فراگیری
تسهیم
حفظ
ارزیابی
Pawlowsky
شناسایی
کسب
اشاعه
استقرار
انتقال
Probst & Raub & Romhard
هدفگذاری
شناسایی
کسب
توسعه
کاربست
ارزیابی
Nonaka & Takeuchi
جامعهپذیری
آشکارسازی
ارتباط
درونیسازی
۲-۴-۹- پیامدها و اثرات مدیریت دانش در سازمانها
مطالعات گوناگونی در خصوص پیامدها و ثمرات به کارگیری مدیریت دانش در سازمانها انجام گرفته است که نتایج به دست آمده از این مطالعات، گستردگی فزاینده توجه به پیادهسازی سیستمهای مدیریت دانش در سازمان را موجب شده است. براساس تحقیقات مختلف، مدیریت دانش در سازمانها موجب نوآوری (Sedziuviene and Vveinhardt, 2010; Zhang et al., 2010)، ایجاد مزیت رقابتی (Johannessen and Olsen, 2003)، تقویت توان رقابتی شرکتها (دانشفرد و ذاکری، ۱۳۸۹)، هوشمندی کسب و کار (موسیخانی و سعیدی، ۱۳۸۹) و خلق و حفظ سازمان یادگیرنده (انواری رستمی و شهائی، ۱۳۸۸) میگردد. مدیریت دانش به عنوان استراتژی هوشمندانهای قلمداد میشود که پس از اکتساب دانش صحیح از ذهن کارمندان، آن را در زمان مناسب به کارمندان مناسب انتقال میدهد. در واقع با این دیدگاه، مدیریت دانش تسهیم دانش را تسهیل میسازد و اطلاعات را برای کاربرد عملی فراهم میآورد که این فرایند، خود منجر به بهبود عملکرد سازمان میگردد (Sigari Tabrizi et al., 2011, 685). مدیریت دانش سازمانی یکی از مهمترین عوامل موفقیت شرکتها در شرایط رقابتی و عصر اطلاعات است. اهمیت این موضوع به حدی است که امروزه شماری از سازمانها، دانش خود را اندازهگیری میکنند و به منزلهی سرمایه فکری سازمان و نیز شاخصی برای درجهبندی شرکتها در گزارشهای خود منعکس میکنند (زعفریان و دیگران، ۱۳۸۷؛ ربیعی و خواجوی، ۱۳۸۹).
مرکز نوآوری در کسب و کار ارنست و یانگ[۱۶۵]، با بررسی پیمایشی حدود ۴۳۱ شرکت آمریکایی و اروپایی درمییابد که سازمانها در صورت پیادهسازی موفق مدیریت دانش از مزایای گوناگونی منتفع میشوند که مهمترین آنها عبارتند از:
۱- افزایش پاسخگویی و حس مسئولیت، ۲- انعطافپذیری، ۳- بهبود تصمیمگیری، ۴- نوآوری، ۵- کارایی، ۶- بهبود کیفیت، ۷-کاهش دوبارهکاری و ۸- توانمندی (زاهدی و نجاری، ۱۳۸۷).
دمارست (۱۹۹۷)، نیز مزایای مدیریت دانش را یادگیری سازمانی بالاتر، بهبود مدیریت، داراییهای معنوی، کارآیی عملیاتی بیشتر، کوتاه شدن زمان رسیدن محصول به بازار و به طور کلی بهبودی مستمر سازمان میداند. لازم به ذکر است که ارنست و یانگ (۱۹۹۷) بیان داشتهاند که علیرغم تلاشهای مدیریت دانش جهت دستیابی به بهرهوری، مدیران بر این باورند که نوآوری بزرگترین دستاورد مدیریت دانش است (جمشیدی، ۱۳۸۸).
۲-۴-۱۰- بسترهای پیادهسازی مدیریت دانش در سازمانهای با ساختار عملکردی صنعت نفت
پس از انجام مطالعات گسترده بر روی ادبیات حول بسترهای پیادهسازی مدیریت دانش در پژوهشهای داخل کشور و همینطور خارج از کشور، مشاهده گردید که پژوهشهای صورت گرفته عموماً به صورت مطالعه موردی بر روی یکی از انواع مختلف سازمانها و یا یک دانشگاه خاص انجام شده و عناوین آنها عموماً به صورتِ «زیرساخت[۱۶۶]های پیادهسازی مدیریت دانش»، «عوامل زمینهای[۱۶۷] پیادهسازی مدیریت دانش»، «توانمندساز[۱۶۸]های مدیریت دانش»، «آمادگی[۱۶۹] سازمان جهت پیادهسازی مدیریت دانش» و نیز «عوامل موفقیت[۱۷۰] سازمان در پیادهسازی مدیریت دانش» مطرح شدهاند؛
همچنین با مرور ادبیات مربوطه در سازمانهای صنعت نفت کشور، ملاحظه گردید که تاکنون سازمانهای پروژهمحور[۱۷۱] این صنعت از این حیث مورد مطالعه قرار نگرفته و پژوهشهای صورت گرفته بر روی سازمانهای با ساختار عملکردی[۱۷۲] آن بوده است؛ لذا در این بخش مهمترین پژوهشهای انجام شده در سازمانهای با ساختار عملکردی صنعت نفت کشور مرور خواهد گردید و سپس در بخش ۲-۴-۱۳ به ادبیات مربوطه در سازمانهای پروژهمحور پرداخته خواهد شد.
خدابخشزاده و همکاران (۱۳۹۳)، عوامل مؤثر در آمادگی شرکتهای نفتی کشور در پیادهسازی مدیریت دانش را حمایت مدیریت، فرهنگ سازمانی، منابع انسانی، ساختار سازمانی و زیرساخت فناوری اطلاعات دانستهاند.
احمدی و همکاران (۱۳۹۲)، زیرساختهای پیادهسازی مدیریت دانش در شرکت نفت و گاز مسجد سلیمان را تکنولوژی اطلاعات، ساختار سازمانی، فرهنگ سازمانی و منابع انسانی معرفی کردهاند.
طبرسا و اورمزدی (۱۳۸۷)، عوامل زمینهای برای استقرار مدیریت دانش در شرکت ملی پخش فراوردههای نفتی ایران را موارد زیر دانستهاند:
فرهنگ سازمانی، شاملِ (حس تعلق سازمانی، حمایت مدیریت و مشارکت در تصمیمگیریها)؛
نظام فناوری اطلاعات، شاملِ (مدیریت فناوری اطلاعات و فرایندهای کسب اطلاعات)؛
فرایندهای دانش، شاملِ (پردازش، انتقال و تسهیم دانش).
صلواتی و حقنظر (۱۳۸۸)، عوامل زمینهای مؤثر بر استقرار مدیریت دانش در واحدهای ستادی شرکت ملی نفت ایران را به صورت شکل ۲-۲۱ معرفی نمودهاند:
شکل ۲-۲۱- عوامل زمینهای مؤثر بر استقرار مدیریت دانش در واحدهای ستادی شرکت ملی نفت ایران