دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم و تحقیقات هرمزگان
پایان نامه کارشناسی ارشد (M.A)
رشته حقوق -گرایش حقوق خصوصی
موضوع :
داوری در حقوق ایران با رویکردی به مبانی فقهی آن ( فقه امامیّه و عامّه )
استاد راهنما :
دکتر محمد عالم زاده
استاد مشاور :
دکتر حمید ابهری
نگارنده :
مریم حسین پور
سال تحصیلی : ۱۳۹۲ – ۱۳۹۳
سپاسگزاری
با سپاس از زحمات بی شائبه استاد محترم جناب آقای دکترمحمد عالم زاده که بار علمی این تحقیق را مرهون راهنماییهای ارزشمند و دلگرمیهای صادقانهشان میدانم.از خداوند منان سلامتی و توفیقات روز افزون را برایشان خواستارم و با تشکر از استاد مشاور محترم جناب آقای دکتر حمید ابهری به خاطر راهنماییهای مفید و حضور گرمشان .
تقدیم به
دستهای با کرامت پدرم
و دریا دلی های مادرم
و زحمات بی دریغ همسر مهربانم
چکیده:
پیدایش داوری برای جامعه های انسانی امری ضروری و اجتناب ناپذیر است و عقل بشر ضرورت آن را به خوبی درک می کند چرا که زندگی انسان –به هر دلیلی –زندگی اجتماعی است و نیازهای گوناگون انسان در سایه اجتماع و تعاون و همکاری برآورده می شود و لازمه زندگی اجتماعی ، وجود برخوردها و اصطکاک میان منافع و خواسته های افراد جامعه و تعدی و تجاوز به حقوق یکدیگر است . که یکی از مسالمترین راه حل این مناقشات می تواند نهاد داوری باشد.
حل اختلاف از طریق داوری سابقه شرعی نیز دارد و در قرآن کریم و سنت ائمه معصومین نیز به رفع اختلافات از این طریق تصریح و تاکید شده است. جواز و نفوذ داوری که در حقوق اسلامی تحت عنوان قضاوت تحکیمی مطرح می شود در درحه اول مستند به آیه شریفه «وان خِفتم شقاقَ بینِهِما فابعَثوا حَکماً من اهله و حکما من اهلها»(نساء، ۳۵) مفاد آیه موید جواز و نفوذ داوری در اختلافات خانوادگی است که با الغای خصوصیت می توان آن را به اختلافات مشابه تسری داد. از سوی دیگر روایات متعددی در تجویز و تنفیذ داوری وجود دارد.
در این پایان نامه سعی شده به بررسی موضوعی داوری در حقوق جمهوری اسلامی ایران پرداخته شود و از منظر حقوق فقه امامیه و عامه به طور اخص مورد بررسی و تطبیق قرار گیرد. البته مواد بعدی در شرح تشریفات و شرایط داوری و چگونگی ارجاع به داوری و موارد ابطال رای داور و مسائل دیگر به صورت مبسوط توضیح داده است.
کلید واژه ها: داوری، قضاوت تحکیمی، مصادیق داوری، ضمانت اجرای داوری
فهرست
عنوان صفحه
مقدمه ۱
الف) بیان مسئله ۳
ب) ضرورت انجام تحقیق ۴
ج) اهداف تحقیق ۵
چ) سوالات تحقیق ۵
هـ) فرضیه های تحقیق ۶
د) روش تحقیق ۷
و) مرور ادبیات و سوابق مربوطه ۷
ه) ساختار تحقیق ۸
فصل اول: کلیات ۹
مفهوم، سیر تاریخی، مستندات و محاسن و معایب داوری ۱۰
مبحث اول: مفهوم داوری ۱۰
گفتار اول: مفهوم لغوی داوری ۱۰
گفتار دوم: مفهوم اصطلاحی داوری ۱۲
بند اول: مفهوم داوری از نظر فقه عامه و امامیه ۱۲
بند دوم: مفهوم داوری در حقوق ایران ۱۳
مبحث دوم: سیر تاریخی داوری در فقه و حقوق ۱۵
گفتار اول: سیر تاریخی داوری در فقه ۱۵
گفتار دوم: سیر تاریخی داوری در حقوق ایران ۱۸
مبحث سوم: مستندات داوری ۲۰
گفتار اول: مستندات داوری در فقه عامه و امامیه ۲۰
- بازاریابی یعنی تجزیه و تحلیل،
برنامهریزی، اجرا و کنترل
- بازاریابی یعنی جایگاهیابی
- بازاریابی یعنی تقسیم و نوآوری
- بازاریابی یعنی تبسم و فضای دوستانه
- بازاریابی یعنی تبلیغات،
پیشبرد فروش و کسب شهرت
بازاریابی نه به مفهوم خود بازاریابی،
بلکه با مفهوم تبلیغاتی/پیشبردی وارد بانکها گردید.
بانکها بعدها دریافتند که جذب مشتری به بانک آسان است اما تبدیل این مشتریان به مشتریان وفادار بانک بسیار دشوار است؛ از این رو برای تأمین رضایت مشتریان با آنها رفتار دوستانهای پیدا کردند.
بانکها بازارهای خود را قسمتبندی کردند و برای هر قسمت بازار، با نوآوری خدمات جدیدی عرضه کردند و به ابزار رقابتی دست یافتند.
جایگاهیابی تلاشی برای جدا کردن یک بانک از رقبایش است. این تلاش بر اساس عملکرد واقعی بانک است و برای این که از نظر قسمت های معینی از بازار، بانک ارجح قلمداد شود، صورت میگیرد.
مفهوم بالاتر از بازاریابی بانک وجود دارد و آن استفاده از تحقیقات بازاریابی برای اندازه گیری توان بالقوه بانک در بازارهای مختلف و ارائه طرحهای بازاریابی است.
شکل(2-1)-پنج مرحله کند آموزش بازاریابی در بانک
2-2-1) ویژگیهای خدمات بانکی
خدمات بهطورکلی دارای چهار ویژگی منحصربهفرد است که آن را از کالاها متمایز میسازد. ناملموس بودن، تفکیکناپذیری، غیرقابل ذخیره بودن و نامشابه بودن. درباره خدمات بانکی دو ویژگی دیگر نیز به این ویژگیها اضافه میشوند که عبارتاند از: مسئولیت امانتداری و جریان دوطرفه اطلاعات [22]. شکل (2-2) ویژگیهای خدمات بانکی را نشان میدهد [22]:
مسئولیت امانتداری
+
جریان دوطرفه
اطلاعات
تفکیکناپذیری
غیرقابل
ذخیره بودن
ویژگیهای
خدمات
نامشابه بودن
ناملموس بودن
+
شکل (2-2)-ویژگیهای خدمات بانکی
الف) ناملموس بودن:
خدمت برخلاف کالا که پیش از خرید و مصرف قابلدیدن، لمس کردن، چشیدن و بوئیدن است، این قابلیت را ندارد یا کمتر دارد و در نتیجه در خرید خدمت همواره نوعی ابهام، تردید، نگرانی و عدم اطمینان وجود دارد و به همان اندازه که خریدار در خرید خدمات با ابهام روبرو میشود بازاریاب در فروش خدمت با دشواری روبرو است و به همین دلیل بازاریابان بانک برای غلبه بر ویژگی ناملموس بودن کیفیت و مزایای خدمت میکوشند با عوامل دیگری از جمله عوامل فیزیکی و ظاهری مانند نیروی انسانی، مکان، تجهیزات و عوامل دیگر عناصر ملموسی را به خدمات اضافه کنند [22]. بانکی که میخواهد این ذهنیت را در مشتری ایجاد کند و دارای خدمات سریع و عالی است باید این جایگاه را در کلیه سطوح تماس با مشتری برای وی محسوس گرداند. ظاهر بانک باید این احساس را ایجاد کند که خدمات بانکی آن سریع و خوب است و کارکنان دائماً باید مشغول کار باشند و لباسشان مرتب و شیک باشد و آگهیهای تبلیغاتی و وسایل ارتباطی باید متناسب باشند [10].
