هارفورد و همکاران(۲۰۰۸)^[۴۶]با بهره گرفتن از نمونه ایشامل۱۱۶۴۵سال-شرکت برای ۱۸۷۲شرکت رابطهبین نگهداشت وجه نقد و ساختار حاکمیت شرکتی رامورد آزمون قرار دادند. نتایج نشان می دهدشرکت های با مالکیت داخلی بیشتر و درصد مالکیتنهادی بیشتر، نگهداشت وجه نقد بیشتری دارند،درحالی که شرکت های با کیفیت بالاتر حاکمیت شرکتیو هیأت مدیره بزرگتر و مستقل تر نگهداشت وجه نقدکمتری دارند.

لی( ۲۰۰۹ )^[۴۷]با انتخاب نمونه ای شامل۱۰۶۱شرکت در طول دور ه سال های ۲۰۰۱تا۲۰۰۵در پنج کشور آسیایی(مالزی، فیلیپین، هند،سنگاپور و تایلند(بیان داشتند که اگر هیأت مدیرهآسه آننقش حاکمیت شرکتی را در کشورهایبازی کند، پیش بینی می شود که شرکت های باساختارهای مدیریتی قویتر)درصد بیشتر اعضایغیرموظف هیأت مدیره و…)، پس از کنترل سایرعوامل، نگهداشت وجه نقد کمتری داش ته باشند.تحلیل ها با آزمون ارتباط بین نگهداشت وجه نقد،ساختار هیأت مدیره و ساختار مالکیت مدیریتی آغازشده است. بعد از کنترل سایر عوامل تعیین کنندهنگهداشت وجه نقد، نتیجه گیری شد که شرکت هاییبا سهم بیشتر مدیران غیر موظف در هیأت مدیره،موقعیت های جداگانه مدیرعامل و رئیس هیأت مدیرهو هیأت مدیره کوچکتر نگهداشت وجه نقد کمتریدارند.
گنی و همکاران(۲۰۰۳)^[۴۸]در مطالعه خود رفتارموجودی وجه نقد در ژاپن، فرانسه، آلمان و انگلستانرا بررسی نمودند و در مطالعه خود از داده های۳۸۹شرکت در طول دوره۱۹۸۳تا۲۰۰۰استفادهکردند. یافته های آن ها نشان داد ساختار قانونی کشورو ساختار مالکیت نقشی مهم در تعیین موجودی وجهنقد شرکت ها ایفا میکند. آن ها دریافتند که درجهبالاتر محافظت از سهامداران، با میزان پایینتر ماندهوجه نقد در ارتباط بوده، تمرکز مالکیت نیز اثریمنفی بر مانده وجه نقد دارد.
دیتمار و همکاران(۲۰۰۳)^[۴۹]نمونهایشامل۴۵کشور مختلف را در سال۱۹۹۸بررسی نمودند،نتایج آن ها نشان داد درکشورهایی که حمایت از سهامداران ضعیف است،مانده وجه نقد به طور قابل توجهی بالاتر است.همچنین شواهد نشان داد که در چنین کشورهاییسایر عوامل تعیین کننده وجه نقد دارای اهمیتکمتری است.
ازکان و ازکان(۲۰۰۴)^[۵۰] به بررسی عوامل مؤثر برموجودینقد شرکت ها برای نمونه ای از شرکت هایانگلیسی در طول دوره ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۹ پرداختند. آن هابا استفاده از مدل رگرسیون مقطعی و نیز مدل نهاییوجه نقد پویا، بر اهمیت مالکیت مدیریت در بینسایر ویژگیهای حاکمیت شرکتی شامل ساختارهیأت مدیره شرکت تأکید نمودند و بامتغیرهایی مانند میزان مالکیت مدیران نشان دادند که به طورخاص مالکیت مدیریت در شرکت ها با مانده وجهنقد شرکت رابطه با اهمیتی دارد و در کل فرصتهایرشد، جریآن های نقدی و دارایی های نقدی، اهرممالی و بدهی بانکی عوامل مهمی در تعیین میزانموجودی نقد شرکت به شمار میروند. این پژوهشنشان میدهد که جریآن های نقدی و فرصتهای رشدشرکت ها آثار مثبتی بر موجودی نقد آن ها دارد.همچنین شواهد با اهمیتی وجود دارد که دارایی هایجاری، اهرم مالی وبدهی بانکی آثار منفی بر سطحوجه نقد دارند.
