Prob > chi2 = 000/0

منبع: یافته­های پژوهش
تمامی متغیرهای الگو به جز شاخص بحران مالی در سطح اهمیت ۵% معنادار است. ضریب متغیرهای درآمد سرانه کشورهای شریک تجاری مثبت است که نشان دهنده رابطه مستقیم درآمد سرانه و تجارت دوجانبه است؛ می­توان بیان کرد که با افزایش یک درصدی درآمد سرانه کشورi حجم تجارت دوجانبه به میزان ۶۶/۱ درصد افزایش می­یابد و به ازای افزایش یک درصد درآمد سرانه کشور j تجارت دوجانبه بین این دو کشور به میزان ۳۴/۱ درصد افزایش دارد. تغییرات نرخ ارز در تجارت­های بین المللی و دوجانبه اثرگذار است و همین طور که از نتایج مشخص است تغییرات نرخ ارز اثر منفی بر تجارت دوجانبه دارد. چنانچه بازارهای مالی کشورها در سطوح توسعه و وضعیت اقتصاد کلان خود واگرا شوند، هزینه­ های یکپارچگی پولی بالا خواهد بود؛ زیرا پیش شرط­های لازم برای همگرایی اسمی ملتزم همگرایی اولیه روی نرخ­های بهره، تورم، نرخ­های ارز، بدهی­ها و کسری­های دولت است (لیم،۲۰۰۵). در این ارتباط کارن (۲۰۰۳)، معتقد است که تاثیر بازارهای مالی هم گرا شده اینگونه است که، برای کشورهای در حال توسعه حذف کنترل­های نرخ ارز موجب کاهش هزینه­ های مبادله­ مرتبط با تجارت می­ شود. واگرایی مالی که بین کشورهای مورد بررسی وجود دارد، اثر منفی بر تجارت دوجانبه بین کشورهای i و j دارد. به هر میزانی که این تغییرات شدید­تر باشد، حجم تجارت کاهش بیشتری خواهد داشت.

در مورد متغیر فاصله که علامت منفی دارد و نشان می­دهد که هر چه فاصله جغرافیایی بین دو شریک تجاری بیشتر باشد حجم تجارت دوجانبه آن­ها کمتر می­ شود؛ زیرا افزایش در فاصله جغرافیایی با افزایش هزینه های حمل و نقل و هزینه های بیمه و به طور کلی هزینه های مبادله از جمله کسب اطلاعات مناسب باعث کاهش مبادلات بین المللی می شود.
۴-۲-۲- بررسی اثر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری:
برای بررسی اثر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری از الگو (۴-۳) استفاده می­ شود. این معادله نیز مشابه معادله­ای است که برای بررسی اثر بحران مالی بر تجارت خدمات به کار گرفته شد زیرا صنعت گردشگری یکی از بزرگترین زیرمجموعه­های خدمات می­باشد.
(۴-۳)
برای برآورد الگوی اثر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری ابتدا آزمون F لیمر، هاسمن و LR انجام شده است. نتایج این آزمون های در جدول (۴-۳) آمده است.
جدول (۴-۳): نتایج آزمون F لیمر، هاسمن و LR برای الگوی (۴-۳).

آزمون

آماره آزمون

احتمال

آزمون F لیمر

۴۳/۸۶
آماره جدول: F(55,327)

۰۰۰/۰

آزمون هاسمن

۶۶/۱۲۵
درجه آزادی (۶)

۰۰۰/۰

آزمون LR

۱۰/۳۷۶

۰۰۰/۰

منبع: یافته های پژوهش
با انجام آزمون F لیمر، روش داده ­های تابلویی برای برآورد الگو در نظر گرفته شد و همچنین طبق آزمون هاسمن اثرات ثابت برای الگو قابل قبول است و با توجه به نتیجه آزمون LR، الگوی مورد بررسی دارای ناهمسانی واریانس است بنابراین با روش GLS برآورد شده است. نتایج این تخمین در جدول (۴-۴) آمده است.
جدول (۴-۴) نتایج برآورد الگو (۴-۳)

متغیر