هم در ارتباط هستند و به یکدیگر اعتماد دارند، تعامل اجتماعی ساده تر ساخته شده و جریان اطلاعات بهبود می یابد(پیکونن،۲۰۰۶). اما واقعیت آن است که علی رغم جمعیت زیاد جوانان در روستا، جوانان روستایی از نظر قدرت سیاسی و اجتماعی محدود شده اند و تمایل برای تسلط بر تصمیم گیری در تمام سطوح در جوامع سنتی بر عهده ی افراد مسن و به خصوص مردان مسن تر است. در حال حاضر به طور گسترده ای پذیرفته شده که جوانان می توانند نقش مهمی در بهبود مدیریت در هر دو سطح ملی و محلی بازی کنند(بنل، ۲۰۰۷). سرمایه های اجتماعی و اقتصادی درون منطقه و اجتماعات محلی از عوامل موفقیت در نظرگرفته می شوند، چراکه جوانان بنا دارند زندگی بزرگسالی و هویت خود را در همان اجتماع محلی و منطقه ی زادگاهشان بسازند(تیسن و همکاران،۲۰۱۲). توانمند سازی جوانان به عنوان مرحله مهمی در زندگی برای ساخت و ساز سرمایه انسانی به رسمیت شناخته شده است (ایمه،۲۰۱۲). از این رو جوانان باید بسیج شوند به طوری که آنها قادر به مشارکت کامل و به دست آوردن مالکیت بر توسعه را داشته باشند. استراتژی ها و سیاست های سازمان های جوانان روستایی از هر نوع باید به عنوان یک عنصر کلیدی در بالا بردن ظرفیت سازمانی برای فقرا تاسیس و تقویت شود (بنل، ۲۰۰۷).
۱۹-۲ سرمایه انسانی - آموزش پایه
جوانان روستایی در مقایسه با جوانان شهری تمایل نسبتا ضعیفی به تحصیل دارند(بنل، ۲۰۰۷). بسیاری از مناطق روستایی یا فاقد مدارس هستند و یا مدارس آن ها فاقد آموزش و یادگیری مستمر، امکانات اساسی و معلمان واجد شرایط است (پام، ۲۰۱۴). نزدیک به ۱۴۰ میلیون جوان در کشورهای در حال توسعه به عنوان بی سواد طبقه بندی شده. به طور کلی، آماده سازی جوانان روستایی برای کار مولد ضعیف است. به گزارش جهانی توسعه ۲۰۰۷، با توجه به شرایط در حال تغییر نیاز است که توجه بیشتری به سرمایه های انسانی داده شود (بنل، ۲۰۰۷). بنا به گفته کرمی دهکردی(۱۳۷۷) با وجود اینکه کشاورزی در جامعه روستایی مهمترین رکن زندگی است و مسائل مربوط به آن به عنو ان اساسی ترین نیازهای مردم محسوب می گردد، لیکن در نظام آموزش برای این مناطق، جایگاه خاصی برای برنامه های آموزش کشاورزی وجود ندارد(قنبری و برقی،۱۳۸۸). فیری نظام اجتماعی، خانواده و مدرسه را در ایجاد انگیزه و شرایط فکری لازم برای جذب جوانان روستایی به فعالیت های کشاورزی دارای نقشی سازنده می داند(فیری[۷۲]، ۲۰۰۶).
گوبلی (۱۹۹۶) جوانان بهره برداران آینده ی منابع تولید بوده و برای بهره برداری پایدار از این منابع به آموزش های گوناگون نیاز دارند. با آموزش جوانان، می توان به داشتن روستاییانی آگاه و توانمند برای نیل به اهداف توسعه ی روستایی امیدوار بود، برنامه های توسعه ی جوانان روستایی وسیله ای با اهداف تامین نیازهای اساسی، اجتماعی و نیز فراهم سازی زمینه ی کسب مهارت ها و صلاحیت های فردی است که آن ها احساس می کنند برای ورود موفقیت آمیز به دوره ی بزرگسالی بدان نیاز دازند(تاجری مقدم و همکاران،۱۳۹۲). از آن جایی که اکثریت جوانان روستایی به امور کشاورزی اشتغال دارند و کشاورزی علمی است که باید با عمل باشد. یکی از راه های موفقیت در این بخش، متحول ساختن روحیه ی جوانان روستایی و سوق دادن آن ها به کارهای عملی کشاورزی با بهره گرفتن از فنون(تکنیک) جدید تولید است. نظر به اینکه جوانان نسبت به بزرگسالان تجربه ی کاری کمتری داشته و روش های سنتی و کم بازده ی تولید در ذهن آن ها نقش بسته است، در آموزش کمتر با مشکل روبرو می شوند به خصوص جوانانی که باسواد بوده و تونایی استفاده ی بهتر و بیشتر از نتایج تجربه های علمی و تحقیقی را در زمینه های مختلف کشاورزی را دارا باشند این جوانان ثابت نموده اند چنان چه آموزش های مناسبی ببینند و از حمایت سازمان های مربوطه برخوردار شوند، نیروی کارآمد محسوب شده و در بخش های مختلف حرکت های اصولی و سازنده ای را به وجود خواهند آورد. لذا توجه به امر آموزش و پرورش جوانان روستایی به عنوان مولدین آینده ی محصولات کشاورزی و منبع عظیم انتقال تکنولوژی به نسل های آینده، لازم و ضروری به نظر می رسد(محبوبی قمی و میردامادی،۱۳۸۲).
به گزارش فائو و یونسکو (۲۰۰۵) و بر طبق نظریه ی سرمایه ی انسانی، سطح آموزش نیروی کار کشاورزی، بر بهره وری کشاورزی تاثیر می گذارد، این ارتباط ممکن است به سه شکل باشد:
- آموزش می تواند کیفیت کار کشاورزی را از طریق توانمندسازی آنان برای تولید بیشتر با بهره گرفتن از عوامل تولید موجود بالا ببرد(غیر از کار)
- آموزش می تواند میزان کارآیی منابع تخصیص یافته را بالا ببرد
- آموزش می تواند به کشاورزان کمک کند تا با بهره گرفتن از متون جدید، راه های اثربخش تر تولید را انتخاب کند(عسکری بزایه و مجیب حق قدم،۱۳۹۰).
سوانسون و همکاران(۱۹۹۱) بر این باورند که نقش برنامه های آموزشی در ایجاد انگیزه در جوانان برای اشتغال در بخش کشاورزی و کاهش مهاجرت جوانان روستایی و دستیابی به ثبات پایدار روستایی شامل عوامل متعددی است که مهم ترین آنها به شرح زیر است:
۱) ایجاد مهارت های لازم جهت اشتغال مناسب
۲) ایجاد و رشد روحیه ی خلاقانه
۳) تقویت هویت و تعلق شهروندی (موسایی و عمانی، ۲۰۱۱) بنابراین می توان گفت یادگیری مستمر در کشاورزی مدرن برای موفقیت این برنامه حیاتی است(اودهیمبو، ۲۰۰۶).
۲۰-۲ سرمایه انسانی- آموزش مهارت
عمانی و چیذری معتقدند که جوانان روستایی در کشورهای در حال توسعه با چالش های مختلفی نظیر شرایط نامناسب کار و فرصت های محدود آموزشی مواجه هستند. بنابراین، ارزیابی دقیق نیازهای آموزشی و فراهم آوردن شرایط مناسب در این زمینه می تواند از مهاجرت بی رویه ی جوانان جلوگیری نماید(عمانی و چیذری[۷۳]، ۲۰۰۶). مطالعات مختلف نشان داده اند، چگونه آموزش را به عنوان تمرینی در حال حاضر(به خصوص آموزش متوسطه) به کار گیریم برای کمک به روند ساختن جوانان روستایی که در مهارت های کشاورزی نادیده گرفته شده و کشاورزی خود را به عنوان یک شغل کاهش داده است(کرافورد، ۲۰۱۱). نیروی انسانی ماهر و کارآمد از مهمترین اولویت ها برای دستیابی به توسعه روستایی و کشاورزی است. برای رسیدن به این مهم، آموزش شرط لازم برای بالابردن کارآیی و بهره وری این نیرو می باشد. از آنجا که بخش عظیمی از جمعیت کشور در مناطق روستایی ساکن هستند و اکثر آنان نیز در بخش کشاورزی مشغول فعالیت می باشند، ایجاد ساختار و استراتژی مشخصی برای کارآمد کردن این افراد در زمینه های مختلف شغلی خودشان)(بخش کشاورزی) بسیار ضروری به نظر می رسد(قنبری و برقی،۱۳۸۸). به گفته لی(۱۹۹۳) البته مطلب مهم در این زمینه این است که نباید فکر کنیم که هر نوع آموزش و یا نظام آموزشی به تنهایی می تواند طلایه دار دگرگونی در روستاها و یا بخش کشاورزی باشد. بلکه آموزش در مناطق روستایی باید با ظرافت خاصی بتواند روستائیان را نسبت به مسائل کشاورزی و روستایی حساس نماید و آنها را در زمینه های ایجاد اشتغال، درآمد، رفاه و … در مناطق روستایی خودشان آگاه نماید)قنبری و برقی،۱۳۸۸).
