برای تحت نظر داشتن جریان تراوش، و در نتیجه امکان ارزیابی فرسایش در زیر خاکریز، ساختن گالری (تونل بازدید) بسیار مفید است که در عمق کم و در بستر سنگی و در امتداد هسته اجرار می­ شود. گالری، مهندسین را قادر می­سازد تا به درستی شرایط پی را تشخیص دهند و اندازه گیری­های قابل اعتمادی (از مقدار نشت و فشار پیزومتری) داشته باشند و در صورت نیاز هرگونه اصلاحی که لازم است با حداکثر کارائی انجام دهند(۳و۷). حالت­های مختلفی از خرابی وشکست در سدها و پی زیر آن بوجود می ­آید که ناشی از مشکلات و اثرات نامطلوب تراوش می­باشد، این اثرات عبارتند از:

- اتلاف آب ذخیره شده در پشت سازه خاکی
-ایجاد فشار منفذی در محیط متخلخل و کاهش تنش مؤثر بین ذرات خاک و در نتیجه کاهش مقاومت بر شیء
-اعمال فشار بالابر (uplift pressure) بر سازه‌های غیرقابل نفوذ مانند سازه‌های بتنی، فولادی و …
-به حرکت درآمدن ذرات خاک و ایجاد پدیده فرسایش درونی در محیط
-اعمال نیروی نشت بر توده خاک در جهت جریان
- گرادیان خروجی بالا و کنترل نشده
- پدیده رگاب
- بلند شدگی و یا شکست شیب که ناشی از نیروهای تراوشی است.
- از دست رفتن مقدار زیادی آب
- اثرات مکانیکی تراوش (در سنگ ها)
۲-۶-۱- گرادیان خروجی بالا و کنترل نشده
گرادیان خروجی بالا و کنترل نشده سبب خواهد شد ذرات خاک در پنجه سد به حالت شناور در آیند که بسته به ترکیبات خاکی که تراوش در ان رخ می دهدبستگی دارد(۷).
۲-۶-۲- پدیده رگاب
پدیده رگاب که منجر به حمل دانه­ های ریزخاک توسط آب می­ شود و خروج آن­ها از خروجی­های محافظت نشده و در نتیجه توسعه کانال­های مخفی، در داخل سد می­گردد(۷).
۲-۶-۳- بلند شدگی و یا شکست شیب ناشی از نیروهای تراوشی
بر اثر تراوش آب از بدنه سد ممکن است آب در ارتفاع بالایی از رویه پایین دست خارج شده و به دنبال آن پدیده شکست شیب اتفاق می افتد(۶و۷).
۲-۶-۴- از دست رفتن مقدار زیادی آب
بر اثر تراوش ممکن است مقدار زیادی آب از بدنه سد و پی آن به پایین دست راه پیدا کند که ممکن است توجیهات اقتصادی سد را به خطر بیاندازد(۶و۷).
۲-۶-۵- اثرات مکانیکی تراوش (در سنگ ها)
تاثیر مکانیکی در اینجا به معنی اثر نیروی آب بر روی پایداری یک سازه و یا پی آن است که معمولا عاملی مهم محسوب می گردد و گاهی حتی مهم ترین عامل در طراحی است.طراحان باید شرایط جریان را به صورت واقعی بدانند تا نیروهای ناشی از ان را تشخیص دهند و این کار به چند دلیل مشکل است:
الف) شرایط جریان در زیرزمین با توجه به هندسه و شکاف­های موجود در سنگ­ها تعیین می­ شود که تعیین آن کار ساده­ای نیست(۶و۷).
ب) شرایط جریان وابسته به شرایط مرزی و تابع زمان هستند (حالت گذرا یا پایدار)
ج) شرایط جریان با تغییر شکل توده سنگ تغییر می­ کند چرا که شکاف ها بازتر یا بسته تر می­گردند و این نکته پیچیده­تر است چرا که برخی تغییر شکل­ها تنها تحت اثر نیروی تراوش پدید می­آیند. دیگر اینکه اندازه ضریب نفوذپذیری به مقیاس بستگی دارد و هیچ جواب کاملی در خصوص موارد فوق بدست نیامده است. اما فرضیات منطبق بر واقعیت ما را قادر می­سازند تا به مدلی ساده شده برای محاسبه اثرات تراوش بر پایداری یک پی دست یافته و طراح را در انتخاب یک فرض صحیح یاری کند.
