همچنین این کلمه برای تصمیم گیری های راهبردی نیز به کار برده می شود مفهوم انعطاف پذیری استراتژیک تلویحا در پذیرش مفاهیم بازاریابی نیز هست، به این دلیل که اجرای بازار یابی الزام می کند که شرکتها باید برای هماهنگی با تغییرات حال و بالقوه نیاز مشتریان تغییر کنند. برای دستیابی به سازگاری و تصمیمات استراتژیکی که تصمیم گیرندگان اتخاذ می کنند، بعضی از انواع انعطاف پذیری مورد نیاز است. ظرفیت های بازار یابی از ظرفیت های انعطاف پذیری استراتژیک جدا و متفاوت هستند ( COMBE & GREENLEY 2001) .

گروال^[۲۴] شواهد عملی ارائه داد که نشان میدهد در مواقع بحرانی بخصوص بحرانهای شدید رقابتی با تمرکز بر ظرفیت های ارزیابی ممکن است سود آوری کمتری در مقایسه با به کارگیری ظرفیت های انعطاف پذیری استراتژیک داشته باشیم. انعطاف پذیری استراتژیک می تواند مزیت رقابتی ویژه را به شرکت ارائه دهد،زیرا بعضی از ظرفیتهایی که می توانند گزینه هایی را برای تصمیم گیرندگان ایجاد کنند و در محیط های متغیر و بحرانی کاربرد داشته باشند، به سختی می توانند توسط رقبا مورد تقلید قرار بگیرند(Sanchez1995). استفاده از انعطاف پذیری استراتژیک احتمالا سازگاری موفقیت آمیز و عملکرد ممتازی را برای شرکت ایجاد می کند که مشکل تقلید را برای رقبا تشدید می کند.در نتیجه در اختیار داشتن ظرفیت ها ومنابع به منظور انعطاف پذیری استراتژیک در شکل های مختلف آن برای تصمیم گیرندگان بسیار مهم است. به همین دلیل به نظر می رسد برخی از سیاست گذاران شرکتها تمایل بیشتری بر ایجاد انعطاف پذیری استراتژیک دارند (Combe& Greenly2001). کلمه انعطاف پذیری استراتژیک می تواند در دو سطح مورد استفاده قرار بگیرد. ابتدا در سطح شرکت که به توانایی شرکتها برای پاسخ دهی سازگاری موفقیت آمیز با تغییرات محیطی اطلاق می شود. دوم در سطح تصمیم گیرندگان حوزه ای که در آن انتخابهای متناوب و جدید در تصمیم گیری های استراتژیک ایجاد و مورد ملاحظه قرار می گیرد ( Greenly & Oktemgil 1998).
این دو کابرد مانع الجمع ( ناسازگار) نیستند چون ایجاد انتخابهای متفاوت به وسیله تصمیم گیرندگان پیش شرطی برای سازگاری شرکت ها با محیط متغیر است (Sharfman 1997 & Sanchez) به عبارت دیگر برای به وجود آمدن انعطاف پذیری استراتژیک در سطح شرکت تصمیم گیرندگان باید ظرفیت هایی را به منظور انعطاف پذیری استراتژیک دارا باشند. محققان استراتژی کلمه انعطاف پذیری را برای بیان ظرفیت جهت پاسخ سریع به تغییرات و همترازی مجدد با محیط به کرات به کار برده اند (Sanchez 1995) . هاریگان^[۲۵] انعطاف پذیری استراتژیک را اینگونه توضیح می دهد توانایی شرکت برای تجدید موقعیت خود در بازار ، تغییر برنامه ها یا پیاده سازی استراتژیهای شرکت می باشد.
برای اهداف این مطالعه انعطاف پذیری به درجه ای اطلاق می شود که در آن شرکت بطور رایج منابع را بصورت تعهد نشده نگهداری میکند تا بتواند در مواقع تغییرات محیطی آنها را جذب کند ( tan & wang 2009).برای سنجش انعطاف پذیری از چهار متغیر موجودی کالا ،هزینه های بازاریابی ،هزینه تحقیق و توسعه و سود انباشته استفاده می شود. موجودی کالا در ارتباط با انعطاف پذیری عملیاتی می باشد ودر بین این اقلام کمترین قدرت نقدشوندگی را دارد ،زیرا که زمان وهزینه زیادی صرف می شود تا به صورت نقدی درآید.هزینه بازار یابی در ارتباط با انعطاف پذیری تاکتیتکی وهزینه تحقیق و توسعه در ارتباط با با انعطاف پذیری استراتژیک می باشند .این دو هزینه از منابعی تامین می شوند که مدیریت اختیار بیشتر واجبار کمتری در تخصیص آنها وجود دارد. سود انباشته در ارتباط با انعطاف پذیری استراتژیک است وبیشترین قدرت نقدشوندگی رادربین این اقلام دارد .
