PΔ
PΔ
Buildup
Drawdown
شکل(۱- ۹): تفاوت چاه‌آزمائی خیزش فشار و جریانی [۲۰]
شکل (۱-۱۴) حالتی را نشان میدهد که در آن چاه در یکی از مرزها به یک ناحیه با فشار ثابت می‌رسد که در این حالت به‌علت یک آبده قوی یا یک کلاهک گازی قوی در مرز مخزن افت فشار وجود ندارد. نمودار مشتق به خوبی این حالت را نشان میدهد. در شکل (۱-۱۴) تا (۱-۱۷) منحنی فشار یا مشتق فشار بر حسب زمان رسم شده‌اند.
PΔ
PΔ
P
شکل(۱- ۱۰): نمایی از ناحیه نهایی یک مرز با فشار ثابت [۲۰]
در شکل (۱-۱۵) چاه در یک مخزن با مرزهای بسته حفر گردیده‌‌است. در این حالت در ناحیه نهایی چاه‌آزمائی نمودار مشتق فشار با شیب ۱ نسبت به زمان تغییر می‌کند.
PΔ
P
PΔ
شکل(۱- ۱۱): نمودار چاه آزمائی در حالت افت فشار در یک مخزن با مرزهای غیرقابل نفوذ [۱۵]
حالت بررسی‌شده دیگر به این صورت است که در ابتدا بعد از ناحیه متأثر ذخیره درون چاهی و ضریب پوسته در مخزن جریان شعاعی وجود دارد و شیب صفر است اما پس از اینکه به گسل اولی رسید شیب افت فشار زیاد میگردد و بعد که جریان تحت تأثیر دو گسل قرار میگیرد شیب ۲ برابر میگردد شکل(۱-۱۶).
PΔ
PΔ
PΔ
شکل(۱- ۱۲): نمایی از وجود دو گسل غیرقابل نفوذدر مرز خارجی مخزن [۱۵]
در حالتی‌که گسل به‌طور کامل قابل نفوذ نباشد با توجه به مشتق میتوان به آن پی برد. چنانچه در شکل (۱-۱۷) دیده می‌شود [۱۵].
PΔ
P
PΔ
شکل(۱- ۱۳): نمایی از تغییرات فشار چاه نزدیک به یک گسل نیمه گذرا [۱۵]
۱-۶- انواع چاه در مخازن
در مخازن مختلف هیدروکربنی با توجه به شرایط مخزن، میزان تولید و برآوردهای اقتصادی، حفاریهای متفاوتی در مخازن صورت میگیرد، متداولترین چاههایی که در مخازن حفر میشوند عبارتند از: چاههای عمودی، چاهها با شکست هیدرولیکی و چاههای افقی.
۱-۶-۱- چاه های عمودی
چاه عمودی رایجترین حفاری در مخازن مختلف میباشد که هزینه حفر این چاه نسبت به چاههای دیگر کمتر است. اگر مخزن نفوذپذیری بالایی داشته باشد و در فرایند تولید از مخزن مشکلی نباشد معمولاً این نوع چاه حفر می شود.
۱-۶-۲- چاهها با شکست هیدرولیکی
این نوع چاه با افزایش شعاع مؤثر چاه موجب بهبود تولید از مخزن میگردد و معمولاً در مخازن با نفوذپذیری کمتر از یک میلی دارسی، کاربرد دارد. این بهوسیله تزریق جریان پروپان در فشار بالا به صورت شکستگیهای متقارن در اطراف چاه عمودی صورت میگیرد.
۱-۶-۳- چاههای افقی
در چند دهه اخیر، چاههای افقی کاربردهای بیشتری پیدا کرده اند زیرا این چاهها نسبت به چاههای عمودی عملکرد بهتری داشته اند. چاه افقی سطح تماس بین چاه و مخزن را افزایش میدهد و همچنین از کارایی مهم آن، به تأخیر انداختن پدیده مخروطی شدن گاز وآب ( پایین آمدن سطح گاز و بالا رفتن سطح آب) است که این امر باعث تولید بیشتر از مخزن می شود. این چاهها اجازه سرعت تولید بالا در افت فشار کمتر را میدهد و نفوذپذیری توسط افزایش شمار مویرگها وکشش سطحی افزایش پیدا می کند. بهرهوری از چاههای طبیعی متناسب با نفوذپذیری و ضخامت مخزن است و علت تولید کم تفوذپذیری کم و شکل ضخامت مخزن می باشد. فاکتورهایی که بر عملکرد چاه افقی تأثیر میگذارند شامل: طول چاه، نسبت نفوذپذیری عمودی به افقی، ضخامت مخزن وارتفاع چاه میباشد. نمای کلی از یک چاه افقی در شکل (۱-۴) آورده شده است.
به دلایل زیر آنالیز فشار چاههای افقی بسیار دشوارتر از چاههای عمودی است:
در بیشتر مدلهای چاه افقی فرض شده است که چاه کاملاً افقی است و با مرزهای بالا و پایین مخزن موازی است. در حالت کلی حفر چاه افقی به ندرت افقی است.
سنجش فشار مؤثر در تولید انتهایی از چاه افقی مندرج می شود.
رژیم های جریان که در چاه افقی هنگام تولید اتفاق میافتد، بیشتر از چاه عمودی است.
تخمین دقیق تولید در چاه افقی بسیار مشکل است.
محاسبات آسان وصحیح نمیباشند زیرا ضریب پوسته چاه افقی منفی است.
در قسمت بعد به بحث در مورد رژیمهای جریان در چاه افقی میپردازیم. در طول تست روی یک چاه افقی سه دوره جریانی خاص را میتوان تشخیص داد، البته با این فرض که اثر انبارش دهانه چاه یا اثر مرز ناحیه تخلیه آن را پنهان نکند.
شکل(۱-۱۴) نمای از یک چاه افقی[۱۳]
۱-۶-۳-۱- دوره جریان شعاعی قائم اولیه[۲۸]
ناحیهی تراکمپذیر ایجاد شده توسط تغییر نرخ جریان ابتدا در یک صفحهی قائم عمود بر چاه گسترش مییابد. جریان مربوطه شعاعی است که تحت تأثیر ذخیرهی درون چاهی[۲۹] بوجود می آید و به نفوذپذیری عمودی و افقی بستگی دارد. این جریان هنگامی که به بسترهای حائل برسد یا هنگامی که اثر انتهای چاه[۳۰] روی جریان احساس شود، پایان مییابد. در شکل زیر حالت این رژیم جریان نشان داده شده است.
شکل(۱-۱۵) جریان شعاعی قائم[۱۳]
