آثار اقتصادی رویدادهای ورزشی
انجام سرمایه‌گذاری‌های عمومی و دولتی برای برگزاری وقایع ورزشی بزرگ مزایای اقتصادی فراوانی برای اقتصاد و جامعه به همراه دارد. معمولاً در این خصوص چهار متغیر مورد بررسی قرار می‌گیرد:

الف) اشتغال و دستمزدها: پروژه‌های کلان ورزشی منجر به ایجاد فرصت‌های شغلی می‌شوند. فرصت‌های شغلی کوتاه‌مدت در بخش ساخت‌وساز استادیوم‌های ورزشی و فرصت‌های شغلی بلندمدت در کسب ‌و کارهای جانبی مانند صنعت گردشگری، رستوران‌داری و غیره.
ب) استادیوم‌های ورزشی و میراث آنها: با میزبانی رویدادهای ورزشی در یک کشور و یا منطقه، استادیوم­های ورزشی زیادی ایجاد یا بازسازی می­شوند که هم بر اشتغال اثر مثبت دارد و هم سرمایه ملی محسوب می­ شود.
ج) گردشگری: از طریق بازاریابی و فعالیت رسانه‌ها، شهر یا کشور میزبان مسابقات ورزشی (مثل جام جهانی فوتبال) قادر به جذب گردشگر در هنگام برگزاری مسابقات و بعد از آن خواهد بود. معمولاً گردشگرها، در محل، منطقه یا کشور میزبان پول خرج می‌کنند که موجب رونق اقتصادی می­ شود.
د) سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و بازسازی و نوسازی شهری: رویدادهای ورزشی مهم موجب حرکت تعداد زیادی از ورزش‌دوستان به آن شهر یا کشور می‌شود و لذا تقاضا برای زیرساخت‌های شهری که دولت، بانی تأسیس یا بهبود آنها است، افزایش می‌یابد. سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با این شرایط عبارتند از: هتل‌ها، حمل‌ونقل کارا و مخابرات و غیره (هوانگ، ۲۰۱۱).
منافع اقتصادی رویدادهای ورزشی مثل جام جهانی یا المپیک دو نوع می­باشد: اثرات اقتصادی کوتاه­مدت و اثرات اقتصادی بلند مدت. اکثر مطالعات اقتصادی، تأثیر کوتاه­مدت را تجزیه و تحلیل می­ کنند و تعداد کمی از آنها منافع بلندمدت را در نظر می­گیرند.
اثرات اقتصادی کوتاه مدت
اساساً مطالعه تأثیر اقتصادی کوتاه­مدت، هزینه­ های چندین گروه، شامل ورزشکاران، مقامات، پرسنل، رسانه ­ها و تماشاچیان را در برمی­گیرد. اثر کوتاه­مدت از سه طریق بدست می ­آید:
الف) اثر مستقیم: تأثیر مستقیم، تغییر در فعالیت­های اقتصادی آن کشور که اولین بار، توسط گروه ­های فوق­الذکر هزینه می­ شود، می­باشد. این اثر همان تقاضای کلی است که از طریق یک فعالیت یا خدمت ورزشی ایجاد می­ شود.
ب) اثر غیرمستقیم: این اثر، تغییرات ایجاد شده در تولید و اشتغال در سایر بخش­هایی است که خدمات و کالاهای ویژه­ای برای صنایعی که بطور مستقیم درگیر رویدادهای ورزشی هستند، ارائه می­ دهند. برای مثال در طول برگزاری یک رویداد ورزشی، هتل­ها، رستوران­ها و مغازه­ها بطور مستقیم فعالیت می­ کنند و صنایعی که مواد لازم برای این خدمات را ارائه می­ دهند نیز منافع زیادی بدست می­آورند.
ج) تأثیر تحمیلی: این تأثیر تغییر در فعالیت اقتصادی است که توسط خانوارهای محل که درآمد خود را خرج می­ کنند بوجود آمده است. و این درآمد، مستقیم یا غیر مستقیم از کسانی بدست آمده است که کالا یا خدمتی را در طول برگزاری رویداد ورزشی می­خرند.
مجموع اثرات غیرمستقیم و تحمیلی، اثر ثانویه فعالیت یا خدمات داده شده در طول برگزاری رویداد ورزشی، نامیده می­ شود. و مجموع سه اثر مستقیم، غیرمستقیم و تحمیلی، تأثیر کل رویداد بر یک کشور یا منطقه می­باشد (اشنفلدر، ۱۳۹۰).