فریرا و ویللا)۲۰۰۴(^[۵۱] عوامل مؤثر بر وجه نقد را درنمونه ای از شرکت های کشورهای اتحادیه اروپا ازسال ۱۹۸۷ تا ۲۰۰۰ بررسی نمودند. آن ها در پژوهشخود از سه روش رگرسیونی متفاوت شامل: ۱) مدلرگرسیون سری زمانی سالانه فاما و مکبث؛ ۲)رگرسیون مقطعی تجمعی و ۳) رگرسیون مقطعی بااستفاده از میانگین متغیرها در سری زمانی استفادهنمودند. نتایج آن ها نشان داد که موجودی نقد به طورمثبتی تحت تأثیر فرصتهای سرمایهگذاری وجریان های نقدی و به طور منفی تحت تأثیرنقدشوندگی دارایی ها، اهرم مالی و اندازه قرار دارد.بدهی بانکی و موجودی نقد نیز با یکدیگر رابطهدارند .
پیشینه داخلی:
رسائیان ،امید و همکاران (۱۳۸۹) طی یک مقاله با عنوان تاثیر مکانیزمهای نظارتی درون سازمانی حاکمیت شرکتی بر سطح نگهداشت وجه نقد ،اطلاعات ده ساله ۱۲۹ شرکت در بورس اوراق بهادار تهران را مورد مطالعه قرار داده اند و برای ازمون فرضیات از از رگرسیون چند متغیره با بهره گرفتن از داده های ترکیبی به این نتیجه دست یافتند که بین درصد اعضا غیر موظف هیات مدیره و سطح نگه داشت وجه نقد رابطه منفی معناداری وجود دارد اما بین درصد سرمایه گذاران نهادی و سطح نگهداشت وجه نقد رابطه معنی داری وجود ندارد.
قالیبافاصلورضایی(۱۳۸۶)باانتخاب ۷۲ شرکتپذیرفتهشدهدربورساوراقبهادارتهران ،بهبررسیتأثیرترکیبهیأتمدیرهبرعملکردشرکتپرداختند. نسبت - طیدورهزمانی۱۳۸۴-۱۳۸۲ ،اعضاغیرموظفدرهیأتمدیرهبهعنوانمتغیر مستقلمعیارترکیبهیأتمدیرهاستو برای عملکردشرکت ،بهعنوانمتغیروابستهازطریقمعیارهاینرخبازدهحقوقصاحبانسهام ، حاشیهسودخالص ،حاشیهسودناخالص،متوسطرشدفروشومتوسطرشدسودخالصاندازهگیریشدهاست . آزمونهانشانمیدهند کهبیننسبتاعضایغیروظفوهیچیکازمعیارهایعملکردرابطهمعناداریوجودندارد.
هادی هرمزی و سعید علی احمدی (۱۳۹۰)طی تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین مدیریت سرمایه در گردش با حاکمیت شرکتی و تئوری سلسله مراتب تامین مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که در دوره سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۸ صورت گرفته بود به این نتیجه رسیدند که دوره تصدی مدیریت ، اندازه شرکت ،رشد شرکت و جریان نقد آزاد با سرمایه در گردش رابطه معنی دار وجود دارد و بین متغیر های بدهی ،درصد مالکیت دولتی ،درصد مالکیت نهادی با سرمایه در گردش رابطه ای وجود ندارد .
فصل سوم
روش‌شناسی تحقیق
مقدمه
دستیابی به اهداف علم یا شناخت علمی در صورتی میسرمی شود که با روش‌شناسی درست همراه باشد. منظور از روش، مجموعه ابزار و تدابیری است که حصول به هدف نهایی و مطلوب را آسان می‌سازد. هدف از انجام هر تحقیق، کشف واقعیت است. واقعیت با کاوش و روشنگری روابط منطقی مربوط به ویژگی‌های اجزای موضوع تحقیق حاصل می شود. بنابراین، هر پژوهشگری پس از تعیین موضوع تحقیق باید به گزینش روش تحقیق بپردازد. روش تحقیق، پیروی از رویه‌های منظمی است که در جریان استفاده از شیوه‌های آماری و مرتبط ساختن عوامل موضوع تحقیق باید رعایت گردد. (سرمد و همکاران، ۱۳۸۴) این فصل به روش‌شناسی تحقیق، تعریف متغیرهای تحقیق، روش جمع‌ آوری اطلاعات، جامعه آماری روش نمونه‌گیری، حجم نمونه و معرفی آزمون‌های مربوط اختصاص دارد.
