۱۰ ـ ۲ روش­های پیش ­بینی سود

مروری بر پژوهش­های انجام شده در حسابداری نشان می­دهد که محققان حسابداری به موازات توسعه دانش آمار و معرفی تکنیک­های جدید پیش ­بینی توسط دانشمندان آمار و ریاضی به جامعه علمی، این تکنیک­ها را در ادبیات پیش ­بینی حسابداری وارد نموده ­اند. در این بیان تکنیک­های برون­یابی که مبتنی بر استقراء می­باشند، حجم زیادی از تحقیقات مربوط به پیش ­بینی سود در حسابداری را به خود اختصاص داده است.
دو روش باکس ـ جنکینز^[۵۴] از روش­های مدل برون­یابی و گام زدن تصادفی، پس از تحقیقات چندین ساله پژوهشگران حسابداری روش­های مناسبی برای پیش ­بینی سود تشخیص داده شده ­اند. این دو روش بارها در تحقیقاتی که در امریکا و انگلیس صورت گرفت با دخالت دادن عوامل گوناگونی چون نوع صنعت، طول دوره، سود قبل از تقسیم بین سهامداران عادی و بعد از آن و … مقایسه شده ­اند و هر بار نتایج متفاوتی را به دست داده­اند. علی رغم این که در اغلب موارد روش گام زدن تصادفی نتایج بهتری داشته است. محققان غربی و اندیشمندان حسابداری بر انجام تحقیقات بیشتری اهتمام ورزیده­اند.

روش­های باکس ـ جنکینز و گام زدن تصادفی ناشی از دو طرز تفکر در توجیه رفتار یک مجموعه از اعداد می­باشند.
اولی بر سری­های زمانی استوار است و مشاهدات را مرتبط با یکدیگر می­داند در حالی که روش دوم بر اساس فرآیندهای تصادفی و استقلال مشاهدات بنیان شده است. یافتن این موضوع که رفتار ارقام گذشته سود را با کدامیک از فرآیندهای فوق می­توان توجیه نمود گام مؤثری جهت یافتن مدل بهتری برای پیش ­بینی سود می­باشد (اسماعیلی، ۱۳۸۵،ص ۳۱)^۱.

۱ ـ ۱۰ ـ ۲ مدل باکس ـ جنکینز

مدل­های باکس ـ جنکینز رویکردی است که امروزه به طور وسیع در محیط­های اقتصادی و مدیریتی از آن برای پیش ­بینی استفاده می­گردد. این روش در دهه ۱۹۶۰ توسط پرفسور جرج باکس و پرفسور گیولی جنکینز به منظور تجزیه و تحلیل سری­های زمانی توسعه یافت. این دو معتقدن بودند که پیش ­بینی در یک سری زمانی نه تنها به گذشته داده ­های آن سری بازمی­گردد، بلکه ممکن است به گذشته سری­های زمانی مرتبط نیز مربوط شود.
این روش عموماً در موارد زیر به کار می­رود:
برنامه­ ریزی تولید
برنامه­ ریزی اقتصادی و تجاری
نظارت بر تولید و موجودی­ها
کنترل و بهینه­سازی فرآیندهای صنعتی
فرض بنیادی این روش بر این است که مشاهدات مربوط به سری­های زمانی مستقل نبوده و به صورت متوالی به هم وابسته می­باشند و این وابستگی بین داده ­های متوالی، در زمان­هایی با فواصل مساوی اندازه ­گیری می­ شود.
شیوه عمل در این روش به این صورت است که مقادیر آینده یک سری زمانی را ز روی مقادیر فعلی و گذشته آن برآورد می­ کند و فرض می­ شود که مشاهدات در فواصل ناپیوسته از زمان با فاصله­های مساوی در دسترس می­باشند. به عنوان مثال مقدار فروش در سال جاری و ماه­های قبل در اختیار بوده و با بهره گرفتن از آن­ها فروش برای زمان­های مورد انتظار ۱۲ و … ۳ و ۲ و ۱ = t
پیش ­بینی می­ شود (همان منبع، ۳۲)^۱.

۲ ـ ۱۰ ـ ۲ مدل گام زدن تصادفی

در این روش با بهره گرفتن از ارزش واقعی اطلاعات سال جاری، ارزش یک سال یا دو سال آینده پیش ­بینی می­ شود. فرض این روش بدین­گونه است که وضعیت کنونی با وضعیت­ها و وقایعی که در آینده رخ خواهند داد در ارتباط هستند. این مدل سود آتی مورد انتظار را تنها با اتکا بر جدیدترین مشاهدات تخمین می­زند. از این مدل برای تشریح سری زمانی قیمت سهام، نرخ رشد سود و فروش استفاده می­ شود.
فرمول گام زدن تصادفی عبارت است از:
(۱ ـ ۲)
A _t = A _t-1 + W_t
که:
A _t : سود پیش ­بینی شده برای دوره t
A _{t- 1} : سود واقعی برای دوره قبل از t
W _t : یک عامل مزاحم با روند تصادفی و احتمالی می­باشد.
پیش فرض­هایی برای عامل مزاحم وجود دارد و عبارتند از:
میانگین هر یک از عوامل مزاحم برابر صفر است E ( W_t) = 0
عدم وجود خود همبستگی بین عوامل مزاحم
کلیه عوامل مزاحم دارای واریانس یکسان می­باشند. Var (wt) = E(wt) = 0
در این مدل At یک متغیر تصادفی است در حالی که At-1 دیگر متغیر تصادفی نیست چرا که به ارزش آن در دوره t پی برده شده است (اسماعیلی، ۱۳۸۵، ۳۵)^۲٫

۱۱ ـ ۲ بازده^[۵۵]

بازده در فرایند سرمایه ­گذاری نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می­ کند و پاداشی برای
سرمایه­گذارن محسوب می­ شود. بازده ناشی از سرمایه ­گذاری برای سرمایه ­گذاران حائز اهمیت است، برای این که تمامی بازی سرمایه ­گذاری به منظور کسب بازده صورت می­گیرد. ارزیابی بازده، تنها راه منطقی (قبل از ارزیابی ریسک) است که سرمایه ­گذاران می­توانند برای مقایسه سرمایه ­گذاری­های جایگزین و متفاوت از هم انجام دهند. برای درک بهتر عملکرد سرمایه ­گذاری اندازه ­گیری بازده واقعی (مربوط به گذشته) لازم است. مخصوصاً این که بررسی بازده مربوط به گذشته در تخمین و پیش ­بینی بازده­های آتی نقش زیادی دارد (­جونز، ۲۰۰۵،ص ۳۱)^[۵۶].
در ارتباط با مفهوم بازده، مارکویتز معتقد است که امکان دارد تعریف بازده از یک
سرمایه ­گذاری به سرمایه ­گذاری دیگر متفاوت باشد ولی در هر صورت سرمایه ­گذاران ترجیح
می­ دهند بیشترین آن عایدشان شود تا کمترین آن. در همین ارتباط فرانسیس نیز عقیده دارد
سرمایه ­گذاری را اگر نوعی از واگذاری پول تلقی کنیم که انتظار می­رود پول اضافی از آن عاید شود، در این صورت هر سرمایه ­گذاری، درجه­ای از ریسک را در برخواهد داشت که مستلزم از دست دادن آن پول در زمان حال برای بدست آوردن بازده آتی است (مرادزاده فرد، ۱۳۸۳،ص ۲۵)^[۵۷].
برخی دیگر از تعاریف که در مورد بازده سرمایه ­گذاری بیان شده است به شرح زیر است:
بازده یک قلم دارایی مالی را در مدت یک سال می­توان به این صورت تفسیر کرد، نرخ تنزیلی که اگر جریانات نقدی آینده با آن محاسبه شود، ارزش فعلی بدست آمده با قیمت دارایی برابر
می­ شود (پی نوو، ۱۳۸۰ ،ص ۲۱۵)^[۵۸].
بازده یک سرمایه ­گذاری عبارتست از جریانات نقدی قابل تحققی که توسط صاحبان آن
سرمایه ­گذاری در طول یک دوره زمانی معین تحصیل می­ شود. بازده به صورت درصدی از ارزش سرمایه ­گذاری انجام شده در آغاز دوره بیان می­ شود (نوروش، ۱۳۸۵ ،ص ۳۲)^[۵۹].

۱۲ ـ ۲ بازده تحقق یافته در مقابل بازده مورد انتظار

تعیین تفاوت میان بازده تحقق یافته و بازده مورد انتظار از اهمیت بالایی برخوردار است برای این که این دو بحث در مسائل و مباحث سرمایه ­گذاری به طور وسیعی مورد استفاده قرار می­گیرد.

۱ ـ ۱۲ ـ ۲ بازده تحقق یافته^[۶۰]

بازده­ای است که واقع شده و کسب شده است. در واقع بازده تحقق یافته بازده­ای است که به وقوع پیوسته و واقع شده و محقق شده است.