۲-۷- روش های کاهش نشت در پی سدخاکی
برای کاهش نشت آب و کنترل تبعات این پدیده در محیط خاک، لازم است حتی‌المقدور با به کار گیری روش‌های مناسب، انرژی پتانسیلی مولکول‌های آب را کاهش داد. از آنجا که عملاً نمی‌توان مقدار نشت در خاک را به صفر کاهش داد، لذا روش‌هایی برای تقلیل آن و جلوگیری از جابجایی ذرات در محیط بکار گرفته شود.برای جلوگیری از چالش‌هایی که بر اثر نشت آب به داخل بدنه و پی سدهای خاکی ایجاد می‌شود؛ بااستفاده از روش‌های اجرایی به شرح زیر (ایجاد موانع بر سر راه جریان نشت و کاهش انرژی)، مقدار آن را می‌توان تقلیل حداقل داد(۱۱و۷):
- استفاده از هسته با نفوذ پذیری بسیار کم در در بدنه سد
- استفاده از رویه آب‌بند (پتوی رسی یا blanket) در سطح بالا دست سد
- استفاده از ترانشه و پرده آب‌بند در پی
- استفاده از پرده تزریق در پی
- استفاده از رویه با نفوذ پذیری بسیار کم در کف مخزن
-استفاده از دیوارهای آب‌بند نازک (دیافراگم) فلزی، بتنی و غیره
۲-۷-۱- دیوارهای آب‌بند در طراحی سدهای خاکی
روش‌های متعددی برای کنترل تراوش از میان پی‌های نفوذپذیر وجود دارد. استفاده از هر یک از این روش‌ها بستگی به عوامل متعددی از جمله پایداری خاکریزو ملاحظات اقتصادی دارد. در بیشتر مواقع با توجه به همه شرایط لازم برای یک پروژه چندین روش کنترل تراوش به کار می‌رود. یکی از این روش‌ها آب‌بندی با بهره گرفتن از مصالح نفوذ ناپذیر، متراکم شده است. این مصالح در درون یک گودال حفاری شده تا عمق لایه نفوذ ناپذیر، بکار برده می‌شوند. برای جلوگیری از تمرکز تنش و نگه داشتن گرادیان هیدرولیکی آب در یک میزان حداقل توصیه شده است که این نوع آب‌بند به صورت بسیار گسترده با شیب‌های نسبتاً تخت ساخته شود. چنانچه نتوان این توصیه را به دلیل مسائل تجربی انجام داد، دیگر روش‌های کنترل تراوش را باید مورد استفاده قرار داد .برای کنترل تراوش در پی سدها، خصوصاً سدهای خاکی روش‌های متنوعی وجود دارد که همگی بر اساس اصل کلی زیر می‌باشند(۶و۷).