اثرات اقتصادی بلند مدت
اثرات اقتصادی بلندمدت، بر منافع بلندمدتی اطلاق می­ شود که منطقه یا کشور میزبان، پس از برگزاری یک فعالیت یا رویداد ورزشی از آن بهره­مند خواهد شد. چنین تأثیراتی شامل:
الف) ساخت و توسعه امکانات جدید.
ب) شناخت ملی و بین ­المللی منطقه میزبان، و ملت آن منطقه به خاطر در معرض گسترده رسانه بودن.
ج) منافع اقتصادی و اجتماعی از جمله ایجاد شغل آموزشی، برنامه ­های آموزشی جوانان و سرمایه ­گذاری برای توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی (همان).
بر اساس مطالعه آندرف (۲۰۰۰)، حدود ۹۵ درصد میزبانی رویدادهای بزرگ ورزشی در سی کشور توسعه یافته و فقط ۵ درصد در کشورهای در حال توسعه انجام می­گیرد. لذا منافع حاصل از این میزبانی، جذب گردشگر و درآمد آن عاید کشورهای پیشرفته می­گردد. با توجه به اطلاعات موجود، اکثر کشورهای پیشرفته، از دهه ۱۹۷۰ به بعد، یک­بار میزبانی مسابقات جام جهانی فوتبال یا بازی­های المپیک را تجربه کرده ­اند (الهی، ۱۳۸۶). امروزه دولت­ها، در سراسر جهان، منابع بسیاری را هزینه می­ کنند تا بتوانند میزبانی رویدادهای بزرگ را بدست آورند. برای مثال، کشور قطر در چند سال اخیر تلاش­ های زیادی را برای بدست آوردن میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ انجام داد و به این مهم دست یافت. زیرا میزبانی یک رویداد ورزشی سرمایه ­گذاری مناسبی برای رشد اقتصادی یک منطقه یا کشور، به شمار می­رود و تأثیرات مهمی بر اقتصاد آنها دارد. همین موضوع باعث شده که محققان اقتصادی، اثرات و منافع اقتصادی چنین رویدادهایی را محاسبه نمایند. اولین مطالعه علمی که با چنین رویکردی انجام شد، اثرات اقتصادی میزبانی بازی­های المپیک ۱۹۸۴ لس آنجلس را مورد ارزیابی قرار داده است. پس از آن، مطالعات اقتصادی زیادی بر روی این موضوع انجام شد که برگزاری مسابقات و رویدادهای بزرگ ورزشی چه اثراتی بر روی شاخص­ های اقتصادی کشور میزبان خواهد داشت. با مطالعه تأثیراتی که میزبانی این رویدادها بر اقتصاد کشورها داشته، به سادگی می­توان دریافت که چرا بعضی از کشورها بصورت بی امان بر سر گرفتن میزبانی این رویدادها در حال رقا
بت هستند (کاظم، ۱۳۸۱).
پریوس^[۳۴] (۲۰۰۰) در تحقیق خود، مهم­ترین اهداف کشورها برای میزبانی رویدادهای بین ­المللی ورزش را اینگونه بیان می­ کند:
الف) معرفی کشور یا منطقه میزبان به جهانیان.
ب) ترویج نظام سیاسی کشور میزبان.
ج) ایجاد شرکای جدید تجاری برای کشور.
د) جلب سرمایه ­گذاری جدید و تحکیم سرما­یه­گذاری پیشین.
ه) ارتقاء صنعت گردشگری.
و) ایجاد اشتغال و فرصت­های کسب وکار.
بر اساس مطالعات انجام شده، برگزاری مسابقات بزرگ و بین ­المللی فوتبال توانسته است بر سه شاخص مهم اقتصاد کلان کشورهای میزبان تأثیر داشته باشد. شاخص­ های بیان شده شامل: GDP سرانه، نرخ بیکاری و رشد اقتصادی می­باشد. در جام جهانی ۲۰۰۶ کره و ژاپن، اقتصاد کره جنوبی در سه شاخص میزان جذب سرمایه ­گذاری، ایجاد فرصت­های شغلی و توسعه صنایع کوچک و ایجاد کسب و کار جدید منافع زیادی بدست آورد (الهی، ۱۳۸۶).
