جدول ۴-۳. توصیف وضعیت سازمانی ۶۳
جدول ۴-۴. توصیف وضعیت تمایل به حمایت ۶۴
جدول ۴-۵. توصیف وضعیت حمایت در بخش های مختلف ۶۵
جدول ۴-۶. توصیف وضعیت گستره فعالیت سازمان ها ۶۶
جدول ۴-۷. توصیف وضعیت تعداد کارکنان ۶۷
جدول ۴-۸. سوال اول تحقیق ۶۸
جدول ۴-۹. سوال دوم تحقیق ۷۰
جدول ۴-۱۰. سوال سوم تحقیق ۷۱
جدول ۴-۱۱. سوال چهارم تحقیق ۷۲
جدول ۴-۱۲. سوال پنجم تحقیق ۷۳
جدول ۴-۱۳. سوال ششم تحقیق ۷۴
جدول ۴-۱۴. سوال هفتم تحقیق ۷۵
جدول ۴-۱۵. سوال هشتم تحقیق ۷۶
فهرست نمودار
عنوان صفحه
نمودار ۴-۱. توزیع افراد بر حسب جنسیت ۶۱
شناسایی و اولویت بندی موانع حمایتمالی از ورزش قهرمانی استان فارس
به وسیله: عباس اسدی
چکیده:
هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویتبندی موانع حمایتمالی از ورزش قهرمانی استان فارس می باشد. روش تحقیق حاضر پیمایشی و جامعه آماری این تحقیق شامل متخصصان ورزشی (اساتید مدیریت ورزشی دانشگاه‌ها)، متخصصان بازاریابی ورزشی و شرکت‌ها و مدیر عامل‌های باشگاه‌های ورزشی می‌باشند. که بر این اساس تعداد ۶۲ نفر به صورت انتخاب در دسترس به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه استاندارد عسکریان و آزادان (۱۳۹۱) بود که روایی و پایایی آن بر اساس روش های معتبر مورد تایید قرار گرفت. داده های تحقیق با بهره گرفتن از آزمون رتبه بندی فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که مانع فقدان جنبه های تکنیکی در باشگاه ها با میانگین رتبه ۶۱/۴ مهمترین مانع می‌باشد و مانع ساختاری- مدیریتی با میانگین رتبه ۱۴/۳ کم اهمیت‌ترین مانع در بین موانع در جذب حامیان مالی در ورزش قهرمانی استان فارس می باشد.
کلمات کلیدی: ورزش قهرمانی، حمایت مالی، فارس
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه
صنعت ورزش به سرعت جهانی گشته، قلمرو آن همهجا را تسخیر کرده و در سراسر دنیا ریشه دوانیده است، تا میلیاردها انسان از آن بهرهمند شوند. صنعت ورزش با در اختیار داشتن عامل محرکی همچون مسابقات بزرگ ورزشی، امکان بهرهگیری از فرصتهای تبلیغاتی و رسانه ها را فراهم نموده است؛ که این موضوع خود موجب ایجاد بستر لازم برای تعامل مابین صنعت، تجارت و ورزش گردیده است (آندروف و همکاران،۱۳۸۰). در سطح بین المللی، ورزش ششمین رتبه را دربین صنایع عمدهی مختلف را دارا است (آزادان،۱۳۹۱). صنعت ورزش بخشهای نظیر کالاهای ورزشی، بازاریابی، سرپرستی ، اجرا وحمایت مال، ورزش حرفهای، پوشاک ورزشی، رسانه های ورزشی و ورزشهای تفریحی را در بر میگیرد و هر ساله در حال رشد است (احسانی،۱۳۸۷). اقتصاد ورزشی حیطه گستردهای است که با دیگر بخشهای اقتصادی رابطهای تنگاتنگ دارد. ضرورت جهانی شدن ورزش که از دههی ۱۹۸۰ شروع شد، موجب تغییر نقش ورزش در جامعه شد و فرصتهای درآمدزایی بسیاری را برای افراد، مؤسسات و رسانه های مختلف ایجاد کرد (الهی،۱۳۸۷). افزایش فعالیت در عرصهی تربیتبدنی و ورزش موجب افزایش تقاضای