۲-۸ انعطاف پذیری ،کارایی و رابطه آن ها با عملکرد
موازنه انعطاف پذیری وکارایی تصمیمی است درباره چگونگی تعادل منابع تعهد نشده یک شرکت ما بین نیازهای رقابتی انعطاف پذیری و کارایی.وقتی شرکت منابع تعهد نشده خود را مصرف می کندکه انعطاف پذیری سازگار خود را در ازای کارایی بالا مبادله کند. دو دیدگاه متضاد در رابطه با چنین موازنه ای وجود دارد دیدگاه اول بحث می کند که ممکن است انعطاف پذیری تحت شرایط متلاطم تحقیقات سازمانی ریسک دار تسهیل کند. بنابراین اثر افزایش بر عملکرد دارد. دیدگاه دوم بیان می کند که ذخیره کردن منابع باعث عدم کارایی می شود و به عملکرد صدمه می زند. .(Tan & Peng 2003) تغییرات دائمی و آمادگی برای آینده در شرکت هایی که بسیار انعطاف پذیرند، مانند هزینه های بی منفعت هستند.چنین شرکت هایی به وسیله غیر کارابودن عملکرد شرکت را به مخاطره می اندازند. کاملا بر عکس سازمان های بسیار تخصص یافته که در راه حلهای بهینه به دام افتاده اند بوسیله شرکت های خلاق تر کنار گذاشته می شوند. ( Schumpeter 1942 ). در یک طرف این مباحثه بیان می شود انعطاف پذیری سپر تکنیکی شرکت در برابر نوسانات محیطی است، بنابراین اثر افزایندگی بر عملکرد دارد. ( Cyert & Mrach 1963;Thompson 1976)
انعطاف پذیری مقدمه ای برای تحقیقات به شمار می آید مخصوصا در محیط های که تحولات سریع زیر بنایی و رقابت صعودی وجود دارد .Volberda 1978)) از سوی دیگر مطرح می شود که از نیاز به انعطاف پذیری ممکن است بعنوان یک بهانه برای انباشتن منابع استفاده شود که موجب ایجاد عدم کارایی و کاهش عملکرد خواهد شد.(Jensen & Mecking1976 ;Fama1980)
بخاطر انعطاف پذیر باقی ماندن ،شرکتها نیاز مندند در زمان های مناسب منابع جمع آوری کنند تا سطح مناسبی از ظرفیت های مازاد را برای زمان های سخت بسازند .چنین انعطاف پذیری در محیط های متلاطم بسیار مهم است. زیرا شرکت به منابع مازاد فعالیت هایش نیاز دارد. چنین منابعی برای شرکت هایی که در موقعیت پیشرفت نیستند و برای احیای خود تلاش می کنند بسیار با ارزش هستند زیرا منابع آزاد می توانند از شرکت حمایت کند و در برابر حملات مقاومت کند.Finney,2008))
بطور بر عکس، سازمان هایی که بسیار انعطاف پذیرند، بدلیل تلاش سختشان برای رویارویی با تغییرات دائمی و آمادگی برای آینده از پا در آمده اند زیرا که آنها از هزینه های تجریباتی که هیچ سودی در آنها نیست در رنج هستند. ( March, 1991) این گونه سازمان ها با نادیده گرفتن حقیقت غیر قابل اجتناب محدود بودن منابع مشهود و نامشهود بقای شرکت را به مخاطره می اندازد.( Tan & Zeng 2009)
شکل شماره ۳-الگوی نظری تحقیق
۲-۹ انعطاف پذیری در مقابل کارایی
بی شک منابعی که شرکتها بر آن تسلط دارند محدود است در ضمن می دانیم که سود آوری نیازمند کارایی است کارایی به تشریفات اداری نیازمند است که این تشریفات مانع انعطاف پذیری است در حالیکه انعطاف پذیری لازمه تحقیقات است.نتیجه اینکه شرکتها با یک موازنه بین کارایی و انعطاف پذیری روبه رو می شوند. Adler & Borys 1996))چنین رابطه ای نشان می دهد که کارایی و انعطاف پذیری ممکن است بعنوان دو انتهای یک زنجیره دیده شوند. همان طور که در شکل ۳ نشان داده شده است
شکل۳-رقابت بین انعطاف پذیری و کارایی :دیدگاهی بر انتخاب یک استراتژی برگرفته از (Tan & Zeng 2009)
