اثر تنش شوری روی دانهالهای 4 رقم بادام (تونو، سهند، نانپاریل و آذر) بررسی و گزارش شد که افزايش جذب- Cl نسبت به+ Na در اثر شوری باعث کاهش جذب آنيونهايی مثل نيترات ( ) و در نتيجه کاهش رشد سطح فتوسنتزی و درنهايت کاهش فتوسنتز و کاهش رشد گياه می شود ]گريگوريان و همکاران، 1381[.
] غلامی و راحمی، 1389[، اثر غلظتهای مختلف شوری را بر میزان کلروفیل برگهای پایه GF677 بررسی و گزارش کردند که با افزایش غلظت شوری میزان کلروفیل برگها به طور معنیداری کاهش یافت.
اثر غلظت های مختلف شوری بر میزان شدت فتوسنتز و کلروفیل در دو پایه GF677 و تووانو بررسی و گزارش شد که با افزایش غلظت شوری به طور معنیداری از شدت فتوسنتز و میزان کلروفیل برگ در هر دو پایه کاسته شد ولی میزان کاهش در پایه بذری تووانو بیشتر از پایه GF677 بود ]اورعی وهمکاران، 1388[.
]دژمپور و همکاران، 1391[، اثر تنش شوری کلریدسدیم را بر میزان کلروفیلهای a، b و کل در برخی از پایه های جنس پرونوس، بررسی و گزارش کردند که میزان کلروفیل های b و کل، تحت شرایط تنش شوری به طور معنیداری کاهش یافت، اما میزان کاهش کلروفیل a، در این گیاهان معنیدار نبود.
شاخص های رشدی در دو رقم گیلاس ‘Bigarreau Burlat’ و ‘Tragana Edessis’ پیوند شده بر روی پایه مازارد تحت شرایط تنش شوری (صفر، 25 و 50 میلی مول در لیتر) بررسی و گزارش شد که با افزایش شوری میزان کلروفیلهای a، bو کل در برگهای بالایی و پایینی در هر دو رقم به طور معنی داری کاهش یافت با این تفاوت که سرعت کاهش میزان کلروفیل، در برگهای پایینی بیشتر از برگهای بالایی بود .
در تحقيقی اثر تنش شوری حاصل از کلريدسديم بر روی تمشک قرمز بررسی و مشاهده شد که در اثر شوری، ميزان کلروفيل برگهای تمشک به طور معنیداری کاهش پيدا کرد. با افزايش غلظت نمک در محلول غذايي، سرعت فتوسنتز و هدايت روزنهای برگ به طور معنیداری کاهش يافت ولی در غلظت دیاکسيدکربن بين سلولی تغييری حاصل نشد. اين مسئله بيانگر آن است که کاهش هدايت روزنهای برگ باعث کاهش دیاکسيدکربن بينسلولی نمی شود و کاهش در سرعت فتوسنتز به هدايت روزنهای و غلظت دیاکسيدکربن بينسلولی بستگی ندارد، بلکه بيشتر عوامل غيرروزنهای نظير سميت يونهای کلر و سديم ناشی از شوری و نيز بههمخوردن تعادل آبی گياه در اين امر دخيل هستند و علت اصلی کاهش فتوسنتز در اين گياه، کاهش در ميزان کلروفيل برگها است. شوری بيشتر بر اعضای فتوسنتز کننده گياه اثر گذاشته است نه بر گشودگی روزنهها و کاهش ظرفيت فتوسنتزی و در نتيجه محدوديت تأمين انرژی در کنار اثرات سمی يونهای کلر و سديم باعث محدودشدن رشد گياه تحت شرايط شوری شد .
کریمی و همکاران ، اثر 4 سطح کلرید سدیم (0، 800، 1600و 3200 میلیگرم بر کیلوگرم خاک) را بر محتوای کلروفیل کل پایههای قزوینی و بادامی ریز بررسی و گزارش کردند که محتوای کلروفیل کل در هر دو پایه با افزایش در سطح شوری کاهش یافت. اما میزان کلروفیل کل در پایه قزوینی در مقایسه با پایه بادامی بیشتر بوده است. همچنین شوری سبب کاهش در سرعت فتوسنتز شد بطوریکه در کمترین سطح شوری میزان سرعت فتوسنتز کاهش یافت.
