت بدنی و زمان تماشای تلویزیون در روز ارتباط وجود دارد (۲۲،۲۱،۶۱)؛ اما، در مقابل ولف^[۲۸] و اشمیت^[۲۹] نشان دادند که رابطه­ای وجود ندارد (۲۳،۲۴). در یک مطالعه نشان داده شده که نزدیک به ۶۰% کودکان و نوجوانان جامعه ما بیش از ۴ ساعت در شبانه روز را صرف تماشای تلویزیون می­ کنند (۵۴) و دخترانی که بیش از ۴ ساعت تلویزیون و DVD تماشا می­ کنند؛ اغلب، سه برابر بیشتر احتمال دارد چاق شوند (۸۶). مطالعات دیگری نشان دادند، تماشای تلویزیون سبب کاهش شرکت فرد در فعالیت روزمره زندگی و فعالیت­های تفریحی می­ شود (۸۰،۸۲). چاقی به شیوه زندگی و نوع رفتار بستگی نیز دارد و با تغییرات فرهنگی همراه با توسعه اجتماعی مانند فقدان نیاز به فعالیت بدنی و فراوانی در دسترس بودن بیشتر مواد غذایی شیوع آن افزایش می­یابد و چاقی به تلاش­ها پیشگیرانه نیازمند است (۱۰۰)
سطح فعالیت بدنی در دختران ۷-۱۲ شهرستان جوانرود به عوامل زیادی از قبیل دسترسی یا عدم دسترسی به سالن­های ورزشی، شرایط اقتصادی والدین برای فرستادن کودکان خود به سالن­های ورزشی، تعداد فرزند، سطح سواد و آگاهی والدین از تاثیرات فعالیت بدنی بر چاقی کودکان و همچنین آگاهی از تاثیرات مخرب چاقی بر سلامت کودکان بستگی دارد. در پژوهش حاضر کودکانی مشاهده شد با وجود اینکه دارای اضافه وزن و چاقی بودند فعالیت بدنی بالاتری نسبت به کودکان دارای وزن نرمال و لاغر داشتند. تمایز ساختن فعالیت بدنی از رفتار بی­تحرک مستلزم ارزیابی دقیق چاقی است. ممکن است یک فرد هم سطح بالایی از فعالیت­های بدنی و هم رفتار بی­تحرک داشته باشد که باعث می­ شود این رفتارها یک اقدام پیچیده باشد. برای مثال، یک فرد ممکن است هر روز ۶۰ دقیقه ورزش کند و بقیه روز را صرف یک شغل کم تحرک کند. برای تعیین بهتر روابط سطح فعالیت بدنی و چاقی، بهتر است نه تنها نوع و شدت فعالیت بدنی انجام شده را بدانیم؛ بلکه، تاثیر آن بر کل انرژی مصرفی روزانه که یکی از عناصر کلیدی در معادله تعادل انرژی است نیز در نظر بگیریم (۱۰۱).
۵-۳-۳- ارتباط بین ترکیب بدن با سطح فعالیت بدنی
۵-۳-۳- ۱- ارتباط بین BMI با سطح فعالیت بدنی
نتایج پژوهش نشان داد که در دختران ۷، ۸، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ سال بین BMI و سطح فعالیت بدنی رابطه معکوس و معنی­دار وجود دارد و با افزایش BMI سطح فعالیت بدنی کاهش می­یابد و کاهش سطح فعالیت بدنی یکی از عواملی است که موجب افزایش BMI در دختران ۷، ۸، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ می­ شود. همچنین نشان داده شد که در دختران ۹ سال با افزایش BMI سطح فعالیت بدنی کاهش می­یابد؛ اما، کاهش معنی­دار نبود. نتایج کلی­تر پژوهش حاضر نشان می­دهد بین سطح فعالیت بدنی و BMI در دختران ۷-۱۲ سال رابطه معکوس و معنی­دار (۴۴/۰r= یا ۰۰/۰ p=) وجود دارد یعنی احتمالا با افزایش سطح فعالیت بدنی میزان BMI کاهش می­یابد؛ اما، از آنجایی که همبستگی متوسطی وجود داشت، احتمالا عوامل دیگری نیز با میزان BMI در دختران ۷-۱۲ سال مرتبط باشد. کلیشادی نیز تاثیر روش­های مختلف آموزش فعالیت بدنی بر کودکان و نوجوانان مبتلا به اضافه وزن را مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید آموزش فعالیت بدنی از طریق CD، آموزش چهر به چهر و یا شرکت در کلاس­های آموزش فعالیت بدنی موجب کاهش BMI در کودکان می­ شود (۵۴). حاجی نیا و کیت نشان دادند که بین BMI و سطح فعالیت بدنی رابطه معکوس و معنی­دار وجود دارد (۷۶،۱۰۲) ؛ اما، آذربایجانی و همکاران (۱۳۸۸) نشان دادند که در بین BMI و سطح فعالیت بدنی رابطه معنی­دار وجود ندارد (۵۳). گیولینو، یوسایی و رحمانی­نیا نیز به این نتیجه رسیدند که بین BMI و زمان نشستن روزانه ارتباط مستقیم وجود دارد و با افزایش زمان نشستن میزان BMI افزایش می­یابد(۸۰،۸۱،۱۲). اگرچه اطلاعات ضد و نقیضی در مورد ارتباط بین BMI و سطح فعالیت بدنی وجود دارد؛ اما، می­توان بیان کرد میزان BMI به سطح فعالیت بدنی وابسته است و از طریق افزایش سطح فعالیت بدنی می­توان میزان BMI در دختران ۷-۱۲ سال را کاهش داد.