قطع شبکه جریان تراوش و یا کاهش دادن آن با بهره گرفتن از دیواره آب‌بند کامل -
- کاهش دادن مقدار تراوش با ایجاد یک پرده آب‌بند نیمه نفوذی قائم و یا با بهره گرفتن از پتوی رسی، غیرقابل نفوذ در بالادست
- کنترل تراوش در پایین دست بدون کاهش دادن مقدار تراوش
۲-۷-۲- استفاده از دیواره (دیافراگم) آب‌بند
دیواره‌های آب‌بند نازک یا دیافراگم‌ها، ضخامت نازک متشکل از نوعی بتن انعطاف پذیراند (بتن پلاستیک) که در ترانشه‌های حفر شده با روش حفاری بسته در بسترهای آبرفتی رودخانه تا اعماق نسبتاً زیاد اجرا می‌شوند. ضخامت این نوع دیواره بین حدود ۶/۰ تا ۵/۱ متر متغیر است و عمق آن متناسب با نیاز و مشخصات فنی دستگاه‌های حفاری و بتن‌ریزی می‌تواند تا حدود ۱۵۰ متر یا بیشتر باشد(۵). هدف این نوع دیواره‌ها مسدود کردن مسیر جریان تراوش آب از بالادست به پایین دست است و احتمال دارد برای خشک ساختن محل حفاری روباز (مانند سد ۱۵ خرداد) یا آب‌بندی آبرفت‌های عمیق در زیر هسته مورد استفاده قرار گیرند.همانطور که اشاره شد برای اجرای این نوع دیواره از روش حفاری بسته و برای جلوگیری از ریزش دیواره‌های حفاری شده از خاصیت تیکسوتروپی یا بندش برخی از دوغاب استفاده شود. بندش یا تیکسوتروپی خاصیت برخی از دوغاب‌هاست که در حالت سکون به صورت ژله منعقد (بسته) شده و بر اثر به هم زده شدن حالت روان پیدا می‌کنند و این خاصیت (بسته شدن و به حالت روان درآمدن) قابل بازگشت است و می‌تواند بارها تکرار شود(۷).
ریشه رسی ۲-۷-۳-
این نوع سیستم آب‌بند برای پی‌های با نفوذپذیری زیاد و ضخامت کم مناسب بوده و موقعیت آن در سدهای خاکی در زیر هسته نفوذناپذیر می‌باشد.برای ایجاد این گونه سیستم آب‌بند، ابتدا ترانشه‌های با دیوارهای شیب‌دار به موازات محور سد در زیر هسته نفوذناپذیر حفر شده و به موازات حفر ترانشه، عملیات خشکانیدن یا پمپاژ آب زیرزمینی و پایین نگه داشتن سطح سفره در مجاورت ترانشه، صورت می گیرد. پس از اتمام حفاری، خاک با نفوذپذیری اندک (خاک رس) در لایه‌هایی به ضخامت معین پخش و توسط غلطک‌های پاچه‌ریزی متراکم می‌گردد.برای تدارک دیدن یک ضخامت کافی از مواد نفوذناپذیر و برای تأمین اتصال کافی با سنگ بستر یا لایه نفوذناپذیر دیگر، پهنای کف ترانشه آب‌بند باید با ارتفاع افزایش یابد. در معرض حداقل گرادیان هیدرولیکی شیب آن نباید تندتر از(۱ افقی و۰٫۵ عمودی)باشد. وفیلتری روی سطح پایین دست ترانشه آب‌بند برای جلوگیری از مهاجرت ریزدانه در مواد درشت دانه پی تهیه می‌شود(۶و۷). .
۲-۷-۴- سپر فولادی
سپر فولادی عموماً بوسیله سپرکوبی در لایه نفوذپذیر در پی سدها ایجاد شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. این روش به دلیل هزینه زیاد و همچنین نشت آب از میان قفل و بست‌های بین سپرها و انحراف پروفیل‌ها و غیره که هیچ کدام کنترل پذیر نیستند، قابل بررسی و تأمل بوده و امروزه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. ممکن است برای اصلاح این نقیصه روش‌هایی نظیر ایجاد لرزش هنگام کوبیدن سپرها جهت خارج نشدن سپر از محل اتصال و یا استفاده از بنتونیت جهت بستن درزها بکار رود. سپر فولادی از نظر دوام در مقابل خوردگی و عدم امکان نفوذ آنها به سنگ کف زیر لایه نفوذپذیر، با مشکلاتی مواجه بوده و باعث محدودیت‌هایی در استفاده از این نوع دیوار آب‌بند خواهد شد.از مزایای اصلی سپر فولادی ایجاد آنها تا عمق‌های زیاد می‌باشد.کارایی آب‌بندهای سپر فولادی بستگی به نفوذ مناسب به داخل لایه‌ غیرقابل نفوذ و همچنین شرایط المان‌های آهن کوبی بعد از رانده شدن دارد. وقتی که مواد پی غلیظ باشد یا شامل تخته سنگ باشد که می‌تواند باعث پاره شدن صفحه یا صدمه خوردن اتصال شود، که در آن صورت کارایی کم خواهد شد(۷و۶).
