در شکل زیر ساختار و جایگاه چند شکلی ژنتیکی ژن NQO1 آمده است:
شکل ۲٫۱- ساختار ژن NQO1 و چند شکلی ژنتیکی NQO1 C609T
۱۲٫۱- هدف
از آنجا که رد حاد پیوند در حفظ بافت بصورت کوتاه مدت و بلند مدت دارای اهمیت است، مطالعات بسیاری بر روی عوامل ایمنی و غیر ایمنی مؤثر در رد حاد پیوند انجام گرفته است. چند شکلی ژنتیکی تک نوکلئوتیدی (SNP)[8] از معمولترین تنوعات ژنتیکی در ژنوم انسان هستند و پتانسیل زیادی برای کاربرد در بررسی رابطه آن با تعدادی از بیماریها دارد. رادیکالهای آزاد اکسیژن به عنوان واسطههای پاتولوژیک در بسیاری از بیماری-ها دخیل هستند. استرس اکسیداتیو با پیشرفت بسیاری از بیماریها از جمله سرطان، بیماریهای عصبی، دیابت و بیماری مزمن کلیوی مرتبط است.یکی از سیستمهای دفاعی علیه آسیبهای ناشی از استرس اکسیداتیو در انسان آنزیم کاتالاز و NQO1 میباشد،از آنجا که استرس اکسیداتیو می تواند در نکروز شدن بافت تأثیر بگذارد، بر آن شدیم تا یک SNP در ژن CAT و یک SNP در اگزون ۶ ژن NQO1 را بررسی کنیم. این مطالعه جهت بررسی ارتباط پلی مورفیسمC-262T ژن کاتالاز وC609T ژن NQO1 با رد حاد پیوند کلیه در بیماران دریافت کننده کلیه پیوندی میباشد.
۱۳٫۱- فرضیه
ژنوتیپTT و CTنسبت به ژنوتیپ CC در چند شکلی ژنتیکی C-262T ژن CAT خطر رد حاد پیوند کلیه را افزایش میدهد.
با افزایش آلل T در ژن CAT، خطر رد حاد پیوند کلیه افزایش مییابد.
ژنوتیپ TT و TC از چند شکلی ژنتیکی C609T ژن NQO1 درمقایسه با ژنوتیپ CC خطر رد حاد پیوند کلیه را افزایش میدهد.
با افزایش آلل T در ژن NQO1، خطر رد حاد پیوند کلیه افزایش مییابد.
فصل دوم
مروری بر تحقیقات پیشین
۱٫۲- مطالعات انجام شده بر روی ژن کاتالاز
مطالعات بسیاری بر روی ژن کاتالاز و رابطه چند شکلیهای ژنتیکی آن با بیماریهای مختلف انجام گرفته است که به شرح زیر میباشد:
مطالعه ای در سال ۲۰۰۹ توسط Piort Galecki و همکارانش بر روی ارتباط بین پلی مورفیسم عملکردی ژن CAT(C-262T) و احتمال افسردگی راجعه صورت گرفت که نتایج بدست آمده نشان داد هیچ ارتباط معنی-داری بین پلی مورفیسم ژن کاتالاز و خطر ابتلا به افسردگی وجود ندارد. (Galecki P et al, 2009)
در مطالعه ای که توسط Ozbay و همکارانش در سال ۲۰۱۱ بر روی ارتباط بین سطح آنزیم های آنتی اکسیدانت خون و زمان حمله میگرن در بیماران مبتلا به میگرن انجام شد، کاهش آماری قابل توجهی در فعالیت GST-PX، CAT، SOD و سطوح GSH در بیماران مبتلا به میگرن در مقایسه با گروه شاهد مشاهده شد.(CAT, GSH P<0/001, GSH, SOD P<0/05) در بیماران مبتلا به میگرن و گروه شاهد تفاوت معنیداری برای ژنوتیپهای Mn-SOD و CAT مشاهده نشد اما در ژنوتیپ GSH-PX3 تفاوت معنیدار وجود داشت. تفاوتی در فراوانی آللی Mn-SOD، CAT و GHS-PX3 در بین بیماران و گروه شاهد نبود. در نتیجه آنزیم های استرس اکسیداتیو و آنتی اکسیدانت ها ممکن است نقش مهمی در پاتوژنز میگرن ایفا کنند. (Ozbey U et al, 2011)
در مطالعه ای که توسط Ahn و همکارانش در سال ۲۰۰۵ در خصوص ارتباط خطر سرطان سینه و ژنوتیپ کاتالاز و استفاده از میوه و سبزیجات و مکمل های غذایی در جزیره لانگ انجام شد نشان داد که فعالیت بالای ژنوتیپ CC ژن کاتالاز با کاهش ۱۷ % خطر ابتلا به سرطان سینه در مقایسه با افرادی که حداقل یک آلل T دارند (TT,CT) مشاهده شد.