خلاصه فصل:
در این فصل، ابتدا، عوامل مؤثر بر توسعه صنعت ورزش مورد بررسی قرار گرفت که مهم­ترین آنها، میزان علاقه مردم به فعالیت­ها و رویدادهای ورزشی، رشد گردشگری، تجاری شدن ورزش و … می­باشد. سپس به اثرات توسعه­ای ورزش به عنوان یکی از اهداف توسعه­ای سازمان ملل پرداخته شد. ورزش اثرات زیادی بر رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی و به طور خلاصه بر توسعه پایدار دارد. ورزش به عنوان یک کالای سرمایه­ای، دارای اثرات اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم، کوتاه مدت و بلندمدت می­باشد که در این فصل بطور مفصل مورد بررسی قرار گرفت.
مبانی نظری و تحقیقات انجام شده
مقدمه
نگریستن به ورزش، مانند یک کالای مصرفی، باعث کاهش اهمیت آن در تولید، رشد و توسعه اقتصادی شده است. هر چند پرداختن به ورزش نیازمند هزینه‌های بالای زیربنایی است ولی این هزینه‌ها را نمی‌توان در کنار مخارج و هزینه‌های مصرفی قرار داد. امروزه به همان نسبت که درآمدهای ملی صرف ورزش می‌شود در بعضی از رشته‌های ورزشی در کوتاه­مدت و در بعضی از دیگر رشته‌های ورزشی در درازمدت می‌توان میزان برگشت سرمایه را به صورت مستقیم و غیرمستقیم مشاهده نمود. به دنبال سرمایه‌گذاری در ورزش میزان اشتغال مستقیم و غیرمستقیم افزایش می‌یابد و در کنار آن امکان جذب درآمد از طریق برگزاری مسابقات بین‌المللی، جذب گردشگران فراهم می­ شود و سطح سلامت و بهداشت جسمی و روانی جامعه افزایش می‌یابد. مانع اصلی در روند سرمایه‌گذاری در بخش ورزش کشورها عدم رؤیت منافع قابل برگشت حاصل از این سرمایه‌گذاری به صورت مستقیم می‌باشد.
نگرش مثبت به ورزش و امور جنبی آن سودهای سرشاری را به طور مستقیم و غیرمستقیم در آینده نصیب آنان می کند. وجود نگرش مثبت در جوامع پیشرفته نسبت به ورزش، سبب سرمایه‌گذاری در امر ورزش به منظور بالا بردن سطح سلامت و تندرستی و تأثیر بر افزایش سطح بهره‌وری در تولید گشته و همچنین بر سرمایه انسانی و اجتماعی اثر می­ گذارد. همین امر سبب شده که رفته رفته بیشتر کشورهایی که قبلاً توجه آنچنانی به آن نشان نمی‌دادند سهمی رو به افزایش، برای سرمایه‌گذاری در امور ورزشی قایل شوند. چنان که بودجه تربیت بدنی و ورزش در کشورهای توسعه یافته یا بعضی از کشورهای در حال توسعه با سرعت بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است، (برای مثال، کشور قطر قرار است برای برگزاری جام جهانی فوتبال سال ۲۰۲۲، ۲۰۰ میلیارد دلار در بخش زیر ساختی سرمایه ­گذاری انجام دهد)، چرا که این­گونه کشورها به تأثیرات درازمدت ورزش از لحاظ رشد و توسعه اقتصاد ملی واقف گشته‌اند. ورزش یک سرمایه‌گذاری درازمدت است که اثر آن در رشد و توسعه معلوم و محرز است. سرمایه‌گذاری در ورزش از جمله سرمایه‌گذاری‌هایی است که دارای دوران باروری هم کوتاه مدت و هم درازمدت می‌باشد که با پرداختن به آن می‌توان نتایج اجتماعی فرهنگی و نتایج اقتصادی شایان توجهی را به دست آورد و در تأمین نیازهای جامعه و رفاه ملی کوشید.
دولت و ورزش
همانطور که گفته شد ورزش هم بطور مستقیم و هم غیر مستقیم بر رشد اقتصادی اثر می­ گذارد. در این قسمت هدف تبیین پایه نظری وجود ارتباط معنی­دار بین ورزش و رشد اقتصادی است. رشته­ های ورزشی از طریق سه عرضه­کننده اصلی ارائه می­شوند: دولت، جامعه و بخش خصوصی. فلسفه و اهداف سه تهیه­کننده در جدول (۳-۱) آورده شده است:
عرضه کنندگان ورزش