طبق نظر پفر و سالانسیک^[۲۶] شرکتها مجبورند در عوض منابع با ارزشی که از شرکتها یا افراد دیگر می گیرند کنترل بعضی از منابع خود را واگذار کنند ، که این اجبار نشان از محدود بودن منابع شرکتها دارد. از آنجا که کارایی و انعطاف پذیری نیازمند سرمایه گذاری منابع هستند بنگاه هایی که منابع محدود دارند ملزم به انتخاب بین آن دو می شوند. شرکتها اگر مایل به افزایش کارایی هستند باید از انعطاف پذیری چشم پوشی کنند. بر عکس این مطلب هم صادق است. انتخاب و اصلاح بهینه مصرف در طول خط تعادل ابزاری برای دستکاری ظرفیت شرکت در پاسخگویی به تغییرات محیطی است.
تعیین سطح بهینه مصرف منابع جز اصلاحات استراتژیک است. بدلیل اینکه پروژه های تحقیقاتی و پروژه های سود آور بر سطح مصرف منابع تاثیر گذار هستند ، از اجزا اصلاحات استراتژیک به حساب می آیند. دغدغه اصلی مطالعات در این زمینه چگونگی تخصیص منابع بین سود آوری منابع مطمئن قدیمی است. تحقیقات ویژگی هایی مثل ریسک پذیری، آزمایشات، انعطاف پذیری، کشف و نوآوری و هزینه را شامل می شود. در حالیکه ویژگی های سود آوری موشکافی، کارایی ،پیاده سازی واجرا هستند. محققان استراتژی واژه کارایی را برای شرکتهای به کار می برند که ظرفیت پاسخگویی به نیازهای محیطی را دارند (.(Sanchez 1995 محققانی مثل قماوات و کاستا^[۲۷] اظهار می دارند که بین انعطاف پذیری محض و کارایی بسیار بالا شرکتها باید بصورتی متعادل باقی بمانند.
طبق نظر پورتر^[۲۸] انتخاب بهینه ماندن در یکی از دو انتهای طیف است. پورتر می گوید که وقتی یک شرکت هردو هدف را بطور همزمان دنبال مجبور است منابع شرکت را به هر دو استراتژی تخصیص دهد و در نتیجه منفعت مکمل هایی که بطور معمول از عوامل مختلف هر نوع سازمان حاصل می شود را از دست می دهد و بنابراین در میانه راه می ماند.
اگر چه شرکت های کارا بوسیله سود آوری در محیط آرام مزیت های رقابتی خود را حفظ می کنند و بطور تخصصی کار می کنند ولی برای باقی ماندن در محیطی متلاطم که سریعا تغییر می کند، نیازمندند که بطور عمومی تر کار کنند و راه های جدیدی برای رقابت ابداع کنند. چنین فرایند سازگاری بر این موضوع تاکید دارد. که تعادل بین تحقیقات وانتفاع(و الزاما انعطاف پذیری و کارایی ) لازمه بقا شرکت است.
۲-۱۰ ارتباط انعطاف پذیری و عدم اطمینان
قماوات و کوستا پیوند نزدیکی بین انعطاف پذیری و عدم اطمینان می بیند و می گوید:” هر چه عدم اطمینان بیشتری باشد نیاز به دانستن درباره آینده بیشتر می شود، بنابراین بسیار با ارزش است که انتخابها را به صورت باز نگهداریم” . هاتن^[۲۹] مواردی را ذکر می کند که شرکتها برای اینکه بتوانند با موفقیت وارد بازاری شوند که رقبای مستحکم و قدر دارد، باید از ظرفیت پایین خود استفاده کنند و برای این دوره گذار نیاز به منابع مازاد و انعطاف پذیری دارند. در این موارد به منابع مازاد بعنوان راهکار رقابتی نگریسته می شود، تا نتیجه عملکرد های غیر کارا. وقتی منابع مازاد موجود باشد نو آوری و تحقیق بیشتری انجام می پذیرد زیرا چنین منابعی در برابر عدم اطمینان تحمل و انعطاف پذیری برای شرکت ایجاد می کند. برخلاف عدم کارایی که تاثیر مخرب آن برعملکرد واضح است منفعت انعطاف پذیری قابل مشاهده نیست مگر به آن نیاز شود.در این مطالعه به منابع مازاد بعنوان نتیجه یک انتخاب سنجیده نگریسته می شود نه نشانه ای از عدم کارایی.