۲۱-۲ توسعه روستایی
توسعه فرآیندی همه جانبه است که در نتیجه آن، جامعه به سمت از میان برداشتن عوامل توسعه نیافتگی نظیر گرسنگی، فقر، بیماری، آسیب پذیری اجتماعی و بیکاری، حرکت می کند .در واقع هدف از توسعه تجدید سازمان نظام اجتماعی و اقتصادی است، به نحوی که در این فرایند، علاوه بر بهبود سطح زندگی دگرگونی های اساسی در نهادها، زیربناهای اجتماعی، مدیریت و نهایتا در رفتار انسان ها پدیدار می گردد(خاتون آبادی،۱۳۸۴). توسعه روستایی، به عنوان مفهومی تلقی شده است که قصد ارتقای استانداردهای زندگی افراد را دارد و به عنوان پیش زمینه ای برای کاهش فقر روستایی قلمداد می شود (تورجمان[۷۴]،۲۰۰۰). از این رو توسعه ی روستایی یک مفهوم جامع و چند بعدی است که هم در برگیرنده ی توسعه ی کشاورزی و فعالیت های وابسته بدان است و هم زیربناهای اقتصادی، خدمات اجتماعی، فرهنگی و توسعه ی انسانی را در بر می گیرد. بدین ترتیب مفهوم توسعه ی روستایی عبارت است از بازخوردی از عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، نهادی و کالبدی. به طور کلی توسعه ی روستایی اصولا به معنی تغییر شکل اساسی در همه ی ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روابط انسانی در روستاهاست که به تدریج شرایط زندگی روستاییان را بهبود بخشیده، عامه مردم روستاها از مواهب آن بهره مند می شوند(بهرامی، ۱۳۸۳). هدف اصلی از اجرای برنامه های مختلف در نواحی روستایی، رسیدن به توسعه ی روستایی است و یکی از اهداف کلان توسعه نیز کاهش بیکاری، ایجاد و افزایش فرصت های شغلی است. بیکاری و کمبود فرصت های شغلی، نتیجه ی نابرابری بین عرضه و تقاضای نیروی کار و یا بازار کار در روستاهاست. از سوی دیگر، کاهش رشد بخش کشاورزی درنواحی روستایی و نیز کاهش شاغلان آن، این واقعیت را نشان می دهد که در آینده، افزایش اشتغال در نواحی روستایی بیشتر در گروِ توسعه ی بخش های صنعت و خدمات است (رضوانی،۱۳۸۷). تاجری مقدم و همکاران به نقل از محبوبی اظهار می دارند جوانان روستایی اعم از دختر و پسر، با توجه به توانمندی های خود، سهمی به سزا در رشد و نمو روستاها دارند، این در حالی است که روستاها به صورت مستقیم در حوزه های کشاورزی، صنعت و دامداری برای هر کشوری تاثیر گذارند و بدین دلیل، توجه به جوانان روستایی تحصیل کرده، خلاق و مبتکر می تواند بیش از پیش در پیشرفت و توسعه ی روستاها و حتی شهرها مهم باشد. جوانان روستایی بخشی از مخاطبان اصلی نظام آموزش ترویج، از توان های بالقوه و ارزشمند در راه دستیابی به اهداف توسعه ی روستایی به شمار می روند(تاجری مقدم و همکاران، ۱۳۹۲).
۲۲-۲ مشارکت جوانان در کشاورزی و توسعه روستایی
جوانان می بایست نقشی اساسی و مهم در جهت رسیدن به توسعه ی کشور ایفا کنند، چرا که آنان می خواهند در جامعه ادامه حیات داده و زندگی کنند(اودهیمبو[۷۵]، ۲۰۰۰). از طرفی نیز پایداری و پویایی توسعه ی کشاورزی و عمران روستایی در ایران، مستلزم بهره مندی کشور از سرمایه های انسانی ماهر و متخصص در زمینه های تولید و تبدیل محصولات کشاورزی می باشد(شهبازی و علی بیگی،۱۳۸۵). اولجید در تحقیقی با عنوان نگرش جوانان روستایی در زمینه ی پروژه ی توسعه، نقش جوانان روستایی را در کشاورزی بسیار مهم ارزیابی می کند بر اساس نتایج حاصل این تحقیق، رابطه معناداری بین نگرش به اشتغال در بخش کشاورزی و میزان مشارکت جوانان روستایی در زمینه ی پروژه های توسعه ی روستایی وجود دارد(اولجید، ۲۰۰۸). وانر[۷۶](۲۰۰۲) معتقد است که جوامع باید به نقش جوانان آگاه باشند چرا که جوانان بخش مهمی از بقای جامعه محسوب می شوند و هیچ کشوری نمی تواند مسائلش را بدون مشارکت جوانان حل کند(اسکندری و دین پناه،۱۳۸۵). از این رو برای درک توسعه ی روستایی، توجه به نگرش جوانان روستایی و زمینه های وسیع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ارتباطی و آمایشی نقش سازنده ای دارد(ری[۷۷]،۲۰۰۶). به همین دلیل از مهمترین چالش های توسعه روستایی از دیدگاه توسعه پایدار در ایران را مهاجرت نیروی انسانی از نواحی روستایی می داند که موجب تضعیف اقتصاد و فرهنگ روستایی و پیرتر شدن شاغلان کشاورزی شده و موجب شده است که فضاهای روستایی وضعیت ناپایداری را نشان دهند(تقدیسی و احمدی شاپور آبادی،۱۳۹۱). بنابراین یکی از استراتژی هایی که برای دستیابی به توسعه ی کشاورزی و روستایی استفاده می شود، میزان و درجه مشارکت جوانان روستایی در برنامه های عمران روستایی به منظور ایجاد انگیزه در آن ها برای اشتغال در فعالیت های کشاورزی می باشد از آن جایی که توسعه ی کشاورزی هر کشور متکی بر جوانان روستایی است، سیاستگذاران باید به نقش جوانان آگاه باشند و بر اساس نیازها و علایق آن ها برنامه ریزی کنند(اسکندری و دین پناه،۱۳۸۵).
یکی از عواملی که باعث ناپایداری روستایی، عدم ماندگاری جوانان روستایی و جذابیت پایین محیط های روستایی می شود، بهزیستی پایین در جوامع روستایی ایران است. شاخص های بهزیستی جامعه روستایی ایران در وضعیت پایین تری از جامعه ی شهری قرار دارد و همین امر سبب می شود که مناطق روستایی جذابیت های لازم را برای افراد نداشته باشند فاصله ی میان مطلوبیت زندگی در جامعه ی روستایی و شهری و حتی مناطق مختلف جغرافیایی کشور، مهاجرت روستاییان به شهرها را به یکی از معضلات امروزی کشور بدل ساخته است. بالطبع اگر این فاصله ها کم نشود و مطلوبیت ها و جذابیت های محیط های روستایی بالا نرود، روند مهاجرت شدت خواهد یافت. بنابراین مطلوبیت روستایی می تواند باعث افزایش حس تعلق، مشارکت، سرمایه گذاری، سرزندگی، قابلیت زیست و برگشت دوباره و حیات بخشی به روستا و محیط روستایی شود(رستمعلی زاده و سلیانی، ۱۳۹۰).
قدیری(۲۰۰۵) معتقد است که فعالیت های برجسته نقش جوانان روستایی در دستیابی به توسعه روستایی، شامل موارد زیر است:
۱) تاکید بر تشکیل گروه های محلی، متشکل از جوانان روستایی برای تحلیل نیازهای واقعی خود و منافع و نگرش نسبت به توسعه روستایی ، به منظور پایه ای برای ساخت شغل در مناطق روستایی، و به منظور ترویج منافع مشارکت
۲) سازمان و پیاده سازی در مورد آموزش های مناسب به منظور بالا بردن سطح دانش و مهارت های حرفه ای جوانان روستایی در زمینه های مختلف روستایی
۳) بررسی های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حرفه ای عوامل موثر بر نگرش و انگیزه جوانان روستایی به سمت اشتغال در مناطق روستایی و تقویت تسهیل و کاهش موانع(موسایی و آرایش[۷۸]،۲۰۱۱).
۲۳-۲ الگوهای مطالعه تمایلات شغلی
رفتار جستجوی کار فکر مثبت مربوط به کیفیت اشتغال است، زیرا جستجوی کار به احتمال زیاد منجر به فرصت های شغلی بیشتر می شود و اجازه می دهد که کارجو بهترین گزینه را انتخاب کند(وانبرگ و همکاران[۷۹]،۲۰۰۲). از طرفی تمایل جستجوی کار نیز ارتباط مثبت و معناداری با رفتار جستجوی کار دارد. همچنین نگرش جستجوی کار نیز پیش بینی قابل توجهی از تمایل جستجوی کار است و تمایل به طور کامل با واسطه ی اثرات نگرشی بر رفتار هستند(هفت و همکاران[۸۰]، ۲۰۰۰). در مورد رابطه بین نگرش و تمایلات رفتاری تئوریهای مختلفی وجود دارد که در این پژوهش برای سنجش تمایل رفتاری جوانان برای اشتغال در حرفه ی کشاورزی از دو تئوری رفتار برنامه ریزی شده و نظریه شغلی شناختی اجتماعی استفاده شده است. تئوری رفتار برنامه ریزی شده در واقع بسط یافته تئوری رفتار منطقی است (آجزن، ۱۹۹۱) این تئوری اولین بار در سال ۱۹۶۷ توسط آجزن و فیش بین ارائه گردید .هدف این تئوری پیش بینی و درک عوامل تأثیرگذار انگیزشی بر رفتار فرد بود. بر طبق این تئوری عامل تعیین کننده رفتار فرد، تمایل او برای انجام یا عدم انجام یک رفتار خاص است(آجزن و فیش بین [۸۱]، ۲۰۰۰). بر اساس این مدل، تصمیم گیری توسط یک ارزیابی منطقی از پیامدهای رفتاری هدایت شده که در مجموع درک مثبت و منفی پیامدها، تعیین نگرش جهانی به سوی گزینه های رفتاری است(بامبرگ و موزر[۸۲]، ۲۰۰۷).
از طرف دیگر هم عوامل محیطی بیرون از انسان و هم عوامل شناختی درون او در کنترل رفتار مؤثر است. به طور دقیق تر، فرآیندهای شناختی، محیطی و رفتار شخص بر هم تاثیر و تاثر متقابل دارند و هیچ کدام از این سه جزء را نمی توان جدا از اجزای دیگر به عنوان تعیین کننده رفتار انسان به حساب آورد(بندورا[۸۳]،۱۹۷۷). به عبارت دیگر خصوصیات فردی و محیطی بر رفتار تاثیر می گذارند(گلنز و ویسوانت[۸۴]،۲۰۰۸) و فرایند انتخاب شغل، متغیرهای محیطی و رفتاری را تحت تاثیر قرار می دهد(روگر و کرید[۸۵]،۲۰۱۱). روانشناسان حرفه ای برای مدت طولانی مایل به دانستن این مطلب بودند که چگونه موقعیت ادراکات و تفاوتهای فردی نتایج شغلی را تحت تاثیر قرار می دهد و همچنین رابطه بین تفاوت های فردی، عوامل محیطی و رفتارها که با هم منافع و تمایل شغلی را توضیح می دهند چگونه است؟(کونکلین و همکاران[۸۶]،۲۰۱۲). به عبارت دیگر چگونه محیط شخصی و باورهای فرهنگی انتخاب شغل و توسعه شغلی را تحت تاثیر قرار می دهند (تنگ و راس[۸۷]، ۲۰۰۷). از این رو از تئوری شغلی شناختی اجتماعی به عنوان تئوری دوم برای سنجش تمایل جوانان به اشتغال در حرفه کشاورزی استفاده شده است.