کالا وخدمات مختلف میشود. این مجموعه فعالیتها موجب پیدایش صنعت ورزش میشود (عسکریان،۱۳۸۳). یکی از راه های تأمین بودجهی کافی جهت انجام فعالیتهای ورزشی به ویژه فعالیتهای قهرمانی، جذب سرمایه‌گذاری شرکتها وکارخانجات خصوصی در صنعت ورزش است (کاظم،۱۳۸۱). حمایتمالی ورزشی یکی از مهمترین منابع درآمدی در ورزش امروزی است (سید عامری، ۱۳۸۸). مفهوم حمایت مالی از ورزش یک پدیده جدید به شمار نمیرود. کشاک به نقل از گراتون و تیلور^[۱] (۱۹۸۵). بیان میدارد که شروع حمایت مالی از ورزش به سال ۱۸۵۰ میلادی باز میگردد که در آن یک شرکت استرالیایی به عنوان حامی مالی مسابقات کریکت انگلستان درآمد و از این طریق سود زیادی را عاید خود و برگزار کنندگان مسابقه مذکور کرد(کشاک،^[۲]۲۰۰۴). حمایت از یک ورزش، سازمان ورزشی یا رویداد توسط یک شخص یا شرکت برای کسب منافع یا سود دو جانبه برای هر دو طرف قرارداد (کشاک،۲۰۰۴). تا به حال چه در ورزش و چه در دیگر زمینه ها، از حمایت تعریف جامع و مختصی نشده است. اما حمایت مالی به عنوان تدارک کمکهای مالی و مادی به یک فعالیت به وسیلهی یک سازمان تجاری با هدف کسب اهداف تجاری تعریف میشود(جماعت،۱۳۸۶).

شانک^[۳] حمایت مالی ورزشی را به صورت زیر بیان میکند سرمایهگذاری در موجودیت ورزش (ورزشکار،تیم،لیگ، یا برنامهی ورزشی) برای حمایت از اهداف کلی سازمانی، تجاری و یا استراتژیهای پیشرفته (شانک،۱۹۵۱). گراتون^[۴](۱۹۸۵). حمایت مالی ورزشی را حمایت از یک ورزش، رویداد ورزشی، سازمان ورزشی یا رقابت توسط یک شخص یا شرکت برای کسب منافع یا سود دوجانبه برای هر دو طرف قرارداد، میداند. امروزه شرکتهای تجاری و صاحبان صنایع مختلف دریافتهاند که، حمایت مالی میتواند به منزله یک ابزار تبلیغاتی قدرتمند برای آنها عمل کند. در واقع یکی از مهمترین و موثرترین عناصری که موجب پیوند رویدادهای ورزشی و اقتصاد شده است، موضوع حمایت مالی ورزشی به عنوان یک روش تبلیغاتی برای شرکتهای حامی است (بلوریان،۱۳۸۷). اهمیت حامیان مالی در درآمد زایی بخش ورزش دنیا بعد از امتیاز پخش زندهی تلویزیونی قرار دارد که ارزش آن در المپیک برای شرکتها مانند شرکت‌های مک دونالد، کداک، ویزا، آدیداس وکوکاکولا بیش از ۱۷۰ میلیون دلار بوده است (کاظمی،۱۳۸۶). بنابراین با توجه به اینکه حمایت مالی یکی از زیر مجموعه های بخش بازاریابی است و مسئولین ورزش برای به ثمر بخشیدن و به نتیجه رسیدن اهداف خود در بحث ورزش قهرمانی باید زمینه را برای ورود حامیان در ورزش فراهم کنند. یکی از اولین نیازها جهت ورود حامیان به ورزش شناختن عواملی است که مانع از حمایت مالی در ورزش میشود. از آنجا که جذب حامیان مالی برای ورزش استان فارس نیاز به بررسیهای دقیق و کارشناسانه دارد، لذا محقق برآن است تا با بررسی وتحلیل ورزش این استان موانع حمایت مالی در این حوزه را شناسایی و اولویتبندی کند، و بتواندگامی هر چند کوچک در راه گسترش بیشتر ورزش استان فارس بر دارد.