۲-۱۱ پیشینه تحقیق
این عقیده که« رفتار شرکت مانند کلکسیونی از منابع است» برای اولین بار توسط پنرز^[۳۰] مطرح شد. ومرفلت^[۳۱] واژه «دیدگاه بر اساس منابع» ^[۳۲]را متداول کرد و تحلیل شرکتها از دیدگاه منابع را مطرح کرد.. مدت زمان نه چندان کوتاه است که موازنه ای بین کارایی وانعطاف پذیری و همچنین تاثیر منابع بهینه بر بقا و رشد شرکتها تشخیص داده شده است ولی تحقیقات تجربی در این زمینه محدود است.
۲-۱۱-۱ تحقیقات خارجی
چنگ (۱۹۹۷ )^[۳۳] مطالعه ای با عنوان” منابع سازمانی و پاسخ به تغییرات محیطی :اثر الگوی تخصیص منابع” انجام داد. او در این مطالعه بررسی کرد که آیا منابع راکد تاثیرات متفاوتی بر وسعت پاسخ شرکت به تغییرات محیطی ایجاد می کند یا خیر. او از ۳۰ شرکت هواپیمایی بعنوان نمونه استفاده کرد و نشان داد که رابطه بین منابع مازاد و وسعت پاسخ محیطی شرکت مطابق با الگوی تخصیص منابع آن است. نتایج نشان داد که شرکت هایی که تمرکز بیشتری بر بازار های خارجی دارند، منابع مازاد بیشتری دارند و پاسخ محیطی آنها گسترده تر است و بر عکس شرکت هایی که کارایی تاکید دارند، منابع مازاد و وسعت پاسخ آنها کاهش می یابد.
پائول آدلر^[۳۴](۱۹۹۹) مطالعه گسترده­ای بر روی شرکت تویوتا در رابطه با پارادوکس مدیریتی کارآیی و انعطاف­پذیری انجام داد. مطالعه وی مشخص کرد که سازمان (NVMMI) در موازنه بـین انعطاف­پذیری و کارآیی مـکرراً جابجایی در بـکارگیری و ارجحیت آن­دو ایجاد می­ کند. این یک ظرفیت استثنایی برای ایجاد هر دو از مکانیسم پیشرفت­دهنده چنین ارتباطی است.
لو^[۳۵] ( ۲۰۰۰ ) مطالعه ای با توجه به رویکرد ظرفیت های پویا در تجارت بین المللی انجام داد. تحقیقات او نشان داد که سه عنصر اساسی ظرفیت های پویا یعنی تملک ظرفیت ،تخصیص منابع ( تخصیص ظرفیت) و به روز کردن ظرفیت ( آموزش پویا) پایه اصلی توسعه بین المللی و عملکرد های جهانی هستند. مالکیت ظرفیت ها برای دستیابی به مزیت رقابتی و تعیین اصلی استراتژی حیاتی هستند تخصیص ظرفیتها برای کاهش فشار های بیرونی و انحصاری کردن فرصت های رشد ضروری هستند . اساس و پایه توسعه مزیتهای پایدار و ایجاد منابع جدید به روز کردن ظرفیتهاست. تحلیل ها نشان داد که هر کدام از این ظرفیتها برای موفقیت دائمی در دنیای امروز ضروری است. دنیایی که توسعه سریع تکنولژی و تجارت جهانی از ویژگی های آن هستند.
مکداک^[۳۶](۲۰۰۱) درباره دو استراتژی مهم مدیریت ،رویکرد مبتنی بر منابع وظرفیتهای پویا تحقیقاتی انجام داد.اودر این مطالعه به بررسی چگونگی رابطه دو رویکرد در شرکتها پرداخت ودرضمن درباره چگونگی عملکرد مدیریت در رابطه با اولویت تخصیص زمان و فعالیتهای شرکت باتوجه به رویکردها تحقیق کرد.نتایج نشان داد که این دو رویکرد باهم اهمیت پیدا می کند، در برخی شرایط این رویکرد ها مکمل ودر بعضی شرایط جانشین یکدیگرند.
