۸۷/۱

۱۴/۴

رتبه استان

۱۰

۴

۷

۳

۲۳

۲۴

۱۶

۱۵

۲۴

۱۷

۱۷

۱۲

ماخذ : وزارت جهاد کشاورزی
به عنوان اصلی ترین قابلیت های توسعه بخش کشاورزی استان کردستان می­توان به این موارد اشاره کرد که لزوم توجه هر چه بیشتر مسئولان و سرمایه گذاری در بخش کشاورزی استان کردستان را بیش از پیش نشان می­دهد :
وجود منابع آبی کافی در استان
وجود منابع ژنتیکی گیاهی و دامی منحصر به فرد مانند بز مرغز، اسب کردی
وجود شرایط مناسب اقلیمی برای توسعه باغات دیم

وجود دشت های حاصلخیز ازجمله دشت مریوان، دشت قروه و دشت بیجار
وجود منابع خاک کافی در استان
بارندگی مناسب در استان
مراتع غنی و زیاد
جمعیت روستایی با توزیع متعادل در مناطق روستایی
امکان ایجاد صنایع تبدلی برای افزایش ارزش افزوده
ظرفیت بالای تولید شیر و گوشت قرمز در استان
وجود نیروی متخصص و تحصیل کرده کشـاورزی در استان ( اداره کل مطالعات و بررسی های اقتصادی ، بانک کشاورزی).
منابع درآمد روستاییان
سالانه در این استان ۵۴۰۰ هزار از اراضی کشاورزی زیر کشت محصولات دیم و ۱۰۰ هزار و ۴۲۷ هکتار نیز زیر کشت محصولات آبی می رود. سطح زیر کشت علوفه در این استان را ۴۰ هزار و ۱۵۲ هکتار، غلات را ۵۴۱ هزار و ۳۱۴ هکتار، دانه های روغنی را یک هزار و ۹۲۷ هکتار،سیب زمینی را ۹ هزار و ۷۰۵ هکتار، و توت فرنگی را دو هزار و ۴۵۷ هکتار (آمار جهاد کشاورزی استان).
از آنجا که بیشترین خسارت خشکسالی متوجه دیم کاران می­باشد در این قسمت به بررسی نمونه ­ای درآمد یک­ کشاورز ­دیم کار با محصول گندم می­پردازیم.
بر اساس آمار موجود تعداد بهره برداران گندم دیم در استان به ۶۳۰۶۲ نفر بالغ می­گردد. با توجه به سطح زیر کشت ۴۷۷۸۲۱ هکتاری، سهم هر بهره بردار به طور متوسط حدود ۵/۷ هکتار بالغ می­گردد. از این رو با عنایت به عملکرد حدود ۲/۱ تن در هکتار، به ازاء قیمت هر کیلو ۱۶۷۳ ریال (قیمت پایه سال ۸۶)، درآمد سالانه یک بهره بردار از فروش گندم دیم به ۱۵۲۱۱ هزار ریال بالغ ­می­گردد. لذا برنامه­ ریزی مسئولان کشور جهت افزایش درآمد این بهره برداران و کاهش ریسک تولید محصول از طریق پایش و پیش بینی خشکسالی که باعث حذف همین اندک درآمد نیز می­ شود، از الزامات کشور می­باشد.
۲-۲-۸- منابع آب های سطحی استان
استان کردستان از نظر توپوگرافی و هیدرولوژی سرچشمه بخش­هایی از حوزه ­های آبخیز اصلی کشور یعنی حوزه آبخیز دریای خزر، حوزه آبخیز دریاچه ارومیه و حوزه آبخیز خلیج فارس می­باشد. به طوری که ۱۵/۲ درصد حوزه آبخیز خلیج فارس و ۲۶ درصد حوزه آبخیز دریای خزر و ۹/۲ درصد حوزه آبخیز دریاچه ارومیه را در بر می­گیرد.
رودخانه­های سفیدرود، سیروان، زاب، زرینه­رود و کرخه از این استان سرچشمه می­گیرند. رودخانه­های تلوار و قزل­اوزن پس از خارج شدن از استان کردستان وارد استان زنجان شده و نهایتاً به دریاچه سفیدرود می­ریزند. رودخانه سیروان پس از دریافت شاخه­ های فرعی از جمله رودخانه قشلاق، گاوه­رود، گاران و زریوار وارد استان کرمانشاه شده و نهایتاً از مرز نوسود به کشور عراق می­ریزد. رودخانه­های حوزه زرینه­­رود نیز متشکل از ۳ رودخانه اصلی به نام­های خورخوره (سنته)، جیغاتوچای (آدینان) و رودخانه سقز است. این رودخانه­ها همراه با رودخانه ساروق­آب وارد دریاچه سد سقز می­ شود. رودخانه زاب نیز از استان آذربایجان غربی سرچشمه گرفته و پس از دریافت آب رودخانه­های شهرستان بانه از جمله رودخانه بانه، بوئین و چومان وارد کشور عراق می­ شود.