۱-۲ بیان مساله
در ابتدای هزاره سوم، جهان ورزش دوران جدید و تازه ای را تجربه می کند. افزایش فعالیت در عرصه تربیت بدنی و ورزش موجب افزایش تقاضا برای کالا و خدمات مختلف شده است. این فعالیت ها به پیدایش صنعت ورزش منجر شده است. برای موفقیت در این صنعت، به کارگیری بازاریابی ورزشی امری ضروری است(پیتس و استولار، ۲۰۰۲).
حمایت مالی از عناصر ارتباطات بازاریابی است که می تواند در موقعیت های معین، در کنار عناصر دیگر مانند تبلیغات، ارتقای فروش، به عنوان انتخابی سودمند، ابزار لازم ، فروش شخصی، روابط عمومی و بازاریابی مستقیم را برای تحقق اهداف خاص شرکت ها تأمین کند و باعث موفقیت بازاریابان در محیطی آشفته شود(سگون و اورلی^[۵]،۲۰۰۸). امروزه ورزش از طریق به کارگیری دانش بازاریابی به صنعتی تبدیل شده است که حمایت ورزشی از ابزارهای اصلی آن به شمار می رود. موفقیت حمایت ورزشی لازمه تصمیم گیری صحیح و اصولی است که در نظر داشتن عوامل مختلف تاثیرگذار بر آن، هدایت بهتر فعالیت های حمایتی را میسر می کند. در حوزه مدیریت، حمایت ورزشی به عواملی مانند اهداف حمایت ورزشی، ملاک های انتخاب رشته ورزشی، آمیخته ارتباطات بازاریابی و ارزیابی حمایت ورزشی می پردازد که از فاکتورهای مهم در فرایند تصمیم گیری حمایت ورزشی محسوب می شوند و به صورت فرایند انجام می شوند(حسینی و همکاران،۱۳۹۱). حمایت مالی از ورزش از تکنیکهای ارتباط جهانی است که هدفش سرمایه گذاری در فعالیت های ورزشی، افراد و رویدادها برای بهره برداری بالقوه از مسائل تجاری مربوط به ورزش، ترغیب تماشاچیان در ورزشگاه و تماشاچیان تلویزیونی و ایجاد ارتباط بین حمایت شونده رویداد، تیم ورزشی یا ورزشکار و حمایت کننده است(رهام و همکاران، ۱۳۹۰).
یکی از راه های تامین بودجه کافی جهت انجام فعالیت های ورزشی به ویژه فعالیت های قهرمانی، جذب شرکت ها و سازمان ها جهت حمایت مالی می باشد. امروزه شرکت ها حمایت مالی را به عنوان یکی از ابزارهای ارتباطی محسوب می کنند و تمایل دارند از این طریق آگاهی از خدمات شرکت را افزایش دهند(احسانی و همکاران،۱۳۸۷). سرمایه گذاری جهانی در حمایت مالی، روندی رو به رشد داشته و از حدود ۵۰۰ میلیون دلار در سال ۱۹۸۲(کلاه^[۶]،۲۰۰۳)، به ۱۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۹ رسیده (شانک،۲۰۰۹) و بیش از ۷۰ درصد مبالغ سرمایه گذاری شده برای حمایت مالی، در حوزه ورزش و رویدادهای ورزشی بوده است(کرمپتون،۲۰۰۴).