(AhnJ et al, 2005)
در مطالعه ای که توسط Ji-Yeob Choi و همکاران درسال ۲۰۰۷ در بررسی پلی مورفیسمهای Ala16Val ژن Mn-SOD، C-262T ژن CAT و Pro200Lue ژن GPX1 و خطر ابتلا به سرطان پروستات بر روی مردان با سابقه کشیدن سیگار یا قرار گرفتن در معرض آزبست بودنند انجام شد، هیچ ارتباطی بین ژنوتیپهای Mn-SOD، CAT و GPX1 و خطر ابتلا به سرطان پروستات دیده نشد. (Choi JY et al, 2007)
در مطالعه ای که توسط CristianoCapurso و همکارانش در سال ۲۰۰۸ در ارتباط با رابطه چند شکلی C-262T ژن CAT و بیماری آلزایمر انجام شد ، هیچ ارتباطی بین بیماری آلزایمر و این چند شکلی مشاهده نشد. (Capurso C et al, 2008)
در مطالعه ای که توسط Zarbock و همکارانش در سال ۲۰۰۷ در ارتباط با خطر بیماری پسودوگزانتوما- الاستیکوم و چند شکلی ژنتیکی C-262T ژن CAT انجام شد، نشان داد که آلل C در این چند شکلی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد.
(Zarbock R et al, 2007)
در مطالعه ای که توسط Chistiako و همکارانش در سال ۲۰۰۶ در رابطه با پلی مورفیسم T>C262 پروموتر ژن کاتالاز و ارتباط آن با نوروپاتی دیابتی نوع ۱ در روسیه انجام شد، نتایج نشان داد که آللT 262- در ژن کاتالاز علیه توسعه سریع بیماری نوروپاتی دیابتی نوع۱ نقش حفاظتی دارد. (Chistiako DA et al,2006)
در مطالعه ای که توسط Chang Dong و همکارانش در سال ۲۰۱۲ در ارتباط با پلی مورفیسم CAT -۲۱ A>T با سرطان کولورکتال انجام شد، تفاوت معنیداری بین ژنوتیپهای ژن CAT و همچنین فعالیت آنزیمی پایین تر در بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال نسبت به گروه کنترل مشاهده شد. فعالیت کم آنزیم CAT با افزایش ریسک ابتلا به سرطان کولورکتال در ارتباط است، با این حال، هیچ مدرکی در حمایت از ارتباط پلی-مورفیسم CAT -۲۱ A>T با خطر ابتلا به سرطان کولورکتال مشاهده نشد. (Chang D et al, 2012)
مطالعه ای در سال ۲۰۰۶ توسط Mak و همکارانش در هنگ کنگ چین بر روی بیماران مبتلا به آسم و ارتباط آن با پلی مورفیسم CAT C-262T صورت گرفت که نشان داد، آلل T در جمعیت غیر سیگاری، در برابر بیماری آسم نقش حفاظتی دارد. (Mak et al, 2006)
مطالعه ای در سال ۲۰۰۵ توسط Zhou و همکارانش بر روی دو SNP در پروموتر ژن کاتالاز و ارتباط آن با فشار خون بالا در سفیدپوستان و آمریکاییهای آفریقایی تبار انجام شد. اطلاعات بدست آمده نشان داد که تغییرات ژنتیکی در منطقه پروموتر ژن کاتالاز با استعداد ابتلا به فشار خون بالا در ارتباط است. (Zhou XF et al, 2005)
۲٫۲- مطالعات انجام شده بر روی ژن NQO1