دانیل^[۳۷](۲۰۰۲ ) در تحقیق خود با عنوان ” منابع راکد و عملکرد شرکت” منابع را به سه دسته در دسترس، بالقوه و بازیافتنی تقسیم کرد و رابطه آنها را با عملکرد شرکت مورد بررسی قرار داد. در این مطالعه او تاثیر صنعت بر عملکرد شرکت را کنترل کرد و نشان داد رابطه منابع راکد با عملکرد شرکت با حذف اثر صنعت قوی تر می شود و هم چنین در رابطه با منابع بالقوه و بازیافتنی استفاده از معیارهای سال جاری رابطه قویتری را نسبت به استفاده از معیارهای گذشته نشان می دهد.
تن^[۳۸] ( ۲۰۰۳ ) در این مطالعه بر چگونگی تاثیر منابع سازمانی بر عملکرد شرکت در اقتصاد های در حال تحول تحقیق می کند.در ان مطالعه از ۱۵۳۲ شرکت از اقتصاد در حال رشد چین استفاده شده است. تئوری سازمان غرض می کند منابع راکد علیرغم هزینه های آن تاثیری مثبت بر عملکرد شرکت دارد و بر خلاف آن تئوری نمایندگی پیش بینی می کند که منابع راکد عدم کارایی به وجود می آورد و از عملکرد شرکت جلوگیری می کند. نتایج نشان می دهند که مطابقت با تئوری سازمان ها وقتی بیشتر است که بیشتر بر منابع راکد جذب نشده تمرکز باشد و تئوری نمایندگی وقتی اعتبار بیشتری دارد که بر منابع راکد جذب شده تاکید شده باشد. بعلاوه در این مطالعه مشخص شد که تاثیر منابع بر عملکرد غیر خطی است.
تن (۲۰۰۷)مطالعه در رابطه با ایجاد تعادل بین کارایی وانعطاف پذیری در محیط های متلاطم انجام داد.در این تحقیق رابطه بین مطلوبیت منابع و عملکرد شرکت را در دوره تغییرات اقتصادی چین مورد آزمون قرار گرفت.نتایج مشخص کرد که کارایی باعث افزایش عملکرد می شود .کارایی مانند انعطاف پذیری فقط در دامنه مشخص تاثیر مثبت بر عملکرد شرکت دارند.در پشت این نقطه مشخص هزینه نگهداری انعطاف پذیری بر منفعت چیره می شود وباعث کاهش عملکرد می شود.
تن(۲۰۰۹) در مورد مصرف بهینه منابع ،انعطاف پذیری و عملکرد در محیطی که در حال تحول سازمانی است، مطالعاتی کرده است. مطالعات وی بر پایه داده ­های سالهای ۱۹۹۲-۱۹۹۶-۱۹۹۸ در کشور چین بوده است. او به نتایج زیر دست یافته است:
۱- تأثیر مصرف بهینه منابع مشروط به درجه­ای است که منابع مختلف برای عوامل تولید به کار گرفته می­شوند.
۲- تأثیر غیر خطی است و فقط در یک طیف بهینه معتبر است.
۳- مفاهیم عملکرد طی زمان تغییر می­ کند.
سیدهو (۲۰۰۷)^[۳۹] مفاهیم تحقیقات و انتفاع را مورد مطالعه قرار داد. او برای این تحقیق ۳ جنبه عرضه، تقاضا و فضای جغرافیایی در نظر گرفت و داده ها را از طیف وسیعی از صنایع تولیدی جمع آوری کرد.نتایج تحلیلهای آماری مطابق با مباحث تئوری بود و نشان داد که حجم عرضه، تقاضا و فضای اکتشاف و تحقیقات به محیط بستگی دارد. وقتی عرضه تحقیقات و نوآوری در محیط های پویا وارزش آفرین با انقلابات تکنولژی همراه می شود ، سود آوری در محیط هایی با پویایی کمتر به نوآوری صدمه می زند. در مدل بر عکس وقتی جنبه تقاضای تحقیقات در فضایی با پویایی کمتر قصد سود آوری دارد، نو آوری در محیطی پویا به آن صدمه می زند. گستردگی فضا بین محیط های پویاو غیر پویا تقسیم می شود.