حجم آب­های سطحی به میزان ۶۷۰۰ میلیون متر مکعب می­باشد. مجموع آب­های زیرزمینی به مقدار ۱۲۹۴میلیون مترمکعب می­باشد. سهم آب مصرفی بخش کشاورزی از آب­های زیرزمینی به میزان ۱۰۸۳میلیون متر مکعب­بالغ می­گردد.
استان دارای ۶ حوزه آبی وتعداد رودخانه های دائمی استان ۳۱ رودخانه می­باشد.حدود ۱۹۵۶۹ دهنه چشمه ، ۴۲۹ رشته قنات و حدود ۱۰۹۱۳ حلقه چاه عمیق میباشد(امورآب استان ).
۳-۲-۹- آب و هوای استان کردستان
آب وهوای استان کردستان متاثر از توده های هوایی مرطوب مدیترانه است­. بیشترین مقدار بارش درماههای مارس و اوریل رخ مید­هد که علت اصلی بارندگی های این استان گسترش بادهای غرب بر روی منطقه است که علاوه بر فراهم نمودن صعود هوا، رطوبت دریای مدیترانه را هم به منطقه می ­آورد. درفصل زمستان بیشتر سیکلون­ها وامواج کوتاه بادهای غربی ازاین ناحیه عبور می­ کنند وبا همراهی ماهیت کوهستانی منطقه سبب ریزش باران­های زیاد به خصوص برف­های سنگین می­شوند . براساس نقشه پهنه بندی اقلیمی ؛ استان کردستان دارای سه نوع آب وهوا به ترتیب ذیل است .
۱- بری ؛ نیمه مرطوب ، خیلی سرد تاگرم ،
۲- بری ، نیمه مرطوب ، خیلی سرد تا معتدل
۳- بری ، نیمه مرطوب ، سرد تا نیمه گرم
دربعضی از سال­ها درمنطقه مریوان بارندگی سالیانه به بیش از ۱۰۰۰ میلی متر هم می­رسد وهرچه ازسمت شهرستان مریوان به شرق پیش برویم از میزان بارندگی و درصد رطوبت نسبی کاسته می­ شود . به طور کلی میزان میانگین بارندگی سالیانه دراستان کردستان درحدود ۵۰۰ میلی متر است. در دوره گرم سال با استقرار مرکز پرفشار جنب حاره ای آزور بر بالای خاور میانه شرایط پایداری به وجود می آید که با استیلای آن در فصل تابستان شرایط گرم و خشک براین نواحی مستولی می­ شود که بارندگی کم و دمای نسبتا” زیاد استان را دراین دوره از سال سبب می­گردد.
۳-۲-۹-۱- توده های هوای فعال در استان
در فصول مختلف سال حرکت و تهاجم توده­های هوا با ویژگی­های متفاوت جوی به استان کردستان موجب پدید آمدن شرایط مختلف جوی و اقلیمی در سطح این استان گردیده است. مهمترین سیستم­های هواشناسی موثر بر استان کردستان شامل جریانات­غربی، جنوب­غربی، شمالی و شمال­غربی است که به تناوب، جغرافیای این استان را تحت سیطره و نفوذ خود قرار می­ دهند.
- توده­ هوای مدیترانه
در فصول سرد سال سیستم های جوی برآمده از مرکز کم فشار مدیترانه، مهمترین سیستم های باران زا بر روی منطقه غرب کشور و استان کردستان می­باشند.دریای مدیترانه گذشته از آن که عبور جریانات کم فشار جوی است.خود نیز محل تشکیل کم فشارها است که برخی از آنها در حرکت خود به سوی شرق، بر روی قبرس زبانه­ای کم فشار ایجاد کرده و این زبانه کم فشار از روی کشور ترکیه وارد ایران می­ شود و نواحی غرب و شمال­غرب کشور را تحت تاثیر قرار می­دهد.