در پژوهش دیگری، کریمی و همکاران (2012)، اثر 4 سطح کلرید سدیم (75/0، 5، 10و 15 دسی زیمنس بر متر) را بر خصوصیات فیزیولوژیک پایههای قزوینی، پایه وحشی سرخس، بادامی زرند A و بادامی زرند B بررسی و گزارش کردند که محتوای کلروفیل با افزایش سطح شوری آب آبیاری کاهش یافت، بطوریکه بیشترین میزان محتوای کلروفیل در بالاترین سطح شوری در بادامی زرند B و پایه قزوینی مشاهده شده است. همچنین عنوان کردند که روند کاهش در محتوای کلروفیل در پایه بادامی زرند A و بادامی زرند B در مقایسه با پایه سرخس بهصورت تدریجی بوده است.
بنعاشر و همکاران ، با بررسی نقش آبياری با آب شور بر فاکتورهای رشدی انگور پيوند شده بر پايه راگری[26]، بيان داشتند، هدايت روزنهای، بيشتر از فتوسنتز و تعرق به شوری حساس میباشد و با افزايش سطح شوری در آب آبياری، هدايت روزنهای برگها سريعاً کاهش يافت.
فيساراکيس و همکاران ، اثر تنش شوری را بر واکنش قلمههای رقم سلطانی انگور و ترکيبات پيوند اين رقم روی شش پايه مختلف بررسی و گزارش کردند که با افزايش سطح شوری، سرعت فتوسنتز در هر دو حالت به مقدار زياد کاهش میيابد که با مقدار کلر موجود در برگها همبستگی شديدی داشت و کاهش جذب نيترات (- NO3) و نيز تنش اسمزی حاصل از تجمع بيش از حد يون کلر در برگهای ترکيبات پيوندی می تواند کاهش بيشتر فتوسنتز ناشی از تنش شوری را توجيه کند. آنان بيان کردند، کاهش فتوسنتز در اثر افزايش شوری با کاهش هدايت روزنهای همراه است و يک رابطه خطی مستقيم بين آنها وجود دارد.
چارتزولاکيس و همکاران ، اثر تیمار شوری را بر پارامترهای فتوسنتزی نهالهای 5 ساله دو رقم زيتون کورونيکی[27] و ماستويديس[28] بررسی و گزارش کردند که با افزايش سطح شوری، سرعت فتوسنتز به طور معنیداری در هر دو رقم کاهشيافت و کاهش در اين فاکتور در رقم کورونيکی بيشتر بود.
گارسياسانچز و همکاران [Garsia-Sanchez et al., 2002]، با بررسی اثرات تنش شوری اعمال شده بر تبادلات گازی نارنگی سانبورست پيوند شده روی پايههای مختلف گزارش کردند که تجمع Cl- و Na+ در برگهای تحت تنش شوری، علت اصلی کاهش ميزان کلروفيل برگ، نقطه اشباع دیاکسيدکربن و هدايت روزنهای برگها است و با افزايش سطح شوری تمام فاکتورهای مربوط به تبادلات گازی کاهش نشان داد.
1-13-2-اثرات تنش شوری بر تغییرات فلورسانس کلروفیل
گزارش شده است که تنش شوری یکی از مهمترین عوامل محیطی محدود کننده فتوسنتز است [Sayed, 2003]، زیرا با بسته شدن روزنهها، CO2 درون سلولی کاهش مییابد که در نتیجه آن، تجمع ناقلین الکترون پرانرژي، تشکیل رادیکالهاي آزاد، آشفتگی کمپلکسهاي برداشت کننده نور و افت کارایی فتوسنتز رخ می دهد . بعلاوه، تنش شوری از طریق کاهش مقدار پروتئینهاي چسبنده به کلروفیل، باعث کاهش پروتئین-رنگدانههاي كلروپلاستينها برداشت کننده نوري فتوسیستم II می شود . فتوسیستم II نقش مهمی در پاسخ فتوسنتزي به عوامل محیطی در گیاهان عالی بازي می کند. تکنیک سنجش فلورسانس کلروفیل در سالهاي اخیر در مطالعات اکوفیزیولوژي گیاهی به عنوان یک روش سریع، حساس و غیر تخریبی برای بررسی وضعیت کلروفیل گیاهی بسیار مورد توجه و استفاده قرار گرفته است .
