پایه Gf₆₇₇

ميانگين­هايي که در هر ستون و براي هر صفت داراي حروف متفاوت هستند، بر اساس آزمون دانكن، در سطح احتمال 1% اختلاف معني­داري با یکدیگر دارند.
3-3-3- برهمکنش شوری و ژنوتیپ بر محتوای پرولین
نتایج تجزیه واریانس داده ­ها نشان داد، برهمکنش تیمار شوری و ژنوتیپ بر محتوای پرولین، مالون دی آلدئید، سایر آلدئیدها و پراکسیدهیدروژن در سطح 1%، معنی­دار شد (جدول 3-11).
بر اساس نتایج به دست آمده، محتوای پرولین برگ تمامی ژنوتیپ­های مطالعه شده با افزایش غلظت نمک، افزایش یافت. میزان افزایش در محتوای پرولین در بین ژنوتیپ­های بررسی شده با یکدیگر اختلاف معنی­داری را نشان داد. محتوای پرولین در برگ­های پایه Gf₆₇₇ با افزایش سطح شوری تا تیمار 6/3 گرم در لیتر به­ طور معنی­داری در مقایسه با گیاهان شاهد، افزایش یافت ولی با افزیش بیشتر غلظت شوری و در تیمار 8/4 گرم در لیتر، محتوای پرولین در برگ­های این پایه، کاهش یافت (جدول 3-11).
محتوای پرولین در برگ­های رقم سهند و ژنوتیپ 16-1، با افزایش سطح شوری تا تیمار 8/4 گرم در لیتر به­ طور معنی­داری نسبت به گیاهان شاهد، افزایش یافت. میزان افزایش در محتوای پرولین در برگ­های رقم سهند و ژنوتیپ 16-1، در سطح شوری 8/4 گرم در لیتر نسبت به سطح شوری 6/3 گرم در لیتر معنی­دار نبود. محتوای پرولین در برگ­های سایر ژنوتیپ­های مطالعه شده در این تحقیق، با افزایش سطح شوری تا 8/4 گرم در لیتر به­ طور معنی­داری نسبت به گیاهان شاهد، افزایش یافت. در مجموع، بیشترین میزان پرولین در سطح شوری 8/4 گرم در لیتر و به ترتیب در رقم­های شاهرود 12 (45/78 میکرو گرم بر گرم وزن تازه)، شکوفه (70/76 میکرو گرم بر گرم وزن تازه) و ژنوتیپ 25-1(59/73 میکرو گرم بر گرم وزن تازه)، مشاهده شد. همچنین، کمترین میزان پرولین در این سطح از شوری در برگ­های پایه Gf₆₇₇ (16/52 میکرو گرم بر گرم وزن تازه)، مشاهده شد. میزان پرولین در برگ­های پایه Gf₆₇₇ در سطح شوری 8/4 گرم در لیتر به­ طور معنی­داری نسبت به تمامی ژنوتیپ­های مطالعه شده، کمتر بود. این نتایج حاکی از نقش موثر نوع ژنوتیپ پیوندی در افزایش محتوای پرولین برگ­ها و در نتیجه افزایش تحمل گیاه به تنش شوری می­باشد (جدول 3-11). نتایج به دست آمده از این تحقیق با نتایج دژم پور و همکاران ]1391[، رهنمون و همکاران ]1390[ و غلامی و همکاران ]1389[، مطابقت داشت. این محققین نیز به افزایش در محتوای پرولين آزاد در ژنوتیپ­های مختلف بادام تحت شرایط تنش شوری اشاره کرده ­اند. گزارش شده است، تنظيم اسمزی به عنوان يک سازگاری مهم اجتناب از تنش­های اسمزی می­باشد، زيرا به حفظ فشار تورمی و حجم سلول کمک می­ کند ]حيدری شريف­آباد، 1380[. بيش از 70 درصد ترکيبات آمينی توليد شده در زمان تنش شوری را پرولين تشکيل می­دهد. در واقع پرولين مهمترين ترکيب آمينی تجمع يافته در گياهان در زمان وقوع تنش شوری می­باشد و به نظر می­رسد تجمع ساير ترکيبات آمينی در زمان تنش شوری، اهميت کمتری داشته باشد .[Karamanos, 1995] اسمولیت­ها از جمله پرولین در زدودن ROS فعال هستند و منجر به حفاظت بهتر از سلول­ها می شوند. تجمع اين ترکيبات در گياهان باعث تنظيم اسمزی در داخل گياه شده و با جلوگيری از کاهش آب گياه و با کمک به جذب بيشتر آب از خاک در حفظ فتوسنتز و رشد گياه موثرند .