ب) تفکیکناپذیری
بهطورمعمول خدمات با تولید به مصرف میرسند. اگر خدمت توسط کسی ارائه شود، ارائهکننده هم بخشی از خدمت خواهد بود. از آنجا که مشتری نیز همزمان با تولید خدمت حضور دارد تأثیر متقابل فرد یا موسسه ارائهدهنده خدمات با مشتری، حالت خاصی از بازاریابی خدمات به شمار میرود و هر دو عامل، یعنی ارائهکننده خدمات و مشتری بر پیامد خدمت تأثیر میگذارند [10]. تفکیکناپذیری در بانکداری معنای خاصی دارد؛ فردی که به بانک خاصی مراجعه میکند و کارکنان بانک را میشناسد احتمالاً حاضر نیست به بانک دیگری مراجعه کند؛ بنابراین در فعالیتهای ترویجی میتوان مشتریان را متقاعد کرد که قادر به دریافت خدمات مشابه از بانک دیگر نیستند [22].
ج) غیرقابل ذخیره بودن
خدمات را نمیتوان انبار کرد. وقتی تقاضا یکنواخت است، فناپذیری خدمات مشکل عمدهای محسوب نمیشود، زیرا میتوان از قبل برای کارکنان برنامهریزی کرد اما زمانی که با نوسان تقاضا مواجهیم مؤسسات خدماتی با مسائل و مشکلاتی روبرو میشوند [10]. به همین دلیل هنگامی که تقاضا برای خدمات زیاد است، میتوان از بکارگیری نیروهای نیمهوقت، استفاده از مشتریان برای انجام قسمتی از خدمت مانند سلفسرویس و یا پر کردن قبضها در بانکها، استفاده از تکنولوژیهای جدید و کارکردن سریع و کاهش عوامل اضافی به عنوان راهکارهای احتمالی استفاده کرد [22].
د) نامشابه بودن
خدمات به دلیل بستگیشان به شخص ارائهکننده و محلی که خدمت در آنجا ارائه میشوند بسیار متفاوتاند [10]. بیشتر خدمات بانک بهوسیله افراد عرضه میشود و عملکرد افراد همیشه باثبات و سازگاری همراه نیست. دو عامل زیر نامشابهبودن را شدت میبخشد [22]:
- روحیه کارکنان: درصورتیکه کارکنان برای خدمت به مشتریان برانگیخته نشده باشند، حتی بهترین نظام در جهان هنگام عرضه خدمات عالی با عدم موفقیت مواجه خواهند شد.
- حجم کاری: درصورتیکه حجم کاری کارمندان یا کار بر روی ماشینآلات بیش از حد افزایش یابد، کیفیت عرضه خدمات پایین خواهد آمد.
بانکها برای اعمال کنترل کیفی میتوانند سه اقدام انجام دهند: اول، انتخاب، آموزش و استفاده از نیروی انسانی شایسته و ورزیده است. دومین قدم، استاندارد کردن فرایند انجام خدمت در سراسر سازمان است و گام سوم، نظارت دقیق بر چگونگی رضایتمندی مشتری با بهره گرفتن از سیستمهای بررسی انتقادات و پیشنهادات و مطالعات مشتریان است و از این طریق خدمترسانی ضعیف شناسایی شده و کوشش میشود تا نقاط ضعف آنها برطرف شود [10].
ﻫ) مسئولیت امانتداری
مسئولیت امانتداری اشاره به مسئولیت سازمانهای خدمات مالی برای مدیریت پولهای مشتریان را دارد. در بازاریابی خدمات مالی در واقع مشتریان مجموعهای از وعدهها نظیر وعدههای موسسه مالی برای مواظبت از پولهای مشتریان و رفاه مالی آنها را خریداری میکنند؛ بنابراین طلب اعتماد و اطمینان افراد بوسیله موسسه مالی و کارکنان آن، امری ضروری است با این وجود اعتماد و اطمینان ممکن است تنها در اثر کار با سازمان و کارکنان آن ایجاد شود به همین دلیل مشتریان برای تعیین اولویت خود از یک موسسه مالی بر ویژگیهای دیگری نظیر اندازه موسسه مالی، شهرت، پیوستگی و تداوم فعالیت آن تکیه میکنند [22].
و) جریان دوطرفه اطلاعات
خدمات مالی صرفاً مربوط به خرید یکطرفه خدمت نیست. بلکه دربردارنده مجموعهای منظم از تعاملات و مبادلات دو طرف در طول زمان است. نمونهای از این معاملات دوطرفه در خدمت بانکی عبارتاند از: صدور صورتحسابها، کنترل حسابها، مراجعه به شعب، استفاده از ماشینهای خودکار و… [22].
یافتههای تحقیقات انجام شده توسط سایر محققین از جمله شریعتمداری (۱۳۹۰)، حسینپور(۱۳۹۰)، فضلالهی (۱۳۸۸)،کریمیان وهمکاران(۱۳۸۷)، شکیب و رجایی (۱۳۸۵)، سرشتی، کاظمیان و دریس (۱۳۸۴)، کیم( ۲۰۰۵ )،همسلی- برون( ۲۰۰۴ )، رایت براون و اسلومن ( ۱۹۹۶ )، یافته تحقیق حاضر را تائید مینماید.
بحث پیرامون فرضیه پنجم: موانع فردی بر انجام پژوهش تاثیرگذار است.
برای بررسی این فرضیه، با توجه به اینکه مقیاس اندازه گیری در حد فاصلهای و کمی است، از آزمون t تک نمونه ای استفاده شد.همان طور که در جدول ۱۸-۴ مشاهده می شود مقدار t محاسبه شده با درجه آزادی ۱۱۶ در سطح معناداری (۰۰۰/۰ P<) بزرگتر از مقدار بحرانی میباشد. بنابراین فرض صفر عدم تفاوت بین میانگین نمونه و میانگین نظری رد می شود. همچنین میانگین نمونه بزرگتر از میانگین نظری (۳) است، بنابراین میتوان گفت موانع فردی بر انجام پژوهش تاثیرگذار است و اعضای هیأت علمی وجود رابطه بین موانع فردی وپژوهش را تائید نمودند.