۱-۲۳-۲ تئوری رفتار برنامه ریزی شده [۸۸]
توسعه و آزمون تئوری عمل منطقی مبنی بر این فرض است که رفتارهای مورد مطالعه تحت کنترل بوده و کاملا ارادی هستند. بنابراین تئوری عمل منطقی تنها محدود به پیش بینی رفتارهای ارادی بود (آجزن،۱۹۹۹). در اوایل ۱۹۸۰ بود که بر این مدل انتقاداتی وارد شد و باعث شد تا برای حذف محدودیت های تئوری عمل منطقی تدبیری اندیشیده شود(یزدان پناه و همکاران[۸۹]، ۲۰۱۱). سپس آیزن در سال ۱۹۸۸ با توجه به محدودیت های مدل مذکور در مورد رفتارهای غیر ارادی افراد، با اضافه کردن عامل کنترل رفتاری درک شده این مدل را توسعه داد و تئوری رفتار برنامه ریزی شده را ایجاد نمود.(یزدان پناه و همکاران[۹۰]، ۲۰۱۴). رابطه تمایل رفتاری با رفتار نشان می دهد، افراد تمایل دارند در رفتارهایی درگیر شوند که قصد انجام آن ها را دارند. بنابراین رفتار همیشه بعد از قصد رفتاری و متصل به آن است. این تئوری بر این فرض استوار است که رفتار منحصرا تحت کنترل تمایل رفتاری می باشد. در نتیجه بیشترین کاربرد این تئوری در رفتارهای ارادی (رفتارهایی که برای انجام شدن، تنها نیازمند اراده و تمایل فرد می باشند)(کانر و آرمیتاژ[۹۱]، ۱۹۹۸). تئوری رفتار برنامه ریزی شده یک تئوری شناختی اجتماعی است که به منظور درک و پیش بینی انجام یا عدم انجام رفتار انسان طراحی شده و تاثیر سه عامل نگرش، هنجار ذهنی و کنترل رفتاری درک شده بر قصد انجام رفتار را تعیین نمود (آجزن، ۱۹۹۹). به عبارت دیگر سه عامل مذکور مستقیما بر تمایل فرد تاثیر می گذارند تا یک رفتار را شکل دهند لذا تئوری رفتار برنامه ریزی شده می تواند یک تئوری مؤثر به منظور مطالعه و درک تمایل های رفتاری باشد(مورئان و همکاران[۹۲]،۲۰۱۱).
بنابراین در ادامه تئوری رفتار برنامه ریزی شده تشریح شده است:
۱-۱-۲۳-۲ قصد یا تمایل[۹۳]
عامل اصلی تعیین رفتار در تئوری رفتار برنامه ریزی شده نیت فرد برای انجام آن رفتار است. نیات به عنوان عوامل انگیزشی هستند که رفتار را تحت تاثیر قرار می دهند. تمایلات نشان دهنده ی آن هستند که فرد چقدر تمایل دارد برای انجام رفتار تلاش کند. به عنوان یک قاعده ی کلی تمایل قوی تر برای انجام یک رفتار، بیشتر احتمال دارد عملی شود(آجزن، ۱۹۹۹). از این رو سازه تمایل دلالت بر میزان اشتیاق و راغب بودن افراد برای سعی و تلاش و برنامه ریزی برای انجام رفتار می باشد(کوک و فرینچ[۹۴]، ۲۰۰۸). تمایل به طور کامل واسطه ی اثرات نگرشی و هنجار ذهنی بر رفتار است( هفت و همکاران، ۲۰۰۰). به عقیده لنت و همکاران(۱۹۹۴) تئوری رفتار برنامه ریزی شده استدلال می کند که بهترین پیش بینی کننده رفتار قصد به انجام رفتار است. به طور مشابه، نظریه شغلی شناختی اجتماعی نشان می دهد که اهداف و مقاصد پیش بینی کننده مشارکت در فعالیت و رفتار هستند(زیکیک و ساک، ۲۰۰۹).
۲-۱-۲۳-۲ نگرش[۹۵]
نگرش نسبت به رفتار اشاره دارد به درجه ای که یک فرد دارای ارزیابی مطلوب یا نامطلوب از رفتار مورد نظر است(نچیس[۹۶]، ۲۰۱۲). به عبارت دیگر، نگرش احساس کلی افراد در مورد مطلوب بودن یا مطلوب نبودن یک موضوع یا رفتار خاص می باشد(الیسون[۹۷]، ۲۰۰۳) . همچنین نگرش فرد نسبت به پیامد آن رفتار، یعنی باور فرد به این که آیا رفتار به پیامد مثبت یا منفی منجر می گردد(فوروارد[۹۸]،۲۰۰۶). در واقع نگرش، ارزشیابی مثبت یا منفی فرد به انجام یک رفتار است و میزان آن به سنجش اعتقاد فرد نسبت به نتایج یک رفتار و ارزیابی میزان مطلوبیت نتیجه آن رفتار تعیین میشود (ساترلند[۹۹]، ۲۰۱۱). نگرش به طور مستقیم رفتار را تعیین نمیکند بلکه به طور غیر مستقیم و از طریق تمایل رفتاری بر رفتار اثر دارد (بامبرگ و موزر، ۲۰۰۷). به عبارت دیگر نگرش در نوع رفتار انسان نقشی تعیین کننده دارد و تمایل و تصمیم انسان در انجام یا عدم انجام هر کاری بدان وابسته است (اسبورن و دیر، ۲۰۰۰).
۳-۱-۲۳-۲ هنجار ذهنی[۱۰۰]
در چارچوب تئوری رفتار برنامهریزی شده، مفهوم هنجار ذهنی در درجه اول فشار اجتماعی درک شده که افراد مرجع مهم، در انجام یا عدم انجام رفتار دارند، می باشد(بامبرگ و موزر، ۲۰۰۷) و اشاره به برداشت فرد از نظرات افراد مهم برای انجام یا عدم انجام رفتار است (دیبار[۱۰۱]، ۲۰۰۶). به عبارتی نشاندهنده میزان اهمیت به نظر سایر افراد درمورد رد یا پذیرش رفتار مورد نظر است(ساترلند، ۲۰۱۱). به طور کلی هنجارذهنی اشاره به این مسئله دارد که فشارهای اجتماعی درک شده ممکن است باعث شود فردی رفتار خاصی را انجام دهد یا ندهد (چتزیسارانتیس[۱۰۲]،۲۰۱۱).
۴-۱-۲۳-۲ کنترل رفتاری درک شده[۱۰۳]
کنترل رفتار درک شده، نقش مهمی در تئوری رفتار برنامهریزی شده دارد؛ در واقع تئوری رفتار برنامهریزی شده با اضافه شدن کنترل رفتار درک شده است که از تئوری عمل منطقی متفاوت شده است (آجزن، ۱۹۹۹). سازه کنترل رفتاری درک شده به عنوان سومین عامل تعیین کننده قصد انجام رفتار به درک فرد از آسانی و سختی انجام رفتار مربوط است(هرناندز و مازون[۱۰۴]، ۲۰۰۷). به عبارت دیگر تخمین توانایی فرد برای انجام رفتار کنترل رفتار درک شده نامیده میشود(بامبرگ و موزر، ۲۰۰۷). همچنین باور به وجود یا عدم وجود فاکتورهایی که عملکرد رفتار را تسهیل میکند (ساترلند، ۲۰۱۱).
کنترل رفتاری درک شده در تئوری رفتار برنامه ریزی شده، ادراک از محدودیتهای درونی و بیرونی انجام رفتار را انعکاس می دهد(چتزیسارانتیس، ۲۰۱۱). همچنین می توان گفت کنترل رفتاری درک شده اشاره به درجه ای دارد که یک فرد احساس می کند انجام دادن یا ندادن یک رفتار تحت کنترل ارادی او می باشد .اگر افراد معتقد باشند که آنها منابع یا فرصت هایی برای انجام دادن رفتار مورد نظر در اختیار ندارند، احتمال انجام رفتار مورد نظر کمتر خواهد شد حتی اگر افراد نسبت به انجام رفتارمورد نظر نگرش مثبتی داشته باشند، و یا اگر آنها اعتقاد داشته باشند که افراد مهم دیگر انجام آن رفتار را تائید می کنند(آجزن، ۱۹۹۹).
نگرش نسبت به رفتار
رفتار
نیت
هنجار ذهنی
کنترل رفتاری درک شده
شکل۱-۲. تئوری رفتار برنامه ریزی شده(آجزن،۱۹۹۹)
اگر چه محاسن تئوری رفتار برنامه ریزی شده به طور گسترده ای به رسمیت شناخته شده است ولی از زمانی که فرمول آن در اواسط ۱۹۸۰ به وجود آمد تلاش می شود تا متغیرهای جدیدی در چارچوب آن وجود داشته باشد و در نتیجه قدرت پیش بینی خود را افزایش دهد. از اینرو به جز متغیرهای ذکر شده برخی محققان معتقدند رابطه قصد و رفتار می تواند تحت تاثیر متغیرهای دیگری چون هنجار اخلاقی، هویت فردی و هنجار توصیفی نیز قرار گیرد(یزدان پناه و همکاران، ۲۰۱۱؛ کته و همکاران[۱۰۵]،۲۰۱۱؛ هولست و ایورسن[۱۰۶]،۲۰۱۲؛ لازراس و همکاران[۱۰۷]،۲۰۱۰؛ مانستد[۱۰۸]،۲۰۰۰؛ فوروارد،۲۰۰۶) و با اضافه کردن این متغیرها می توان بر قدرت تبیین کنندگی تئوری رفتار برنامه ریزی شده افزود(آجزن،۱۹۹۹؛ کانر و آرمیتاژ،۱۹۹۸).