۵-۳-۳-۲- ارتباط بین درصد چربی بدن با سطح فعالیت بدنی
نتایج پژوهش حاضرنشان می­دهد که در دختران ۷، ۸، ۹ و ۱۰ سال با افزایش درصد چربی بدن سطح فعالیت بدنی کاهش یافت؛ اما، این کاهش معنی­دار نبود. بر همین اساس احتمال دارد عواملی نظیر تغذیه، شرایط اقتصادی و… موجب افزایش درصد چربی بدن در دختران ۷، ۸، ۹ و ۱۰ سال شده است و درصد چربی این کودکان با سطح فعالیت بدنی در ارتباط نباشد. در حالی­که در دختران ۱۱ و ۱۲ سال بین درصد چربی بدن و سطح فعالیت بدنی رابطه معکوس و معنی­دار مشاهده شدکه نشان می­دهد کاهش سطح فعالیت بدنی یکی از عوامل افزایش درصد چریی بدن در دختران ۱۱ و ۱۲ سال است. همچنین نتایج کلی­تر پژوهش نشان می­دهد که بین سطح فعالیت بدنی و درصد چربی در دختران ۷-۱۲ سال رابطه معکوس و معنی­دار (۳۲/۰r= یا ۰۰/۰ p=) وجود دارد؛ یعنی با افزایش درصد چربی بدن سطح فعالیت بدنی کاهش یافته است و کودکانی با درصد چربی بدن بالاتر تحرک کم­تری را در یک سال گذشته و سال­های قبل از آن داشته اند؛ اما، ازآنجایی که همبستگی پایین بوده است، احتمالا عوامل دیگری همانند تغذیه، ژنتیک و… موجب افزایش درصد چربی در کودکان شده است. مشابه با پژوهش حاضر کیت و همکاران نشان دادند در دختران بین زمان تماشای تلویزیون و توده چربی بدن رابطه معنی­دار وجود دارد و همچنین از آنجایی­که همبستگی نسبتا کمی را مشاهد کردند، بیان کردند فعالیت بدنی بر چاقی تاثیر کمی دارد و احتمالا عوامل دیگری نیز بر چاقی موثر باشند (۱۰۲). همچنین لازریو و همکاران (۲۰۰۹) نشان دادند که در دختران ابتدایی بین درصد چربی بدن با سطح فعالیت بدنی رابطه معنی­دار وجود دارد (۸۶). تجمع چربی زیر پوستی پیشگوی خوبی برای چربی کل بدن است و یکی از دلایل اضافه وزن و چاقی کاهش مصرف انرژی به دلیل کاهش سطح فعالیت بدنی است که موجب افزایش توده چربی بدن می­ شود (۱۰۳). ورزش با افزایش میزان سوخت و ساز بدن و نیز افزایش مصرف انرژی در زمان استراحت بعد از پایان ورزش موجب مصرف انرژی بالاتری در بدن می­ شود (۹۴). برای مثال فعالیت بدنی با شدت متوسط به مدت ۱۰ دقیقه، می ­تواند مصرف انرژی بدن را در حالت استراحت ۵ تا ۱۵ درصد به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت افزایش دهد و موجب کاهش درصد چربی بدن شود. بنابراین یکی از مهم­ترین فواید ورزش و فعالیت جسمانی بالا رفتن میزان مصرف انرژی فرد فعال در زمان استراحت است (۸۶). گیولینو و همکاران (۲۰۰۴) نشان دادند که در کودکان مبتلا به اضافه وزن و چاقی، چربی بدن به طور مستقیم با زمان نشستن روزانه در ارتباط است (۱۲). یوسایی (۱۳۹۱) و رحمانی نیا (۱۳۸۹) نیز به این نتیجه رسیدند که بین میزان ساعت تماشای تلویزیون و شاخص توده چربی بدن رابطه معنی­دار وجود دارد (۸۱،۸۰). تحقیقات نشان داد دخترانی که بیش از ۴ ساعت در روز را تلویزیون و DVD تماشا می­ کنند ۵/۳ برابر بیشتر متحمل داشتن چربی بیشتر از ۳۰ درصد هستند (۸۰). دلیل اصلی این که چرا فعالیت بدنی یک جزء کلیدی برای پیشگیری و درمان چاقی دوران کودکی است، تاثیر عمده فعالیت بدنی بر ترکیب بدن و سوخت و ساز بدن است. فعالیت بدنی با مصرف انرژی منجر به از دست دادن وزن می­ شود. علاوه بر این توده بدون چربی بدن را افزایش می­دهد و موجب حفظ آن می­ شود که ظرفیت حمل و نقل و سوزاندن چربی بدن زمانی­که عضلات در حال انجام فعالیت و زمانی­که در حال استراحت است را افزایش دهد (۱۰۴). از آنجایی که با انجام فعالیت بدنی می­توان درصد چربی بدن و شاخص توده بدن را کاهش داد، فعالیت بدنی برای نوجوانان دارای اضافه وزن و چاق را تاکید می­ شود (۱۱). پس می­توان نتیجه گرفت کاهش سطح فعالیت بدنی یکی از عواملی است که موجب افزایش درصد چربی بدن در دختران ۷-۱۲ سال می­ شود و می­توان از طریق ورزش و فعالیت­های تفریحی میزان درصد چربی بدن را کاهش داد. همچنین از نشستن مدت طولانی کودکان برای تماشای تلویزیون و انجام بازی­های کامپیوتری جلوگیری شود و کودکان را به انجام فعالیت بدنی تشویق کنیم. ترکیب بدن شامل درصد چربی بدن و BMI می­ شود و ترکیب بدن به سطح فعالیت بدنی وابسته است، همچنین پژوهش حاضر نشان داد افزایش سطح فعالیت بدنی با ترکیب بدنی در ارتباط است. مطالعات بسیار کمی ارتباط بین سطح فعالیت بدنی با ترکیب بدن در دختران ۷-۱۲ سال را مورد بررسی قرار دادند که کیت و همکاران نشان دادند ترکیب بدن با سطح فعالیت بدنی مرتبط است، همچنین بیان کردند ارتباط بین زمان تماشای تلویزیون و بازی کامپیوتری با ترکیب بدن در دختران به درستی آشکار نیست (۱۰۲). بر همین اساس به مطالعات بیشتری نیاز است که ارتباط بین سطح فعالیت بدنی و ترکیب بدن مشخص شود و با تاکید بیشتر در مورد این قضیه صحبت شود. لذا به محققان آتی پیشنهاد می­ شود ارتباط بین ترکیب بدن با سطح فعالیت بدنی در کودکان به ویژه در دختران را مورد بررسی قرار دهند.