مطالعه ای درسال ۲۰۰۳ توسط Lin Pو همکارانش در ارتباط با بررسی سه پلی مورفیسم ژنتیکی در ژنهای NQO1، گلوتاتیون S – ترانسفراز و سوپراکسیددیسموتاز با خطر ابتلا به سرطان ریه در تایوان انجام شد، نشان داد که به طور کلی پلی مورفیسم NQO1 و Mn-SOD با خطر ابتلا به سرطان ریه در ارتباط نیست. افراد حامل آلل نوع GSTP1 در معرض خطر بالای سرطان سلولهای سنگفرشی ریه هستند. با در نظر گرفتن عوامل خطری چون وضعیت سیگار کشیدن، جنسیت و نوع بافت بر روی این پلی مورفیسمها دیدند که نوع وحشی ژن NQO1 با سرطان ریه در افراد سیگاری همراه است. (Lin P er at,2003)
متا آنالیزی در سال ۲۰۱۳ توسط Zhu CL و همکارانش در رابطه با پلی مورفیسم C609T ژن NQO1 با سرطان دستگاه گوارش [۹](DTC) انجام شد که به طور کلی از لحاظ آماری ارتباط معنی داری بین پلی مورفیسم این ژن وخطر DTC وجود دارد. (Zhu CL et al, 2013)
در سال ۲۰۱۳ توسط Hu Yanlig و همکارانش متا آنالیزی در ارتباط با بررسی پلی مورفیسم C609T ژن NQO1 و خطر ابتلا به سرطان مری انجام شد که نتایج بدست آمده نشان داد که ارتباط معنیداری بین ژنوتیپ مغلوب (TT) C609T، NQO1 و سرطان مری وجود دارد. (Yanlig H et al, 2013)
در مطالعه ای که توسط Pandith A و همکارانش در سال ۲۰۱۱ در جمعیت کشمیری بر روی ارتباط بین چند شکلی ژنتیکی C609T ژن NQO1 و سرطان مثانه انجام شد، نشان داد که آلل T خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش میدهد. (Pandith A et al, 2011)
مطالعه ای دیگر در سال ۲۰۱۱ توسط Stavropoulou C و همکارانش در ارتباط با چند شکلی C609T ژن NQO1 و خطر ابتلا به بیماری های آلزایمر و پارکینسون انجام گرفت که در آن آلل T خطر ابتلا به این بیماری ها را افزایش میداد. (Stavropoulou C et al, 2011)
مطالعه ای در سال ۲۰۱۳ توسط Liu و همکارانش در بررسی ارتباط پلی مورفیسم عملکردی NQO1 C609T و خطر ابتلا به سرطان سلولهای کبدی در جمعیت چین انجام شد. نتایج نشان داد در افرادی که ژنوتیپ TT دارند در مقایسه با افراد دارای ژنوتیپ CC به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان سلولهای کبدی افزایش مییابد. (Liu F et al, 2013)
متا آنالیزی در سال ۲۰۱۲ توسط Zhang و همکارانش در رابطه با پلی مورفیسم NQO1 C609T و خطر ابتلا به سرطان معده در آسیاییها انجام شد. نتایج حاصل از مقایسه آلل T و آلل C این ژن نشان داد که در افراد دارای آلل T نسبت به افراد دارای آلل C، به طور قابل توجهی شانس ابتلا به سرطان معده افزایش مییابد. (Zhang Y et al, 2012)