یافتههای تحقیقات انجام شده توسط سایر محققین از جمله سپهرینیا(۱۳۹۱)، حسینپور (۱۳۹۰)، نوروزی و همکاران (۱۳۹۰)، شریعتمداری(۱۳۹۰)، رضائیان وهمکاران(۱۳۸۸)، فضلالهی (۱۳۸۸)، کریمیان وهمکاران(۱۳۸۷)، سرشتی، کاظمیان و دریس(۱۳۸۴)، کاریون وهمکاران (۲۰۰۴)، کمیسیون جامعه اروپا (۲۰۰۳)، یافته تحقیق حاضر را تائید مینماید.
بحث پیرامون فرضیه ششم: موانع مدیریتی - سازمانی بر انجام پژوهش تأثیرگذار است.
برای بررسی این فرضیه، با توجه به اینکه مقیاس اندازه گیری در حد فاصلهای و کمی است، از آزمون t تک نمونه ای استفاده شد. همانطور که در جدول ۱۹-۴ مشاهده می شود مقدار t محاسبه شده با درجه آزادی ۱۱۶ در سطح معناداری (۰۰۰/۰ P<) بزرگتر از مقدار بحرانی میباشد. بنابراین فرض صفر عدم تفاوت بین میانگین نمونه و میانگین نظری رد می شود. همچنین میانگین نمونه بزرگتر از میانگین نظری (۳) است، بنابراین میتوان گفت موانع مدیریتی -سازمانی بر انجام پژوهش تاثیرگذار است و اعضای هیأت علمی وجود رابطه بین موانع مدیریتی -سازمانی وپژوهش را تائید نمودند.
یافتههای تحقیقات انجام شده توسط سایر محققین از
جمله:سپهرینیا(۱۳۹۱)، نوروزی و همکاران (۱۳۹۰)، حسینپور (۱۳۹۰)، رضائیان وهمکاران (۱۳۸۸)، فضلالهی (۱۳۸۸)، کریمیان وهمکاران(۱۳۸۷)، شکیب و رجایی (۱۳۸۵)، عابدینی و همکاران(۱۳۸۵)، سرشتی، کاظمیان و دریس (۱۳۸۴)، همسلی برون ( ۲۰۰۴ )، کمیسیون جامعه اروپا (۲۰۰۳)، کوک ( ۲۰۰۱)، بنیس(۱۹۹۱)، یافته تحقیق حاضر را تائید مینماید.
از این یافته ها میتوان چنین استنباط کرد: بر اساس نتایج مطالعه حاضر بایستی جهت ترغیب و اشاعه روحیه تحقیق، مسئولین دانشگاه نسبت به تأمین ابزار و امکانات، از بین بردن بوروکراسیهای اداری، کاهش واحدهای تدریس بازنگری در فرایند تصویب طرح های پژوهشی، توانمندسازی نیروی انسانی، توجه به کاربست نتایج، طراحی سیستم اطلاعاتی و ارتباطاتی، توانمندسازی نیروی انسانی، طراحی سیستم اطلاعاتی و ارتباطاتی توجه ویژه مبذول دارند و علاوه بر آنلازم است ساختار اداری نظام پژوهشی دانشگاه با به کارگیری مدیران پژوهشی کارآمد، به سمت تسهیل ارتباطات و همکاریهای علمی، استفاده از فرصتهای آموزشی و پژوهشی و تدارک آسان و به موقع منابع علمی و تحقیقاتی سوق یابد. طبیعی است که هرچه موانع در مسیر پژوهش و پژوهشگر کمتر باشد تمایل به پژوهش افزایش مییابد.
۳-۵ محدودیتها و مشکلات تحقیق
در پژوهش حاضر با تمام تلاشی که برای انجام بهتر و کاملتر آن صورت پذیرفت اما در هر حال پژوهشگر با محدودیت هایی مواجه بود که موارد زیر از جمله مهمترین آنها میباشد.
۱-۳- ۵ محدودیتهای خارج از دست محقق
کمبود کتب جدید التألیف در زمینه موضوع پژوهش
نبود آمار صحیح ودقیق در زمینه پژوهش در دانشگاه فرهنگیان
چون این پژوهش تنها در دانشگاه فرهنگیان (پردیسها و مراکز آموزش عالی شهر تهران) انجام پذیرفته، ممکن است قابل تعمیم به جامعه آماری دیگر نباشد.
نبود پرسشنامه استاندارد در این زمینه موجب شد که برای انجام پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردد.
همکاری نه چندان جدی برخی نمونه های آماری ممکن است در تکمیل پرسشنامه توسط آنها بیتأثیر نباشد.
۲-۳-۵ محدودیتهای در دست محقق
در این تحقیق به موانع درون سازمانی پرداخته شده است در حالی که ممکن است بخش زیادی از مشکلات مخققین در راه انجام پژوهش ناشی از مشکلات بیرون از سازمان باشد.
جامعه تحقیق پژوهش حاضر به اعضای هیأت علمی شاغل در دانشگاه فرهنگیان (پردیسها و مراکز آموزش عالی شهر تهران) محدود شده است.
محدود کردن ابزار جمع آوری اطلاعات به پرسشنامه به عنوان یک ابزار اندازه گیری و جمع آوریداده ها
۴-۵پیشنهادهای تحقیق
۱-۴-۵پیشنهادهای کاربردی مبتنی بر یافتههای تحقیق
با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق میتوان پیشنهادهایی به شرح زیر در جهت بهبود کمیت وکیفیتهای پژوهشی اعضای هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان ارائه نمود.
پیشنهاد می شود استادان در زمینه پژوهش آموزش کافی ببیندزیرا بسیاری از استادان با روش تحقیق بیگانهاند، ضرورت دارد که برای آشنایی آنها با روش تحقیق دورههایی به صورت الزامی برنامه ریزی و اجرا شود و برای قبولی آنها در این دورهها امتیازاتی قائل شد.
پیشنهاد می شود بخشی از ساعات تدریس استادان در طول هفته به امر پژوهش اختصاص یابد، جهت تحقق این امر لازم است قوانین ارتقاءبه نفع پژوهش اصلاح شود تا با ایجاد انگیزه های مادی ومعنوی پژوهش به عنوان یک امر موظف انجام پذیرد.
پیشنهاد می شود با اعطای فرصتهای مطالعاتی به استادانی که در زمینه پژوهش علاقه مندی و شایستگی خود را به اثبات رساندهاند، باعث تقویت انگیزه پژوهش و در نتیجه توسعه پژوهش در آموزش عالی شد.
با توجه به اهمیت نظام اداری و مدیریتی در ارتباط با رشد تحقیقات در نظام آموزشی و ترغیب استادان بدین امر، پیشنهاد می شود اقدامات ضروری برای تحول اساسی مقررات اداری ومالی حاکم بر نظام آموزش در جهت حذف ساختار نامناسب دیوانسالاری (بوروکراسی)، انعطافپذیری مقررات، تعیین سیستمی عملی برای برای انتخاب مدیران کاردان،کاهش مقررات دست وپاگیر اداری، ایجاد ثبات در مدیریت وجو اعتماد جهت تقویت مدیریت پژوهشی صورت پذیرد و ساختار، تشکیلات مدیریت و برنامه ریزی آموزش عالی به سمت پژوهش و تحقیق دگرگون شود.