روش و نوع تحقیق
در هر تحقیق ابتدا باید نوع، ماهیت، اهداف تحقیق و دامنه‌ی آن معین شود تا بتوان با بهره گرفتن از قواعد و ابزار و از راه‌های معتبر به واقعیت‌ها دست یافت. فرایند تحقیق، فرآیندی است که طی آن محقق می‌کوشد با پردازش علمی و منظم درون داده‌ها، فرضیه‌های خود را به بوته آزمایش بگذارد. روش مورد استفاده در تحقیق جهت آزمون فرضیه‌ها بر پایه‌ی استدلال قیاسی استوار است که از تحلیل مطالب نظری و تجربی ناشیمی شود (سرمد و همکاران، ۱۳۸۴، ص ۶۲).
تحقیق حاضر از بُعد زمانی از نوع تحقیقات گذشته‌نگر می باشد. چنان‌چه داده‌های گردآوری شده در رابطه با رویدادهایی باشند که در گذشته رخ داده است، طرح تحقیق گذشته‌نگر تلقیمی شود(دلاور، ۱۳۸۰، ص۱۱۰). اینپژوهش،توصیفیازلحاظهدفکاربردیودرحوزهتحقیقاتهمبستگیقرارداردوهمچنینباتوجهبهاینکهدادههایمورداستفادهدراینپژوهشاطلاعاتواقعیوتاریخی ( صورتهایمالیشرکتها) استروششناسیتحقیقنیزازنوعپسرویدادیاست.
جامعه و نمونه آماری:
در ادبیات آماری جامعه، بزرگترین مجموعه از موجودات است که در یک زمان معین مطلوب ما قرار می گیرد. تعریف جامعه آماری عبارتست از تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل در یک صفت مشخصه باشند. صفت مشخصه صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده جامعه آماری از سایر جوامع باشد(آذر و مومنی،۱۳۸۵،۵۳)
صرف نظر از اینکه چه روش آماری استنباطی برای تحلیل داده ها مورد نظر است، دقت آن بستگی به روش بکار گرفته برای انتخاب نمونه دارد. در صورتی که نمونه ، نماینده واقعی جامعه نباشد(نمونه دارای اریب باشد)، امکان پیش بینی صحیح و و دقیق پارامترهای جامعه، وجود نخواهد داشت. اریبی در نمونه گیری را می توان با بکاربردن روش های نمونه گیری صحیح و مناسب و در نظر گرفتن مشخصات عناصر (ساختار) جامعه کاهش داد تا نمونه از پایایی لازم برخوردار گردد. برخی روشها که برای نمونه گیری بکار می رود، عبارتند از : ۱) نمونه گیری تصادفی ، ۲) نمونه گیری منظم ، ۳) نمونه گیری گروهی ، ۴) نمونه گیری خوشه ای ، ۵)نمونه گیری مرحله ای(آذر و مومنی،۱۳۸۵،۵۴).
به دلیل گسترده بودن جامعه مورد بررسی ، اغلب پژوهشگر سعی می کند که با اضافه کردن شرایطی جامعه مورد پژوهش را محدود کند. از جمله مزیت های آن ایجاد امکان و سهولت بیشتر پژوهش و صرفه جویی در زمان و هزینه می باشد. ولی از سوی دیگر با محدود نمودن جامعه (نمونه گیری) دغدغه های جدید برای محقق به وجود می آید. اگرچه ممکن است نمونه گیری دارای مزیت های فوق باشد ولی می تواند باعث کاهش اعتبار برونی و ساختاری تحقیق شود و محقق را در راستای امکان تعمیمنتایج حاصله از آزمون برای نمونه به جامعه دچار تردید نماید، بدین منظور محقق در نمونه گیری خود باید موارد زیر را مورد توجه قرار دهد:
الف) نمونه نماینده واقعی جامعه مورد پژوهش باشد.
ب) نمونه به صورت تصادفی از بین اعضای جامعه انتخاب گردد.