۳٫۲- مطالعات پیشین انجام شده در خصوص پیوند کلیه
مطالعه ای در سال ۲۰۱۱ توسط Amanda Crawford و همکارانش بر روی فعالیت آنزیم های گلوتاتیون پراکسیداز، سوپراکسیددیسموتاز و کاتالاز و پیشرفت بیماری مزمن کلیوی CKD)) انجام شد. SNPهای مورد بررسی شامل: تبدیل اسید آمینه لوسین به پرولین(C>T) در موقعیت ۱۹۷ ژن GPX1، تغییر اسید آمینه آلانین به والین (C>T) در موقعیت ۱۶ ژن SOD و C-262T در ژن کاتالاز بود.بررسیهای انجام شده نشان داد که SNPهای مورد مطالعه در ژن GPX1 و ژن کاتالاز با پیشرفت بیماری مزمن کلیوی ارتباطی ندارد اما در بیماران CKD که در ژن SOD دارای ژنوتیپهای Ala/Val و Val/Valهستند نسبت به افرادی که دارای ژنوتیپ Ala/Ala هستندکاهش بیشتری در عملکرد کلیه شان نشان می دهند.
(Crawford A et al, 2011)
مطالعه ای توسط Singh و همکارانش در سال ۲۰۰۹ در شما هندوستان بر روی ارتباط بین دو ژن GSTM1 و GSTP1 و رد حاد پیوند کلیه انجام گرفت که نشان داد چند شکلیهای این دو ژن رابطه شدیدی با DGF و رد حاد پیوند دارد. (Singh R et al, 2009)
مطالعه ای در سال ۲۰۱۳ توسط Guo Y و همکارانش بر روی پلی مورفیسم ژن CTLA4 و بروز عفونت پس از پیوند کلیه در دریافت کننده های چینی انجام شد که در آن هیچ ارتباطی بین SNP های ژن CTLA
(- ۱۷۷۲ T>C, +49 A>G,+6230 G>A) و عفونتهای باکتریایی پس از پیوند یافت نشد.
(Guo Y et al, 2013)
مطالعه ای در سال ۲۰۰۸ توسط Pagliuso و همکارانش بر روی چند شکلیهای ژنهای GSTM1 و GSTT1 با پیشرفت بیماریهای مزمن کلیوی در برزیل انجام شد که نشان داد ژنوتیپهای null این دو ژن هیچ گونه ارتباطی با پیشرفت این بیماری ندارد. (Pagliuso RG et al, 2008)
فصل سوم
مواد و روش ها
۱٫۳- نمونه گیری
در این طرح، مطالعه بر روی ۲۲۲ نفر از بیماران پیوند کلیه در مرکز پیوند بیمارستان نمازی شیراز طی سالهای ۹۱_۱۳۹۰ انجام شد که از این تعداد ۱۴۴ نمونه خون کامل و ۷۸ نمونه بافیکت بود. DNA را از نمونههای خون به روش جوشاندن و از نمونههای بافیکت با بهره گرفتن از کیت DNP متعلق به شرکت سیناژن استخراج کردیم. نمونههای کنترل نیز به تعداد ۲۲۴ نمونه در این مطالعه وارد گردید. در نهایت یک مطالعه مورد-شاهدی بین افراد سالم و بیماران پیوند کلیه و یک مطالعه کوهورت بین بیماران پیوند دارای رد حاد و فاقد رد حاد انجام شد. جدول ۱٫۳ مشخصات این بیماران را نشان میدهد. در این مطالعه رد حاد پیوند به افرادی اطلاق میگردد که در طول ۶ ماه اول پیوند با بیوپسی (نمونه برداری از بافت) رد حاد آن ها تایید شدهاست.
جدول ۱٫۳:
