• هر چه قدر وابستگی رانندگان به خانواده و نهادهای اجتماعی بیشتر باشد، خود کنترلی آنها بیشتر شده، بازدارندگی قوانین نیز بیشتر میشود.

• هر چه قدر رانندگان فشارهای اجتماعی بیشتری را دریافت نمایند، تاثیر مجازاتهای رسمی کاهش یافته، سطح بازدارندگی از قوانین نیز پایینتر میآید.

فصل سوم:
روششناسی
۳-۱) مقدمه
روش تحقیق، منطق تحقیق دانسته شده است؛ یعنی همچنان که منطق قوانینی را برای درست فکر کردن به دست میدهد، روش تحقیق نیز قواعدی را برای درست تحقیق کردن عرضه میکند و به این ترتیب، چنانچه متناسب با شناخت واقعیت تعیین شود فرد را به سر منزل مقصود می‌رساند.

در این فصل ابتدا، روش تحقیق و جامعه آماری، روش تعیین حجم نمونه، روش نمونهگیری و روش گردآوری داده ها توضیح داده خواهد شد. در نهایت، ضمن تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مورد بررسی، اعتبار و روایی پرسشنامهی تحقیق بررسی خواهد شد.
۳-۲) روش انجام تحقیق
داده‌ها با بهره گرفتن از ابزار پرسشنامه‌ی ساختیافته گردآوری شده است. در واقع، داده های مورد نیاز به وسیله‌ی پرسشنامه از تمام رانندههای جوان نمونه که بین سنین (۱۸ تا ۲۹) سال باشند، گردآوری شده است.
۳-۳) روش تجزیه و تحلیل آماری
داده ها با بهره گرفتن از نرمافزار spss پردازش و تجزیه و تحلیل و یافته‌های آن در دو سطح توصیف و تحلیل ارائه میشود. در سطح توصیف، به تحلیل یک متغیره (میانه، میانگین، توزیع درصدی) پرداخته و در سطح تبیین، از تحلیل دو متغیره مانند تحلیل واریانس، رگرسیون و … استفاده میشود.
۳-۴) جامعه آماری
جامعه آماری این تحقیق نیز، تمام جوانان شهر همدان است که حدود ۳۶ درصد میباشند، که ویژگی مشترک آنها راننده بودن و جوان بودن آنها است. از آنجا که تعداد افراد شهرستان همدان حدود ۶۳۷۳۰۴ نفر میباشد و طبق سالنامه آماری این استان حدود ۳۶ درصد که معادل تقریباً ۲۳۰۰۰۰ نفراست، را جوانان شامل میشوند، بنابراین بر اساس جدول نمونه گیری مورگان و کریجی تعداد نمونه پژوهش حاضر ۳۸۴ نفر میباشد.
۳-۵) واحد تحلیل
واحد تحلیل پژوهش حاضر، فرد می‌باشد.
۳-۶) حجم نمونه
در تعیین حجم نمونه نکته مهم معرف بودن جامعه نمونه است. (ساروخانی ۱۳۷۸: ۱۵۷). برای انتخاب حجم نمونه در داخل جامعهی آماری از جدول نمونه گیری مورگان و کریجی^[۲۱] استفاده شده است و طبق آن تعداد نمونه پژوهش حاضر ۳۸۴ نفر میباشد.
۳-۷) روش نمونهگیری
روش نمونهگیری با توجه به روش تحقیق مورد استفاده تغییر میکند. در تحقیقات پیمایشی که بخش عمده تحقیقات علوم اجتماعی را به خود اختصاص میدهد، بیشتر از روش های نمونهگیری احتمالی استفاده میشود (ازکیا و دربان آراسته ۱۳۸۴: ۲۴۹). اما در این پژوهش به دلیل اینکه دسترسی به رانندههای جوان دارای گواهینامه به راحتی امکان پذیر نیست و نمیتوان از روش های احتمالی استفاده کرد. بنابراین، شیوه نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری غیراحتمالی از نوع هدفمند میباشد.
۳-۸) روش گردآوری داده ها
پرسشنامهی تحقیق شامل سه سوال مربوط به مشخصات فردی و ۶۲ سوال مربوط به گویه های طراحی شده‌ی متناسب با متغیرهای مورد بررسی از جمله متغیرهای سطح بازدارندگی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، فشار ساختاری-اجتماعی، وابستگی فرد به خانواده و نهادهای اجتماعی، آگاهی از قوانین، اثرپذیری مجازاتهای رسمی، ناکامی منزلتی و کنترلهای اجتماعی در تحقیق است که پس از انجام پیشآزمون و رفع نواقص و ابهامات آن برای گردآوری داده ها از طریق مراجعهی مستقیم به رانندههای جوان دارای گواهینامه و مصاحبه با آنها مورد استفاده قرار میگیرد.
۳-۹) تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مورد بررسی
در این قسمت از پژوهش سعی بر آن است تا ابتدا متغیرهای مورد مطالعه را به اختصار تعریف کنیم و در ادامه، عملیاتی کردن آنها را ارائه نماییم. متغیر وابسته اصلی این پژوهش سطح بازدارندگی قوانین راهنمایی و رانندگی و متغیرهای مستقل آن نیز، متغیر فشار ساختاری-اجتماعی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، وابستگی فرد به خانواده و نهادهای اجتماعی و آگاهی از قوانین است. علاوه بر اینها، متغیرهای واسطهای نیز، اثرپذیری مجازاتهای رسمی، ناکامی منزلتی و کنترلهای اجتماعی میباشد.
۳-۹-۱) متغیر وابسته
۳-۹-۱- ۱)تعریف مفهومی بازدارندگی
زیمرینگ معتقد است که بازدارندگی عبارت است از تهدیدهایی که ممکن است انگیزه مجرمانه مجرمی را با تغییر در شیوه اندیشهاش از طریق تجسم دورنمای پیامدهای سوء تحقق آن انگیزه تقلیل دهد. او معتقد است بسیاری از افراد که در حین ارتکاب عمل مجرمانه دچار وسوسه میشوند، از ارتکاب آن خودداری میورزند؛ زیرا لذتی که از این طریق ممکن است کسب کنند، با بیم از نتیجه ناگواری که مجازات قانونی به دنبال دارد منتفی و خنثی میشود (پرادل، ۱۳۸۱: ۱۱۶). مفهوم بازدارندگی در شناخته شدهترین تقسیمبندی به بازدارندگی خاص و بازدارندگی عام دستهبندی می‌شود. لذا از این منظر، اگر مجازات در این جهت اعمال شود که مجرم در آینده مجدداً مرتکب جرم نشود و مجازات برای او درس عبرت باشد ( بازدارندگی خاص) و نیز سایر افراد جامعه که قابلیت ارتکاب جرم را دارند از اعمال کیفر بر مجرم درس عبرت گیرند و گرد جرم نگرددند (بازدارندگی عام)، چرا که کیفر میترساند و این خصیصه ذاتی آن است (نوربها، ۱۳۸۱: ۳۹۱).
۳-۹-۱- ۲) تعریف عملیاتی متغیر وابسته
در این پژوهش متغیر بازدارندگی در سطح سنجش فاصلهای قرار دارد و در قالب طیف پنج قسمتی لیکرت (کاملا موافق، موافق، بینظر، مخالف و کاملا مخالف) در چهار سوال اول و ( خیلی کم، تا حدودی کم، متوسط، تا حدودی زیاد و خیلی زیاد) در سوالات ۱ تا ۱۷جدول زیر مطرح شده است. این طیف دارای ۱۷ گویه زیر است. به بازدارندگی پایین نمره ۱ و به بازدارندگی بالا نمره ۵ داده شده است. در واقع، سوال ۳، ۴، ۵ ریکود شده و جهتشان عوض شده است. بدین معنی که به گزینه کاملاً موافق و خیلی زیاد نمره ۵ داده شده است. ولی در بقیه گویه ها نمره ۱ داده شده است.
جدول ۳-۱) تعریف عملیاتی متغیر سطح بازدارندگی

متغیر
ابعاد
گویه ها
منبع

سطح بازدارندگی
بازدارندگی خاص
۱- به تجربه فهمیدم هر موقع قوانین راهنمایی و رانندگی را رعایت نمیکنم کارها را راحتتر انجام میدهم.
۲- در امور روزمره ترجیح میدهم به شیوه شخصی، بدون در نظر گرفتن قوانین راهنمایی و رانندگی عمل کنم.
محقق ساخته

بازدارندگی عام
۳- پیروی از قوانین راهنمایی و رانندگی خیر عمومی را در پی دارد و با توجه به مصلحت ما تدوین شده است.
۴- به خاطر اینکه در جامعه حریم افراد و نهادها حفظ شود به هر قیمتی از قانون اطاعت میکنم.
محقق ساخته

بازدارندگی در عمل

۵- استفاده از کمربند ایمنی
۶- تجاوز به سطح گذرگاه عابر پیاده در سوارهرو
۷- استفاده از تلفن همراه
۸- سرعت غیرمجاز