پیشنهاد میگردد جهت نظم بخشیدن به تحقیقات، جلوگیری از دوبارهکاری در پژوهشها و برای نظارت بر همه تحقیقات در سطح کشور، یک سازمان متمرکزومستقل پژوهش در کشورتأسیس شود.
توجه به وضعیت معیشت اعضای هیأت علمی و اختصاص بودجه پژوهشی در حدی که پشتوانه مالی مناسبی برای فراهم سازی امکانات و تجهیزات پژوهشی فراهم آورد .
۲-۴-۵پیشنهاد به پژوهشگران آتی
دراین مطالعه موانع موانع پژوهش از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان ( پردیسها ومراکز آموزش عالی شهر تهران) مورد بررسی قرار گرفت لذا پیشنهاد میگردد از دیدگاه سایر اعضای دانشگاه فرهنگیان نظیر دانشجویان و کارمندان نیز مورد بررسی قرار گیرد .
پیشنهاد میگردد در صورت امکان این پژوهش در سایر پردیسها ومراکز آموزش عالی کشور نیز صورت پذیرد.
پیشنهاد میگردد مدیران محترم سیاستگذار پژوهش دانشگاه فرهنگیان از نتایج این تحقیق بهره برداری مفید، جهت رفع موانع پژوهش در دانشگاه نمایند و در جهت رسیدن به آینده پژوهشی پربارتر گامهای استوارتری بردارند.
منابع و مآخذ
منابع فارسی
- آقازاده ، احمد (۱۳۸۲). راه های فراهم کردن زمینه کاربست یافته های پژوهشی در آموزش وپرورش، گزارش نخستین سمینار ادواری پژوهش در آموزش وپرورش ، تهران: پژوهشکده تعلیم وتربیت
- امیری، رضا(. (۱۳۸۱پژوهش علمی وموانع آن در ایران، فرهنگ پژوهش ،ش۱۰۰، ص ۵۳-۵۲
- امینایی، مریم (۱۳۷۳). بررسی علل عدم گرایش استادان و معلمان به تحقیق و تتبع، تهران: موسسه ی تحقیقات تربیتی دانشگاه تربیت معلم
- برومند، زهرا (۱۳۸۸). بهبود و باز سازی سازمان ها(مدیریت تحول). تهران: جنگل
- تکمیل همایون، ناصر(۱۳۸۵). آموزش و پرورش در ایران، دفتر پژوهشهای فرهنگی.
- جین، آر.کی و اچ.سی. ترایاندیس (۱۳۷۶). مدیریت بر مدیریت ناپذیر: مدیریت سازمانهای تحقیقاتی ترجمه : مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، دفترمطالعات.
- حسینپور، محمد (۱۳۹۰). بررسی فعالیت پژوهشی اعضای هیأت علمی رشته های علوم انسانی دانشگاه های اهواز.یافتههای نو در روان شناسی، دوره ۲، شماره ۱۹.
-خورشیدی، عباس و قریشی سید حمیدرضا (۱۳۸۱). راهنمای تدوین رساله و پایان نامه تحصیلی(از نظریه تا عمل). تهران: یسطرون
- دادخواه، بهروز؛ محمدی، محمد علی و پور ناصری، شهناز ومظفری، ناصر و ادهم، داود(۱۳۸۲). دید گاه اعضای هیات علمی دانشگاه های استان اردبیل در مورد تحقیق وموانع تحقیق دراین دانشگا ها.
- دانایی فرد، حسن(۱۳۸۸). تحلیلی برموانع تولید دانش در حوزه علوم انسانی: رهنمودهایی برای ارتقاء کیفیت ظرفیت سیاست ملی علم ایران. فصلنامه سیاست و فناوری، دوره ۲،شماره ۱،ص۱۶-۱
- دستجردی، احمد؛ انوری، داود و صدور (۱۳۸۳). نقش دانشگاه و پژوهش در توسعه ملی، دایره المعارف آموزش عالی تهران : بنیاد دانشنامه فارسی
- دلاور، علی (۱۳۷۴). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی واجتماعی تهران: رشد
- دیویی، جان (۱۳۶۹)منطق،تئوری تحقیق، ترجمه علی شریعتمداری تهران : دانشگاه تهران
- سادئی، علی (۱۳۹۰). روش تحقیق و آماربه زبان ساده. تهران: شلاک
-رضائیان، محس؛ اسد پور، محمد و هادوی، مریم(۱۳۹۲). تحقیقات نظام سلامت، سال نهم، شماره سوم، (ص ۲۷۶-۲۶۹)
- ساکی،رضا(۱۳۸۵). تفکر نظام گرا پیش نیاز توسعه پژوهش در حوزه علوم انسانی.تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطاالعات فرهنگی
- ساکی،رضا (۱۳۹۳). تأملی کلی بر ابعاد پژوهش در دانشگاه فرهنگیان. پژوهشنامه دانشگاه فرهنگیان، ص۵
- سپهرینیا، مهدی(۱۳۹۲). بررسی موانع پژوهش از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشکده های پزشکی و دندانپزشکی شرق کشور در سال تحصیلی۹۲-۹۱.پایان نامه کارشناسی ارشد
- سرشتی، منیژه؛ کاظمیان، افسانه و دریس ،فاطمه(۱۳۸۹). موانع انجام تحقیقات از دیدگاه اساتید و کارکنان دانشگاه علوم پژشکی شهر کرد مجله راهبر دهای آموزش ، دوره ۲، شماره۳، (ص۵۷-۵۱ )
- سکاران، اوما، ترجمه: صائبی، محمد و شیرازی، محمود(۱۳۸۶). روش های تحقیق در مدیریت. تهران: مؤسسه آموزش عالی وپژوهش مدیریت و برنامه ریزی.
- شرکاییاردکانی، جواد(۱۳۸۶).تربیت معلم در اسناد شورای عالی آموزش وپرورش، دبیرخانه شورای عالی آموزش وپرورش
محلولهای ۱/۰ مولار کاتیونهای بررسی شده در قسمت مزاحمتها، از حل کردن مقدار مناسبی از نمکهای آنها در آب مقطر دو بار تقطیر ویون زدایی شده تهیه گردیدند.
۲-۱-۴ روش کار استخراج مایسلی جیوه با دستگاه طیف سجی مرئی
۵/۱۲ میلی لیتر از محلول نمونه حاوی یون جیوه (۲ppm )، تریتون X-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)، لیگاند دی تیزون(ppm 40)، در ۵pH= ، به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد حرارت داده شد. پس از سانتریفیوژ کردن در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه، به مدت ۳۰ دقیقه در حمام یخ سرد گردید تا فاز غنی از سورفکتانت ویسکوز شود. فاز آبی با سرریز کردن بطور کامل جدا شد. با بهره گرفتن از پی پت برای کاهش چسبندگی فاز غنی از سور فکتانت و آسان کردن نمونه برداری ۴/۰ میلی لیتر اتانول به فاز غنی از سورفکتانت اضافه گردید و به دنبال آن تعیین مقدار یون جیوه با دستگاه طیف سنجی مرئی- فرابنفش در طول موج ۴۹۷ نانومتر توسط میکرو سل ۵۰۰(میکرو لیتر) انجام شد. در این راستا اثر پارامترهای مختلف از قبیل دما, قدرت یونی، غلظت لیگاند، زمان حرارت دادن، دور و زمان سانتریفوژ و pH بهینه گردید. برای به دست آوردن شرایطی که حداکثر انتقال یون مورد نظر در حداقل زمان ممکن صورت گیرد. روش معمول، شامل تغییر یک متغیر در حالیکه مقادیر بقیه متغیر ها ثابت می باشند.