3-3-4- برهمکنش شوری و ژنوتیپ بر پراکسیداسیون لیپیدها (محتوای مالون دی آلدئید و ساير آلدئيد­ها
بر اساس نتایج به دست آمده، محتوای مالون دی آلدئید برگ و سایر آلدئیدها شامل (پروپانال، بوتانال، هگزانال، هپتانال و پروپانال دي متيل استال) در تمامی ژنوتیپ­های مطالعه شده، با افزایش غلظت نمک، افزایش یافت. میزان افزایش در محتوای مالون دی آلدئید و سایر آلدئیدها در بین ژنوتیپ­های بررسی شده با یکدیگر اختلاف معنی­داری را نشان داد. محتوای مالون دی آلدئید و سایر آلدئیدها در برگ­های پایه Gf₆₇₇، ژنوتیپ 16-1 و رقم سهند، با افزایش سطح شوری و در تیمار 4/2 گرم در لیتر به­ طور معنی­داری در مقایسه با گیاهان شاهد، افزایش یافت. در حالیکه محتوای مالون دی آلدئید و سایر آلدئیدها در رقم­های نان­پاریل، A₂₀₀، تونو، مامایی و ژنوتیپ­های 25-1 و 40-13، در سطح شوری 6/3 گرم در لیتر به­ طور معنی­داری در مقایسه با گیاهان شاهد، افزایش یافت. محتوای مالون دی آلدئید و سایر آلدئیدها در برگ­های ارقام شاهرود 12 و شکوفه تنها در سطح شوری 8/4 گرم در لیتر به­ طور معنی­داری در مقایسه با گیاهان شاهد، افزایش یافت (جدول 3-11). نتایج حاصل از این بخش با نتایج به دست آمده از بررسی تغییرات نشت یونی و درصد آسیب دیدگی غشاء سلولی، مطابقت داشت. همانطور که در قسمت نتایج حاصل از اندازه گیری نشت یونی گفته شد، رقم­­های شاهرود 12 و شکوفه در سطوح شوری 6/3 و 8/4 گرم در لیتر دارای کمترین درصد نشت یونی نسبی و درصد آسیب دیدگی غشاء سلولی بودند. گزرش شده است، اسید­های چرب غیر اشباع (PUFA) از مهم­ترین ترکیبات لیپید­های غشاء هستند که در برابر پراکسیداسیون بسیار آسیب­پذیر هستند. یکی از اصلی­ترین اثرات تخریبی و مضر ROS ها، توانایی آن­ها برای شروع واکنش­های زنجیره­ای اکسیداتیو اسید­های چرب غیراشباع است که منجر به پراکسیداسیون لیپیدها و تخریب غشاء می­ شود . اندازه گیری محصولات نهایی پراکسیداسیون لیپید­ها، یکی از راه­های تشخیص تنش اکسیداتیو است [Smirnof, 1993]. درنتیجه پراکسیداسیون اسید­های چرب غیر اشباع، آلدئید­های غیر اشباع α و β مانند 4-هیدروکسی نوننال (4-HNE) و مالون دی­آلدئید (MDA) تولید می­شوند. تجمع مالون دی­آلدئید در شرایط تنش سبب افزایش نفوذپذیری غشاء پلاسمایی شده و نشت یونی افزایش می‌یابد ]ریزی و همکاران، 2009[.

جدول 3-11- اثر تیمار شوری بر محتوای پرولین، مالون دی آلدئید، سایر آلدئیدها و پراکسید هیدروژن در برخی از ژنوتیپ­های بادام و پایه GF₆₇₇

پراکسید هیدروژن
(میکروگرم بر گرم وزن تازه)

سایر آلدئیدها
(نانومول بر گرم وزن تازه)

مالون دی آلدئید
(نانومول بر گرم وزن تازه)

پرولین
(میکرو مول بر گرم وزن تاره)

سطوح شوری
(گرم درلیتر)

ژنوتیپ

0001>

0001>

0001>

0001>

-

Pr > F

78/25 qr

137/0 r

29/9 o-q

22/22 t-w

0

25-1

52/26 qr

143/0 r