۲-۷-۵- پتوی رسی (نفوذناپذیربالادست)
یکی دیگر از روش‌های آب‌بندی یا کنترل زه آب در پی سدها، استفاده از از پتوی رسی نفوذناپذیر بالادست است. وقتی که یه آب‌بند کامل تا لایه نفوذناپذیر واقع در زیر سد پر هزینه و اندکی تراوش مجاز باشد. یا وقتی که لایه نفوذناپذیر واقع در زیر سد زیاد و اجرای آب‌بند عملی نبوده و نفوذپذیری پی بطور متوسط بالا باشد. در این صورت ممکن است جهت کاهش تراوش و گرادیانهای نشت بالا از پتوی رسی نفوذناپذیر استفاده شود. در صورتی که نفوذپذیری بلانکت نسبت به خاک بستر، بطور قابل ملاحظه‌ای پایین باشد. در آن صورت کاهش مقدار زه آب و فشار حفره‌ای در پایین دست سد، رابطه مستقیم با طول بلانکت خواهد داشت و افزایش نفوذپذیری بلانکت از تأثیر بیشتر طول آن در کاهش زهاب تحت‌الارض خواهد کاست. لذا روش مناسب برای عملکرد بهتر پتوی رسی جهت کنترل زه آب، مستلزم ایجاد پتوی رسی با خاک‌های نفوذپذیری خواهد بود، که بطور مشابه در هسته نفوذپذیری سد بکار برده شده است. از نقطه نظر اجراء بلانکت افقی در قسمت بالادست سد و در کف مخزن ضخامت معین اجرا شده و از قسمت‌های تحتانی هسته به آن متصل می‌گردد(۶) طول و ضخامت لازم برای بلانکت، بستگی مستقیم به نفوذپذیری مصالح پتوی رسی، لایه‌بندی و ضخامت قشر و پی نفوذپذیر، عمق مخزن و زهاب در پایین دست خواهد داشت.کارآیی پوشش بالادست تا حد زیادی بستگی به نسبت ضرایب نفوذپذیری در امتداد افقی و عمودی در زمین شالوده دارد، گرچه نسبت این ضرایب تقریباً هیچگاه به طور دقیق مشخص نیست، ولی ممکن است در مواردی رقمی نسبتاً بزرگ باشد، به هر حال اگر بر اساس مساوی بودن ضرایب نفوذ پذیری شالوده در امتداد افقی و عمودی مقدار زه آب محاسبه گردد و این ضریب در هر دو امتداد در نظر گرفته شود، مقدار محاسبه شده زه آب، حد بالایی را نشان می‌دهد. در مواردی شرایط طبیعی مناسب به کارایی بیشتر پوشش بالادست کمک می‌کند. زیرا بتدریج رسوبات سیلیتی و رسی در بستر مخزن تجمع می‌یابند و خود بر ضخامت و آب‌بندی این پوشش می‌افزاید.در سدها به طور همزمان جهت کنترل زه آب از پتوی رسی نفوذ ناپذیر و پرده تزریق بطور آزمایشی استفاده شده است. که در این حالت پتوی رسی با ترانشه آب‌بند خاکریزی شده با مصالح نفوذناپذیر، به هم متصلند، بدین‌ترتیب آب‌بندی کامل طبقات بالادست پی سرشکن می‌شود(۷).در تصمیم گیری استفاده از بلانکت نفوذناپذیر وجود مصالح نفوذناپذیر در محل، خیلی مهم است. معمولاً مصالح نفوذناپذیر عبارتند از: رس، بتن، بتن آسفالتی و … . معمولاً جهت جلوگیری از فرسایش و حرکت مصالح ریزدانه بلانکت (در صورت استفاده از رس) به داخل پی، از فیلتر استفاده می‌کنند، که این فیلترها در قسمت زیرین بلانکت نفوذناپذیر کار گذاشته می‌شوند(۷).