۲-۲ بررسی استخراج مایسلی جیوه با روش جذب اتمی
اندازه گیری های طیف سنجی جذب اتمی با دستگاه اسپکترومتر Perkin –Elmer 2380 با بهره گرفتن از لامپ هالوکاتد و شعله استیلن – هوا در طول موج ۲۵۳٫۸ nm انجام گرفت.
۲-۲-۱ تهیه محلول های استاندارد:
برای تهیه محلول های (ppm 1000 (از یون جیوه مقدار ۲/۰ گرم از اکسید جیوه وزن شد و مقداری آب مقطر یون زدائی شده حل گردید و سپس در بالن حجمی ۱۰۰۰ میلی لیتری به حجم رسانده شد. سپس برای هر بار مصرف، با رقیق سازی مکرر محلول های مورد نیاز در بالن حجمی ۱۰۰ میلی لیتری تهیه شدند.
محلول های استاندارد همانند روش قبلی تهیه شدند.
۲-۲-۲ روش کلی استخراج مایسلی جیوه با روش جذب اتمی
۵/۱۲ میلی لیتر از محلول نمونه حاوی یون جیوه (۴۰ ppm)، تریتون X-114 (45/0% حجمی /حجمی)، لیگاند دی تیزون ( M4- ۱۰×۳۲)، در ۵pH= به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد حرارت داده شد. پس از سانتریفوژ کردن در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه، به مدت ۳۰ دقیقه در حمام یخ سرد گردید تا فاز غنی از سورفکتانت ویسکوز گردد. فاز آبی با سرریز کردن بطور کامل جدا شد. با بهره گرفتن از پی پت برای کاهش چسبندگی فاز غنی از سور فکتانت و آسان کردن نمونه برداری ۴/۰ میلی لیتر اتانول و نیتریک اسید (نسبت ۱:۱) به فاز غنی از سورفکتانت اضافه گردید و به دنبال آن تعیین مقدار یون جیوه با اسپکترومتر جذب اتمی در طول موج ۷/ ۲۵۳ نانومتر انجام شد. در این راستا اثر پارامترهای مختلف از قبیل دما, قدرت یونی، غلظت لیگاند، زمان حرارت دادن دور و زمان سانتریفوژ و pH بهینه گردید. برای به دست آوردن شرایطی که حداکثر انتقال یون مورد نظر در حداقل زمان ممکن صورت گیرد. روش معمول، تغییر یک متغیر در مقادیر ثابت بقیه متغیر ها مورد استفاده قرار گرفت.
۲-۳ استخراج مایسلی جیوه در حضور مایع یونی
l [C16mim]C با روش جذب اتمی
۲-۳-۱ تهیه محلول های استاندارد
برای تهیه محلول مایع یونی) ) [C16mim] Cl تولیدی شرکت اکروز) (M 1 00/0)، (۳۴۳/۰) گرم [C16mim]Cl وزن شد و سپس در بالن ۱ لیتری حل و به حجم رسانده شد.
۲-۳-۲ روش کلی استخراج مایسلی جیوه در حضور مایع یونی[C16mim]Cl
۵ /۱۲ میلی لیتر از محلول نمونه حاوی یون جیوه (۵۰ ppm)، تریتون X-114 (4/ 0% حجمی /حجمی)، لیگاند دی تیزون ( M3- ۱۰×۴)،[C16mim]Cl (M 00023 /0)، در۴ pH=، به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۵۰ درجه سانتیگراد حرارت داده شد. پس از سانتریفوژ کردن در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه، به مدت ۳۰ دقیقه در حمام یخ سرد گردید تا فاز غنی از سورفکتانت ویسکوز گردد. فاز آبی با سرریز کردن بطور کامل جدا شد. با بهره گرفتن از پی پت برای کاهش چسبندگی فاز غنی از سور فکتانت و آسان کردن نمونه برداری ۴/۰ میلی لیتر اتانول و نیتریک اسید (نسبت ۱:۱) به فاز غنی از سورفکتانت اضافه گردید و به دنبال آن تعیین مقدار یون جیوه با اسپکترومتر جذب اتمی در طول موج ۷/ ۲۵۳ نانومتر انجام شد. در این راستا اثر پارامترهای مختلف از قبیل دما, قدرت یونی، غلظت لیگاند، زمان حرارت دادن دور و زمان سانتریفوژ و pH بهینه گردید. برای به دست آوردن شرایطی که حداکثر انتقال یون مورد نظر در حداقل زمان ممکن صورت گیرد. روش معمول، تغییر یک متغیر در مقادیر ثابت بقیه متغیر ها مورد استفاده قرار گرفت.
فصل سوم :
۳-۱ نتایج استخراج مایسلی جیوه با اسپکتروفتومتری
۳-۱-۱ تعیین گستره خطی دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS
به منظور دستیابی به گستره خطی دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS، در غلظتهای متفاوت کمپلکس جیوه با دی تیزون منحنی کالیبراسیون دستگاه اندازه گیری شد. برای این کار محلولهایی از غلظتهای متفاوت کمپلکس جیوه - دی تیزون تهیه و سپس مقادیر جذب درطول موج ۴۹۷ نانومتر اندازه گیری گردید. نمودار کمپلکس جیوه _دی تیزون با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VISدر غلظت ppm 40 در شکل ۳-۲ آورده شده است. پاسخ دستگاه در گستره غلظتی (ppm 3-132) به طور خطی بدست آمد. معادله منحنی ۰۷۸/۰ + x 0092/0y= و ۹۹۸۴۵/۰R= می باشد. نمودار آن در شکل (۳-۱) قابل مشاهده می باشد.شکل (۳-۲) نمودار کمپلکس جیوه _دی تیزون با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS رانشان می دهد.
شکل ۳-۱ نمودارگستره خطی کمپلکس جیوه - دی تیزون با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS در طول موج ۴۹۷ نانومتر
شکل ۳-۲ نمودار کمپلکس جیوه _دی تیزون با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS
۳-۱-۲ بهینه کردن پارامترها
به منظور رسیدن به دامنه گسترده ای از کاربردهایMME ، چندین پارامتر را باید بهینه کرد. برای گونه های معدنی، تشکیل کمی کمپلکس هیدروفوییک برای MME یک پیش نیاز می باشد. خواص سیستم سورفکتانت باید با دقت بیشتری با در نظر گرفتن متغیرهای تشکیل کمپلکس بهینه شوند جدا از گزینش عامل کمپلکس دهنده مناسب، پارامترهای متداول که باید جهت رسیدن به نتایج بهتر مورد بررسی قرار گیرد عبارتند ازpH : ٬ غلظت سورفکتانت، دما، زمان سانتریفوژ می باشند [۴۸و۴۹].