۵-۱-۲۳-۲ هنجار اخلاقی[۱۰۹]
محققان مختلف هنجار اخلاقی را به عنوان پیشبینی کننده مستقل اضافی تمایل (علاوه بر نگرش، هنجار ذهنی و کنترل رفتار درک شده) میدانند (بامبرگ و موزر،۲۰۰۷). در این راستا بیسونت و کنتنتو هنجار اخلاقی را مسئولیت درک شده نامیدهاند و این متغیر را بر رفتار و تمایل مؤثر میدانند( یزدان پناه و همکاران،۲۰۱۱؛۲۰۱۴) و عبارت از تصور فرد از درست یا نادرست بودن اخلاقی انجام یک رفتار خاصی که دربرگیرنده احساس شخصی و احساس مسئولیت فرد در قبال انجام یا عدم انجام آن رفتار خاص است(آجزن،۱۹۹۹؛ کانر و آرمیتاژ،۱۹۹۸). به عبارت دیگر هنجارهای اخلاقی، قوانین یا ارزش های درونی اخلاقی، هستند که به وسیله پاداش ها و یا مجازات های خود هدایتی پیش بینی شده برانگیخته شده اند(آرولا و همکاران[۱۱۰]، ۲۰۰۹). هنجار اخلاقی تعیین کننده ی نیت رفتاری پیشنهاد شده توسط تریندیس (۱۹۸۰) است که رفتار بین فردی و اشاره به احساس تعهد اخلاقی فرد نسبت به انجام دادن رفتار است(کته و همکاران، ۲۰۱۱).
۶-۱-۲۳-۲ هویت خود[۱۱۱]
همچنین در مدل رفتار برنامه ریزی شده شواهد در حال رشد برای گنجاندن مفهوم خود (چگونه یک فرد خودش را درک می کند) به عنوان پیش بینی کننده از تمایل رفتار وجود دارد (بارتون[۱۱۲]،۲۰۰۴؛ پلینگ و ویت[۱۱۳]، ۲۰۰۹؛ نیگبار و همکاران[۱۱۴]،۲۰۱۰). با توجه به اهمیت هویت خود در ساختار روانشناسی اجتماعی و معاصر به چالش کشیدن آن در بسیاری از موارد ممکن است در بررسی تاثیر در تصمیم گیری مطلوب باشد. هویت به عنوان جنبه های برجسته و ماندگار از درک خود فرد می باشد. هویت خود از هنجار ذهنی متفاوت و اغلب به عنوان هنجار اجتماعی درونی نشان داده می شود(بارتون،۲۰۰۴). یک مطالعه توسط چارنگ و همکاران(۱۹۸۸) نیز نشان داد که او نیز به هویت خود به عنوان یک عامل مستقل از تمایل رفتاری دست یافت(هولست و ایورسن،۲۰۱۲). طبق تئوری استریکر مفهوم خود شامل ارزیابی فرد از مجموعهای از نقشهای اجتماعی ساخته شده اجتماعی است و منعکس کننده حدی که یک فرد خودش را دارای شاخصهایی برای انجام آن نقش اجتماعی خاص میبیند( یزدان پناه و همکاران،۲۰۱۱؛ ۲۰۱۴). مفهوم خود، بنابراین، به عنوان یک برچسب که مردم برای توصیف خود استفاده می کنند، تفسیر شده است. همچنین انتظار می رود تاثیر مهمی بر نیات داشته باشد (کوک و همکاران[۱۱۵]،۲۰۰۲). به عبارت دیگر طبق تئوری استرایکر، خود مجموعه ای از نقش های ساختار اجتماعی است که منعکس کننده میزانی است که هر فرد خود را به عنوان معیاری برای نقش های اجتماعی خاص می بیند(پلینگ و ویت، ۲۰۰۹).
۷-۱-۲۳-۲ هنجار توصیفی[۱۱۶]
به گفته ی آرونسون و ویلسون هنجار توصیفی اطلاعات مربوط به راه قابل قبول و یا معمولی رفتار به داخل هر گروه مشخص و از رفتار اعضای گروه های دیگر مشتق شده است. هنجارهای توصیفی منعکس کننده درک در مورد میزان شیوع یک رفتار است و سنجش اعتقاد فرد در مورد رفتارهای دیگران می باشد(فوروارد[۱۱۷]،۲۰۰۸). تعداد قابل توجهی از پژوهش ها نشان داده شده که هنجارهای توصیفی یک منبع مهم نفوذ در رفتار را تشکیل می دهند. با این حال، این نفوذ همیشه در جهت مورد نظر نیست. تا به امروز، اکثر مطالعات بر هنجارهای توصیفی و رفتار سلامت متمرکز شده اند(استوکا و همکاران[۱۱۸]، ۲۰۱۲). همچنین سازه ای است که به عنوان پیش بینی رفتار مورد استفاده قرار می گیرد، که انعکاس درک رفتار افراد دیگر برای انجام رفتاراست(ویت و همکاران[۱۱۹]، ۲۰۰۹). به عبارت دیگر جزئی از باورهای هنجاری اما سازه ای مجزا از هنجار ذهنی است که اشاره دارد به ذهنیت فرد نسبت به اینکه چقدر دیگران (افراد مهم در زندگی) آن رفتار خاص را انجام می دهند(فوروارد،۲۰۰۶). هنجارهای توصیفی نفوذ رفتار، دادن اطلاعات غیر مستقیم در اعمال تطبیقی در یک وضعیت خاص می باشد(کانووا و همکاران[۱۲۰]،۲۰۰۸). مطالعات کمی در زمینه هنجارهای توصیفی انجام گرفته و بیشتر مطالعات انجام گرفته کاربرد این هنجار را در رفتارهایی ضد اجتماعی متمرکز کرده است(فوروارد، ۲۰۰۶).
۲-۲۳-۲ نظریه شغلی شناختی-اجتماعی[۱۲۱]
نظریه شغلی شناختی اجتماعی یکی از مهمترین نظریه های پذیرفته شده و دارای اعتبار مورد بحث در ادبیات حرفه ای جهت درک علایق شغلی و تمایلات است(اسمیت و فؤاد[۱۲۲]،۱۹۹۹؛ سوانسون و گر[۱۲۳]،۲۰۰۰؛ گر و لیورک[۱۲۴]،۲۰۰۰). نظریه شغلی شناختی اجتماعی توضیح کارکرد روانی اجتماعی انسان در شرایط تعامل میان رفتار، شناخت، عوامل شخصی و رویدادهای محیطی است(زیکیک و ساک[۱۲۵]، ۲۰۰۹). این نظریه که بر پایه ی نظریه ی بندورا توسعه یافته است، برای تبیین و پیش بینی دستاوردهای عملکرد با توجه به همه ی جنبه های شناختی، عاطفی و رفتاری و در نظر گرفتن مسائل شغلی مناسب به نظر می رسد(لنت و همکاران[۱۲۶]، ۲۰۱۰). چارچوب نظریه شغلی شناختی اجتماعی متمرکز بر سه متغیر باورهای خودکارآمدی، نتیجه ی انتظارات و اهداف(تمایل) است (یوول و همکاران[۱۲۷]،۲۰۱۲). بنابراین در ادامه نظریه شغلی شناختی اجتماعی تشریح شده است :
-
- عملیاتی: برای مسائل و مشکلاتی به کار میرود که در کوتاه مدت باید حل شوند.
- ارزیابی: وقتی تحقیقی برای بررسی و ارزیابی اثرات توصیههای تحقیقات کاربردی انجام میشود، آن را پژوهش ارزیابی مینامند.
- تحقیق و توسعه: عبارت است از فعالیتهای تحقیقاتی سیستماتیک که با هدف تولید مواد و تکنولوژی جدید، به کارگیری روشها و خدمات جدید و بهبود اساسی در تولید بر مبنای نتایج به دست آمده از تحقیقات و تجربیات کاربردی، انجام میشود (پرهیزگار و همکاران،۱۳۹۰).
تحقیق حاضر از نظر هدف تحقیق از نوع کاربردی میباشد.
۳-۲-۲. انواع تحقیق از نظر رویکرد:
ماهیت یک تحقیق بستگی به روشهای انجام گرفته در انجام آن تحقیق دارد. این روشها نیز متأثر از پارادایمها و استراتژیهای تحقیق هستند که رویکرد یک تحقیق را مشخص میکند. رویکردها و روشهای متناظر برای انجام تحقیق، بایستی متناسب با پارادایمها و استراتژیهای تحقیق تبیین شوند. عموماً رویکرد یک تحقیق یا کمی است (مثل روشهای توصیفی، تجربی، علّی و…) یا کیفی است (مثل روشهای مطالعه موردی، تئوری مفهوم سازی و…) و یا ترکیبی از کمی و کیفی (مثل اقدام پژوهی، تحقیق مشارکتی) (احمدی نهایی، ۱۳۸۶، ص ۳۲).
یکی از روشهای تحقیق که به ویژه در چند دهه اخیر مورد استفاده زیادی پیدا کرده است، تحقیق کیفی است. واژه تحقیق کیفی دامنه وسیعی از روشهای تحقیق را در بر میگیرد. اریکسون تعریفی ارائه داده است که به محققان و دانشجویان کمک میکند تا آنچه را که فرایند تحقیق کیفی است بهتر بشناسند. وی تحقیق کیفی را دارای چهار ویژگی میداند:
- مشارکت عمیق و بلند مدت در یک موقعیت میدانی
- ثبت دقیق آنچه در آن موقعیت اتفاق میافتد. این ثبت از طریق یادداشت برداری و دیگر شواهد مستند صورت میگیرد.
- تجزیه و تحلیل دادههای میدانی
- گزارش نتایج از جمله توصیف، نقل قول و تفسیر دقیق
تحقیق کیفی سه تفاوت مهم با تحقیق کمی دارد: نخست اینکه هر دو روش دارای زیربنای فلسفی متفاوتی از واقعیت هستند. برای محقق کمی، واقعیت عینی است، یعنی خارج از ذهن محقق وجود دارد و هر کسی میتواند آن را مشاهده کند، به سخن دیگر، واقعیت خارج از ذهن وجود دارد. برای محقق کیفی واقعیت مجزایی وجود ندارد. هر مشاهده گری واقعیت را به عنوان بخشی از فرایند تحقیق به وجود میآورد.