پدیده حمایت ورزشی در دهه اخیر رواج یافته است. مثلا محققانی مانند ایزدی (۱۳۸۳)، آقازاده و همکاران (۱۳۸۷)، الهی (۱۳۸۷)، الهی و همکاران (۱۳۸۸)، عامری و همکاران(۱۳۸۸)، بنار و همکاران (۱۳۹۱)، رهام و همکاران (۱۳۹۰)، نافر و بوهلر (۲۰۱۰)؛ بیشتر به بررسی عوامل و موانع موثر بر جذب حامیان مالی در ورزش پرداخته اند اما توافق کامل و جامعی در زمینه معیارهای انتخاب حامیان مالی در ورزش وجود ندارد و این موضوع به مطالعات و تحقیقات بیشتری نیاز دارد. گذشته از عدم اتفاق نظر کلی در حوزه موانع جذب حامیان مالی، تحقیقی در کشور بر روی موانع جذب حامیان مالی در ورزش استان فارس انجام نگرفته است. با توجه به اینکه در حال حاضر ورزش استان فارس نه تنها رو به پیشرفت نیست بلکه پسرفت های نیز داشته است که حذف اکثریت تیم های حرفه ای استان فارس از مسابقات ورزشی در سطح اول کشور گویایی این قضیه می باشد. با بررسی علل ناکامی این تیم ها مشخص می شود که تمامی این تیم ها از لحاظ مالی دچار مشکلاتی بوده اند که با برنامه ریزی مناسب در حوزه حامیان مالی می شود این مشکلات را کاهش داد. با توجه به موارد ذکر شده، وجود شکاف تحقیقاتی در این حوزه به خوبی درک می شود. لذا تحقیق حاضر با هدف بررسی و تحلیل موانع جذب حامیان مالی در استان فارس طراحی و اجرا گردید.
۱-۳ اهمیت و ضرورت اجرای تحقیق
از سال ۱۹۵۰ و بهرهگیری ورزش از رسانه های جمعی به ویژه تلویزیون سبب استقبال بیسابقه جامعه از ورزش شد درنتیجه ورزش به عنوان کسب وکار بخشی ازجامعه رواج یافت کسب وکار ورزش نیازمند به مجموعهای از ملازمات سازمانی، حقوقی، اجرایی و مالی بود در برخی از جوامع این ملازمات فراهم شد و ورزش به یک صنعت مبدل شد. از این رو سهم ورزش در برخی از ملل به حدود ۲ تا ۳ درصد تولید ناخالص ملی رسید این دستاوردها سبب شده که برخی کشورها به توسعه ورزش از منظر توسعه یک صنعت مینگرند و از آن به عنوان وسیلهای برای رونق اقتصادی امید دارند (جماعت،۱۳۹۰).
همچنین فاکتورهایی که در رشد و توسعهی ورزش اثرگذار و لزوم تحقیق در زمینه حمایت مالی ورزشی را روشن میسازند،عبارتند از: افزایش تعداد وقایع ورزشی، رشد و توسعهی اوقات فراغت، افزایش امکانات، وقایع و شرکت کنندگان ورزشی، شناسایی ورزش به عنوان یک عامل سلامتی، افزایش حجم رسانه ها، رشد بازاریابی درصنعت ورزش، افزایش وگسترش کالاها وخدمات ورزشی برای گستره متنوعی ازتقسیمات بازار، رشد فرصتهای سودآور خلق شده به وسیلهی ورزش، رشد تکنولوژی خدمات، کالاها و تمرینات ورزشی، افزایش حمایت مالی وسرمایه گذاری ورزشی از بین ارتباطات تجارت عمومی، جهانی شدن ورزش و افزایش در اندازهی بازارهای جهانی ورزش.