فینی^[۴۰](۲۰۰۷)مطالعه ای باعنوان پیشگامان بازار،متاخرین ودیدگاه مبتنی بر منابع انجام داد.او برای شرکتهای پیشگام دو توانایی فرض کرد، اول اینکه در آمدی بیشتر ازمیانگین دارند واین درآمد به واسطه اینست که اولین شرکتی است که به بازاروارد می شود ودوم اینکه به گونه ای به بازار وارد شده است که دیگر شرکتها سعی در تقلید آن دارند.نتایج نشان داد که پیشگامان بسیار کمی در طولانی مدت موفق باقی می مانند.اغلب پیشگامان برای ورود نوآوری خود به بازار بسیار سنگین سرمایه گذاری می کنند به نحوی که وقتی شرایط بازار تغییر می کند نمی تواند مجموعه ای جدید از منابع را برای سازگاری با بازار فراهم کنند.ولی پیشگامان عاقل بر اساس منابع شرکت نوآوری مجدد می کند.
۲-۱۱-۲ تحقیقات داخلی
از آنجایی که تاکنون تحقیقی در خصوص ایجاد تعادل بین کارایی و انعطاف پذیری در ایران انجام نشده است ،فقط به بیان ادبیات در موردانعطاف پذیری مالی بسنده می شود.
تأمین منابع و وجوه مورد نیاز به ویژه در بحرانهای اقتصادی بسیار مورد توجه سرمایه گذاران واعتباردهندگان و بطور کلی بازارهای مالی است.در این بین روشها والگوهای متعددی برای تأمین مالی شرکتها وجود دارد،اما بسیاری از شرکتها سعی می کنند به نحوی تأمین مالی کنند تا در صورت نیاز و یا بروز وقایع پیش بینی نشده ،قدرت انجام واکنش مناسب و توانایی جذب منابع مورد نیاز خود را داشته باشند که از این الگوی تأمین مالی در ادبیات مالی، بعنوان انعطاف پذیری مالی یاد می شود.از آنجایی که انعطاف پذیری مالی یکی از مهمترین انواع انعطاف پذیری است، بیشتر تحقیقات مربوطه در ایران در این زمینه انجام شده است.
وهاب بشیری در سال( ۱۳۸۸) در مورد اثر انعطاف­پذیری بر ساختار سرمایه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بررسی کردند. انعطاف­پذیری مالی از طریق مراحل چرخه حیات سازمان (تولد، رشد، بلوغ) تعریف عملیاتی شده است. شرکتها در مرحله تولد، رشد و بلوغ به ترتیب از کمترین تا بیشترین درجه انعطاف­پذیری مالی برخوردارند. جهت شناسایی وضعیت شرکتها در هر کدام از مراحل چرخه حیات، از پنج شاخص یا ویژگی استفاده شده است که عبارتند از سود انباشته، جریان نقدی عملیاتی، سود سهام پرداختی، دارایی پولی و اندازه شرکت.
خدیجه عیسی زاده (۱۳۸۹) در رابطه با نقش سرمایه فکری بر انعطاف پذیری و عملکرد شرکتها تحقیق کرد ارزیابی عملکرد مالی از متغیر های نرخ بازده دارایی ها،کسب سرمایه ، بازده غیرعادی انباشته ومتغیر تاخیری آنها و برای ارزیابی انعطاف پذیری مالی از متغیر های جریان های نقد آزاد جریانهای نقدی عملیاتی و همچنین متغیر تاخیری هریک از آنها استفاده شده است . در انجام این تحقیق ۷۳ شرکت از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به روش حذف سیستماتیک انتخاب شدند .نتیجه بدست آمده از این تحقیق حاکی از تاثیر مثبت ،معنادار و قوی سرمایه فکری بر جریان نقد آزاد و تاثیر مثبت و نسبتا قوی بر جریان نقدی عملیاتی وتاثیر مثبت ومعنا دار ضعیف بر نرخ بازده دارایی ها و بازده غیرعادی انباشته شده است .همچنین تاثیر سرمایه فکری بر کسب سرمایه در سطح ۹۰% و۹۵ % اطمینان تائید نشد .