در پژوهش حاضر با عنایت به موارد فوق و هم چنین محدودیت های نسبی جامعه مورد بررسی و به منظور افزایش اعتبار تحقیق و کاهش خطا و سایر تبعات نمونه گیری سعی شده است که کلیه اعضای جامعه بعد از اعمال محدودیت ها مورد آزمون قرار گیرد. بدین ترتیب گرچه جمع آوری اطلاعات مورد نیاز مربوط به کل جامعه تحقیق با توجه به محدودیت های اطلاعاتی موجود امری بس دشوار می نماید ولی از سوی دیگر، در خصوص نتایج تحقیق می توان با اطمینان بیشتری قضاوت نمود. با توجه به توضیحات فوق جامعه مطالعاتی این پژوهش، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ با در نظر گرفتن شرایط زیر می باشد:

1. 1. جزو شرکت های بیمه ،سرمایه گذاری ،لیزینگ ،بانک ها و موسسات مالی ،واسطه های مالی قرار نگیرند ،زیرا این شرکت ها دارای ماهیت فعالیت متفاوت بوده که که افشای اطلاعات مالی و ساختار های حاکمیت شرکتی متفاوتی را در آن ها به وجود آورده است .

1. 1. شرکت هایی که بتوان داده هایی مالی آن ها را به صورت مدون طی این ۵ سال بدست آورد و در این مدت برون رفت از بورس نداشته و وارد بورس نشده باشند و یا حتی وقفه معاملاتی و مالی نداشته باشند.

1. 1. جهت قابلیت مقایسه و جلوگیری از ناهمگونی سال مالی آن ها منتهی به ۲۹اسفند ماه بوده و نباید در طول سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ تغییر سال مالی داده باشند .

1. 1. صورتهای مالی و یادداشتهای توضیحی همراه آن ها در دسترس باشد زیرا بعضی از متغیرهای این تحقیق مانند دوره تصدی مدیریت در یادداشتهای توضیحی شرکت ها در جلسات عمومی و عادی سالیانه ذکر می گردد.

جمع‌ آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل داده‌ها
دسته اول مربوط به ادبیات موضوعی و تحقیقات انجام شده در حوزه مربوطه می باشد ،لذا با مراجعه به منابع کتابخانه ای شامل کتب ،مجلات هفتگی و ماهنامه ها ،انتشارات مراکز تحقیقاتی و پژوهشی ،پایان نامه های تحصیلی و مقالات لاتین ،بخش تئوریک و ادبیات تحقیق جمع آوری و تدوین گردید .
دسته دوم اطلاعات مربوط به فرضیات و متغیر های تحقیق بوده است که با بهره گرفتن از نرم افزارهای تدبیر پرداز و ره آورد نوین و نیز پایگاه اینترنتی بورس اوراق بهادار و لوح های فشرده موجود در سایت www.rdis.ir،داده های لازم جهت آزمون فرضیات جمع آوری گردید و پس از مقایسه و رفع عدم هماهنگی های فراوان و انتقال به صفحات گسترده Excel ،جهت تجزیه و تحلیل این داده های طبقه بندی شده نرم افزار اقتصاد سنجی Eviews استفاده شده است .
فرضیه های تحقیق :
فرضیه عبارت است از حدس یا گمان اندیشمندانه درباره ماهیت، چگونگی و روابط بین پدیده ها، اشیاء و متغیرها، که محقق را در تشخیص نزدیک ترین و محتمل ترین راه برای کشف مجهول کمک می نماید؛ بنابراین، فرضیه گمانی است موقتی که درست بودن یا نبودنش باید مورد آزمایش قرار گیرد. فرضیه بر اساس معلومات کلی و شناخت های قبلی یا تجارب پدید می آید. در واقع فرضیه یک پیشنهاد توجیهی و به زبان دیگرراه حل مسئله است که هم به یافتن نظم و ترتیب در بین واقعیات کمک می کند.
فرضیه اول : بین سازوکارهای کنترلی شرکتها و میزان نگهداشت وجه نقد آن ها رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه دوم: بین سازوکارهای کنترلی و نسبت جاری شرکت ها رابطه معناداری وجود دارد.