۳-۱۰-۲پایایی ابزار سنجش ۱۸۸
۳-۱۱ قلمرو تحقیق ۱۸۹
۳-۱۱-۱قلمرو مکانی تحقیق : ۱۸۹
۳-۱۱-۲ قلمرو زمانی: ۱۸۹
۳-۱۱-۳ قلمرو موضوعی تحقیق : ۱۸۹
۳-۱۲ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات در فاز کمی ۱۸۹
۳-۱۲-۱ ضریب همبستگی ۱۹۰
۳-۱۲-۲ تجزیه و تحلیل واریانس فریدمن ۱۹۰
۳-۱۲-۳ مدل معادلات ساختاری ۱۹۰
۳-۱۲-۴ ضرورت مدل معادلات ساختاری در پژوهش حاضر ۱۹۱
۳-۱۲-۵ مراحل مدل معادلات ساختاری ۱۹۱
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
۴-۱ مقدمه فصل ۱۹۸
۴-۱-۱ مقدمه ۲۰۰
۴-۱-۲ نمونه تحقیق ۲۰۰
۴-۱-۳ مراحل تجزیه و تحلیل اطلاعات ۲۰۰
۴-۱-۳-۱ گام اول: کدگذاری باز ۲۰۱
۴-۱-۳-۲٫ گام دوم: کدگذاری محوری ۲۱۳
۴-۱-۳-۲-۱مقوله محوری ۲۱۳
۴-۱-۳-۲-۲شرایط علّی ۲۱۴
۴-۱-۳-۲-۳زمینه یا بستر حاکم ۲۱۵
۴-۱-۳-۲-۴شرایط مداخله‌گر ۲۱۵
۴-۱-۳-۲-۵استراتژیها، کنش / کنش متقابل ۲۱۶
۴-۱-۳-۲-۶پیامدها و نتایج ۲۱۷
۴-۱-۳-۳ گام سوم: مرحله کدگذاری انتخابی (نظریه‌پردازی) ۲۱۸
۴-۱-۳-۴ مقایسه تئوری ارائه شده با ادبیات موضوع ۲۱۹
۴-۱-۳-۴-۱شرایط علّی: رویکرد ارزیابی ۲۲۱
۴-۱-۳-۴-۲مقوله محوری: ارزیابی عملکرد ۲۲۴
۴-۱-۳-۴-۲-۱ شاخصهای عملکرد در ارتباط با کیفیت ۲۲۵
۴-۱-۳-۴-۲ -۲ شاخصهای عملکرد در ارتباط با زمان ۲۲۵
۴-۱-۳-۴-۲-۳شاخص های عملکرد در ارتباط با هزینه ۲۲۶
۴-۱-۳-۴-۲-۴ شاخص های عملکرد در ارتباط با انعطاف پذیری ۲۲۷
۴-۱-۳-۴-۳زمینه (بستر حاکم): بستر ارزیابی ۲۲۸
۴-۱-۳-۴-۴شرایط مداخله‌گر: عوامل سازمانی ۲۲۹
۴-۱-۳-۴-۵استراتژیها: استراتژی(الگو) های ارزیابی ۲۲۹
۴-۱-۳-۴-۶پیامدها: کارآیی و اثربخشی ۲۳۵
۴-۱-۴ جمع‌بندی و ارائه الگو ۲۳۶
۴-۲-۱ مقدمه ۲۴۰
۴-۲-۲ آمار توصیفی ۲۴۱
 ۲۴۱
 ۲۴۲
 ۲۴۳
۴-۲-۳ مدلسازی معادلات ساختاری(تحلیل عاملی تاییدی) ۲۴۴
۴-۲-۳-۱مدل اندازه گیری استراتژی ارزیابی عملکرد انسان محور با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تاییدی ۲۴۴
۴-۲مدل اندازه گیری استراتژی ارزیابی عملکرد فرایند محور با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تاییدی ۲۴۶

اکسیژن محلول و دما به طور معمول مهم‌ترین متغیر ها در کنترل آب‌های سطحی می‌باشند. اکسیژن محلول تأثیر بسیاری بر موجودات و گیاهان آبی دارد. آبزیان از جمله ماهی‌ها برای ادامه ی زندگی خود به اکسیژن نیاز دارند. دو منبع مهم اکسیژن رسانی به محیط‌های آبی یکی نفوذ اکسیژن اتمسفر به درون آب و دیگری انجام عمل فتو سنتز توسط گیاهان آبزی از جمله جلبک‌ها می‌باشند.USEPA کم‌ترین اکسیژن محلول در آب جهت زندگی گونه‌های آب‌های شیرین را ۶٫۵ و جهت مرحله‌ی تخم‌ریزی ۹٫۵ میلی‌گرم بر لیتر محاسبه کرده‌است.

pH پایین موجب افزایش حلالیت مواد معدنی از جمله فلزات در آب و ایجاد سمیت برای آبزیان می‌گردد. افزایش قابلیت دسترسی زیستی بر فراوانی و تنوع ماکروبنتوزها موثر است (DeNicola, et al., 2002). علاوه بر آن کاهش مقدار اسیدیته سبب انحلال کلسیم از صدف‌های سخت‌پوستان و نرم‌تنان شده که این امر باعث تضعیف موجودات در مقابل صدمات فیزیکی می‌گردد .آبزیان در pH پایین‌تر از ۵/۴ توان ادامه‌ زندگی ندارند. محیط اسیدی سبب اختلال در جذب یون‌ها توسط ماهی‌ها و آبزیان شده و تعادل بین یون‌های سدیم، پتاسیم و کلراید را در خون موجود از بین می‌برد. EPAبه منظور حفظ محیط زیست آبی دامنه‌ی آن را بین ۵/۴ تا ۹ تعیین نموده‌است.
نیتروژن و فسفر مهم‌ترین نوترینت‌ها می‌باشند. همه موجودات زنده برای رشد به این مواد مغذی نیاز دارند. حضور این مواد در رودخانه‌ها و دریاچه‌ها برای تکمیل زنجیره‌ غذایی ضروری است. افزایش میزان این مواد در آب، سبب ایجاد مشکلاتی برای آبزیان و تغییر در کیفیت آب می‌گردد، به همین علت نوترینت‌ها به عنوان آلاینده‌ آب مطرح می‌گردند.
توانایی آب برای هدایت الکتریسیته تابعی از توان یونی آب است. هدایت مخصوص در آب‌های تازه بین ۱۰ تا ۱۰۰۰ میکروزیمنس بر سانتی‌متر بیان می شود. اما در آب‌های آلوده و آب‌های پذیرنده‌ رواناب‌های کشاورزی و صنعتی بیش از این خواهد بود.
اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی یک نمونه‌ی آب، مشخص کننده‌ مقدار اکسیژن مورد نیاز برای موجودات درون آب می‌باشد. و اندازه‌گیری آن می‌تواند کیفیت آب را مشخص کند. اگر BOD کم باشد، آب پاک و فاقد میکروارگانیزم می‌باشد.
اکسیژن مورد نیاز شیمیایی COD معیاری از غلظت کل موادآلی در آب است، که برابر مقدار اکسیژن مورد نیاز جهت اکسیداسیون موادآلی اکسید شونده با بهره گرفتن از یک عامل اکسید کننده قوی می‌باشند (Ramachandra and solanki, 2007). در جدول(۱-۳) حدود برخی از پارامترهای مؤثر بر کیفیت آب اعلام شده توسط سازمان سلامت جهانی و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران نشان داده شده است.