به طور کلی، انرژی نور جذب شده بوسیله مولکولهای کلروفیل در یک برگ علاوه بر مصرف در چرخههای فتوسنتزی ممکن است به صورت گرما تلف شود یا به صورت تابشی که در واقع همان فلورسانس کلروفیل نامیده می شود، بازتابش شود . در حقیقت، مقدار فلورسانس كلروفيل به عنوان معیاری برای سنجش سالم بودن غشاي تيلاكوئيدی و کارایی نسبی انتقال الکترون از فتوسيستم II به فتوسيستم I در نظر گرفته می شود. ابزار اندازه گیری این پارامترها با بهره گرفتن از خاصیت فلورسانس فوق الذکر در دسترس است. کارایی این دستگاه به این صورت است که پس از قرار گرفتن برگ در مقابل این نور، فلورسانس کلروفیل افزایش یافته و به سطح [29]FO می رسد. در FO توان استفاده از انرژی برانگیخته در حداکثر است. بنابراین قسمت بیشتری از انرژیی مولکول برانگیخته، در واکنشهای فتوشیمیایی مصرف شده و فلورسانس حداقل است. وقتی شدت نور کافی باشد، فلورسانس از مقدار FO به حداکثر مقدار خود یعنی Fm[30] افزایش مییابد. این افزایش، نشان دهنده افزایش تدریجی عملکرد فلورسانس و کاهش سرعت واکنشهای فتوشیمیایی است . یکی دیگر از پارامترهای مهم فلورسانس کلروفیل، [31]Fv است که به صورت Fm-FO به دست می آید. نسبت Fv/Fm حداکثر کارآیی کوآنتومی فتوسیستم II برای تبدیل نور جذب شده به انرژی شیمیایی را نشان میدهد. تنشهای محیطی با تأثیر بر فتوسیستم II باعث کاهش این نسبت میشوند . شاخص Fv/Fm در بسياري از مطالعات مرتبط با اثر تنش در گياهان مورد استفاده قرار گرفته است
در بسياري از گونههاي گياهي زماني كه Fv/Fmدر حد 83/0 باشد، به این مفهوم است كه تنشي بر گياه وارد نشده است و لذا پایینتر بودن این نسبت، حاكي از وجود تنش است .
رنجبرفردوئی و همکاران ، اثر تنش شوری کلرید سدیم در چهار سطح (3/0، 5/0، 7/0 و 1 زیمنس بر متر مربع) را بر تغییرات کلروفیل فلورسانس دانهالهای یک ساله بادام شیرین بررسی و گزارش کردند که با افزایش مدت زمان اعمال تنش شوری، میزان فلورسانس متغیر و نسبت فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر کاهش یافت. آنها علت کاهش نسبت فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر را به دلیل تاثیر تنش شوری بر محدودیت کارایی دستگاه فتوسنتز بیان کرده اند.
در تحقيقی اثر تنش شوری حاصل از کلريدسديم بر روی تمشک قرمز بررسی و مشاهده شد که در اثر شوری، شاخص فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر (Fv/Fm)، برگهای تمشک به طور معنیداری کاهش پيدا کرد .
]حکم آبادی و همکاران، 1382[، تاثیر سطوح مختلف شوری (0، 75، 150 و 225 میلیمولار) کلرید سدیم را بر پارامترهای فتوسنتزی سه پایه بادامی زرند، سرخس و قزوینی مورد ارزیابی قرار دادند و گزارش کردند که تغییرات فلورسانس متغیر و نسبت فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر در برگهای پایه های مورد آزمایش تحت تنش شوری هیچ گونه تفاوت معنیداری با گیاه شاهد ندارد.
1-13-3- اثرات تنش شوری بر روابط آبی بادام و ساير درختان ميوه
تنظیم محتوای آب برگ در شرایط شور، بخشی از فرایند تحمل به شمار می آید، چرا که محتوای آب و املاح با کمک هم میزان فشار آماس را مشخص می کنند . در شرایط تنش شوری سلولهای گیاه برای حفظ توان اسمزی جهت جذب آب، به تجمع نمک یا سنتز ترکیبات آلی مثل قندها و اسیدهای آمینه می پردازند و در این شرایط میزان نسبی آب برگ بر اثر افزایش غلظت نمک به شدت کاهش مییابد . اثرات سوء کاهش آب در گیاهان، از کاهش ساده فشار تورمی سلول که منجر به کاهش توسعه برگها و ریشهها میگردد تا خسارت شدید و حتی پلاسمولیز سلولی، می تواند از جمله اثرات قابل برگشت تنش باشد. به عنوان یک قاعده کلی به نظر میرسد، گیاهانی که در شرایط شور سریعتر به حالت تعدیل اسمزی میرسند، با محیط اطراف خود سریعتر سازگار شده و با جذب بهتر آب میتوانند مقدار نسبی آب را در حد مطلوب حفظ کنند ]حیدری شریف آباد، 1380[.