۵-۳-۴- ارتباط بین سطح فعالیت بدنی و نسبت دور کمر به دور لگن
نتایج پژوهش حاضر نشان می­دهد که در دختران ۸ و ۹ سال با افزایش سطح فعالیت بدنی و نسبت دور کمر به دور لگن کاهش می­یابد؛ اما، کاهش معنی­دار نبود. همچنین در دختران ۷، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ سال بین سطح فعالیت بدنی و نسبت دور کمر به دور لگن رابطه معنی­دار مشاهده شد که نشان می­دهد کاهش سطح فعالیت بدنی در این دختران یکی از چندین عامل افزایش نسبت دور کمر به دور لگن است. همچنین نتایج کلی­تر پژوهش حاضر نشان می­دهد که در دختران ۷-۱۲ سال بین سطح فعالیت بدنی و نسبت دور کمر به دور لگن رابطه معکوس، پایین و معنی­دار (۳۵/۰r= یا ۰۰/۰ p=) وجود دارد؛ یعنی با افزایش نسبت دور کمر به دور لگن سطح فعالیت بدنی به طور معنی­داری کاهش یافت و دختران با نسبت دور کمر به دور لگن بالاتر میزان تحرک کم­تری را در یک سال گذشته و سال­های قبل از آن داشته اند؛ اما، از آنجایی­که همبستگی پایین است احتمالا کاهش سطح فعالیت بدنی یکی عوامل از افزایش نسبت دور کمر به دور لگن باشد. مطالعات بسیار کمی ارتباط بین سطح فعالیت بدنی و نسبت دور کمر به دور لگن در دختران ابتدایی را مورد بررسی قرار دادند. رحیمی بین آمادگی جسمانی و سطح فعالیت بدنی با نسبت دور کمر به دور لگن رابطه معنی­دار وجود دارد (۱۰۵)؛ اما، رویا کلیشادی به این نتیجه رسید که بین نسبت دورکمر با فعالیت بدنی ارتباط معنی­دار وجود ندارد (۵۴). از آنجایی که دور کمر و نسبت دور کمر به دور لگن از شاخص­ های آنتروپومتریک پیش بینی کننده چاقی مرکزی در دوران کودکی است و چاقی مرکزی با خطر ابتلا به بیماری­های قلبی عروقی و بیماری­های متابولیک در کودکان مرتبط است (۳۶)، همچنین افزایش نسبت دور کمر به دور لگن پیشگوی مستقل قوی برای تشخیص اختلال در عملکرد دیواره عروق است و افزایش سرطان سینه در بزرگسالی است (۱۰۳)، همچنین نسبت دور کمر به دور لگن نسبت به BMI می ­تواند بروز بیماری­های قلبی را بهتر پیش ­بینی کند (۱۰۶) کهموجب شده گزینش شاخص­ های برای بررسی چاقی شکمی و کاربرد آن به یک موضوع داغ در اجرای استراتژی پیشگیری از بیماری­ها تبدیل شود. همچنین نشان داده شده که دور کمر و نسبت دور کمر به دور لگن زمانی که با BMI جمع شود، پیش بینی­های به طور محکم­تری بیان می­ شود (۱۰۷). نسبت دور کمر به دور لگن به عنوان شاخصی برای تعیین مقدار رسوب بافت چربی بدن در ناحیه دور کمر استفاده می­ شود که با ساختار لگن نیز در ارتباط است. افزایش نسبت دور کمر به دور لگن می ­تواند از افزایش دور کمر و یا کاهش دور باسن خبر دهد. این دو بخش می ­تواند توسط عوامل مشخصی در طی مراحل رشد ایجاد شوند. در میان زنان نشان داده شده که فقر دوران کودکی موجب افزایش دور کمر، دور لگن و نسبت دور کمر به دور لگن در بزرگسالی شود (۱۰۶). هر چند دور کمر و نسبت دور کمر به دور لگن به عنوان شاخص­ هایی از چاقی شکمی به طور گسترده­ای در مطالعات بکار می­رود؛ اما، بر اساس یافته­های پژوهشی دور کمر نسبت به نسبت دور کمر به دور لگن انعکاس بهتری از تجمع چربی درون شکمی (اعما و احشاء) را نمایان می­سازد (۱۰۷). هر چند نسبت دور کمر به دور لگن نیز در بسیاری از مطالعات سنجش قویی از خطرات مرتبط با چاقی را منعکس می­ کند؛ ولی، افزایش این نسبت ممکن است هم ناشی از فراوانی نسبی چربی شکمی (افزایش محیط کمر) و هم فقدان عضله سرینی (کاهش دور لگن) باشد. به دلیل نقش بدیهی ذخایر چربی در خطرات سلامتی مرتبط با چاقی در حال حاضر از دور کمر به عنوان اندازه ­گیری ترجیحی در زمینه مطالعات مطالعات جمعیتی استفاده می­ شود (۱۰۸). لازریو و همکاران (۲۰۰۹) نشان دادند بین سطح فعالیت بدنی و دور کمر رابطه معنی­داری وجود دارد (۸۶). دور کمر شاخص پیش بینی کننده مستقل برای خطر وقایع قلبی عروقی و دیابت است (۱۰۷). دور کمر یک شاخص بهتری نسبت به BMI برای بررسی ابتلا به چاقی در کودکان است. استفاده از اندازه ­گیری دور کمر برای جلوگیری از اضافه وزن در دوران کودکی مطمئن­تر از استفاده از اندازه ­گیری BMI است، زیرا اقدام به کاهش BMI پنهان کردن خطر رشد وزن محبوس شده است. اندازه ­گیری دور کمر ساده است و می­توان به طور منظم توسط والدین انجام شود و اندازه ­گیری دور کمر با شیوه ­های بالینی می ­تواند یک شاخص بهتری برای هشدار خطرات بیماری باشد. از آنجای­که فعالیت بدنی را در مدارس ابتدایی گسترش یافته است و درصد چربی بدن بدون تغییر BMI کاهش می­یابد، اندازه ­گیری دور کمر ممکن است شاخص بهتری برای ارزیابی مداخله در مورد منافع بهداشتی برای کودکان باشد (۱۰۷). بررسی مداخله فعالیت بدنی مستلزم انجام برخی از مطالعات بر روی دانش ­آموزان است (۷۶). اندازه ­گیری دور کمر هنوز در کودکان عمل رایجی نیست. بسیاری از مطالعات صدک دور کمر را گزارش کردند و شاخص­ های مرتبط با آن در کودکان مدرسه­ای در کشورهای توسعه یافته از جمله ایالات متحده آمریکا، استرالیا و اروپا معین شد. در آسیا، صدک دور کمر برای خاورمیانه و آسیای جنوب شرقی کودکان گزارش شده است. کودکان جنوب آسیا درصد چربی بدن بیشتری در ناحیه تنه دارند با این حال داده ­ها بر اساس دور کمر و شاخص­ های مرتبط در این منطقه کمیاب است. به تعدادی منابع جامع از سراسر جهان برای دور کمر و شاخص­ های مرتبط برای ایجاد یک سطح بین المللی سن، جنس و تعریف قومیت خاص از چاقی شکمی در کودکان مورد نیاز است (۳۶). بر همین اساس پیشنهاد می­ شود که مجققان آتی میزان دور کمر را در کودکان را مورد بررسی قرار دهند و ارتباط آن را با سطح فعالیت بدنی تعیین نمایند تا بتوانیم ارتباط بین فعالیت بدنی و دور کمر را با تامل بیشتر دریابیم و در مورد این موضوع نظر دهیم که شاید بتوانیم از طریق فعالیت بدنی و ورزش میزان دور کمر را که معیار مناسب­تری برای تعیین شیوع چاقی در کودکان است کاهش دهیم و جامعه­سالم­تر و با نشاط­تری داشته باشیم.
۵-۳-۵- ارتباط سن و سطح فعالیت بدنی
پژوهش حاضر نشان می­دهد در دختران ۷-۱۲ سال بین سن و سطح فعالیت بدنی رابطه متوسط، معکوس و معنی­دار وجود دارد؛ یعنی با افزایش سن سطح فعالیت بدنی کاهش یافته است و دختران مسن­تر نسبت به دختران کم سن و سال­تر فعالیت بدنی کم­تری داشتند و بی­تحرک­تر بودند. کاهش میزان فعالیت در دختران بالغ احتمالا به دلایل متعددی از جمله در دسترس نبودن، فضاهای ورزشی مناسب و کافی، فرهنگ بومی محلی، کمبود نیروی انسانی مانند مربیان و معلمین ورزشی و در دسترس بودن امکانات سرگرم کننده مانند بازی­های رایانه­ای و … باشد. این امکان نیز وجود دارد که میزان کم­تحرکی بیشتر و بیشتر شود و میزان شیوع چاقی نیز بیشتر شود؛ پس، برای پیشگیری از افزایش شیوع چاقی و درمان چاقی می­توان به کودکان مشاوره داد همچنین آموزش به آنها که فعالیت بدنی بر سلامت­شان موثر است و می­توانند در آیند زندگی بهتری را داشته و از سلامت کافی برخودار باشند و در نهایت آن­ها به سمت باشگاه و سالن­های ورزشی سوق یابند. در این زمینه، پژوهش مشابه­ی یافت نشد. دانشگاه پزشکی آمریکا پیشنهاد داد که کودکان و نوجونان ۲۰-۳۰ دقیقه در روز ورزش شدید انجام دهند (۱۰۹). آنه و همکاران (۱۹۹۳) نشان دادند که در دختران ۵-۱۲ سال با افزایش سن سطح فعالیت بدنی کاهش می­یابد (۹۹). نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می­دهد با افزایش سن در دختران ۷-۱۲ سال سطح فعالیت بدنی کاهش می­یابدو با افزایش سن میزان تحرک دختران کاهش می­یابد و موجب افزایش وزن در آن­ها می­ شود. همچنین امکان دارد افزایش وزن نیز خود دلیلی بر کاهش تحرک دختران باشد و با افزایش وزن تمایلی بر شرکت در فعالیت­های ورزشی نداشته باشند و بیشتر ترجیح دهند بی­تحرک باشند.
