۳-۵٫ طبقهبندی و تشخیص متغیرهای پژوهش
متغیرهای این پژوهش با توجه به نوع ارتباط آنها با هم به دو نوع متغیر مستقل و وابسته طبقه-بندی شدهاند که در ذیل به آنها خواهیم پرداخت:
۱- متغیرهای مستقل: متغیرهای مستقل مورد استفاده در مدل رگرسیونی این پژوهش شامل ۳ متغیر اصلی است که به طور جداگانه و یا به صورت حاصل ضرب آنها میباشد:
۱-۱) بازده سهام شرکت (R_it)
۱-۲) نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام در ابتدای دوره مالی (P_t-1/B_t-1)
۱-۳) DR یک متغیر اسمی ۲ ارزشی با مقدار صفر و یک.
۲- متغیرهای وابسته: متغیرهای وابسته در این پژوهش شامل سه متغیر وابسته به شرح زیر می-باشد:
۲-۱) نسبت سود خالص هر سهم به ارزش بازار هر سهم در ابتدای سال مالیt (EPS/P _t-1)
۲-۲) نسبت اقلام تعهدی هر سهم به ارزش بازار هر سهم در ابتدای سال مالی t
(Acc/P_t-1)
۲-۳) نسبت اقلام جریانات وجه نقد عملیاتی به ارزش بازار هر سهم در ابتدای سال مالی t (OCF/P_t-1).
۳-۶٫ تعریف عملیاتی متغیرها
متغیر عبارت است از خصوصیت، موقعیت یا حالتی که قابل تبدیل به کمیت باشد و پژوهشگر با کنترل، دستکاری و مشاهده آن در صدد انجام آزمایش یا آزمون فرضیه های آن میباشد (سید عباس زاده، ۱۳۸۰، ۱۸۱).
متغیرهای این پژوهش شامل بازده سهام، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام (P/B) به عنوان متغیرهای مستقل و نسبت سود، اقلام تعهدی و جریانات وجه نقد عملیاتی به قیمت بازار سهام (X_it) بعنوان متغیرهای وابسته میباشد که بر اساس داده ها و اطلاعات جمعآوریشده از صورتهای مالی شرکتها و گزارشات آمار معاملات شرکتهای مزبور در بورس اوراق بهادار تهران، محاسبه شده است.
بازده سهام (Rit):
بازده در یک دوره معین شامل هر گونه وجه نقد دریافتی به اضافه تغییرات در قیمت سهام در طول همان دوره، تقسیم بر قیمت سهام در ابتدای دوره مورد محاسبه میباشد که با توجه به افزایش سرمایه و یا تجزیه و ترکیب سهام نیز تعدیل میشود. فرمول محاسبه بازده به شرح زیر میباشد:

P_t : قیمت سهام در پایان دوره t
P_t-1 : قیمت سهام در ابتدای دوره t
D_t : سود نقدی مصوب در دوره t به ازای مقدار سهام در اول دوره
α : نسبت افزایش سرمایه از محل مطالبات و آوردههای نقدی
b : نسبت افزایش سرمایه از محل اندوخته
C : مبلغ اسمی پرداختشده بابت افزایش سرمایه به ازای هر سهم توسط سرمایهگذار از محل آورده نقدی و مطالبات.
در هنگام تجزیه سهام و تصویب سود سهمی، شرکت تصمیم به کاهش ارزش اسمی سهام می-گیرد که در این صورت تعداد سهام در دست سهامداران به نسبتی که سهام تجزیه شده و یا سود سهمی تعلق گرفته است افزایش مییابد. قیمت سهام نیز به همان نسبت در بازار کاهش مییابد. بازده سهام در چنین شرایطی از روابط زیر بدست میآید:
: تجزیه سهام D_t = (n-1)Pa 
n : نسبت تجزیه سهام
: سود سهمی D_t = α.Pa  
α : نسبت یا درصد افزایش سرمایه از محل سود انباشته.
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام (P_t-1 / B_t-1):
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام در ابتدای (P_t-1 / B_t-1) از حاصل تقسیم قیمت بازار هر سهم در ابتدای دوره مالی t بر ارزش دفتری هر سهم در ابتدای دوره مالی t به دست میآید. جهت محاسبه ارزش ویژه هر سهم، جمع حقوق صاحبان سهام در ابتدای دوره را تقسیم بر تعداد سهام شرکت در ابتدای دوره میکنیم.
نسبت سود خالص به قیمت بازار سهام در ابتدای دوره (EPS_t / P_t-1):
نسبت سود خالص به قیمت بازار سهام از حاصل تقسیم سود خالص هر سهم بر قیمت بازار هر سهم در ابتدای دوره زمانی t-1 به دست میآید.
نسبت اقلام تعهدی به قیمت بازار سهام در ابتدای دوره (ACC / P_t-1):
نسبت اقلام تعهدی کل به قیمت بازار سهام از حاصل تقسیم اقلام تعهدی کل هر سهم بر قیمت بازار هر سهم در ابتدای دوره زمانی (t-1) به دست میآید. جهت محاسبه اقلام تعهدی، جریان وجه نقد عملیاتی شرکت در زمان t را از سود خالص شرکت در زمان t کسر میکنیم. به عبارت دیگر اقلام تعهدی عبارت است از سرمایه در گردش غیرنقدی + هزینه استهلاک داراییهای ثابت شرکت می‌باشد:
ACC_t = NI_t - OCF_t
ACC : اقلام تعهدی کل در زمان t
NI : سود خالص شرکت در زمان t
OCF : جریانات وجه نقد ناشی از عملیات در زمان t
نسبت اقلام جریانات وجه نقد عملیات به قیمت بازار سهام در ابتدای دروه (OCF/P_t-1):
نسبت اقلام جریانات وجه نقد ناشی از عملیات به قیمت بازار سهام در ابتدای دوره از حاصل تقسیم جریانات وجه نقدی ناشی از عملیات بر قیمت بازار هر سهم در ابتدای دوره مالی t به دست میآید.
۳-۷٫ روش آزمون فرضیه های مدل پانلی
رگرسیون حداقل مربعات معمولی (OLS)، منجر به نتایج اُریب و برآورد نادرستی از ضرایب پارامترها میشود، لذا در این پژوهش برای آزمون فرضیه ها از مدل پانلی استفاده میشود که رگرسیون داده های پانل، مدل اثرات ثابت یا تصادفی و روش حداقل مربعات پانل (PLS) برای آزمون فرضیات استفاده شده است و همواره در جریان آزمون فرضیه ها، آنها از چند جنبه مورد بررسی و آزمون قرار میگیرند:

آزمون اضافی اثرات ثابت
آزمون هاسمن