واقعیت ذهنی است و تنها در ارتباط با مشاهده گر است که وجود دارد. علاوه بر این، محقق کمی معتقد است که واقعیت را میتوان به اجزاء تشکیل دهنده آن تجزیه کرد و محقق باید دانش کلی خود را از واقعیت با بررسی اجزاء به دست آورد. آر سوی دیگر محقق کیفی فرایند کل را میآزماید و باور دارد که واقعیت کلی است و نمیتوان آن را به اجزایش تقسیم یا تجزیه نمود.
دوم، دو روش برداشت متفاوتی از فرد دارند. محقق کمی باور دارد که تمام انسانها اساساً شبیه هم هستند و رفتارها و احساسات آنها را میتوان در طبقاتی کلی قرار داد. محقق کیفی معتقد است که انسانها اساساً با یکدیگر متفاوتاند و نمیتوان آنها را گروه بندی کرد.
سوم، هدف محقق کمی دستیابی به قوانین کلی رفتار انسان است. در مقابل محقق کیفی تلاش میکند تا تبیین ویژهای در مورد یک فرد یا موقعیت خاص ارائه دهد. محققان کمی تلاش میکنند تا در عرض و محققان کیفی میکوشند تا در عمق پیشروی کنند. تفاوت عملی بین این دو روش، در فرایند تحقیق بیشتر آشکار میشود.
تحقیق کیفی دارای چندین مزیت است: در اغلب موارد این تحقیق به محقق اجازه میدهد تا رفتار را در موقعیت طبیعی مورد مطالعه قرار دهد. تکنیکهای کیفی میتوانند عمق شناخت پژوهشگر را از پدیده مورد مطالعه افزایش دهند. این مسأله به ویژه زمانی صحت دارد که قبلاً در زمینه مورد مطالعه، پژوهشی صورت نگرفته باشد. بالاخره اینکه روشهای کیفی دارای انعطاف هستند و به محقق اجازه میدهند تا
زمینههای جدید و جالب را دنبال کنند. البته باید دانست روش کیفی دارای معایبی نیز هست که یکی از مهمترین آنها این است که، حجم نمونه معمولاً آنقدر کوچک است که به پژوهشگر اجازه تعمیم دادههای جمع آوری شده را به فراتر از نمونه انتخاب شده برای مطالعه خاص نمیدهد (بیابان گرد، ۱۳۸۶، ص ۲۸۸).
تحقیق حاضر از نظر رویکرد تحقیق از نوع کیفی میباشد.
۳-۲-۲-۱. ویژگیهای رهیافت کیفی:
- کل نگری؛
- توجه به بستر و زمینه پژوهش؛
- فقدان فرضیه؛
- انعطاف و خودجوش بودن؛
- ماهیت تعاملی پژوهش؛
- استفاده از دادههای کیفی و نمونه گیری غیر تصادفی؛
- فلسفه پژوهش (دانایی فرد و همکاران،۱۳۸۳).
۳-۳. روش تحقیق با رویکرد کیفی:
نظر به کیفی بودن رویکرد این تحقیق، روش داده بنیاد، استفاده شده است در ذیل به بررسی این روش میپردازیم.
۳-۳-۱. نظریه داده بنیاد (گراندد تئوری):
دو نفر از جامعه شناسان، بارنی گلیسر [۸۷] و استراوس[۸۸]، در سال ۱۹۶۷ میلادی روش گراندد تئوری یا “نظریه داده بنیاد” را به وجود آوردند. روش گراندد تئوری یا نظریه داده بنیاد یک شیوه پژوهش کیفی است که بوسیله آن با بهره گرفتن از یک دسته دادهها، نظریهای تکوین مییابد. بهطوری که این نظریه در یک سطح وسیع، یک فرایند، عمل یا تعامل را تبیین میکند. نظریه حاصل از اجرای چنین روش پژوهشی، نظریهای فرآیندی است. وقتی که برای تبیین یک فرایند به یک نظریه نیاز داریم از این روش استفاده میکنیم. وقتی که نظریههای موجود به تبیین چنین فرآیندی نمیپردازند، به کمک گراندد تئوری میتوان درباره وقوع این فرایند یا مشکل یا افراد مورد مشاهده یک نظریه را صورت بندی کرد.
برای پژوهشگر تازه کار در تحقیقات کیفی استفاده از این روش شیوهای گام به گام و سیستماتیک برای تحلیل دادهها به دست میدهد. این روش به عنوان شیوهای سیستماتیک از چنان صلابتی برخوردار است که پژوهشگران تحقیق کمی در فرایند پژوهشهای رفتاری مایل به استفاده از آن هستند. فرایند روش نظریه داده بنیاد از ویژگیهایی برخوردار است که از آن جمله میتوان به ماهیت خود - اصلاحی[۸۹]اشاره کرد. در این راستا، پژوهشگر بر اساس تحلیل یک مجموعه از دادهها سمت و سوی تحلیل دسته بعدی دادهها را مییابد.
همچنین در فرایند تحلیل دادهها، پژوهشگر به طور سیستماتیک از رویدادی به رویداد دیگر و از رویدادی به مقوله ای[۹۰] دیگر و از مقوله ای به مقولهها و طبقههای دیگر توجه می کند. بدین سان، پژوهشگر در تمام مدت تحلیل دادهها از نزدیک با دادهها سروکار دارد (استراوس و کوربین، ۱۹۹۰).
بارنی گلیسر و استراوس به نقش توسعه نظریه و اهمیت آن در توجه پژوهشگر در برابر معنی مفهومی بدست آمده از مفاهیم و طبقه بندیها تاکید داشته و معتقدند که نظریه شکل گرفته بایستی:
- کاربردی باشد؛
- قادر به پیشبینی و تبیین رفتار باشد؛
- فراهم کننده یک دیدگاه برای انجام رفتار باشد؛
- در پیشرفتهای نظری جامعه شناسی مفید باشد؛
- راهنما و فراهم کننده یک روش تحقیق در زمینههای رفتاری باشد؛
- باعث شود طبقات و فرضیههایی ایجاد شوند که در پژوهشهای آتی هم تأیید شوند (دانایی فرد و اسلامی،۱۳۸۹).
۳-۴. انواع طرحهای پژوهشی به روش گراندد تئوری (نظریه داده بنیاد):
در انجام یک پژوهش به روش نظریه داده بنیاد میتوان رهیافتهای متفاوت را مدنظر قرار داد و بر این اساس رویکردی ویژه را به اجرا درآورد. با وجود این، سه طرح را میتوان به طور متمایز بیان کرد. شیوه سیستماتیک، شیوه نوخاسته و شیوه سازاگرا. در این تحقیق از روش سیستماتیک که به استراوس و کوربین نسبت داده میشود برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده شده است. این روش دارای سه رویه اصلی است: کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی.
۳-۵. گامهای انجام پژوهش به روش گراندد تئوری:
میتوان فعالیتهای لازم برای نظریهپردازی داده بنیاد پژوهش حاضر را در سه مرحله مطالعات مقدماتی، مطالعات اصلی و اقدامات تکمیلی طبقه بندی کرد (شکل شماره ۱-۲).
تفاوت عمده بین این روش و دیگر رویکردها در پژوهش کیفی، تأکید آن بر شکلدهی یا تدوین نظریه است. پژوهشگران میتوانند هنگام استفاده از این روش در پی تدوین سطوح مختلف تئوری باشند. در عین حال اگر چه بیشتر مطالعات این روش در جهت تدوین تئوری است ولی این امر به دلیل علاقه شدید پژوهشگران صاحب نظر در این حوزه و نه ماهیت این روش است (دانایی فرد و همکاران، ۱۳۸۳، ص ۱۳۴).
۳-۵-۱. مرحله مطالعات مقدماتی:
تاکید این مرحله بر انتخاب مسئله پژوهش و بیان سؤال پژوهش است. این تعریف میتواند نتیجه خلاقیت و دیدگاه شهودی پژوهشگر، تجربیات کاری و اجتماعی وی، تعامل و همکاری وی با مشارکتکنندگان در پژوهش و حتی سفارش (و) یا ابلاغ از طرف مشتری و یا یک مقام رسمی سازمان باشد. در این مرحله پژوهشگر براساس دغدغههای پژوهشی و حوزه تخصصی و مطالعاتی خویش به دنبال کشف و انتخاب مشکلات و تعریف آنها در قالب مسائل پژوهشی است. سؤال پژوهش با انعطافپذیری لازم، مهمترین راهنمای پژوهشگر است که او را به بررسی رفتارهای شخص، شرایطی که حوادث در ضمن آنها رخ میدهند، اسناد، حوزه پژوهش و افرادی که مصاحبه با آنها مفید است رهنمون میشود. همچنین سؤال پژوهش مرزهایی را که باید مورد مطالعه قرار گیرد تعیین کرده و به پژوهشگر کمک میکند که مسئله را محدود و دقیقتر کرده، تا پرداختن به آن در چارچوب زمان و امکانات پژوهش عملی باشد.(استراوس و کوربین، ۱۹۹۰). مآخذی را که مسئله پژوهش از آنها نشأت میگیرد چنین بیان میکنند:
- فردی آگاه به موضوع و متخصص میتواند مسئله پژوهش را بیان کند؛
- مسئله پژوهش ممکن است بعد از بررسی ادبیات حوزهای خاص عارض شود؛
- مسئله پژوهش ممکن است از تجربه شخصی و حرفهای پژوهشگر ناشی شود؛
- مسئله پژوهش امکان دارد از خود پژوهش نشأت بگیرد.
که در آن Cp,q گرمای ویژه در فشار ثابت فاز q، Hq آنتالپی فاز q است. شرایط مرزی حرارتی مورد استفاده در جریان های چند فازی همانند جریان های تک فاز است.