محسن مرادی (۱۳۸۹) مطالعه ای با عنوان (انعطاف پذیری سازمانی وعملکرد : مطالعه موردی شرکتهای تولیدی ناحیه صنعتی اراک) انجام داد . در این تحقیق قابلیت های مورد نیاز برای انعطاف پذیری سازمانی ورابطه آن با سطح عملکرد سازمان مورد بررسی قرار گرفت .بر اساس نتایج حاصل ، داشتن تیم مدیریت با ترکیب مناسب ومختلف از لحاظ: سن ، تجربه و سابقه کار در صنایع مختلف ، تمرکز در سطح استراتژیک و تمرکز کمتر در سطح عملیاتی تصمیم گیری ها و زیر نظر داشتن محیط و بررسی رخدادها در انعطاف پذیری سازمانی موثر است.همچنین انعطاف پذیری سازمانی نقش موثری در عملکرد سازمان دارد ، به ویژه اگر سازمان ها در محیطهای متلاطم و در حال تغییر قرار داشته باشند .
فردین غلامی(۱۳۹۰)مطالعه ای تحت عنوان تاثیر انعطاف پذیری مالی بر میزان سرمایه گذاری و ارزش آفرینی شرکتها انجام داد.در این تحقیق برای شناسایی انعطاف پذیری مالی از ظرفیت مازاد(استفاده نشده) بدهی استفاده شده است وسرمایه گذاری وارزش آفرینی شرکتها با بهره گرفتن از مخارج سرمایه ای وبازده سهام،تعریف عملیاتی شده اند.نمونه مورد استفاده تحقیق شامل ۷۷ شرکت بورس تهران و دوره تحقیق سالهای ۱۳۷۸-۱۳۷۷میباشد.نتایج بدست آمده از تحقیق بیانگر این امر است که برخلاف انتظار،انعطاف پذیری مالی تاثیر مثبتی بر میزان سرمایه گذاری شرکتها ندارد و برعکس تاثیر منفی داشته است.دیگر نتایج نشان می دهد که انعطاف پذیری مالی تاثیر مثبت وبا اهمیت بر ارزش آفرینی شرکتها داشته است.
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
۳-۱ مقدمه
در این فصل ابتدا به تبیین روش تحقیق و تشریح متغیرهای موردنظر و روش محاسبه آنها پرداخته شده است. در ادامه نیز ضمن مشخص کردن جامعه و نمونه آماری، ابزار گردآوری و چگونگی تحلیل آنها بیان می­ شود.
۳-۲ روش تحقیق
تحقیق حاضر از نظر طبقه بندی براساس اهداف، از نوع کاربردی است. به علاوه از نوع تحقیقات شبه تجربی و در حوزه تحقیقات توصیفی(غیر آزمایشی) است. هم چنین با توجه به اینکه در این تحقیق برای محاسبه متغیرها از اطلاعات گذشته استفاده شده است، از نوع تحقیقات پس رویدادی است.
به علاوه از لحاظ تئوری از نوع تحقیقات اثباتی و از نظر استدلال، روش استقرایی است که کار با مشاهده، اندازه گیری و حرکت آغاز می­ شود و در مسیر تعمیم نتیجه ها پیش می­رود(بلکویی،۱۳۸۱).
از دیدگاهی دیگر روش مورد استفاده تحقیق حاضر از نوع هم بستگی است. روش مزبور در مورد پژوهش­هایی نظیر این سودمند است که هدف آنها کشف رابطه بین متغیرهای مختلف می­باشد، که با بهره گرفتن از رگرسیون چند متغیره انجام می­ شود.
۳-۳ بیان مساله و سوالات تحقیق
دیدگاه مبتنی بر منابع راهی برای مشاهده شرکت و دستیابی به استراتژی است که در سال ۱۹۹۴ توسط همل و پراهالد معرفی شد. اساساً این دیدگاه شرکت را همانند مجموعه ای از منابع متصور می کند که این منابع به روشی باهم ترکیب شده اند که باعث تفاوت شرکتها از یکدیگر می شود و به نوبه ی خود اجازه می دهد شرکت، محصولات و خدمات خود را به بازار ارائه کند. این دیدیگاه بر این مطلب تمرکز دارد که شرکت چه منابعی را در اختیار دارد و چگونه این منابع می توانند به شکلهای متفاوت مورد استفاده واقع شوند که بازده بیشتری را به همراه داشته باشند. تشخیص این موضوع که شرکتهای متفاوت منابع متفاوتی دارند بسیار مهم است ولی به این معنی نیست که بازار و محیطی که در آن فعالیت می کنند اهمیت ندارد. چالش اصلی، تشخیص فرصتهای موجود در بازار است که با منابع شرکت در ارتباط هستند.