۵-۳-۶- ارتباط نسبت دور کمر به دور لگن با آزمون YO-YO
نتایج پژوهش حاضر نشان می­دهد در دختران ۷-۱۲ سال بین نسبت دورکمر به دور لگن با آزمون YO-YO رابطه پایین، مستقیم و معنی­دار وجود دارد؛ یعنی با افزایش نسبت دورکمر به دور لگن آمادگی هوازی در دختران ۷-۱۲ سال افزایش یافت. آزمون YO-YO میزان آمادگی هوازی در کودکان را نشان می­دهد. آزمون YO-YO به میزان آمادگی جسمانی (سرعت، دقت، چابکی)، هوش، آمادگی قلبی عروقی کودکان بستگی دارد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد با افزایش سن نسبت دور کمر به دور لگن افزایش می­یابد، همچنین با افزایش سن مسافت اجرای آزمون YO-YO یا به عبارت دیگر آمادگی هوازی افزایش یافت و موجب شد که بین آمادگی هوازی و نسبت دور کمر به دور لگن رابطه مستقیم وجود داشته باشد؛ اما، از آنجایی که همبستگی پایین بود نمی­ توان با تاکید بیان کرد که میزان آمادگی هوازی به نسبت دور کمر به دور لگن وابسته است و احتمالا عواملی دیگری با آمادگی هوازی کودکان در ارتباط باشد. مطالعات بسیار کمی در این رابطه وجود داشت. آقا علی نژاد و همکاران (۱۳۹۲) نشان دادند که در دختران بین نسبت دور کمر به دور لگن با آمادگی هوازی و آمادگی جسمانی رابطه معنی­داری وجود ندارد (۱۱۰). اهلیر^[۳۰]و همکاران بیان کردند که آزمون YO-YO ابزار مفید برای شناسایی گروه ­های کودکان با نیازهای ویژه برای انجام تمرینات بدنی و در جهت بهبود ظرفیت ورزش و آمادگی هوازی است. همچنین این آزمون برای تعیین ظرفیت ورزش و برآورد آمادگی هوازی در کودکان ۷-۱۲ سال قابل تکرار و معتبر است و معلمان و افراد دیگری که تمایل دارند آمادگی هوازی در کلاس­های آموزشگاه­ها و مدارس را ارزیابی کنند و یا مایل هستند کودکان با ریسک بالا برای ابتلا به بیمارهای قلبی عروقی، دیابت یا سندروم متابولیک در مراحل بعدی زندگی را مشخص کنند ابزار آسان، ارزان و قابل استفاده است (۱۱۱). نتایج پژوهش حاضر نشان می­دهد بین نسبت دور کمر به دور لگن ارتباط وجود دارد و افزایش نسبت دور کمر به دور لگن یکی از عوامل کاهش آمادگی هوازی در کودکان است. همچنین به محققان آتی پیشنهاد می­ شود از آزمون YO-YO برای بررسی میزان آمادگی هوازی کودکان استفاده کنند.
۵-۳-۷- ارتباط بین درصد چربی بدن با آزمون YO-YO
پژوهش حاضر نشان می­دهد در دختران ۷-۱۲ سال بین درصد چربی بدن با آزمون YO-YO رابطه معکوس و معنی­دار وجود دارد؛ یعنی با افزایش درصد چربی بدن آمادگی هوازی در کودکان کاهش یافت و دختران با درصد چربی بدن بالاتر مسافت کمتری را دویدند. مقدسی و همکاران (۱۳۸۹) مشابه با پژوهش حاضر نشان دادند که بین درصد چربی بدن و آمادگی هوازی رابطه معکوس و معنی­دار وجود دارد، به عبارت دیگر، هرچه درصد چربی بدن بیشتر باشد سطح آمادگی هوازی سطح آمادگی جسمانی کاهش می­یابد (۱۵). محبی، بورهام^[۳۱]، سالیز^[۳۲] و رونالد^[۳۳] نشان دادند که بین درصد چربی بدن و آمادگی هوازی رابطه معنی­دار وجود دارد (۱۱۲،۱۱۳،۱۱۴،۱۱۵). افزایش فعالیت بدنی و آمادگی هوازی در بزرگسالان، ممکن است در کاهش مشکلات حاد قلبی عروقی موثر باشد؛ اما، سازوکارهای حمایتی فعالیت بدنی و آمادگی