موضوع حمایت در ورزش مسأله‌‌ای است که در تمام دنیا با جدیّت دنبال می‌شود؛ چرا که در صورت نبود حامیان مالی ورزش بسیاری امتیازاتش را از دست می‌دهد. اما متأسفانه در کشور ما فرهنگ بازاریابی و بحث حامیان مالی در ابتدایی‌ترین مراحل خود قرار دارد و به دلیل ناآشنایی مدیران با این مقوله، هنوز زیر ساخت‌های لازم برای این‌کار شکل نگرفته، محیط حقوقی آن فراهم نشده و آیین نامه‌ها و فرم‌های قرارداد تدوین نشده و در یک کلام هیچ کار اساسی‌ای صورت نگرفته است (فاعد، ۲۰۰۶). دردهههای اخیر اغلب دولتها با توجه به کسری بودجه و بحرانهای مالی، اقدام به واگذاری بخشهای دولتی به بخشهای خصوصی کردهاند. درکشور ایران نیز طبق اصل ۴۴ قانون اساسی و برنامه چهارم توسعه دولت موظف است که بخشهای خود را به بخشهای خصوصی واگذار کند. بخشها و باشگاههای دولتی نیز از این امر مستثنی نیستند و لازم است که باشگاههای ورزشی تحت حمایت بخش خصوصی قرار گیرند. بنابراین باشگاهها و سازمانهای ورزشی با توجه به این مساله که یکی از راه های تامین بودجه کافی جهت انجام فعالیتهای ورزشی جذب شرکتها و سازمانها جهت حمایت مالی است، باید بازاریابی و در نهایت جذب حامیان مالی را جزء وظایف مهم خود قرار دهند (جماعت، ۱۳۹۰). ادامه حیات باشگاهها و تیمهای معتبر در شرایط کنونی بدون پشتوانه مالی و اقتصادی امکان پذیر نیست. زیرا ورزش نیز مانند هر پروژه ملی دیگر جهت رسیدن به اهداف برنامه ریزی شده خود نیاز به منابع مالی دارد. گرچه این منابع مالی درحال حاضر از روش های مختلف نظیر تخصیص اعتبارات دولت درقالب بودجههای مختلف تهیّه میشود، اما این میزان بودجه درمقایسه با سایر فعالیتهای دولتی درصد بسیار ناچیزی از منابع دولتی را به خود اختصاص میدهد (معماری،۱۳۸۶). بنابراین سازمانهای مختلف که مسئولیت امر ورزش کشور را برعهده دارند قادر نخواهند بود با اتّکا به بودجه دولتی نیازهای خود را تامین نمایند و از طرفی با توجه به تاکید دولت مبنی بر خصوصی سازی در برنامه چهارم توسعه، تمامی باشگاهها برای بقاء چارهای جزء ایجاد درآمد ندارند (محرم زاده ،۱۳۸۵).
در سال های گذشته تیم های حرفه ای استان فارس از لحاظ بحث های مالی مشکلاتی را داشته اند. این در حالی است که با جذب حامیان مالی می توان این مشکلات را کاهش داد. جذب حامیان مالی در ورزش استان فارس ضروری می باشد. در حال حاضر میزان حضور حامیان مالی در سطح اول استان فارس بسیار ناچیز می باشد. به نظر می رسد جهت حضور حامیان مالی در ورزش فارس موانعی اساسی وجود دارد. لذا با توجه به وجود این موانع در حمایت مالی در ورزش فارس جا دارد که این عوامل شناسایی و اولویتبندی شود تا مسئولین بتوانند با برنامه ریزی این موانع را مرتفع کنند.
۱-۴ اهداف تحقیق
۱-۴-۱ هدف کلی
هدف کلی تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی موانع حمایت مالی از ورزش قهرمانی استان فارس می باشد.
۱-۴-۲ اهداف اختصاصی

1. 1. اولویت بندی موانع حمایت مالی در ورزش قهرمانی استان فارس

1. 1. اولویت بندی موانع ساختاری-مدیریتی در حمایت مالی در ورزش قهرمانی استان فارس

1. 1. اولویت بندی موانع عدم توفیق اسپانسرها در فرایند حمایت مالی در حمایت مالی در ورزش قهرمانی استان فارس

1. 1. اولویت بندی موانع عدم استفاده از اصول بازاریابی در حمایت مالی در ورزش قهرمانی استان فارس

1. 1. اولویت بندی موانع سطح پایین حرفه ای ورزش استان فارس در حمایت مالی در ورزش قهرمانی استان فارس

1. 1. اولویت بندی موانع مشکلات حقوقی و رسانه ای در حمایت مالی در ورزش قهرمانی استان فارس

1. اولویت بندی موانع فقدان جنبه های تکنیکی در باشگاه ها در حمایت مالی در ورزش قهرمانی استان فارس