شیبلی و همکاران ، با بررسي اثر شوري بر روابط آبي و محتواي يوني بادام تلخ گزارش کردند که پتانسيل اسمزي شيره ياختهاي برگ از منفي 4/0 در شاهد تا منفی 1/11 در تيمار ۱۰۰ ميلي مول بر ليتر نمک کلريد سديم قابل افزايش است.
ماسایی و همکاران ، با مطالعه اثر سطوح مختلف نمک کلريد سديم بر هلوي رقم آرمکينگ پیوند شده روی پایه های ميروبالانMr.S2/5) ) و GF677 نشان دادند که با افزايش غلظت نمک، محتواي نسبي آب و پتانسيل اسمزي در حالت آماس کامل در برگهاي ترکيب پيوندي’Arm’ /‘GF677 کمتر از از ترکيب پيوندي Arm/Mr.S2/5 کاهش مييابد. این محققان علت اين امر را افزايش تدريجي يونهاي سديم با افزايش سطح شوري حتي تا دو برابر نسبت به شاهد در تيمار ۱۲۰ ميلي مول در ليتر در ترکيب پيوندي اخير بيان نمودند.
دی هرالد و همکاران ، تفاوت دو رقم بادام لوران و ماسباورا را از نظر مقاومت به تنش خشكي بررسي و گزارش كردند كه رقم ماسباورا داراي تطابق اسمزي، پتانسيل آب بيشتر، سرعت تبخير و تعرق كمتر، سرعت فتوسنتز بالاتر، كارايي مصرف آب بالاتر و مقاومت هيدروليكي ريشه پائينتري در مقايسه با رقم لوران بود و توصيه كردند كه رقم ماسباورا سازگاري بهتري با شرايط بدون آبياري در شرايط اقليمي مديترانه اي دارد.
رنجبرفردوئی و همکاران ، تاثیر سطوح مختلف شوری را بر ویژگیهای اکوفیزیولوژیکی دو گونهی خنجوک و بنه مورد ارزیابی قرار دادند. نتایج آنها نشان داد که شوری موجب کاهش پتانسیل آب برگ و پتانسیل اسمزی برگ میشود.
کرامر و همکاران ، گزارش کردند که در اثر تنش شوری و خشکی اعمال شده روی نهالهای انگور، در ابتدای شروع تيمارهای تنش خشکی، کاهش اندکی در پتانسيل آب ساقه حاصل شد. در ادامه آزمايش پتانسيل آب برگ در هر و تیمار تنش خشکی و شوری به طور معنیداری نسبت به گیاهان شاهد کاهش نشان داد که البته از لحاظ پتانسيل آب برگ تفاوت معنیداری بين تنش خشکی و شوری مشاهده نشد. تنها تفاوت اين دو تنش آن بود که گياهان در معرض تنش خشکی دچار پژمردگی شده بودند، ولی گياهان تحت تأثير تنش شوری علائم پژمردگی نشان ندادند.
یکی دیگر از راههای پی بردن به میزان آسيب به غشاهاي سلولي، استفاده از اندازه گیری نشت يوني نسبي می باشد. ثبت ميزان نشت يوني نسبي، تخمين خسارت بافتها را امكان پذير ميكند. اين روش برای اولين بار توسط دكستر و همكاران (1930 و 1932) به منظور بررسي مقاومت به سرما در گياهان بكار برده شد و در طی زمان به منظور سنجش آسیب غشاء سلولی نسبت به سایر تنشهای محیطی از جمله تنش شوری بکار برده شد .
حبیبی و امیری ]1392[، تغییرات نشت یونی در دو پاية نارنج و پونسیروس تحت شرایط تنش شوري درون شيشهاي با غلظتهای 0، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار را بررسی و گزارش کردند که محتوای نشت یونی با افزایش غلظت شوری تا سطح 50 میلی مولار در پایه پونسیروس و افزایش تا سطح 100 میلی مولار در پایه نارنج به طور معنیداری افزایش یافت.