مبانی نظری و طراحی مدل تحقیق:
فعالیتمدیرانتوسطبرخیعوامل،هدایتیابعضامحدودمیشود .اینعواملبرایحاکمیتشرکتیمناسبتر،مطرحومستقرشودشرکتهامقرراتوالزاماتبسیارزیادیرابرایرادرانجاموظایف،رعایتکنندونهادهایمختلفیبرحسنجریانفعالیتهایواحدهایاقتصادینظارتنمایند .اینعواملمواردیازقبیلسازوکارهایکنترلدرونی (نظیرهیئاتمدیره) وسازوکاربیرونی (نظیربازار )میباشند. بهطورکلیشرکتهاییباحاکمیتضعیفکهازلحاظمالیتحتفشارنیستندتمایلدارندسرمایهگذاریبیشترینمایندوذخایروجهنقدانباشتهشدهراسریعترمصرفکنند . مدیرانیکهتحتکنترلضعیفیقراردارندبهطورقطعترجیحمیدهندبهجایسرمایهگذاریداخلیازطریقمخارجسرمایهایوتحقیقوتوسعه،وجوهرابرایتحصیلوسرمایهگذاریدرسایرشرکتهامصرفکنند،برایسرمایهگذاراناینسوالمطرحاستکهآیاتصمیماتسرمایهگذاریوسطوحوجهنقدنگهداریشدهبرایشرکتهابرحسبنوعسازوکارکنترلیدرونیچگونهاست؟شواهدنشانمیدهددرکشورهاییباحاکمیتضعیف،مدیرانمیتوانندبامصونیتینسبیوجهنقدراانباشتهوسودنقدیکمتریتقسیمکنند .همچنینمیانگیننگهداشتوجهنقدبرایکشورهاییباحاکمیتقویکهبازارسرمایهآنهاتوسعهیافتهتراستکمترمیباشد،ایننشانمیدهدکهسهامدارانمیخواهندوجهنقددراختیارمدیرانرامحدودکنند . (دیتماروهمکاران،۲۰۰۳)
نیزتأثیرحمایتازحقوقسهامداراندرسطحکشوربرنگهداشتوجهنقدراآزمودهونشانمیدهندکهدرکشورهاییباحمایتپایینازسرمایهگذار،وجهنقدبرایسهامدارانخردارزشکمیدارد . ایننتیجهبااینفرضهماهنگاستکهحمایتضعیفازحقوقسهامداراناینامررابرایمدیرانوسهامداراندارایکنترلتسهیلمیکندکهمنابعشرکترادرجهتمنافعخودهدایتکنند.(پینکویتزوهمکاران،۲۰۰۴)
بررسیکردندکهچگونهحمایتازحقوقسهامدارانبرنگهداشتوجهنقدتأثیرمیگذارد. آنهادریافتندکهدرسطحبینالمللی،کشورهاییباحقوقضعیفترسهامدارانوجهنقدبیشترینگهداریمیکنند. بهعلاوه،آنهانتیجهگرفتندکهداراییهاینقدیباارزششرکترابطهیامنفیدارد.(کالچوولینز،۲۰۰۷)
با توجه به اینکه هدف از این تحقیق ارزیابی ارتباط میان مولفه های کنترلی شرکت ها و میزان نگهداشت وجه نقد در یک دوره ۵ ساله است ،بدین منظور از داده های تاریخی جهت بررسی فرضیه های تحقیق استفاده گردید. همچنین در این تحقیق از روش تحلیل همبستگی برای بررسی فرضیه های تحقیق استفاده شده است. برای انجام آزمون و تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق چون اطلاعات مقطعی (در مورد شرکت ها) و همچنین سری زمانی (سال های ۱۳۹۲-۱۳۸۸) مورد بررسی قرار گرفت،از مدل داده های ترکیبی داده هایی پس از آزمون چاو^[۵۲] استفاده شده است. که از ترکیب داده های مقطعی و سری زمانی پدید آمده اند. از آزمون هاسمن^[۵۳] نیز جهت انتخاب مدل اثرات ثابت یا مدل اثرات تصادفی در داده های ترکیبی استفاده شده است. همچنین جهت از بین بردن ناهمسانی احتمالی واریانس برایبرآورد ضرایب مدل، از روش حداقل مربعات تعمیمیافته^[۵۴]برآوردی (EGLS) استفاده شده است.
مدل مفهومی تحقیق، ابزار تحلیلی است که به کمک آن متغیرهای تحقیق و روابط میان آن ها مشخص می گردد. بیشتر مطالعات تحقیقی بر یک چارچوب مفهومی استوار است که متغیرهای مورد نظر و روابط میان آن ها را مشخص می کند. این چارچوب مفهومی که با عناوین دیگری هم چون مدل مفهومی تحقیق شناخته می شود، الگویی است که محقق بر اساس آن ها درباره روابط بین عواملی که در ایجاد مسئله مهم تشخصی داده شده اند، نظریه پردازی می کند( دلاور،۱۳۸۰).
معرفی الگوی رگرسیون برای آزمون فرضیه های تحقیق:
ما در این تحقیق برای هر فرضیه از یک مدل بهره جسته ایم:
مدل فرضیه اول :
مدل فرضیه دوم :
متغیر های تحقیق: