در ادامه مراحل سلوک از دیدگاه اسلام وقرآن با دیدگاه عرفا مقایسه گردید.این مراحل، ضمن این که شباهتهایی با هم دارند در مواردی نیز با هم متفاوت هستند. به عنوان مثال، در تعالیم اسلامی بلا و سختی ها از جانب خدا می رسد و موجب تصفیهی روح انسان میگردد اما عرفا معتقد به تحمل ریاضت با گسستن از مادیات و دوری از تعلقات دنیوی هستند که به اختیار عارف سالک انجام می گردد و موجب بروز کرامات در عارف میشود.
همچنین در تعالیم اسلامی با تأسی به روش ائمهی اطهار طی سلوک میکنند اما عارفان معتقدند که باید برای طی این مسیر دست ارادت به پیر و مرشدی بدهند که این مسیر را پیموده است و آداب خاص آن را میداند.

از طرفی در اسلام برای جلب رضای حق باید به دستگیری و راهنمایی مردم اهمیت داد و این مستلزم حضور در اجتماع و معاشرت با مردم است. در صورتی که در عرفان به عزلت و گوشهگیری تأکید شدهاست.
البته لازم به ذکر است که بین این دو دیدگاه شباهتهایی هم وجود دارد؛ از جمله تأکید به مراقبت نفس از گناه و جلب رضای حق وتلاش برای وصول به قرب الهی.
در مورد موانع سلوک ضمن مقایسه ادعیه شیعه ومناجات های شاعران به این نتیجه رسیدیم که :
در ادعیه شیعه به تفصیل از موانع سیر و سلوک و خطرها و آفتهای این راه سخن گفته اند و از طولانی بودن و سختی راه شکوه ها و شکایتها کرده و به خداوند متعال پناه برده اند.
ایشان در دعاهای خویش ضمن نام بردن آفت های اصلی یعنی شیطان، نفس، خلق، دنیا، عاملها و خطرهای دیگری را برای پویندگان این راه ذکر کرده اند تا سالکینی که در مراحل بالاتری از سلوک گام برداشته اند، دچار عجب و غرور و درگیری و حتی مشغول به کارهای کم اهمیت نشوند زیرا هرچه سالک خاص تر می شود و به مقام بالاتری می رسد موانع بیشتری او را تهدید می کند.
این موانع عبارتند از:اکتساب دنیا، اهتمام به غیر حق، مشغول بودن به غیر اهم و درگیری ها و حرص و آز و غرور و تکبر و خستگی و خشونت و ریا و حسد و غفلت و منت و ترس و یأس.
در مناجاتهای شاعران به صورت جسته و گریخته به این موانع اشاراتی شده و بیشتر به صورت کلی از بسیاری جرم و گناه خویش سخن به میان آوردهاند و به رحمت و مغفرت پروردگار امید دارند. هر چند در آثار شاعران به صورت مفصل در موردسلوک وهدف و مراحل و موانع آن بحث شده است، که به صورت مختصر به آن اشاره ای گردید. امادر مناجاتهایشان به صورت کامل به آن هانپرداختهاند. چون این تحقیق مقایسه ای بین ادعیه و مناجاتهای شاعران است، می توان نتیجه گیری کرد که ادعیهی شیعه از جامعیت و نظم و انسجام بیشتری نسبت به مناجاتهای شاعران برخوردارند.
منابع
فهرست کتب
قرآن کریم.
مفاتیح الجنان
نهج البلاغه
صحیفه سجادیه
ابراهیم فر، علی اصغر، بررسی نظام تربیتی صحیفه سجادیه، (برای) مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، قم، صدا و سیماری جمهوری اسلامی ایران، مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، دفتر عقل، ۱۳۸۵٫
ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق ،معانی الاخبار(به تصحیح علی اکبر غفاری)،قم،نشر دار الکتب اسلامی،۱۳۷۲٫
احمدی بیرجندی، احمد ، مناجات و دعا در شعر فارسی ، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی،۱۳۷۱٫
اسدی گرمارودی، اسدالله ، راز و رمز نیایش، نشر سبحان، چاپ دوم، زمستان ۷۴٫
اسفندیاری، محمد؛ باقریان موحد، رضا و بابایی ، رضا، نمازیه های ماندگار، گزیده ای از مقالات دانشوران در آداب باطنی نماز، تهران، موسسه فرهنگی دین پژوهی بشرا، ۱۳۸۷٫
اسماعیل صائنی، محمد ، شرح دعای کمیل،زنجان، نیکان کتاب، ۱۳۸۹٫
اصفهانی، راغب ،ابولقاسم حسین بن محمدبن فضل،المفردات فی غریب القرآن،(ترجمه و تحقیق: دکتر سید غلامرضا خسروی حسینی)،تهران،انتشارات مرتضوی، چاپ دوم،۱۳۷۴، ج دوم.