1-13-4- اثرات تنش شوری بر محتوای فنل و ظرفیت آنتی اکسیدانتی بادام و ساير درختان ميوه
تركيبات فنلي جزو تركيباتي هستند كه در تمام گياهان شامل ميوهجات، سبزيجات، غلات و… وجود دارند. اين تركيبات جزو متابوليتهاي ثانويه گياهان هستند ]کافی و همکاران، 1382[. به طور طبيعي بالغ بر 8000 تركيب فنلي مختلف با تأثيرهايي از قبيل دخالت در ساخت ديوارة سلولي، دخيل در مكانيسم دفاعي گياه و دخيل در خصوصيات ميوه مانند رنگ، عطر، طعم و مزه، در گياه وجود دارند. همچنين تركيبات فنلي به عنوان شاخصهايي براي مراحل فيزيولوژيكي در طول رشد ميوه نيز در نظر گرفته ميشوند .[Vogt, 2010] ساخته شدن تركيبات فنلي در گياهان از طريق جدا شدن عامل آميني از فنيل آلانين توسط آنزيم فنيل آلانين آمونيا لیاز (PAL) صورت ميگيرد .
اين آنزيم كليدي در تشکيل ترکيبات فنلي (يكي از مكانيسم هاي دفاعي غير آنزيمي درگياهان) نقش اساسي داشته و به عنوان يكي از شاخصهاي حساس به تغييرات محيطي و همچنين يكي از نشانگرهاي بيوشيميايي دفاعي گياه در برابر تنشهاي محيطي مطرح ميباشد .[Boudet, 2007; Vogt, 2010] تركيبات فنلي در شرايط مطلوب محيطي نيز در سلولهاي گياهي سنتز مي شوند اما تنشهاي محيطي مختلف مقدار آنها را در سلول تغيير ميدهند
.[Kliebenstein, 2004]
پلیفنلها دارای ساختار شیمیایی ایدهآلی برای ربایش[32] رادیکالهای آزاد هستند و که در شرایط درون شیشه ای دیده شده است، بسیار کاراتر از توکوفرولها و آسکوربات عمل می کنند [Rice-Evans et al., 1997]. خصوصایت آنتیاکسیدانی فنلها به ساختار شیمیایی آنها مربوط میباشد که میتوانند به عنوان دهنده الکترون با عمل کنند .[Boudet, 2007; Vogt, 2010] علاوه بر این رادیکالهای فنوکسیل دارای ثبات بالایی هستند و قادر به شکستن زنجیره واکنشهای اکسیداتیو میباشند. همچنین پلیفنلها در برخی موارد میتوانند به عنوان کلاته کننده فلزات واسطه مثل آهن عمل کنند. درنتیجه باعث خاتمه واکنشهای مثل واکنش فنتون شوند [Rice-Evans et al., 1997].
مشاهده شده است که ترکیبات فنلی میتوانند در جمع آوری پراکسید هیدروژن در سلولهای گیاهی کمک کنند . ترکیبات فنلی یا از طریق آنزیمهایی مثل گایاکول پراکسیداز عمل می کنند و یا مستقیماً با رادیکالهای پراکسید هیدروژن وارد واکنش میشوند. در هر دو حالت رادیکالهای فنوکسیل تولید میشوند که با اکسیداسیون آسکوربات، احیا میشوند(شکل 1-8)، .
شکل 1-8- نقش ترکیبات فنلی در تنشهای زیستی و غیر زیستی،
این ترکیبات از شواهد فيزيولوژيکي ارزشمند در تعيين اختلاف واريتههاي مختلف به شمار میروند و استفاده از روشهاي بيوشيميايي در تشخيص تفاوت ژنتيکي ارقام، نقش کليدي اين ترکيبات را در اثرات متقابل گياه و تنشهای محيطی نشان ميدهد .
سرخه و همکاران ، اثر تنش شوری در چهار سطح 0، 40، 80 و 120 میلی مولار را بر تغییرات محتوای فنل در 8 جنس مختلف بادام شامل Prunus reuteri، P. lycioides ،P. glauca ، P. elaagnifolia، P. arabica،P. oreientalis ، P. communis و P. scoparia بررسی و گزارش کردند که محتوای فنل کل در تمامی جنسهای مطالعه شده با افزایش غلظت شوری تا 120 میلی مولار، به طور معنیداری افزایش یافت. بیشترین محتوای فنل کل در سطح تنش شوری 120 میلی مولار و در جنسهای Prunus reuteri،P. glauca و P. elaagnifolia، مشاهده شد. در مجموع صفات بررسی شده در این تحقیق، جنسهای Prunus reuteri،P. glauca به عنوان متحملترین جنسهاس بادام به شوری تشخیص داده شده بودند.
1-14- اثرات تنش شوری بر خصوصیات بیوشیمیایی بادام و ساير درختان ميوه
1-14-1- اثرات تنش شوری بر مکانیسمهای دفاعی آنزیمی
سیستم آنزیمی از آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POD)، آسکوربات پراکسیداز (APX)، گایاکول پراکسیداز (GPX) و گلوتاتیون ردوکتاز (GR) تشکیلشده است .
تنشهای شوری و خشكي ژنهاي آنزيمهاي سميت زدايي که در بالا به آنها اشاره شد، را تحريك ميكند [Yamaguchi-Shinozaki, 1996] . يك انفجار(Burst) اكسيداتيو ممكن است به عنوان محركي براي واكنش به تنش اسمزی عمل كند. بعلاوه، تغيير در كشش فيزيكي اسكلت سلولي در طول تنش آبي ممكن است يكي از محركهاي واكنش اسمزي باشد. برخي از ژنهاي قابل تحريك با تنش آبي بوسيله تماس نيز تحريك ميشوند [Yamaguchi-Shinozaki, 1996] . تماس نه تنها آزاد شدن Ca2+ را در سيتوپلاسم، بلكه بسياري از ژنها به نام ژنهاي تماسي را نيز تحريك ميكند، مثل calmodulin ها، پروتئينهاي متصل شونده به Ca2+ ، xyloglucan ,endotrans glycosylase و پروتئين كينازهاي درگير در آبشاره MAPK. با اين وجود، هنوز مكانيزم درك انفجار اكسيداتيو يا تماس، مشخص نشده است.
1-14-1-1 سوپراکسید دیسموتاز (SOD)
آنزیم سوپراکسید دیسموتاز سبب تبدیل رادیکال سوپراکسید به پراکسید هیدروژن میگردد.
کاهش فعالیت سوپراکسید دیسموتاز، تجمع این رادیکال را در پی دارد. این رادیکال به نقاط کلیدي متابولیسم آسیب وارد می کند، طوري که رادیکال نامبرده، سبب اکسید شدن اسیدهاي آمینه تریپتوفان، متیونین و هیستیدین میگردد . اسيدهاي آمينه مذكور علاوه بر شركت در ساختار پروتئينها و آنزيمها، به عنوان سوبستراي اوليه بيوسنتز تركيبات مهم ديگري كه در متابوليسم سلول وظايف كليدي را بر عهده دارند، به كار میروند. براي نمونه، تريپتوفان در بيوسنتز اسيد نيكوتينيك ، اکسین و ملاتونين شركت دارد كه هر کدام از اينها به نوبه خود نقش مؤثری را در سلول ايفا ميكنند. فرم آميدي اسيد نيكوتينيك در ساختار دينوكلئوتيدهاي NAD⁺و NADP⁺ شركت دارد . دينوكلئوتيدهاي مذكور در راه اندازی زنجير انتقال الكترون ميتوكندري و كلروپلاست ، واكنشهاي اكسيداسيون-احيا و در برخي از چرخههاي دفاعي سلول بسیار مؤثرند [Fridovich, 1989]. به علاوه رادیکال سوپراکسید، سبب غیر فعال شدن آنزیمهاي کاتالاز و پراکسیدازها که از مهمترین آنزیمهاي جمعآوریکننده پراکسید هیدروژن میباشند، خواهند شد [Halliwell, 2006]. افزون بر این رادیکال سوپراکسید، موجب غیر فعال شدن برخی از آنزیمهاي دخیل در تولید انرژي و متابولیسم اسیدهاي آمینه میشوند. این آنزیمها محتوي کلاسترهاي آهن_سولفور میباشند که رادیکال سوپراکسید موجب اکسیداسیون کلاسترها، آزاد شدن آهن موجود در آنها و درنتیجه غیر فعال شدن آنها می شود [Halliwell, 2006].
1-14-1-2- کاتالاز (CAT)