۳-۱-۲-۱ اثر pH
از جمله عواملی که برای تشکیل کمپلکس مهم است pH محلول می باشد چرا که اغلب فلزات تنها با گونه های خاصی از عوامل کمپلکس کننده تحت شرایط خاص می توانند تشکیل کمپلکس دهند. زیرا این گونه های عوامل کمپلکس کننده متحمل تعادلات اسید - باز خواهند گردید.
یک سری بالن ۲۵ میلی لیتری که پس از به حجم رساندن حاوی یون جیوه (ppm 2)، تریتونX-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)، لیگاند دی تیزون (ppm 40) و بافر با pH از۱تا ۸ بود تهیه شدند. سپس ۵/۱۲ میلی از محلول در لوله سانتریفیوژ ریخته شد و به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد حرارت داده شد و در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه سانتریفیوژ شد، به دنبال آن به مدت ۳۰ دقیقه در حمام یخ سرد گردید تا فاز غنی از سورفکتانت ویسکوز شود. فاز آبی با سرریز کردن بطور کامل جدا شد. با بهره گرفتن از پی پت برای کاهش چسبندگی فاز غنی از سور فکتانت و آسان کردن نمونه برداری ۴/۰ میلی لیتر اتانول به فاز غنی از سورفکتانت اضافه گردید و به دنبال آن میزان جذب با دستگاه طیف سنجی مرئی- فرابنفش در طول موج ۴۹۷ نانومتر توسط میکرو سل ۵۰۰(میکرولیتر) اندازه گیری شد. نتایج این بررسی که در شکل (۳-۳) نشان می دهد که پیش تغلیظ و بازیابی جیوه با این روش در۵ pH=حداکثر می باشد. در pH های پایین تر از لیگاند پرتونه شده وتوانایی تشکیل کمپلکس با یون جیوه کاهش می یابد و در pH بالاتر از ۵ با تشکیل رسوب هیدروکسید جیوه بازیابی استخراج کم می شود]۵۰[.
شکل ۳-۳ بررسی اثرpH بر میزان جذب با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS در شرایطی که غلظت جیوه (ppm2) ، تریتون X-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)، لیگاند دی تیزون (ppm40 ) و دمای حمام ۵۵ درجه، سانتریفیوژ ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه تنظیم گردید.
۳-۱-۲-۲ اثر مقدار دی تیزون
غلظت لیگاند تاثیر زیادی بر روی تشکیل کمپلکس و بر روی بازیابی یون جیوه دارد، بنابراین بهینه کردن غلظت لیگاند لازم و ضروری است.
برای این منظور، در یک سری بالن ۲۵ میلی لیتری که پس از به حجم رساندن حاوی یون جیوه(ppm2(، تریتون X-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)، ۵pH= و غلظتهای متفاوتی از دی تیزون نسبت به جیوه بود، تهیه شدند. سپس ۵/۱۲ میلی لیتر از محلول تهیه شده در لوله سانتریفیوژ ریخته شد و به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد حرارت داده شد و در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه سانتریفیوژ شد، به دنبال آن به مدت ۳۰ دقیقه در حمام یخ سرد گردید تا فاز غنی از سورفکتانت ویسکوز شود. فاز آبی با سرریز کردن بطور کامل جدا شد. با بهره گرفتن از پی پت برای کاهش چسبندگی فاز غنی از سور فکتانت و آسان کردن نمونه برداری ۴/۰ میلی لیتر اتانول به فاز غنی از سورفکتانت اضافه گردید و به دنبال آن میزان جذب با دستگاه طیف سنجی مرئی- فرابنفش در طول موج ۴۹۷ نانومتر توسط میکرو سل ۵۰۰(میکرولیتر) اندازه گیری انجام شد. نتایج این بررسی که در شکل (۳-۴) نشان می دهد که پیش تغلیظ و بازیابی جیوه با این روش درنسبت غلظت لیگاند ۲۰ برابر به غلظت جیوه، حداکثر می باشد.
شکل ۳-۴ بررسی اثر غلظت دی تیزون بر میزان جذب با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS در شرایطی که غلظت جیوه(ppm2)، تریتون X-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)، ۵pH = ، دمای حمام ۵۵ درجه و سانتریفیوژ ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه، تنظیم گردید.
۳-۱-۲-۳ اثر مقدار TritonX-114
غلظت تریتون X-114 تاثیر زیادی بر روی حساسیت و کارایی روش دارد. با افزایش مقدار سورفکتانت ویسکوزیته فاز غنی شده افزایش می یابد. برای بهینه نمودن مقدار TritonX-114، در یک سری بالن ۲۵ میلی لیتری که پس از به حجم رساندن حاوی یون جیوه(ppm 2)، لیگاند دی تیزون(ppm40)، ۵pH = و در صدهای متفاوتی از TritonX-114بود، تهیه شدند. سپس ۵/۱۲ میلی لیتر از محلول تهیه شده در لوله سانتریفیوژ ریخته شد و به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد حرارت داده شد و در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه سانتریفیوژ شد، به دنبال آن به مدت ۳۰ دقیقه در حمام یخ سرد گردید تا فاز غنی از سورفکتانت ویسکوز شود. فاز آبی با سرریز کردن بطور کامل جدا شد. با بهره گرفتن از پی پت برای کاهش چسبندگی فاز غنی از سور فکتانت و آسان کردن نمونه برداری ۴/۰ میلی لیتر اتانول به فاز غنی از سورفکتانت اضافه گردید و به دنبال آن میزان جذب با دستگاه طیف سنجی مرئی- فرابنفش در طول موج ۴۹۷ نانومتر توسط میکرو سل ۵۰۰Lµ اندازه گیری شد. نتایج این بررسی که در شکل (۳-۵) نشان می دهد که پیش تغلیظ و بازیابی جیوه با این روش در حالیکه غلظت تریتون X-114 45/0% حجمی –حجمی به کار می رود حداکثر می باشد. با افزایش مقدار سورفکتانت از ۴۵/ ۰% حجم فاز تغلیظ شده غنی از سورفکتانت زیاد می گردد و حساسیت کاهش می یابد، در غلظتهای ۴۵/ ۰% کمتر به دلیل ناکافی بودن مجموعه های سورفکتانت برای به دام انداختن کمپلکسهای تشکیل شده کارایی استخراج کم است]۱۱[.
شکل۳-۵ بررسی اثر TritonX-114 بر میزان جذب با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS در شرایطی که غلظت جیوه(ppm2)، لیگاند دی تیزون (ppm40)، ۵= PH ، سانتریفیوژ ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰، و دمای حمام ۵۵ درجه تنظیم گردید.
