سلسله مراتب خطی
زیرمعیارها
شکل ۲-۴: فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
خدمت
اطلاعات

۲-۳۶- اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی

شرط معکوسی^[۵۲]:اگر ترجیح A بر عنصر B برابر باشد ترجیح عنصر B بر عنصر A برابر ۱/n خواهد بود.
اصل همگنی^[۵۳] :بیانگر مقایسه بودن عنصر A بر عنصر B می باشد به عبارتی برتری عنصر A بر عنصر B نمی تواند بینهایت یا صفر باشد.
وابستگی^[۵۴] : هر عنصر سلسله مراتبی به عنصر یک سطح بالاتر از خود می تواند وابسته باشد و به صورت خطی این وابستگی تا بالاترین سطح می تواند ادامه پیدا کند.
انتظارات^[۵۵]: هرگاه تغییری در ساختمان سلسله مراتبی رخ دهد فرایند ارزیابی باید مجددا انجام گیرد (باباپور، ۱۳۸۷).

۲-۳۷- مزایای فرایند تحلیل سلسله مراتبی

یگانگی^[۵۶]
پیچیدگی^[۵۷]
همبستگی متقابل ^[۵۸]
ساختار سلسله مراتبی^[۵۹]
اندازه گیری ^[۶۰]
سازگاری ^[۶۱]
تلفیق^[۶۲]
تعادل^[۶۳]
قضاوت گروهی^[۶۴]
تکرار^[۶۵] (قدسی پور، ۱۳۷۹).

۳۸- مراحل استفاده از فرایند سلسله مراتبی

ساختن سلسله مراتبی
اولین مرحله در فرایند تحلیل سلسله مراتبی ایجاد نمایش درختی از هدف، معیارها، زیر معیارها و گزینه ها می باشد. در اولین سطح این سلسله مراتب هدفی قرار داده می شود و در سطوح بعدی معیارها و زیر معیارهای آن نمایش داده می شود. و در آخرین سطح نیز گزینه ها ترسیم می گردند.

محاسبه وزنهای معیارها، زیر معیارها و وزن گزینه ها
در فرایند تحلیل سلسله مراتبی عنصر هر سطح نسبت به عنصر یک سطح بالاتر خود به صورت زوجی مقایسه شده و وزن آنها محاسبه می گردد که آن وزنها را وزن نسبی^[۶۶] می نامند . سپس با تلفیق وزنها نسبی وزن نهایی هر گزینه محاسبه می شود. که آن را وزن مطلق^[۶۷] می نامند. کلیه مقایسه ها در فرایند سلسله مراتبی به صورت زوجی انجام می گیرد در این مقایسه ها تصمیم گیرنده خواهد گفت اهمیت I بر j بر یکی از حالات زیر است.این قضاوت ها توسط ساعتی به مقادیر کمی بین ۱تا ۹ تبدیل شده اند که در جدول نشان داده می شود.لازم به ذکر است که محاسبه وزنهای معیارها، زیر معیارها و وزن گزینه ها در فرایند تحلیل شبکه ای هم استفاده می گردد(باباپور، ۱۳۸۷). درجه اهمیت ترجیحات در AHP در شکل ۲-۵آمده است.
ترجیحات
ترجیح خیلی قوی Very strongly preferred
ترجیح قوی Strongly preferred
کمی مرجحModerately preferred
ترجیحات بین فواصل
کاملا مرجح Extremely preferred
ترجیح یکسان Equally preferred
مقدار عددی
۹
۷
۵
۳
۱
۲ ، ۴ ،۶، ۸
شکل۲-۵ : درجه اهمیت ترجیحات درAHP

۲-۳۹- محاسبه نرخ سازگاری و ناسازگاری تصمیم

یکی از مزایای فرایند تحلیل سلسله مراتبی و فرایند تحلیل شبکه ای کنترل ناسازگاری تصمیم می باشد به عبارت دیگر همواره در فرایند تحلیل سلسله مراتبی و فرایند تحلیل شبکه ای می توان میزان سازگاری و ناسازگاری تصمیم را محاسبه نموده و نسبت به خوب و بد بودن و یا قابل قبول و مردود بودن آن تصمیم قضاوت کرد اگر رابطه a[i,k].a[k,j]=a[i,j] برای یکی از i، j و kها صادق نباشد ماتریس ناسازگار است.در حالت کلی میزان قابل قبول ناسازگاری تصمیم بستگی به تصمیم گیرنده دارد اما آقای ساعتی عدد۱/۰ را به عنوان حد قابل قبول ارائه می نماید و معتقد است چنانچه میزان ناسازگاری بیشتر از ۱/۰ باشد در قضاوت ها تجدید نظر شود (باباپور، ۱۳۸۷) .

محاسبه نرخ ناسازگاری