اصفهانی، راغب ،ابولقاسم حسین بن محمدبن فضل،المفردات فی غریب القرآن،(ترجمه و تحقیق: دکتر سید غلامرضا خسروی حسینی)،تهران،انتشارات مرتضوی،چاپ دوم،۱۳۸۱، ج سوم.
افتخار، مهدی، اسماء الحسنی: شرح دعای جوشن کبیر،۲ جلد، قم،مطبوعات دینی، ۱۳۸۴٫
امامت کاشانی، سید عزیز اله ، معراج‌الذاکرین(مشتمل بر اصول عقاید حق و معارف الهیه)،کاشان،مجمع متوسلین به آل محمد^(ص)،۱۳۷۵٫
اوسترین ولفسن،هری، فلسفه علم کلام،( ترجمه احمد آرام)، انتشارات الهدی،۱۳۶۸٫
باقر مجلسی، ملا محمد ،بحارالانوار، ج۳ ،انتشارات کتاب فروشی اسلامیه، ۱۳۵۵٫
باقری فر، علی، نیایش ضرورت زندگی برگزیده مقالات همایش«نیایش، ضرورت زندگی» ،ویراستار رضا باقریان پور، تهران، موسسه فرهنگی دین پژوهی بشرا،۱۳۸۷٫
باقریان موحد ،رضا، سفینه نیایش، برگزیده ای از نیایش های ادب فارسی (تحقیق و تدوین رضا باقریان موحد، احمد عزتی پرور زیر نظر علی باقری فر) ،تهران، موسسه فرهنگی دین پژوهی بشرا ۱۳۸۷٫
باقریان موحد، رضا، کتاب نیایش۱، برگزیده ای از نیایش های ادبی و فرهنگها، (زیر نظر علی باقری فر)،تهران، موسسه فرهنگی دین پژوهی بشرا،۱۳۸۷٫
باقریان موحد، رضا، نیایش از نگاه اندیشمندان، تهران، موسسه فرهنگی دین پژوهی بشرا، ۱۳۸۷٫
بحر العلوم، سید محمد مهدی،رساله سیر و سلوک منسوب به بحر العلوم، مقدمه وشرح علامه سید محمد حسین حسینی طهرانی،تهران،چاپ دوم، انتشارات حکمت، پائیز ۱۳۷۰٫
برومر،وینسنت، هنگام نیایش چه می کنیم: در باب نیایش و سرشت ایمان، ترجمه اشکان بحرانی؛ مسعود رهبری، مقدمه، ویرایش و تعلیقات قاسم کاکاتی،تهران، انتشارات هرمس،۱۳۹۲٫
بلخی، جلال الدین محمد ،مثنوی معنوی(براساس نسخه قونین) ،تصحیح و پیشگفتار عبدالکریم سروش، تهران،شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۷۵٫
بهرام پور، ابوالفضل ،تفسیر عرفانی مناجات تابئین ، سلسله درسهای آموزش شرح مناجات خمس عشره،انتشارات هجرت، چاپ سوم،۱۳۸۱٫
بیانی، علیقلی، منطق عشق عرفانی، شرکت سهامی انتشار، چاپ سوم، پاییز ۱۳۷۰٫
پاندر، کاترین، قدرت دعا: روش های ساده دعا کردن که می توانند نتایج پویایی برایتان به بار آورند،جلد ۱ و۲، برگردان مینا اعظامی ،تهران، میترا، صورتگر،۱۳۸۴، چاپ هفتم،۱۳۸۷٫
پورسید آقایی، مسعود ، دین و نظام سازی در نگاه استاد علی صفایی حائری، قم، لیله القدر،۱۳۸۹٫
تحریری، محمد باقر، شرحی بر مناجات تابئین، انتشارات حر.
تشکر، احمد، استجابت دعا (شرایط و موانع)،قم ، موسسه بوستان کتاب، چاپ اول،۱۳۹۰٫
تمیمى آمدى، عبدالواحد ، غرر الحکم و درر الکلم (ترجمه هاشم رسولی)،تهران،دفتر نشر فرهنگ اسلامی،۱۳۷۸٫
تهرانی، مجتبی ، درآمدی بر سیر و سلوک،تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۶٫
جوادی آملی، عبد الله ، تفسیر تسنیم، جلد۸ ،قم، مرکز نشر اسراء، ۱۳۸۵٫
حر عاملی ،شیخ محمد بن حسین ،وسائل‌الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، تصحیح شیخ عبد الرحیم ربانی شیرازی، تهران ،انتشارات مکتب اسلامی، ۱۳۸۸٫
حسینی تهرانی،محمد حسین، رساله لب الالباب،در سیر و سلوک اولی الالباب،ضمیمه مصاحبات علامه سید محمد حسین،به کوشش سید هادی خسرو شاهی ، قم ،موسسه بوستان کتاب، ۱۳۸۹٫
خدامیان آرای، مهدی، با من تماس بگیرید، قم، اندیشه سبز، چاپ سوم ،۱۳۹۰٫
خزائلی، محمد، شرح گلستان، چاپخانه علمی، چاپ هشتم، ۱۳۶۸٫
خزائلی، محمدعلی، شرح و تفسیر دعای ابوحمزه ثمالی(موضوعی، قرآنی، روایی، اخلاقی، عرفانی، تربیتی)، در محضر استاد آیت الله حاج شیخ عباس ایزدی ، قم ، ابتکار دانش،۱۳۷۸٫
داودی، حسین، نجوای قلم(درآمدی بر پیشینه مناجات منثور فارسی)،تهران،امیرکبیر، ۱۳۸۰ ،چاپ اول۱۳۸۰٫

۶۵
فصل پنجم ژئوشیمی
MgO عاملی مهم از فازهای جامد در تعادل با مذاب های مافیک است و تغییرات زیادی را در نتیجه ی تجزیه فازهای منیزیمی در هنگام ذوب بخشی یا جدا شدن آن ها هنگام تبلور جز به جز نشان می دهد .
استفاده از MgO ، بر این اصل استوار است که در اکثر سیستم های طبیعی آذرین ، بخش جامد و در حال تبلور ماگما ، از بخش مایع و مذاب آن MgOبیشتری دارد.بلعکس در اثر ذوب مواد گوشته ای یا پوسته زیرین ، MgO در بخش جامد دیرگداز ، بیش از میزان MgO در بخش جامد ذوب شده توده می باشد (کاکس و همکاران ۱۹۷۹) ، یا به عبارت دیگر منیزیم عنصری سازگار می باشد .لذا در نمونه های مورد مطالعه از MgO به عنوان شاخص تفریق استفاده شده و در زیر به بررسی روند تغییرات عناصر اصلی و فرعی در مقابل MgO به عنوان شاخص تفریق خواهیم پرداخت .
۱-۴-۵ روند تغییرات عناصراصلی در برابرMgO
_۲SiO
از تغییرات _۲SiO نسبت به MgO به عنوان شاخص تفریق استفاده می شود . عنصر منیزیم در کانی های فرو منیزین می توان جانشین آهن ونیکل شود .همانگونه که در شکل (۵-۷) مشاهده می شود سیلیس و منیزیم دارای رابطه معکوس می باشند یعنی با پیشرفت فرایند تفریق شاهدافزایش مقدار _۲SiOو مقدار MgO در نمونه های مورد مطالعه کاهش می یابد .
_۲TiO
تغییرات _۲TiOنسبت به MgO نشان می دهد که عنصر تیتانیوم به علت نزدیک بودن شعاع یونی با منیزیم و آهن می تواند جانشین آن ها گردد . همچنین با عدد کئوردینانس۶ می تواند جایگزین آلومینیوم گردد و در کانی های پیروکسن ، هورنبلند و بیوتیت حضور یابد . اما قسمت عمده آن در کانی های اوپک سنگ های آتش فشانی (ایلمنیت و لوکوکسن ) مصرف می شود همانطور که مشاهده می شود با افزایش منیزیم مقدار تیتان افزایش می یابد(شکل ۵-۷).
۶۶
فصل پنجم ژئوشیمی
_۳O₂Al
نمودار تغییرات_۳O₂Alسبت به MgO به عنوان شاخص تفریق ، روند منفی نشان می دهند . به صورتی که در نمونه های مورد مطالعه مقدار_۳O₂Al با افزایش میزان MgO کاسته می شود.
_۳O₂Fe
به طور کلی آهن در سنگ های آذرین بصورت کانی های سیلیکاته فرو منیزین یافت می شود ،ولی با افزایش فوگاسیته اکسیژن می تواند بجای تشکیل سیلیکات های آهن موجب پدید آمدن اکسیدهایی همچون هماتیت ، مگنتیت وحتی ایلمنیت شود . در برخی موارد فراوانی اکسیدهای آهن می تواند نشانگر بالا بودن فوگاسیته اکسیژن باشد .چنانچه در جریان جایگزینی ماگما ، به نحوی مواد فرار به ویژه O₂H از محیط های اطراف جذب و وارد سیستم ماگمایی شوند ، میزان O₂H افزایش یافته و فوگاسیته اکسیژن نیز می تواند زیاد شود (هال^۱ ، ۱۹۶۸) . بدین ترتیب آهن موجود در محیط مذاب به صورت اکسید در آمده و در ساختن کانی های سیلیکاته شرکت نخواهد کرد.با افزایش منیزیم مقدار آهن افزایش می یابد (شکل ۵-۷).
O₂K
پتاسیم به خاطر شعاع یونی زیاد قادر به شرکت در ساختمان کانی های مراحل اولیه تفریق نیست و در حقیقت به عنوان یک عنصر ناسازگار عمل می کند. به همین دلیل تجمع آن مربوط به مراحل پایانی تفریق و در فلدسپات آلکالن و کانی های تأخیری پتاسیم دار می باشد.علیرغم کاهش نسبی O₂K نسبت به MgO به عنوان شاخص تفریق، روند پراکنده را در این نمودارشاهد هستیم(شکل ۵-۷) که با توجه به مطالعات پتروگرافی می تواند به علت دگرسانی در این سنگ ها باشد.
O₂Na
در نمونه های ناحیه مورد مطالعه با افزایش مقدار MgO مقدار O₂Na روند تقریبأ ثابت وتا حدودی پراکنده نشان می دهد (شکل ۵-۷)و نشانگر همبستگی منفی این عناصر با منیزیم می باشد .
CaO
اصولأ بالا بودن کلسیم در نمونه های مورد مطالعه را می توان به پرشدن این سنگ ها توسط کربنات و همچنین پلاژیوکلازهای کلسیک مربوط دانست،در نمودار میزان کلسیم با میزان منیزیم رابطه خاصی را نشان نمی دهد(شکل ۵-۷).
۱- Hall
۶۷
فصل پنجم ژئوشیمی
MnO
منگنز در ماگما می تواند به صورت یون حضور یابد و در این شکل انتظار میرود که به جای آهن دوظرفیتی و کلسیم بنشیند اما چون منگنز نسبت به کلسیم الکترونگاتیوتر است، احتمالأ به همین علت است که به ندرت جانشین این عنصر می گردد. منگنز در پلاژیوکلازهای کلسیم دار دیده نمی شود اما در هیپرستن و الیوین وجود دارد این عنصر همچنین در سنگ های آذرین جانشین آهن فرو می شود(معین وزیری و احمدی،۱۳۷۷).نمودار تغییرات MnO به عنوان شاخص تفریق ،روند افزایشی را نشان می دهد(شکل ۵-۷).
شکل۵- ۷:نمودار تغییرات عناصر اصلی در برابر MgO
۶۸
فصل پنجم ژئوشیمی
۲-۴-۵ ) روند تغییرات عناصر کمیاب در برابرMgO
Sr
استرانسیم یک عنصر ناسازگار بوده و می تواند به جای کلسیم یا پتاسیم قرار گیرد. در سنگ های آذرین ، بیشتر در پلاژیوکلاز و آلکالی فلدسپات ها متمرکز می شود و غلظت آن در این کانی ها با پیشرفت تبلور افزایش می یابد.نمودار Sr در برابر MgO به عنوان شاخص تفریق روندی مثبت ولی پراکنده نشان می- دهد(شکل ۵-۸). با توجه به این که Sr عنصری به شدت متحرک است بالا رفتن استرانسیم در نمونه ها را می توان با دگرسانی توجیه نمود (هومفریزر و تامسون^۱۱۹۷۸وموتی^۲۱۹۸۳ و سیفرید۱۹۸۷ ^۳ و هارپر ^۴و همکاران ۱۹۸۸ و هارپر ۱۹۹۵ ) یا همچنین آلودگی پوسته ای در هنگام بالا آمدن ماگما می تواند بر مقدارتغییر Sr سنگ ها تأثیر گذار باشد .
Rb
روبیدیم هیچ کانی مستقلی تشکیل نمی دهد و همواره در کانی های پتاسیم دار نظیر مسکوویت ، بیوتیت و فلدسپات پتاسیک تجمع می یابد و عنصری ناسازگار می باشد و با افزایش تبلور بر تمرکز Rb در ماگمای باقیمانده افزوده می شود ( میسون و مور^۵۱۹۸۲). نمودار Rb در برابر MgO به عنوان شاخص تفریق ،روند منفی را نشان می دهد(شکل ۵-۸).
Zr
زیرکنیم دارای بارالکتریکی بالا و بزرگی شعاع یونی آن ( A 0/79) می باشد و عنصر ناسازگار کم تحرک(HFS) به حساب می آید. از آنجا که این عنصر بسیار ناسازگار می باشد وارد کانی های سنگ ساز رایج نمی گرددو در کانی مستقل زیرکن حضور مییابد. زیرکنیم زوج عنصری هافنیم بوده و می- توانندجایگزین هم دیگر شوند
Humphris and Thompson -۱
Mottl -۲
Seyfrid -۳
Harper -۴
Mason-۵
۶۹
فصل پنجم ژئوشیمی
زیرکنیم در محصولات نهایی تفریق ماگمایی به وفور یافت می شود و دلیل این امر این است که غلظت اولیهZr در ماگما کمتر از مقدار مورد نیاز برای اشباع شدن زیرکنیم است(میسون و مور ،۱۹۸۲).

همچنینZr می تواند جانشینTi در کانی های فرعی از قبیل اسفن و روتیل گردد و بعلاوهTi را در جانشینی به جای^۲+ Fe همراهی می کند. این عنصر در پیروکسن ، مگنتیت و اسپینل نیز می تواندجایگزین گردد.همانگونه که در نمودار تفریقZr در مقابل MgO مشاهده می شود،این دو عنصر با هم همبستگی خاصی را نشان نمی دهند (شکل ۵-۸).
شکل۵- ۸:نمودارتغییرات عناصر کمیاب در برابر MgO

بدیهی است که L=0 لایه ورودی را نمایش می دهد . اگر لایه L ام دارای N تا گره باشد ، آنگاه آن را به صورت (L ) N نمایش می دهیم. حال خروجی I امین گره لایه ام را به صورت  نمایش داده که (L ) Nو….و۲و۱=I می باشد . این خروجی با عبور از تابع f که به صورت  می باشد. حاصل شده است . به این نحوه نمایش در شکل ( الف -۹) دقت کنید . فرض براین است که اتصالات گرها به طور متوالی بوده واز لایه ای به لایه های بعدی پرشی وجود ندارد .

می دانیم که خروجی یک گره به سیگنالهای وارده شده به آن گره ومجموعه پارامترهایش وتابع فعالیت آن بستگی دارد . لذا :
( الف ـ ۱۴)

در این فرمولα وβ وγ و…به صورت پارامترهای وابسته به این گره هستند. حال فرض می کنیم که مجموعه داده های تنظیمی دارای P تا ورودی است . هدف این الگوریتم به حداقل رساندن مقدار خطا (یعنی جمع مربع خطاها) می باشد . این خطا با مقایسه خروجی مدل با خروجی واقعی محاسبه می شود . یعنی
( الف ـ ۱۵)
(  =
در فرمول ( الف- ۱۵) بردار خروجی مورد انتظار به k امین قطعه از p امین بردار ورودی است . (البته P ≤ (۱≤ P بدیهی است وقتی که  E برابر صفر باشد ، شبکه توانسته است خروجی خود را دقیقاً برابر با خروجی مورد انتظار تولید نماید. ضمناً هدف اصلی کاستن از میزان خطای کلی E می باشد که به صورت زیر تعریف میشود .
( الف ـ ۱۶)
= E
یادآور می شود که نحوه محاسبه  E منحصر بفرد نبوده وصرفاً به عنوان یک نمونه در اینجا بیان شده است ، واستفاده از روش های دیگر براساس نوع کاربرد شبکه مشخص می شود . اما آنچه مسلم است. این است  E که به خروجی گرهها بستگی دارد . حال برای بهینه کردن عملکرد شبکه، یعنی مینیمم کردن مقدار خطا ، می بایستی بردار مشتق خطا را محاسبه کنیم قبلاً متذکر می شویم که :

علامت⇨ برای نشان رابطه علل استفاده شده است همانگونه که مشاهده می شود یک تغییر جزیی در پارامتر α سبب تغییر در گره ای که شامل پارامترα هست ، گردیده ، و این باعث تاثیر در خروجی لایه نهایی ومقدار خطای کلی می شود .بنابراین مفهوم اساسی در محاسبه مشتق پارامترها درقالب مشتق اطلاعات، از لایه آخر شوع شده و به صورت معکوس (back ward) تا لایه ورودی ادامه می یابد. برای ساده شدن بحث، سیگنال خطا را به صورت  در نظر می گیریم، که به عنوان مشتق مقدارخطای  E نسبت به خروجی گره ام در لایه I ام هست که هر دو مفهوم جهت وخلاف جهت را در خودش مستتر دارد به زبان ریاضی:
( الف ـ ۱۷)

اینگونه تعریف ، بنام مشتق جهت دار (ordered derivative) بوسیله Werbos بیان شد . به واقع تفاوت بین مشتق جهت دار ومشتق جزیی معمولی در این است که برای گره داخلی ، خروجی  که (L=L است ) مشتق جزیی (یعنی  ) برابر صفر است . زیرا  E مستقیماً به  بستگی ندارد. لیکن به طور غیر مستقیم یک تغییر در  مستقیماً در مسیر به طرف خروجی منتشر شده و بنابراین در مقدار  E تغییر ایجاد می کند. البیته سیگنال خطای  می تواند به عنوان نسبت این دو تغییر در نظر گرفته ، چون که مقدار آنها خیلی کوچک می شود .
این پروسه یادگیری بنام قانون یادگیری پس از انتشار خطا (Back Propagationm) موسوم بوده که بوسیله Rumelhart و HintonوWilliams ارائه شد. در اینجا بردار gradient به عنوان مشتق اندازه خطا نسبت به هر پارامتر تعریف می شود. بنابراین ما از قانون مشتق زنجیره ای برای یافتن بردار gradient استفاده می کنیم . حال اگر پارامتر مربوط به I امین لایه باشد، آنگاه :
(الف-۱۸)

باید توجه داشت که اگر پارامتر در بین چندین گره مختلف وجود داشته باشد ، آنگاه فرمول کلی می شود :
(الف-۱۹)

که S مجموعه همه گرههایی است که پارامتر در آنها موجود می باشد هم تابع گره برای محاسبه  است . در اینجا مشتق کلی مقادیر خطا نسبت به پارامترα از جـــمع مـقادیر خـطاها بدست می آید یعنی:
( الف ـ ۲۰)

بنابراین فرمول کلی بهنگام شدن پارامتر αعبارتست از :
( الف ـ ۲۱)

که h نرخ یادگیری است ومی توان آن را از فرمول زیر محاسبه کرد:

در این فرمول K ، بنام Step Size موسوم هست که طول هر انتقال ، در امتداد مسیر Gradient در فضای پارامتری را مشخص می کند . معمولاً با تغییرمقدارk می توان سرعت همگرایی را تنظیم کرد . در این، دو روش یادگیری برای شبکه های تطبیقی وجود دارد :
Off – Line یاBatch Learning
On – Line Learning
در روش اول فرمول بهنگام شدن پارامترα مبتنی بر معاداله ( الف -۲۰) می باشد . عمل بهنگام شدن فقط بعد از ورود همه مجموعه داده های تنظیمی آماده شده ، صورت می گیرید، یعنی بعد از Epoch یا sweep، از طرف دیگر یادگیری on-line یا یادگیری الگویی (pattern Learning) پارامترها فوراً پس از وارد شدن زوج داده تنظیمی ( ورودی ـ خروجی ) بهنگام می شوند. در این حالت از فرمول ( الف ـ ۱۸) استفاده می شود. در عمل ممکن است که هر دو روش یادگیری را با هم ترکیب نموده و پارامترها را پس از k تا داده ورودی بهنگام کرد . در این حالت P ≤ ۱≤ P هست و بعضی وقتها به آن اندازه Epoch نیز گویند.
Forecasting Indices of the Top Fifty Companies at Tehran Stock Exchange Using a Neural Network Method
Abstract
This research project was carried out with the aim of forecasting the indices of fifty top companies in Tehran Stock Exchange through using neural networks model. For the purpose of this research project, the results obtained from the desired neural network were compared against those obtained through statistical methods of ARIMA and regression in order to establish weather neural networks or other statistical methods are better means of prediction. In the end, the neural network method turned out to be meaningfully outperforming the statistical methods in question in forecasting the index intended for the purpose of the present research.
The method adopted for this research was a correlation-based comparatively quantitative one. As for the required data, they were collected through a library-based method; that is, through referring to books, articles, sources available at the library of Tehran Stock Exchange Organization, the Internet as well as the information gathered through surveying PhD and MA theses and other relevant sources.
The scope of this research in terms of place is limited to Tehran Stock Exchange Organization; and in terms of time, it covers the time span from 29 June 1991 through 30 May 2007. Topically speaking, the research is deemed to have dealt with informational efficiency of the Iranian capital market at a weak/low level.
By: Roozbeh Kasra

Islamic Azad University
Sciences & Research Campus
Forecasting Indices of the Top Fifty Companies at Tehran Stock Exchange Using a Neural Network Method
A Thesis Submitted in
Partial Fulfillment of the
Requirements for the Degree of
Master of Arts
in Accounting
at
Science & Research Campus of
Islamic Azad University-Tehran, I.R. Iran

۰٫۰۷۲

۰٫۲۵۱

خودشناسی انسجامی

جدول بالا نشان می‌دهد که سطح معناداری برای مقدار ثابت و ارتباط و شایستگی،آزادی خودمختاری و خودشناسی انسجامی کمتر از ۰٫۰۵ می‌باشد که نشان‌دهنده این است که مقدار ضریب رگرسیون برای این متغیر مخالف صفر می‌باشد. در نتیجه معادله رگرسیون به صورت زیر می‌باشد:

 اعتماد سازمانی

 = آزادی خودمختاری

 = ارتباط

 = شایستگی

 = خودشناسی انسجامی

فصل پنجم:
بحث و نتیجهگیری
۵-۱- مقدمه
دراین فصل، باتوجه به اطلاعات بهدست آمده از نمونه مورد مطالعه در فصل چهارم، به بحث و نتیجه گیری، پرداخته می‌شود. ابتدا فرضیه های تحقیق مورد تفسیر و تبیین قرار میگیرد ودر ادامه محدودیت های پژوهش مطرح می‌شود ودرنهایت پیشنهاد هایی برای پژوهشهای آینده، ارائه میگردد.
۵-۲- بحث و نتیجهگیری
نتایج تحقیق
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ارضا نیازهای بنیادین روان‌شناختی، خودشناسی انسجامی، با رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار بود. اینک فرضیه های پژوهش را موردبررسی قرار می دهیم.
لازم به ذکر است از آنجا که تاکنون در کشور تحقیقی در مورد رابطه بین ارضاء نیازهای بنیادین روانشناختی وخودشناسی انسجامی با رضایت زناشویی صورت نگرفته است پژوهشگربه ناچار یافته های پژوهشی مرتبط با متغیرهای پژوهش ذکر نموده است.
فرضیه اول:
بین ارضا نیاز بنیادین روان‌شناختی خود مختاری و رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار همبستگی مثبت دارد. نتایج جدول همبستگی نشان داد که بین ارضا نیاز بنیادین خودمختاری و رضایت زناشویی در فرهنگیان سبزوار همبستگی مثبت معنادار دارد. احساس خودمختاری یا استقلال یعنی اینکه شخص بتواند آنچه را که می خواهد بدون اینکه احساس کند تحت تأثیر دیگران است انجام دهد. در صورت ارضا نیاز بنیادین روان‌شناختی خودمختاری، افراد به‌طور ذاتی برانگیخته میشوند و رفتار و اعمال افراد به خاطر علاقه، لذت و احساس چالشی است که فعالیت خاصی ایجاد میکند (ریو، ۲۰۰۵)، بنابراین در صورت ارضا نیازهای بنیادین روان‌شناختی، افراد به فعالیت مورد نظر، به دلایل ذاتی علاقه مند شده و به علت ایجاد لذت و احساس چالش در فرد، فرد آن فعالیت را بیشتر و بهتر انجام میدهد. وقتی به‌جای کنترلکردن رفتار دیگران، از خودمختاری آن‌ها حمایت میکنیم به آن‌ها فایده میرسانیم و همچنین موجب تجربه انگیزش درونی بیشتر، ادراک شایستگی، انگیزش تسلط و هیجان مثبت در آن‌ها میشویم و ضمناً افراد یادگیری، عملکرد و پایداری بیشتری را نشان میدهند (دسی و رایان، ۱۹۸۷؛ گرولنیک^[۱۹۷] و رایان، ۱۹۸۷؛ پاتریک، اسکینر و کانل، ۱۹۹۳؛ ریو، ۲۰۰۲، گای

- پیشینه تحقیق در داخل کشور

۱-نورایی، فرهاد، ۱۳۸۷، تحقیق با عنوان: بررسی کیفیت خدمات در دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس مدل سروکوال و QFD (مطالعه موردی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی آباد کتول

اندازه گیری کیفیت در سازمان های خدماتی از قدمتی کمتر از ۲۰ سال برخوردار می باشد. این تحقیق با بهره گرفتن از مدل سروکوال، کیفیت خدمات دانشگاه آزاد اسلامی (مطالعه موردی واحد علی آباد کتول) را از پنج بعد مختلف مورد ارزیابی قرار می دهد. این پنج بعدعبارت اند از:

1. 1. وضعیت ظاهری و تسهیلات سازمان، یا ابعاد فیزیکی ۲٫ قابلیت اطمینان خدمات عرضه شده ۳٫ میزان پاسخگویی سازمان ۴٫ نحوه تضمین کیفیت خدمات ۵٫ همدلی یا درک مشتری. همچنین با بهره گرفتن از تکنیکQFD به تعیین ویژگی های خدمات بر اساس نیازمندی های مشتریان بپردازد. نوع تحقیق، کاربردی بوده و روش تحقیق از نوع تحقیق پیمایشی و توصیفی و استنباطی می باشد.جامعه مورد تحقیق دانشجویان به تعداد ۶۰۰۰ نفر بوده و نمونه ۳۶۱ نفر انتخاب گردید. با بهره گرفتن از کتب و مجلات و پرسشنامه و مصاحبه، اطلاعات لازم تهیه گردید و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات و تعیین شکاف معیارهای کیفیت خدمات از آمار توصیفی استفاده شد و وجود شکاف خدمات با بهره گرفتن از آزمون علامت نیز مورد تایید قرار گرفت و همچنین بر اساس تکنیکQFD و با بهره گرفتن از تحلیل همبستگی ویژگی های خدمات بر اساس نیازمندی های دانشجویان به دست آمد. بر اساس نتایج تحقیق که نشان دهنده شکاف در تمامی معیار های سروکوال بود به ترتیب (پایین به بالا) شکاف ها عبارت اند از: عوامل محسوس، قابلیت اعتبار، همدلی، اطمینان خاطر، پاسخگویی.

۲- هداوند، سعید، ۱۳۹۰، تحقیق به عنوان : ارزیابی کیفیت آموزشهای فنی و مهندسی بر اساس مدل مقیاس کیفیت خدمات

هدف از این پژوهش بررسی کیفیت آموزشهای مهندسی در شرکت تهران بویلر بوده است. برای این کار ابتدا بر مبنای درک و استنباط فراگیران از کیفیت خدمات آموزشی و ارائه کنندگان این دسته از خدمات، مؤلفه های استاندارد یکی از روش های اندازه گیری کیفیت خدمات (سروکوال)، مطابق با ویژگی خاص برنامه های آموزشی و وضعیت سازمان مورد بررسی، بومی و سپس، میزان درک فراگیران از کیفیت خدمات آموزشی اندازه گیری شده است.  جامعه آماری مورد مطالعه دراین پژوهش شامل مهندسانی است که در سالهای ۱۳۸۸-۱۳۸۴ تحت پوشش برنامه های آموزش مهندسی قرار داشتهاند. از آنجا که مطالعه تمام افراد جامعه آماری ممکن نبود، با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تعداد ۲۴۵ نفر از آنها انتخاب شدند و پرسشنامه های تهیه شده در اختیار آنان قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان میدهد که بین انتظارات مهندسان و عملکرد ارائه شده در ارتباط با هریک از ابعاد پنجگانه مورد مطالعه اختلاف معناداری وجود دارد که نشان دهنده نبود رضایت کامل از کیفیت برنامه های آموزشی است

۳- عنایتی نوین، علی، ۱۳۸۷، تحقیق با عنوان: ارزیابی کیفیت خدمات آموزشی دانشگاه پیام نور همدان بر اساس مدل سروکوآل

هدف اصلی این پژوهش ارزیابی کیفیت خدمات آموزشی مرکز آموزشی دانشگاه پیام نور همدان بوده است. جامعه آماری این پژوهش ۳۰۰ نفر از دانشجویان بودند که به‌صورت تصادفی از بین دانشجویان دانشگاه پیام نور واحد همدان انتخاب شدند. با بهره گرفتن از مدل سروکوال داده‌های لازم در دو زمینه ادراک و انتظار گردآوری شد. گردآوری داده‌ها با بهره گرفتن از پرسشنامه محقق ساخته باپنج عامل استخراج شده از طریق تحلیل عاملی صورت گرفت. نتایج نشان داد که ادراک دانشجویان از کیفیت خدمات آموزش ارائه شده در حد پایین و انتظاراتشان در حد بالاست و همچنین، میانگین شکاف ادراک و انتظار دانشجویان از کیفیت خدمات آموزشی در همه ابعاد مدل سروکوال منفی است و در آزمون t در سطح ۰۵/۰ معنادار است. بیشترین شکاف در بعد همدلی (۸۰۶/۲-) و بعد از آن به ترتیب در بعد اطمینان (۴۳۷/۲-)، تضمین (۳۲/۲-)، ملموسات(۲۱۷/۲-) و کمترین شکاف در بعد پاسخگویی (۰۷۲/۲-) مشاهده شد. در واقع، نتایج نشان می‌دهد که دانشجویان از کیفیت خدمات آموزشی دانشگاه پیام نور واحد همدان راضی نیستند و خدمات آموزشی ارائه شده انتظارات دانشجویان را برآورده نمی-کند.

۴- عنایتی، ترانه، ۱۳۸۹، تحقیق با عنوان: بررسی کیفیت خدمات آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مازندران بر اساس الگوی سروکوال

مواد و روش ها: این پژوهش با روش توصیفی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی استان مازندران به تعداد ۲۳۲۲ نفر بود که از میان این افراد ۳۴۱ نفر به شیوه نمونهگیری تصادفی ساده به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. گردآوری داده ها از طریق “پرسشنامه سروکوآل"(Servqual Questionnaire) که دارای ۲۶ سؤال است جمع آوری شد. اعتبار و پایایی آن بر اساس مطالعات قبلی تایید شده است. تجزیه و تحلیل استباطی داده ها از طریق آزمون تی گروه های همسان بوسیله نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ انجام شد.
یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که در بعد تضمین (با میانگین ۴۱/۴)، بعد پاسخگویی (با میانگین ۳۲/۴)، بعد همدلی (با میانگین ۳۸/۴) و بعد ملموس بودن (با میانگین ۴۷/۴) بود و انتظارات دانشجویان در سطحی بالاتر از خدمات دریافت شده بود. اما در بعد اطمینان (بامیانگین ۴۲/۴) خدمات دریافت شده در سطح انتظارات قرارداشت.
نتیجهگیری: هرچند انتظارات دانشجویان در سطحی بالاتر از خدمات دریافتی قرار داشت و دانشجویان از کیفیت خدمات دانشگاه رضایت کامل نداشتند، ولی از رضایت نسبی برخوردار بودند

۵- توفیقی، شهرام، ۱۳۸۵، تحقیق با عنوان : کیفیت خدمات آموزشی از دیدگاه دانشجویان؛ مدل سروکوال

اهداف: با بررسی شکاف بین انتظارات و ادراکات دانشجویان از خدمات آموزشی، می‌توان زمینه را برای تدوین برنامه ‌ هایی مناسب جهت بهبود کیفیت خدمات آموزشی فراهم نمود. این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت خدمات آموزشی از دیدگاه دانشجویان پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.
روش‌ها: در این مطالعه‌‌ توصیفی- تحلیلی مقطعی ۱۷۰ نفر از دانشجویان دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۱۳۸۹ با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. از پرسشنامه استاندارد سروکوال شامل دو بخش مشخصات فردی و ابعاد پنج‌گانه کیفیت خدمات آموزشی، برای جمع‌ آوری داده‌ها استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS 16 و به‌کمک آمار توصیفی و آزمون‌های کولموگروف- اسمیرنوف، T زوجی، آنالیز واریانس یکطرفه و تعقیبی توکی انجام گرفت.
یافته ‌ ها: در تمامی ابعاد کیفیت خدمات آموزشی و عبارات مربوط به سنجش آن، شکاف کیفیت وجود دا شت . بیشترین میانگین شکاف کیفیت در بعد همدلی (۵۷/۱-) و بعد از آن به ترتیب در ابعاد فیزیکی (۵۵/۱-)، پاسخ‌گویی (۴۲/۱-) و تضمین (۴۰/۱-) مشاهده شد و کمترین میانگین شکاف مربوط به بعد اطمینان (۳۱/۱-) بود. رابطه آماری معنی‌داری نیز بین شکاف کیفیت در ابعاد مختلف کیفیت خدمات آموزشی و عبارات مربوط به آن مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: انتظارات دانشجویان فراتر از درک آنها از وضعیت موجود است و در هیچ‌کدام از ابعاد خدمت، انتظارات آنها برآورده نشده است. در راستای بهبود کیفیت خدمات آموزشی، کلیه ابعاد به ویژه بعد همدلی باید در اولویت قرار گیرد

۶- نبی لو، بهرام، ۱۳۹۰، تحقیق با عنوان :مراجعه کنندگان پایگاه‌های بهداشت شهری ارومیه از کیفیت خدمات بهداشت خانواده

مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی –تحلیلی در سال ۱۳۹۰ به صورت مقطعی بر روی ۲۰۰ نفر از زنان دریافت کننده خدمات بهداشت خانواده در پایگاه‌های بهداشت شهر یا رومیه انجام گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه SERVQUAL شامل پنج بعد کیفیت خدمات بهداشت خانواده بود. تحلیل نتایج با آمار توصیفی و آزمون‌های X²، فریدمن و ویلکاکسون صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد  ۸۲٫۲ درصد پاسخگویان کیفیت کلی خدمات را متوسط و ۱۷٫۸ درصد آن ‌ها کیفیت کلی خدمات را بد توصیف کردند. مقایسه ابعاد پنج‌گانه کیفیت نشان داد تفاوت مشاهده شده بین آن‌ها معنی‌دار است و وضعیت موجود کیفیت خدمات در بعد ملموس و فیزیکی قابل قبول و در بعد پاسخگویی ضعیف بود.
بحث و نتیجه گیری: کیفیت خدمات بهداشت خانواده از نظر دریافت کنندگان خدمات کیفیت قابل قبولی نداشتند و لزوم بهبود کیفیت از جنبه‌های مختلف و به ویژه پاسخگویی ضروری به نظر می‌رسد.
۷- گیلبرت، ۲۰۰۰، دراین مقاله رضایت مشتری با توجه به کارآیی تیمی که از منظر مشتری داخلی در نظر گرفته شده اندازه گیری می شود. هم چنین بیان شده که شاخص های اعضای تیم های کاری بهتر از شاخص هایی است که مشتریان داخلی در نظر گرفته اند. سپس کارآیی عملکرد تیم با توجه به این نوع شاخص اندازه گیری شده است. در پایان به این نتیجه رسیده است که اندازه گیری رضایت مشتری داخلی یک ابزار برای اندازه گیری کارآیی واحدها است.
- پیشینه تحقیق در خارج ازکشور:
۸- جمال و ناصر(۲۰۱۳) درباره رابطه میان کیفیت خدمات و رضایت مشتریان یک اداره پاکستانی تحقیق کردند و دریافتند که این رابطه به طور کلی قوی است هر چند که میان رضایت مشتری و ابعاد ملموس خدمات رابطه ای نیافتند^[۷۶]
۹- گرونروس^[۷۷] درسال ۱۹۸۴ مشاهده کرد که ارتباطات دهان به دهان ، تاثیر ذاتی بسیاری در فراگیران بالقوه نسبت به فعالیتهای بازاریابی سنتی دارد و همچنین مشخص شد که نیاز به کیفیت خدمات ، مبتنی بر مشاهدات مصرف کنندگان است.
۱۰- در سال ۱۹۹۴ پاراسورامان و همکارانش با ز یر سؤال بردن بسیاری از مفروضات مدل های ارائه شده توسط تییز، کرونین و تیلور، مطالعات آنها را مورد نقد قرار داده و با اذعان به اینکه نگرش آنها در ذهنی سازی خدمات می تواند و بایستی مورد بازبینی قرار گیرد، دیدگاه های ارائه شده توسط تییز، کرونین و تیلور را معتبر و قابل اعتماد ندانستند که اینها خود زمینه ساز ایجاد مباحثات گسترده و جالبی در زمینه مطالعات کیفیت خدمات شد.^[۷۸] .پاراسورامان و همکارانش(۲۰۰۵) در مطالعه تجربی دیگری، ضمن بازنگری و ساختاردهی مجدد مدل سروکوال، این امکان را فراهم می کنند که این مدل علاوه بر مغایرت بین خدمات دریافتی و مطلوب، اختلافات بین خدمات دریافتی و سطح قابل قبول خدمات را مورد ارزیابی قرار دهد.
۱۱- Service quality gap and customer satisfacions of commercial bank in Malaysia (tahir & bakar)
۱۲- Service quality assessment in GREEK higher education institute (zafiropoulos&vrana)
۱۳- Education service quality of a Business school: former and current students evaluation (simic&carapic)

۲-۹- مدل مفهومی تحقیق

نیازهای فردی
ویژگی های جمعیت شناختی
تجربه قبلی
گفته های دیگران (ارتباطات)
ادراکات دانش آموزان از خدمات دریافت شده
ادراکات دانش آموزان از خدمات دریافت شده
شکاف کیفیت (E-P)
بعد قابلیت ملموسات
- تجهوز به روز ،پیشرفته و کار آمد
- جذابیت ظاهری امکانات فیزیکی
- تطابق محیط ئانشگاه با نوع خدمات ارائه شده
- آراستگی ظاهر و پاکیزگی کارکنان و امعلمان
بعد قابلیت پاسخ گویی