همانگونه که قبلاً نیز ذکر شد، روش اویلری- اویلری[۱۰۵] مواد جامد را به صورت جسم های در هم نفوذ کننده ای فرض می کند که در معرض معادلات پیوستگی و مومنتوم قرار می گیرند. از این روش برای شبیه سازی بسترهای حاوی گاز و جامد استفاده می شود. موفقیت روش، بستگی به توصیف صحیح همه عکس العمل های بین فازی و داخل فازی از قبیل عکس العمل های گاز-جامد، عکس العمل های برخوردی و اصطکاکی بین ذرات و عکس العمل های بین دیواره و ذرات دارد. برای مخلوط های دوتایی ذرات[۱۰۶] اثر عکس العمل بین گاز و ذرات، و ذرات با ذرات روی هیدرودینامیک های شبیه سازی شده به میزان زیادی مورد استفاده قرار گرفته است. به عنوان مثال Azizi et al (۲۰۱۰)، اندازه، دانسیته و ترکیب آنها را در یک بستر سیال حبابی[۱۰۷] با مدل های دراگ مختلف گاز-جامد انجام دادند و دریافتند که مدلWen-Yu برای شبیه سازی این تفکیک ذرات مناسب است.
Owoyemi et al (۲۰۰۷)، نتایج شبیه سازی را با و بدون نیروی دراگ بین ذرات مختلف مقایسه کردند و نتیجه گرفتند که عدم حضور دراگ بین ذره با ذره موجب می شود که ذرات به دلیل نبود هیچ مانعی به سمت پایین حرکت کنند.
Hanbin Zhong et al (۲۰۱۲)، هیدرودینامیک مخلوط های دوتایی از ذرات را که از نظر اندازه و دانسیته متفاوت بودند، در گاز با سرعت پایین با مدل اویلری چند سیالی[۱۰۸] و تئوری سنتیک جریان دانه ای شبیه سازی کردند.
Ranjbaran and Zare(2011) برای مدل سازی خشک کن بستر سیال سویا از مدل اویلری دو سیال[۱۰۹] استفاده کردند. آنها جهت شبیه سازی عکس العمل بین ذرات جامد و ذرات جامد با هوای خشک کننده موجود در بستر از مدل های استاندارد موجود در نرم افزار فلوئنت استفاده کردند. برای مدل کردن دراگ، از مدل Gidaspow et al (1992) که ترکیبی از دو مدل Wen-Yu (1966) و Ergun (1952) است، استفاده شد. همچنین برای ویسکوزیته اصطکاکی از مدل Schaffer (1987)، برای فشار جامد از رابطه Lun et al (1984) و برای ویسکوزیته دانه ای مدل Syamlal et al (۱۹۹۳) به کار گرفته شد.
در خصوص مقایسه بین مدل اویلری-اویلری با اویلری-لاگرانژی باید ذکر شود که دومی از نظر محاسباتی هزینه بر و وقت گیر بوده و نیاز به رایانه های بزرگ و با سرعت بالا دارد (Ranjbaran and Zare, 2011). لذا در تحقیق پیش رو برای شبیه سازی هیدرودینامیک ذرات و هوا از مدل اویلری چند سیالی استفاده گردیده است.
مکانیزم انتقال رطوبت، انتشار رطوبت از درون ماده به سطح و درنهایت جریان همرفتی رطوبت از روی سطح می باشد. در یک سیستم بستر سیال کامل تکه های هویج، Hatamipour and Mowla (2003) فرض کردند که رطوبت سطح نمونه در تعادل با رطوبت هوای خشک کننده می باشد. از این رو معادله حالت گذرا بقا جرم در یک نمونه استوانه ای با معادله زیر نشان داده شد:
(۲-۱۰۳)
با این شرایط مرزی و اولیه:
در این روابط، X: درصد رطوبت، Xe: رطوبت تعادلی، ρs: دانسیته ماده جامد، r: شعاع ماده می باشد.
البته در اینجا فرض شده است که انتشار رطوبت و حرارت درون نمونه به صورت شعاعی انجام می شود و هیچ گونه انتقالی در جهت محور استوانه انجام نمی گیرد. به منظور ارائه یک مدل دقیق، تغییر همه پارامترها در معادله ۲-۱۰۳ با زمان، دما و پیشرفت خشک شدن بایستی در نظر گرفته شود. رطوبت تعادلی برای هوا و هویج توسط رابطه زیر که از روابط سایکومتریک برای سیستم آب و هوا بدست می آید، محاسبه گردید
(Strumillo and Kodra, 1987).
(۲-۱۰۴)
که PH2o: فشار آب، Xe: رطوبت تعادلی و Pt: فشار کل هستند.
انتشار رطوبت (D) تابعی از دما (T) و رطوبت محصول (X) می باشد. آنها از رابطه زیر برای ضریب انتشار رطوبت هویج استفاده کردند: (Mulet et al, 1989)
(۲-۱۰۵)
تغییر دانسیته ظاهری هویج نیز از رابطه زیر بدست آمد: Hatamipour and Mowla (2003)
(۲-۱۰۶)
که C1، C2، C3 و C4 ثابت، X: محتوای رطوبت نمونه (d.b) و X0: محتوای رطوبت اولیه نمونه (d.b) هستند. اثر چروکیدگی با تغییر سطح خارجی یا حجم هویج به صورت زیر فرموله گردید: Hatamipour and Mowla (2003)
(۲-۱۰۷)
(۲-۱۰۸)
کهr: شعاع، R0: شعاع خارجی، L: طول، L0: حداکثر طول و X: محتوای رطوبت نمونه (d.b)
موازنه انرژی بر روی مرز بین جسم و هوای خشک کننده به صورت زیر نوشته شد:
(Mulet et al, 1989)
(۲-۱۰۹)
λ: گرمای نهان تبخیر، Cp: گرمای ویژه، A: سطح خارجی نمونه و t: زمان هستند. ht، ضریب انتقال حرارت کلی به سطح ماده در یک سستم بستر سیال می باشد که از رابطه محاسبه شده توسط Cobbinah et al (۱۹۸۷) با رابطه زیر محاسبه گردید:
(۲-۱۱۰)
ظرفیت حرارتی (Cp) تابعی از محتوای رطوبت میانگین (X) بوده و با معادله زیر محاسبه شد: Hatamipour and Mowla (2003)
(۲-۱۱۱)
البته آنها در نوشتن معادلات فرض کردند که دما در داخل هویج یکسان است و به عبارت بهتر رسانایی در هویج وجود ندارد. مدل پیشنهادی با روش جز به جز کردن[۱۱۰] معادلات بالا به کمک نرم افزار MATLAB حل گردید. معادلات مزبور با بهره گرفتن از روش تفاضل محدود توسعه یافتند. تفاضلهای بدست آمده از معادلات ماتریس قطری تشکیل داد که با روش عددی غیر صریح[۱۱۱] حل شد. حل با این روش با انتخاب حداقل ۱۰ فاصله مکانی برای شعاع و ۱۰۰ فاصله زمانی صورت پذیرفت. انتخاب فواصل زمانی کمتر اثر معنی داری بر نتایج نداشت. معادلات انتقال جرم هیچ گونه شرطی برای پایداری نیاز نداشتند. اما معادله انتقال حرارت نیازمند شرط پایداری هستند. به گونه ای که حداقل فاصله زمانی برای معادله مذکور به صورت زیر می باشد:
(۲-۱۱۲)
که در این روابط، ms: جرم نمونه، Cp: گرمای ویژه (w برای آب و carrot برای هویج)، X: محتوای رطوبت نمونه (d.b)، ht: ضریب انتقال حرارت و A: سطح خارجی نمونه می باشند.
محاسبات تا آخرین مرحله همگرا بودند.
از آنجا که پیش بینی فرایند خشک شدن در سامانه پیشنهادی حائز اهمیت زیادی است دو روش دینامیک سیالات محاسباتی و تحلیل ابعادی مورد استفاده قرار گرفتند.
۲-۷-۲-۳-۶- روش حل مسائل بر اساس C F D
روش دینامیک سیالات محاسباتی که در تحقیق حاضر مورد استفاده قرار می گیرد، به شرح زیر می باشد:
به طور کلی مسائل موجود در دینامیک سیالات محاسباتی بر اساس دو روش عمده حل می شوند:
حل مسائل بر اساس فشار و حل مسائل بر اساس دانسیته.
در اوایل ابداع روش دینامیک سیالات محاسباتی، روش اول برای سیالات با سرعت پایین و تقریباً غیر قابل فشردن استفاده می گردید در حالی که استفاده از روش دوم برای سیالات با سرعت بالا و قابل فشردن استفاده می شد. البته اخیراً هر دو روش توسعه پیدا کرده اند تا برای دامنه عظیمی از جریانات و شرایط مختلف سیال قابل استفاده باشند. در هر دو روش، میدان سرعت از معادلات مومنتوم بدست آورده می شود. در روش حل بر مبنای دانسیته معادله پیوستگی جهت بدست آورده دانسیته مورد استفاده قرار می گیرد.
از طرف دیگر در روش حل بر مبنای فشار، میدان فشار از حل معادله فشار که از معادلات پیوستگی و مومنتوم بدست می آید، استخراج می شود. فلوئنت معادلات انتگرالی حاکم بقای جرم، مومنتوم، انرژی و سایر اسکالرهای مطلوب از قبیل اغتشاش و انتقال نمونه را حل خواهد کرد. در هر دو روش مذکور، تکنیک حجم کنترلی مورد استفاده قرار می گیرد که به شرح زیر است:
تقسیم دامنه حل به حجم های کنترلی گسسته با بهره گرفتن از شبکه های محاسباتی.
انتگرال گیری از معادلات حاکم روی تک تک حجم های کنترلی تا معادلات جبری برای متغیرهای وابسته نامعلوم (مثل سرعت، فشار، دما، جرم) ایجاد گردد.
خطی سازی معادلات گسسته و حل سیستم معادله خطی ایجاد شده تا مقادیر متغیرهای وابسته به روزرسانی شوند.
هر دو روش عددی فرایند یکسانی (حجم کنترلی) را برای گسسته سازی استفاده می کنند اما روش مورد استفاده برای خطی سازی و حل معادلات متفاوت است. روش حل عمومی در ذیل آورده می شود.