جدول(۱-۳) سازمان سلامت جهانی(WHO) و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران(ISIRI, 1998)

اطلاعات جمعیت شناختی ۴۵
جدول ۴-۱٫ ویژگیهای جمعیت شناختی شرکت کننده ها ۴۵
 ۴۶
فرضیه اول: میزان ولع القایی در مرحله پیش آزمون در مقایسه با مرحله پس آزمون،بعد از تحریک الکترکی مغز کاهش خواهد یافت. ۴۶
جدول ۴-۲٫ شاخص های توصیفی مربوط به میزان ولع ۴۶
جدول ۴-۳٫ نتایج آزمون اندازه گیری مکرر برای میزان ولع ۴۶

جدول ۴-۴٫ نتایج آزمون بنفرونی درون گروهی برای مقایسه میزان ولع در سه مرحله ۴۷
فرضیه دوم: خلق و خوی افراد وابسته به مت آمفتامین در مرحله پیش آزمون در مقایسه با پس آزمون، بعد از تحریک الکتریکی مغز بهبود خواد یافت می شود. ۴۷
جدول ۴-۵٫ شاخص های توصیفی مربوط به مولفه های خلق و خو ۴۸
جدول ۴-۶٫نتایج آزمون اندازه گیری مکرر برای مولفه های خلق و خو ۴۸
جدول ۴-۷٫ نتایج آزمون بنفرونی درون گروهی برای مقایسه مولفه های خلق و خو در سه مرحله ۴۹
فصل پنجم ۵۰
بحث و نتیجه گیری ۵۰
 ۵۲
 ۵۳
جمع بندی ۵۴
محدودیت های پژوهش ۵۵
پیشنهاد های پژوهش ۵۵
پیوست ها ۵۶
الف)رضایت نامه ۵۶
ب) تصاویر مربوط به آزمون ولع القایی ۵۷
ج) پرسشنامه عاطف مثبت و عاطفه منفی ۵۸
 ۵۹
فهرست تصاویر
‏دستگاه تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز ۴۲
‏پد الکترود دستگاه تحریک فراجمجمه ای الکتریکی مغز ۴۳
‏سیستم تقسیم بندی بین المللی ۱۰-۲۰ ۴۴
‏ شرکت کننده در دریافت تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز ۴۵
فهرست جدول ها
جدول ۱-۴٫ ویژگیهای جمعیت شناختی شرکت کنندهها ۴۶
جدول ۲-۴٫ شاخص های توصیفی مربوط به میزان ولع ۴۷
جدول ۳-۴٫ نتایج آزمون اندازه گیری مکرر برای میزان ولع ۴۷
جدول ۴-۴٫ نتایج آزمون بنفرونی درون گروهی برای مقایسه میزان ولع در سه مرحله ۴۷
جدول ۵-۴٫ شاخص های توصیفی مربوط به مولفه های خلق و خو ۴۹
جدول ۶-۴٫ نتایج آزمون اندازه گیری مکرر برای مولفه های خلق و خو ۴۹
جدول ۷-۴٫ نتایج آزمون بنفرونی درون گروهی برای مقایسه مولفه های خلق و خو در سه مرحله ۴۹
چکیده
هدف: وابستگی به مواد یک بیماری مغزی عود کننده و مخرب است که با روش های تحریک مغزی می توان از عود های مکرر و ولع مصرف پیشگیری کرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان به روش تحریک الکتریکی مغز با جریان مستقیم از روی جمجمه(tDCS) بر کاهش ولع مصرف مت آمفتامین و بهبود خلق و خو در افراد وابسته به مت آمفتامین بود. روش: بدین منظور ۸ نفر به روش نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه انتخاب شدند. به منظور اندازه گیری ولع مصرف از آزمون کامپیوتری ولع القایی استفاده شد و همچنین به منظور اندازه گیری خلق و خو ،پرسشنامه عاطفه مثبت و عاطفه منفی(PANAS) مورد استفاده قرار گرفت. شدت جریان ۲ میلی آمپر به مدت ۲۰ دقیقه طی ده جلسه در ده روز متوالی به صورت تحریک آنودی به نقطه۳F (LDLPFC) وارد شد. برای تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از روش های آمار توصیفی، آزمون اندازه گیری مکرر و آزمون بنفرونی استفاده شد. یافته ها: طبق نتایج این پژوهش در میزان ولع افراد وابسته به مت آمفتامین از مرحله پیش آزمون تا پس آزمون کاهش معنادار مشاهده شد. بین مرحله پیش آزمون و پیگیری،پس آزمون و پیگیری در میزان ولع تفاوت معناداری مشاهده نگردید.