۳-۱-۲-۴ اثر دما
انتخاب زمان حرارت دادن و میزان حرارت دادن لازم و ضروری است تا با انتخابگری بالا در حداقل زمان جدایی فازها صورت گیرد. جهت بررسی این اثر، یک سری بالن ۲۵ میلی لیتری که پس از به حجم رساندن حاوی یون جیوه(ppm2 (، تریتون X-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)، لیگاند دی تیزون(ppm 40) و بافر با ۵pH= تهیه شدند. سپس ۵/۱۲ میلی لیتری از محلول در لوله سانتریفیوژ ریخته شد و به مدت ۱۰ دقیقه در دماهای متفاوت حرارت داده شد و در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه سانتریفیوژ شد، به دنبال آن به مدت ۳۰ دقیقه در حمام یخ سرد گردید تا فاز غنی از سورفکتانت ویسکوز شود. فاز آبی با سرریز کردن بطور کامل جدا شد. با بهره گرفتن از پی پت برای کاهش چسبندگی فاز غنی از سور فکتانت و آسان کردن نمونه برداری ۴/۰ میلی لیتر اتانول به فاز غنی از سورفکتانت اضافه گردید و به دنبال آن میزان جذب با دستگاه طیف سنجی مرئی- فرابنفش در طول موج ۴۹۷ نانومتر توسط میکرو سل ۵۰۰ Lµ اندازه گیری شد. نتایج این بررسی که در شکل (۳-۶) نشان می دهد که پیش تغلیظ و بازیابی جیوه با این روش در مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد حرارت حداکثر می باشد. در دمای بالاتر از ۵۵ در جه سانتیگراد کمپلکس یون جیوه با لیگاند دی تیزون تخریب می شود و کارایی کاهش می یابد ودر دمای پایین جدایی فازها به طور کامل اتفاق نمی افتد]۵۴[.
شکل ۳-۶ اثردما بر میزان جذب با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS در شرایطی که غلظت جیوه(ppm2(، تریتون X-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)،۵=PH ، سانتریفیوژ ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه و لیگاند دی تیزون(ppm40) تهیه شد.
۳-۱-۲-۵ سرعت و زمان سانتریفیوژ
از آنجا که دانسیته دو فاز با هم زیاد اختلاف ندارد جدایی دو فاز آهسته است بنابراین انجام مرحله سانتریفیوژ توصیه می گردد تا جدایی فاز سریع گردد. بهینه کردن این عامل ضروری است. برای این منظور یک سری بالن ۲۵ میلی لیتری که پس از به حجم رساندن حاوی یون جیوه (ppm2)، تریتون X-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)، لیگاند دی تیزون(ppm40) و بافر با ۵pH= بود تهیه شدند. سپس ۵/۱۲ میلی لیتری از محلول در لوله سانتریفیوژ ریخته شد و به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد حرارت داده شد. پس از سانتریفوژ کردن در سرعتهای متفاوت به مدت ۱۰ دقیقه، سپس مجدد در زمان های متفاوت سانتریفیوژ تحت همان شرایط بالا، به مدت ۳۰ دقیقه در حمام یخ سرد گردید تا فاز غنی از سورفکتانت ویسکوز گردد. پس از سرریز کردن فاز آبی جدا شد. با اضافه کردن۴/ ۰میلی لیتر اتانول فاز غنی از سورفکتانت رقیق گردید و جذب مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج این بررسی که در شکل های (۳-۷) (الف وب) قابل مشاهده است نشان می دهند که پیش تغلیظ و بازیابی جیوه با این روش در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه در دستگاه سانتریفیوژ حداکثر می باشد .زمان سانتریفیوژ تا ۱۰ دقیقه میزان جذب سیر صعودی دارد اما بعد از آن بی تاثیر می شود به همین دلیل زمان ۱۰ دقیقه را زمان بهینه در نظر می گیریم.
شکل الف ۳-۷ اثرسرعت سانتریفیوژ بر میزان جذب با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS در شرایطی که غلظت جیوه(ppm2)، تریتونX-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)،۵PH = و لیگاند دی تیزون( ppm40) سانتریفیوژ ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه و حمام در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد تنظیم گردید.
شکل ب ۳-۷ اثر زمان سانتریفیوژ بر میزان جذب با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS در شرایطی که غلظت جیوه (ppm 2(، تریتونX-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)، ۵PH = ، سانتریفیوژ ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه و لیگاند دی تیزون(M5- ۱۰×۴) حمام در دمای ۵۵ درجه تنظیم شد.
۳-۱-۳ منحنی کالیبراسیون پس از استخراج
جهت ترسیم منحنی کالیبراسیون یک سری بالن ۲۵ میلی لیتری که پس از به حجم رساندن حاوی غلظتهای متفاوت جیوه، تریتون X-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)، لیگاند دی تیزون( ۲۰برابرغلظت جیوه) و بافر با ۵=pH ، تهیه شدند. سپس ۵/۱۲ میلی لیتری از محلول در لوله سانتریفیوژ ریخته شد و به مدت ۱۰ دقیقه در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد حرارت داده شد و در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه سانتریفیوژ شد، به دنبال آن به مدت ۳۰ دقیقه در حمام یخ سرد گردید تا فاز غنی از سورفکتانت ویسکوز شود. فاز آبی با سرریز کردن بطور کامل جدا شد. با بهره گرفتن از پی پت برای کاهش چسبندگی فاز غنی از سور فکتانت و آسان کردن نمونه برداری ۴/۰ میلی لیتر اتانول به فاز غنی از سورفکتانت اضافه گردید و به دنبال آن میزان جذب با دستگاه طیف سنجی مرئی- فرابنفش در طول موج ۴۹۷ نانومتر توسط میکرو سل ۵۰۰Lµ اندازه گیری شد. منحنی کالیبراسیون دارای معادله ۲۴۴/۰+ x1909/0= , y 999/0 R= می باشد. نتیجه در شکل(۳-۸) قابل مشاهده می باشد.
شکل (۳-۸):منحنی کالیبراسیون با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS در شرایطی که تریتونX-114 (45/ 0% حجمی /حجمی)،۵=PH ، لیگاند دی تیزون ( ۲۰برابرغلظت جیوه) و حمام در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد سانتریفیوژ کردن در سرعت ۴۰۰۰ دور بر دقیقه به مدت ۱۰ دقیقه تنظیم شد.
۳-۱-۴ ارقام شایستگی
۳-۱-۴-۱ بررسی تکرار پذیری روش با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS
برای بررسی تکرار پذیری روش، ۶ محلول با غلظت ( ppm2) جیوه در شرایط بهینه تهیه شد و مقادیر جذب اندازه گیری گردید که نتایج آن در جدول (۳-۱) نشان داده شده است.
جدول۳-۱ نتایج به دست آمده برای تکرار پذیری روش با دستگاه اسپکترو فتومتر UV-VIS
Organ4
۲٫۶۳۷۸
۱٫۰۵۵۳۳
-۶٫۱۶۹
۳۲۲
.۰۰۰
-.۳۶۲۲۳
-.۴۷۷۸
-.۲۴۶۷
نامناسب
ORGAN
۳٫۱۳۰۰
.۵۰۶۶۸
۴٫۶۱۲
۳۲۲
.۰۰۰
.۱۳۰۰۳
.۰۷۴۶
.۱۸۵۵
مناسب
بررسی میانگین و ضریب معناداری مندرج در جدول ۴-۲ نشان میدهد که
الف) میزان پرداخت
در سطح تحلیل شاخصهای مربوط به بعد میزان پرداخت، شاخص شماره ۴ دارای سطح معناداری بیشتر از ۰٫۰۵ است، به همین دلیل برای شاخص فوق فرضیه صفر را نمیتوان رد نمود و وضعیت آن با مقدار میانگین یعنی عدد ۳ تفاوت معناداری ندارد (حد متوسط). اما بقیه شاخصها دارای سطح معناداری کمتر از ۰٫۰۵ هستند، به همین دلیل برای شاخصهای شماره ۱، ۲ و ۳ فرضیه صفر رد میشود و وضعیت آنها با مقدار میانگین یعنی عدد ۳ تفاوت معناداری دارد. برای این شاخصها، به علت مثبت بودن آمارهی t، مقدار آنها بیشتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آن مناسب برآورد میشود. همچنین برای بعد میزان پرداخت با توجه به کمتر بودن عدد معناداری از ۰٫۰۵، فرضیه صفر تایید نمیشود و میتوان گفت که مقدار این بعد با مقدار متوسط (عدد ۳) تفاوت دارد. از آن جایی که مقدار آمارهی t مثبت میباشد، بنابراین مقدار این بعد بیشتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آن مناسب برآورد میشود.