الف- روش حل بر اساس فشار
(Fluent user guide, 2006)
این روش از یک الگوریتم عمومی استفاده می کند که روش تصویر[۱۱۲] نامیده می شود. در این روش، پیوستگی اجباری میدان سرعت با حل معادله فشار بدست می آید. از آنجایی که معادلات حاکم، غیر خطی بوده و به همدیگر مرتبط هستند، فرایند حل حاوی تکرارهایی از کل مجموعه معادلات حاکم بوده که مکرراً حل می شود تا به همگرایی مطلوب برسند. به عبارت دیگر فرایند تا آنجایی تکرار می شود که مقدار باقیمانده ها کمتر از ۰۰۱/۰ شوند. دو روش برای الگوریتم حل بر مبنای فشار وجود دارد: الگوریتم تفکیک شده[۱۱۳] و الگوریتم اتصال یافته[۱۱۴].
الف-۱- الگوریتم تفکیک شده
در این روش، معادلات حاکم پشت سر هم حل می شوند. به عبارت دیگر، حل معادلات حاکم از همدیگر تفکیک شده است. به دلیل این که معادلات حاکم غیر خطی و به هم متصل[۱۱۵] بوده سیکل حل باید آنقدر تکرار شود تا حل عددی همگرا گردد. در روش مذکور، معادلات حاکم به صورت انفرادی یکی بعد از دیگری حل می شوند. هر معادله ای که حل می شود، از دیگر معادلات جدا خواهد شد بنابراین، در این روش، حافظه کمتری لازم خواهد بود. زیرا معادلات گسسته شده فقط باید درهرگام زمانی در حافظه ذخیره شوند. البته همگرایی حل در این روش نسبتاً آهسته می باشد. هر تکراری شامل گام های نشان داده شده در شکل ۲-۱۱ است که در زیر خلاصه آن نیز می آید:
بروزرسانی مشخصات سیال
تصویر ۶.۳. طول ساعد ۵۸
تصویر۷.۳. طول دست- مچ تا انتهای سومین انگشت ۵۸
تصویر ۸.۳. فاصله دو بال ۵۹
تصویر ۹.۳. طول زانو- سرینی در حالت نشسته روی صندلی ۵۹
تصویر ۱۰.۳. طول ران ۵۹
تصویر ۱۱.۳. طول ساق پا ۵۹
تصویر ۱۲.۳. طول پا ۶۰
تصویر ۱۳.۳. ارتفاع زانو تا زمین در حالت ایستاده ۶۰
تصویر ۱۴.۳. محیط سر ۶۰
تصویر ۱۵.۳. محیط تنه از ارتفاع نوک سینهها ۶۰
تصویر ۱۶.۳. محیط تنه از سطح ناف ۶۱
تصویر ۱۷.۳. محیط تنه در سطح لگن ۶۱
تصویر ۱۸.۳. محیط بازو در قسمت فوقانی در زیر بغل ۶۱
تصویر ۱۹.۳. بیشترین محیط بازو ۶۲
تصویر ۲۰.۳. محیط آرنج ۶۲
تصویر ۲۱.۳. بیشترین محیط ساعد ۶۲
تصویر ۲۲.۳. محیط مچ دست ۶۲
تصویر ۲۳.۳. محیط ران در قسمت میانی ۶۳
تصویر ۲۴.۳. محیط زانو ۶۳
تصویر ۲۵.۳. بیشترین محیط عضله ساق پا ۶۳
تصویر ۲۶.۳. محیط کمان پا ۶۳
تصویر ۲۷.۳. پهنای سر ۶۴
تصویر ۲۸.۳. قطر سر ۶۴
تصویر ۲۹.۳. پهنای تنه از ارتفاع نوک سینه ۶۴
تصویر ۳۰.۳. پهنای تنه از سطح ناف ۶۵
تصویر ۳۱.۳. پهنای تنه در سطح لگن ۶۵
تصویر ۳۲.۳. پهنای آرنج ۶۵
تصویر ۳۳.۳. پهنای مچ دست ۶۵
تصویر ۳۴.۳. پهنای لگن در حالت نشسته ۶۶
تصویر ۳۵.۳. پهنای زانو- استخوان ران ۶۶
تصویر ۳۶.۳. قطر قوزکها ۶۶
تصویر ۳۷.۳. چربی تحت کتفی ۶۷
تصویر ۳۸.۳. چربی فوق خاصرهای ۶۷
تصویر ۳۹.۳. چربی شکمی ۶۷
تصویر ۴۰.۳. چربی سینهای ۶۸
تصویر ۴۱.۳. چربی زیر بغل ۶۸
تصویر ۴۲.۳. چربی سه سر ۶۸
تصویر ۴۳.۳. چربی دو سر ۶۹
تصویر ۴۵.۳. چربی ران ۶۹
تصویر ۴۶.۳. نحوه انجام آزمون خمش بدن به جلو ۷۰
تصویر ۴۸.۳. نحوه انجام آزمون شنای سوئدی اصلاح شده ۷۰
تصویر ۴۹.۳. نحوه انجام آزمون دراز و نشست یک دقیقهای ۷۱
تصویر ۵۰.۳. از سمت راست، ستون فقرات به طور مشخص خمیده، ستون فقرات اندکی خمیده، وضعیت طبیعی. ۷۲
تصویر ۵۱.۳. حالتهای عارضه انحراف مچ پا به خارج. ۷۳
تصویر ۵۲.۳. حالتهای صافی کف پا به ترتیب از راست: سالم، درجه یک، درجه دو و درجه ۳. ۷۳
تصویر ۵۳.۳. نقش گودی کف پا به ترتیب از راست با درجه شدت شدید، متوسط و نرمال. ۷۴
تصویر ۵۴.۳. عارضههای مربوط به زانو به ترتیب از سمت چپ: نرمال، زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری. ۷۴
چکیده:
هدف از انجام این تحقیق مقایسه شاخص های اصلی ویژگیهای آنتروپومتریک، بیومکانیک، روانی، فیزیولوژیک و ناهنجاریهای اسکلتی عضلانی پسران ۹-۱۲ ساله، و ارائه نورم مربوط به شاخص های اصلی بود. بدین منظور ۹۴ نفر از دانش آموزان شهر اسلامشهر به صورت تصادفی در دسترس، به عنوان نمونه تحقیق در نظر گرفته شدند. پارامترهای منتخب آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و ناهنجاریهای اسکلتی آزمودنیها اندازه گیری شدند. در بخش آمار توصیفی از میانگین، انحراف استاندارد و رتبه درصدی و در بخش آمار استنباطی از ضریب همبستگی چندگانه و آنالیز اجزای اصلی و همچنین تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. یافتههای تحقیق نشان داد که با بهره گرفتن از تحلیل مولفههای اصلی برای ویژگیهای آنتروپومتریکی پهنای تنه از ناحیهی ناف، محیط اندامها، محیط سر و تنه در سطح لگن از وضعیت ایستاده پارامتر برای پسران ۱۰ ساله، پارامترهای پهنای استخوان ران، طول ساعد، محیط تنه از سطح ناف، محیط تنه در سطح لگن در وضعیت نشسته، محیط بازو، بیشترین محیط بازو، محیط آرنج، بیشترین محیط ساعد، چربی سه سر، چربی فوق خاری، چربی تحت کتفی برای پسران ۱۱ ساله و پارامترهای پهنای سر، پهنای تنه از ناحیهی فوق سینه، پهنای مچ دست، محیط اندامهای تحتانی نظیر ران، زانو و ساق، برای پسران ۱۲ ساله شاخص اصلی شناخته شدند. با بهره گرفتن از آزمون ANOVA در سطح معناداری ۰۵/۰ شاخص های اصلی برای سه گروه سنی با هم مقایسه شدند. برای ویژگیهای بیومکانیکی ۴ پارامتر برجسته شد که شاخص اصلی (درازونشست، شنای سوئدی، طناب زنی) در گروه سنی ۱۰سال و (شنای سوئدی، دوی ۴*۹) در گروه سنی ۱۱ سال و درازونشست در گروه سنی ۱۲ سال مشاهده شد. مقایسه شاخص های اصلی بین سه گروه سنی با بهره گرفتن از آزمون ANOVA نشان داد که بین شاخص های اصلی تفاوت معنی دار وجود داشت. برای ارزیابی ویژگیهای روانی، خودارزیابی شخص و تیپ شخصیتی آزمودنیها مورد بررسی قرار گرفت. با بهره گرفتن از تحلیل مولفههای اصلی خود ارزیابی شخصیتی و برای سنین ۱۰ و ۱۱ ساله شاخص دروغگویی و برای سنین ۱۱ سال برونگرایی و برای ۱۲ سال پرخاشگری مشترک شد. شاخص اصلی مشترکی برای این سه گروه سنی وجود نداشت شاخص های فیزیولوژیکی آزمودنیها در سه گروه سنی نشان داد ضربان قلب کودکان به تدریج از ۹ سال تا ۱۲ سال افزایشی را تجربه می کند. شاخص های اصلی ناهنجاریهای اسکلتی – عضلانی برای هر سه گروه سنی کف پای صاف، انحراف مچ به داخل و انحراف مچ به خارج بدست آمد. تفاوت معنی داری بین ناهنجاریهای اسکلتی – عضلانی با بهره گرفتن از آزمون ANOVA در سه گروه سنی وجود نداشت و شاخص اصلی مشترک بین سه گروه کف پای صاف، انحراف مچ به داخل و انحراف مچ به خارج بود.
