دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم و تحقیقات هرمزگان
پایان نامه کارشناسی ارشد (M.A)
رشته حقوق -گرایش حقوق خصوصی
موضوع :
داوری در حقوق ایران با رویکردی به مبانی فقهی آن ( فقه امامیّه و عامّه )
استاد راهنما :
دکتر محمد عالم زاده
استاد مشاور :
دکتر حمید ابهری
نگارنده :
مریم حسین پور
سال تحصیلی : ۱۳۹۲ – ۱۳۹۳
سپاسگزاری
با سپاس از زحمات بی ‌شائبه استاد محترم جناب آقای دکترمحمد عالم زاده که بار علمی این تحقیق را مرهون راهنمایی‌های ارزشمند و دلگرمیهای صادقانهشان می‌دانم.از خداوند منان سلامتی و توفیقات روز افزون را برایشان خواستارم و با تشکر از استاد مشاور محترم جناب آقای دکتر حمید ابهری به خاطر راهنماییهای مفید و حضور گرمشان .

تقدیم به
دستهای با کرامت پدرم
و دریا دلی های مادرم
و زحمات بی دریغ همسر مهربانم
چکیده:
پیدایش داوری برای جامعه های انسانی امری ضروری و اجتناب ناپذیر است و عقل بشر ضرورت آن را به خوبی درک می کند چرا که زندگی انسان –به هر دلیلی –زندگی اجتماعی است و نیازهای گوناگون انسان در سایه اجتماع و تعاون و همکاری برآورده می شود و لازمه زندگی اجتماعی ، وجود برخوردها و اصطکاک میان منافع و خواسته های افراد جامعه و تعدی و تجاوز به حقوق یکدیگر است . که یکی از مسالمترین راه حل این مناقشات می تواند نهاد داوری باشد.
حل اختلاف از طریق داوری سابقه شرعی نیز دارد و در قرآن کریم و سنت ائمه معصومین نیز به رفع اختلافات از این طریق تصریح و تاکید شده است. جواز و نفوذ داوری که در حقوق اسلامی تحت عنوان قضاوت تحکیمی مطرح می شود در درحه اول مستند به آیه شریفه «وان خِفتم شقاقَ بینِهِما فابعَثوا حَکماً من اهله و حکما من اهلها»(نساء، ۳۵) مفاد آیه موید جواز و نفوذ داوری در اختلافات خانوادگی است که با الغای خصوصیت می توان آن را به اختلافات مشابه تسری داد. از سوی دیگر روایات متعددی در تجویز و تنفیذ داوری وجود دارد.
در این پایان نامه سعی شده به بررسی موضوعی داوری در حقوق جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود و از منظر حقوق فقه امامیه و عامه به طور اخص مورد بررسی و تطبیق قرار گیرد. البته مواد بعدی در شرح تشریفات و شرایط داوری و چگونگی ارجاع به داوری و موارد ابطال رای داور و مسائل دیگر به صورت مبسوط توضیح داده است.
کلید واژه ها: داوری، قضاوت تحکیمی، مصادیق داوری، ضمانت اجرای داوری
فهرست
عنوان صفحه
مقدمه ۱
الف) بیان مسئله ۳
ب) ضرورت انجام تحقیق ۴
ج) اهداف تحقیق ۵
چ) سوالات تحقیق ۵
هـ) فرضیه های تحقیق ۶
د) روش تحقیق ۷
و) مرور ادبیات و سوابق مربوطه ۷
ه) ساختار تحقیق ۸
فصل اول: کلیات ۹
مفهوم، سیر تاریخی، مستندات و محاسن و معایب داوری ۱۰
مبحث اول: مفهوم داوری ۱۰
گفتار اول: مفهوم لغوی داوری ۱۰
گفتار دوم: مفهوم اصطلاحی داوری ۱۲
بند اول: مفهوم داوری از نظر فقه عامه و امامیه ۱۲
بند دوم: مفهوم داوری در حقوق ایران ۱۳
مبحث دوم: سیر تاریخی داوری در فقه و حقوق ۱۵
گفتار اول: سیر تاریخی داوری در فقه ۱۵
گفتار دوم: سیر تاریخی داوری در حقوق ایران ۱۸
مبحث سوم: مستندات داوری ۲۰
گفتار اول: مستندات داوری در فقه عامه و امامیه ۲۰