ب) استقلال کاری
در سطح تحلیل شاخصهای مربوط به بعد استقلال کاری، شاخص شماره ۴ دارای سطح معناداری بیشتر از ۰٫۰۵ است، به همین دلیل برای شاخص فوق فرضیه صفر را نمیتوان رد نمود و وضعیت آن با مقدار میانگین یعنی عدد ۳ تفاوت معناداری ندارد (حد متوسط). اما بقیه شاخصها دارای سطح معناداری کمتر از ۰٫۰۵ هستند، به همین دلیل برای شاخصهای شماره ۱، ۲ و ۳ فرضیه صفر رد میشود و وضعیت آنها با مقدار میانگین یعنی عدد ۳ تفاوت معناداری دارد. از میان این شاخصها، مقدار شاخص شماره ۲ به علت منفی بودن آمارهی t، کمتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آن نامناسب برآورد میشود. برای بقیه شاخصها (شاخصهای ۱و ۳) با توجه به مثبت بودن آمارهی t، مقدار این شاخصها بیشتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آنها مناسب برآورد میشود. همچنین برای بعد استقلال کاری با توجه به بیشتر بودن عدد معناداری از ۰٫۰۵، فرضیه صفر را نمیتوان رد نمود و میتوان گفت که مقدار این بعد با مقدار متوسط (عدد ۳) تفاوت معناداری ندارد. از این رو وضعیت آن متوسط برآورد میشود.
ج) تعاملات کاری
در سطح تحلیل شاخصهای مربوط به بعد تعاملات کاری، تمامی شاخصها دارای سطح معناداری کمتر از ۰٫۰۵ هستند، به همین دلیل برای شاخص فوق فرضیه صفر رد شده و وضعیت آن با مقدار میانگین یعنی عدد ۳ تفاوت معناداری دارد. برای این شاخصها، به علت منفی بودن آمارهی t، مقدار آنها کمتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آن نامناسب برآورد میشود. همچنین برای بعد تعاملات کاری با توجه به کمتر بودن عدد معناداری از ۰٫۰۵، فرضیه صفر تایید نمیشود و میتوان گفت که مقدار این بعد با مقدار متوسط (عدد ۳) تفاوت دارد. از آن جایی که مقدار آمارهی t منفی میباشد، بنابراین مقدار این بعد کمتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آن نامناسب برآورد میشود.
د) شأن و مقام شغلی
در سطح تحلیل شاخصهای مربوط به بعد شأن و مقام شغلی، تمامی شاخصها دارای سطح معناداری کمتر از ۰٫۰۵ هستند، به همین دلیل برای این شاخصها فرضیه صفر رد شده و وضعیت آن با مقدار میانگین یعنی عدد ۳ تفاوت معناداری دارد. از میان این شاخصها، مقدار شاخصهای شماره ۲ و ۴ به علت منفی بودن آمارهی t، کمتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آنها نامناسب برآورد میشود. برای بقیه شاخصها (۱ و ۳) با توجه به مثبت بودن آمارهی t، مقدار این شاخصها بیشتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آنها مناسب برآورد میشود. همچنین برای بعد شأن و مقام شغلی با توجه به بیشتر بودن عدد معناداری از ۰٫۰۵، فرضیه صفر را نمیتوان رد نمود و میتوان گفت که مقدار این بعد با مقدار متوسط (عدد ۳) تفاوت معناداری ندارد. از این رو وضعیت آن متوسط برآورد میشود.
ه) وظایف شغلی
در سطح تحلیل شاخصهای مربوط به بعد وظایف شغلی، تمامی شاخصها دارای سطح معناداری کمتر از ۰٫۰۵ هستند، به همین دلیل برای شاخصهای فوق فرضیه صفر رد شده و وضعیت آن با مقدار میانگین یعنی عدد ۳ تفاوت معناداری دارد. برای این شاخصها، به علت مثبت بودن آمارهی t، مقدار آنها بیشتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آن مناسب برآورد میشود. همچنین برای بعد وظایف شغلی با توجه به کمتر بودن عدد معناداری از ۰٫۰۵، فرضیه صفر تایید نمیشود و میتوان گفت که مقدار این بعد با مقدار متوسط (عدد ۳) تفاوت دارد. از آن جایی که مقدار آمارهی t مثبت میباشد، بنابراین مقدار این بعد بیشتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آن مناسب برآورد میشود.
و) سیاستهای سازمانی
در سطح تحلیل شاخصهای مربوط به بعد سیاستهای سازمانی، شاخص شماره ۳ دارای سطح معناداری بیشتر از ۰٫۰۵ هستند، به همین دلیل برای شاخص فوق فرضیه صفر را نمیتوان رد نمود و وضعیت آن با مقدار میانگین یعنی عدد ۳ تفاوت معناداری ندارد(حد متوسط). اما بقیه شاخصها دارای سطح معناداری کمتر از ۰٫۰۵ هستند، به همین دلیل برای شاخصهای شماره ۱، ۲ و ۳ فرضیه صفر رد میشود و وضعیت آنها با مقدار میانگین یعنی عدد ۳ تفاوت معناداری دارد. از میان این شاخصها، مقدار شاخصهای شماره ۲ و ۴ به علت منفی بودن آمارهی t، کمتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آنها نامناسب برآورد میشود. برای بقیه شاخصها(شاخص ۱) با توجه به مثبت بودن آمارهی t، مقدار این شاخص بیشتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آن مناسب برآورد میشود. همچنین برای بعد سیاستهای سازمانی با توجه به کمتر بودن عدد معناداری از ۰٫۰۵، فرضیه صفر تایید نمیشود و میتوان گفت که مقدار این بعد با مقدار متوسط(عدد ۳) تفاوت دارد. از آن جایی که مقدار آمارهی t مثبت میباشد، بنابراین مقدار این بعد بیشتر از مقدار متوسط جامعه میباشد و وضعیت آن مناسب برآورد میشود.
۴-۳-۱-۳- وضعیت موجود ابعاد و شاخصهای تعهد سازمانی
برای بررسی وضعیت موجود متغیر تعهد سازمانی، ۱۵ سوال در پرسشنامه در قالب ۳ بعد مطرح شده است. جدول ۴-۳ نتایج آزمون میانگین برای ابعاد و شاخصهای تعهد سازمانی را نشان میدهد.
جدول ۴-۳- آزمون میانگین برای متغیر تعهد سازمانی
شاخصها / ابعاد
مقدارمیانگین برابر با ۳ (=۳µ)
وضعیت
میانگین
انحراف معیار