فصل اول
(کلیات پژوهش)
۱.۱. مقدمه
یکی از مهمترین مسائل هر جامعه بهداشت و رشد افراد آن جامعه است زیرا استواری و دوام یک جامعه پویا درگرو سلامت هریک از افراد است. در واقع سلامتی هر انسان تحت تاثیر عوامل گوناگونی همچون ژنتیک، تغذیه، محیط زیست، شیوه و سبک زندگی او قرار میگیرد. امروزه ثابت شده است که پیروی از سبک زندگی فعال در پیشگیری از امراض مؤثر بوده به طور مثبت با سلامتی و بهزیستی افراد ارتباط دارد. تربیت بدنی در ارتقای سلامت جامعه سهیم بوده، و در دستیابی آحاد جامعه به پیروی از سبک زندگی فعال، صرف نظر از سن، نژاد، جنس، نوع ناتوانی، درآمد، سطح تربیت یا مکان جغرافیایی مؤثر میباشد. رشد پدیده دائمی است اما آهنگ رشد در دورانهای مختلف سنی یکسان نیست. واژههای رشد و تکامل برای مجموعهای از تغییرات اندامهای بدن به کار میروند که در اثر این تغییرات یک کودک به بزرگسالی میرسد. از آنجا که رشد و تکامل، بهترین ملاک برای تعیین سلامتی میباشد. توجه به شاخص های رشد بسیار ضروری و لازم است. رشد را میتوان افزایش اندازه بدن در نظر گرفت، در حالی که تکامل و توسعه بدن را میتوان به تغییرات کیفی بدن، نظیر تغییر در فعالیتهای سیستمهای مختلف بدن نسبت داد (پاین و ایساکس، ۲۰۰۲). آگاهی از مراحل رشد انسان یکی از مهمترین مسائلی است که باید در انجام آزمونها بدان توجه کرد، زیرا اطلاعات کافی درمورداین مراحل، ما را در شناسایی و درک نیازهای گوناگون انسان درطی مراحل مختلف زندگی یاری میدهد. رشد صحیح و کامل هنگامی صورت میپذیرد که عوامل متعدد چون رشد استخوانی، عضلانی، تغذیه مناسب، محیط و وراثت، در هر مرحله اثر شایان خود را گذاشته باشد (نادریان و کارگرفرد، ۱۳۸۲). ترکیب بدنی و نوع پیکرسنجی ارتباط بسیار نزدیکی با وضعیت سلامتی، تندرستی و همچنین نحوه اجرای حرکات ورزشی دارد. تحقق برنامه های سلامتی و بهداشتی کارآمد در هر جامعهای مبتنی بر میزان اطلاعات از ویژگیهای جامعه هدف است (بلوم فیلد و همکاران، ۱۹۹۴). با توجه به موارد فوق لازم است جایگاه ویژهای را برای تربیت بدنی و ورزش در کشورمان پیشبینی نماییم. تربیت بدنی وعلوم ورزشی برای داشتن یک برنامهریزی صحیح و اصولی در جامعه نیاز به اطلاعات اشخاص درحوزههای روانی، فیزیولوژیکی، بیومکانیکی، آنتروپومتریکیوغیره دارد. ضروری است که برای تشویق افراد جامعه به تحرک بدنی و ورزش کردن برنامه ریزی دقیقی صورت گیرد که خود مستلزم داشتن تصویر روشنی از وضعیت جسمانی افراد مختلف جامعه میباشد. هدف از انجام تحقیق پیش رو تدوین نورم ویژگیهای آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و ناهنجاریهای اسکلتی شایع پسران ۹ تا ۱۲ سال میباشد.
شکل ۳-۳ - مثالی که نیاز به ماکزیمم بستههای تغییر یافته دارد
۳-۲-۲-۲- پیچیدگیهای محاسباتی
اینجا به اختصار به تحلیل پیچیدگیهای محاسباتی بستههای کد شده بدست آمده برای انتقال در طرح میپردازیم.
در طول فاز انتقال، مبدا بستههای اصلی را انتقال میدهد که تنها نیاز به یک زمان ثابت دارد. در طول فاز انتقال مجدد، مبدا ابتدا نیاز به زمان برای گرفتن و محاسبه دارد. سپس برای هر انتقال مجدد مبدا نیاز به زمان برای ترکیب خطی بسته از دسترفته و زمان برای به روز رسانی پارامتر و برای به روز رسانی پارامتر دارد. بنابراین پیچیدگی محاسباتی کل برای بدست آوردن بسته کدگذاری شده برای انتقال مجدد است [۲].
۳-۲-۳- طرح جامع کد محور پویا[۹۵] ()
طرح نیز شامل فاز انتقال و فاز انتقال مجدد است. مشابه طرح ، طرح نیز اصل کدگذاری محدود را حذف می کند و از الگوریتمی ساده به منظور یافتن مجموعه ای از بستههای از دسترفته برای کدگذاری استفاده می کند. تفاوت عمده این دو طرح این است که در طرح ، بستههای از دسترفته به صورت پویا برای هر انتقال مجدد به روز رسانی
میشوند به قسمی که ظرفیتهای بالقوه کدگذاری به صورت موثرتری به کار گرفته میشوند.
بیایید شکل ۳-۲ را در نظر بگیریم، همانند طرح ، مبدا ابتدا می تواند بسته کدگذاری شده و سپس را انتقال دهد. فرض کنید که از طریق بسته کدگذاری جاری تمام بستههای اصلی را احیا کرده باشد (یعنی و )، بر خلاف طرح ، طرح بسته کدگذاری شده جدید را پیدا می کند که هنوز برای تمام گیرندهها تغییر یافته است. این قابل توجه است، اگر چه که نیازمند به روز رسانی پویای بستههای کدگذاری شده است، گام اصلی گروهبندی و نیز گام انتخاب بردار کدگذاری شده در فاز انتقال مجدد بسیار متفاوت است. در اصل، قبل از شروع به کدگذاری بستههای از دسترفته برای انتقال در طرح ، ابتدا در گام ۱ پارامترها را معین میکنیم که در زیر بدان پرداختهایم. بعد از این گام، طرح مجموعه از بستههای از دسترفته را در گام ۲ مشخص می کند و سپس در گام ۳ بردار کدگذاری را بدست میآوریم. بعد از انتقال بسته کدگذاری شده، طرح به منظور به روز رسانی بر اساس دریافت واکنش اطلاعات از گیرندهها توسط گام ۲ ادامه مییابد و سپس از گام ۳ به منظور بدست آوردن یک بسته
کدگذاری شده جدید برای انتقال استفاده میکنیم. این مراحل مرتبا تکرار میگردند تا تمام گیرندهها، تمام بستههای از دسترفته را احیا کنند. در ادامه با جزئیات به بررسی طرح میپردازیم.
گام ۱٫ ( تعیین پارامتر )
فرض کنید مجموعه ای از بستهها در دوره جاری باشد و مجموعه ای از بستهها برای کدگذاری در دوره جاری باشد و مجموعه ای از بردارهای کد شده از بستههای کدگذاری شده است که تا کنون توسط دریافت شده اند. را تعیین میکنیم و را به عنوان مجموعه تهی را در نظر میگیریم. در هر انتقال مجدد نیاز به تعریف مجموعه و نیز بردار کدگذاری روی مجموعه برای بدست آوردن بسته کدگذاری شده داریم.
گام۲٫( مشخص کردن )
برای هر گیرنده بررسی کنید که آیا با برابرند یا نه. اگر نتوانستیم بیابیم که با برابر باشد، بدون تغییر برای انتقال جاری باقی میماند (همانند انتقال قبل) و در غیر این صورت مبدا را برای انتقال جاری با حذف و یا اضاف کردن برخی از بستهها به صورت زیر به روز رسانی می کند.
- به روز رسانی : برای هر گیرنده با مساوی و هر قرار میدهیم زیرا تمام بستههای از دسترفته در را احیا کرده است.
- حذف بستهها : برای هر بسته که در صدق کند، ابتدا بردار
کدگذاری را به صورت زیر تنظیم میکنیم : برای هر و هر بردار از مولفه نظیر بسته را حذف میکنیم و اگر نتیجه باشد قرار میدهیم و سپس بسته را از حذف میکنیم.
- اضاف کردن بستهها : برای هر بسته در اعمال زیر را اعمال میکنیم : بررسی
میکنیم که آیا حداقل یک گیرنده موجود است که در و صدق کند. اگر چنین است ابتدا بسته را به اضافه کنید سپس برای هر یک مولفه جدید صفر در انتهای میافزاییم و اگر یک بردار یکه با بعد به صورت (۱و…و۰و۰) به اضافه میکنیم.
با داشتن مجموعه ، تعیین بردار کدگذاری روی به صورت زیر انجام میگیرد.
گام ۳٫ ( تعیین بردار کدگذاری )
ابتدا برای هر گیرنده با یک بردار که مستقل از است را با بهره گرفتن از روش حذفی گاوس بدست میآوریم و یک مجموعه عمود با عمود سازی بردارهای تولید میکنیم، سپس برای هر بردار بدست آمده قرار میدهیم :
سرانجام با بدست آمده از تقریبی که در زیر معرفی شده است به منظور بدست آوردن بردار کدگذاری که در رابطه برای هر صدق می کند، استفاده میکنیم. با توجه به اثبات لم ۳ میتوان طریقه یافتن را دریافت.
لمی که در ادامه می آید نشان میدهد که بدست آمده از هر مستقل است.
تعریف: بردار را بر مجموعه که شامل بردارهای - بعدی است، عمود گویند، هرگاه برای هر داشته باشیم .
لم ۱٫ فرض کنید که یک مجموعه از بردارهای - بعدی باشد و بردار بر بردار عمود است. آنگاه اگر بردار در رابطه صدق کند ، از مستقل خطی است [۲].
گام ۳ تضمین می کند که بردار کدگذاری انتخاب شده از بردارهای کدگذاری بستههای دریافت شده این گیرنده مستقل است. به وضوح روش کدگذاری پویا می تواند میانگین تعداد انتقالهای مجدد را در هر دوره کاهش دهد. طرح به صورت اختصار در جدول ۳-۳ آمده است. بعد از آن به اختصار به بررسی اندازه میدان مورد نظر و پیچیدگیهای محاسباتی این طرح
میپردازیم.
جدول ۳-۳- طرح جدید پویا
Procedure of the DGC scheme
Steps:
-
- Transmit native packets one by one and build the packet-loss table.
-
- Conduct procedure 1 to initialize parameters , and ().
-
- While and do
-
- Conduct procedure 2 to update .
-
- Conduct procedure 3 to obtain , which is independent of each satisfying , and obtain the encoded packet .
-
- Repeatedly transmit packet until one or more receivers receive it.
- For any that correctly receives ,.