برعکس، منابع نیز برای ارائه مزیتهای رقابتی نیاز به هماهنگی با محیط خود دارند؛ بازارها تغییر می کنند و به این معنا است که منابع شرکتها برای اینکه بتوانند با بازار در ارتباط باشند، نیاز دارند که همگام با زمان تغییر کنند. این فرضیه اصلی، یک شاخه از دیدگاه مبتنی بر منابع است که دیدگاه ظرفیتهای پویا(RBV) را تشکیل می دهد(Teece,Pisano & Shuen,1997). درحالی که تمرکز RBV بر انواع منابع و ویژگیهای این منابع که از لحاظ استراتژیکی مهم هستند ؛ DCA بر این مطلب تاکید می کند که چگونه منابع نیاز دارند همگام با زمان تغییر کنند تا با بازار مرتبط باشند(Powell, Thomas & Mcgree,2004). در نتیجه برای آزمون موازنه انعطاف پذیری و کارایی در محیطی متلاطم و متغیر، نیاز به همراهی این دو دیدگاه باهم می باشد؛ زیرا که ظرفیتهای پویا از منابع دارای مزیت رقابتی ساخته می شوند.
برای اهداف این مطالعه،انعطاف پذیری به درجه ای اطلاق می شود که به طور متداول منابع شرکت برای تولید محصولات و خدمات مصرف می شوند و انعطاف پذیری به درجه ای اطلاق می شود که شرکت بطور رایج منابع را به طور تعهدنشده نگه داری می کند تا برای جذب، تحمیل یا پاسخ به تغییرات محیطی آماده باشند(Meihich,1997).
بر این اساس پرسش اصلی اینست که چه منابعی شرکت را قادر می سازد که فعالیتهای خود را به موقع دنبال کند و برای ایجاد تعادل بین انعطاف پذیری و کارایی در نتیجه داشتن بهترین عملکرد، این منابع کمیاب چگونه باید تخصیص داده شوند.
۳-۴ فرضیه های تحقیق
فرض موازنه بین انعطاف­پذیری و کارآیی یکی از بادوام­ترین عقاید در ادبیات مدیریت بنگاهها است. دو دیدگاه متضاد در رابطه با چنین موازنه­ای وجود دارد. دیدگاه اول بحث می­ کند که ممکن است انعطاف­پذیری تحت شرایط محیط متلاطم، تحقیقات سازمانی ریسک­دار را تسهیل کند، بنابراین باعث افزایش عملکرد می شود. دیدگاه دوم بیان می­ کند که ذخیره کردن منابع باعث عدم کارآیی می­ شود و به عملکرد صدمه می­زند (Tan &Peng 2003). به عبارت دیگر سرمایه ­گذاری در انعطاف­پذیری مستلزم این است که شرکت منابع مازاد داشته باشد (March 1958) و این منابع مازاد کارآیی را کاهش دهد.
پفر وسالانسیک معتقدند که سازمانهایی می توانند بر نیازهای محیط پرتلاطم فائق آیند که انعطاف پذیری کافی داشته باشند.چنین انعطاف پذیری ممکن است در طول دوره هایی از آشفتگی محیطی بسیار مهمتر باشد ((D’Aveni1994;Meyer1982.این جمله بطور تلویحی بیان میکند همه منابع ظرفیت ایجاد انعطاف­پذیری را ندارندو فقط منابعی که نسبتا نقدهستندمی توانند انعطاف پذیری استراتژیک را تامین کنند.ما باید انتظار داشته باشیم که دیگر منابع به همان اندازه انعطاف پذیری استراتژیک ایجاد کنند.ویلیامسون ^[۴۱]بر این باوراست که منابع مشخصی مثل موجودی کالا که کاملا مورد مصرف قرار نگرفته اندولی جز عناصر تولیدی به حساب می آیند،بدلیل هزینه های تبدیل نمی توانند بسرعت با هدف انعطاف پذیری استراتژیک به کار گرفته شوند.به عبارت دیگر منابع نقد تر که مشهود و در دسترس هستند بیشتر احتمال داردکه کاربرد ناگهانی بعنوان هزینه یا سرمایه گذاری داشته باشد(Sanchez1995,Bourgeois1981,Singh1986) .