در مولفه عاطفه مثبت و عاطفه منفی تفاوت معنادار بین مراحل آزمون مشاهده شد. در عاطفه مثبت بین مرحله پیش آزمون و پس آزمون؛پیش آزمون با پیگیری تفادت معنا داری دیده شد، به عبارتی عاطفه مثبت شرکت کنندگان بهبود معنادار داشته است. بین مرحله پس آزمون و پیگیری در عاطفه مثبت تفاوت معنادار مشاهده نشد. نتایج برای برای عاطفه منفی نیز مشابه عاطفه مثبت بود. بین مرحله پیش آزمون و پس آزمون؛پیش آزمون با پیگیری تفادت معنا دار مشاهده شد، به عبارتی عاطفه منفی شرکت کنندگان کاهش معنادار داشته است.بین مرحله پس آزمون و پیگیری در عاطفه منفی تفاوت معنادار مشاهده نشد.نتیجه گیری: درمان بوسیله tDCS می تواند در کاهش ولع مصرف مت آمفتامین و همچنین بهبود خلق و خو در افراد وابسته به مت آمفتامین موثر واقع شود.
کلید واژه ها: ولع القایی، عاطفه مثبت و عاطفه منفی،مت آمفتامین،tDCS
فصل اول
مقدمه پژوهش
کشور ما از دیرباز با معضل سوء مصرف مواد و آسیب های جسمی و روانی و زیان های اجتماعی و اقتصادی ناشی از آن دست به گریبان بوده است. اما امروزه با مشکل جدیدی در این حوزه روبه رو هستیم و آن تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از مواد سنتی به مواد صنعتی است و این پدیده در نوع خود چالش های جدیدی را می طلبد . چر ا که مواد صنعتی بر خلاف مواد سنتی از مرز جغرافیایی مشخصی وارد کشور نمی شوند و لابراتورهای کوچک و ناامن خانگی به محل های ساخت و تولید این مواد تبدیل گشته اند (محمدی،۱۳۹۰).سوء مصرف مت آمفتامین یا شیشه که یک ماده صد در صد صنعتی است در کشور ما حدود یک دهه است که آغاز شده و مصرف آن در سال های اخیر رشد فزاینده ای در میان سوء مصرف کنندگان مواد داشته است. قیمت این ماده، در حال کاهش و مصرف آن رو به افزایش است(اختیاری،۱۳۸۸).مواد ارزان و مجاز موجود در بازار مثل، الکل ، بنزین، آستون، آمونیاک، نمک آشپزخانه، محلول های اسیدی باز کننده فاضلاب ها ، قرص های سرماخوردگی و یا هر داروی دیگرِ دارای افدرین ^[۱] یا سودوافدرین^[۲] ، از مواد اولیه سازنده شیشه هستند که این امر خود باعث فراوانی تولید و در نتیجه افزایش مصرف این ماده شده است. لازم به ذکر است که با تغییرات اندک در میزان و نوع ترکیبات استفاده شده، می توان به انواع مختلفی از شیشه دست یافت(مهلینگ^[۳]،۱۳۹۰).
آمفتامین ها و مت آمفتامین ها در بدن، سازوکار فعالیتی مشابهی دارند. هر دو موجب آزادسازی انتقال دهنده های مونوآمینی یعنی دوپامین، سروتونین و نوراپینفرین می شوند؛ و سطوح این مواد را در فضای برون سلولی افزایش می دهند(فترسون و لنتون^[۴]،۲۰۰۴). مت آمفتامین ها به ویژه رهاسازی دوپامین را در استریاتوم^[۵] افزایش میدهند. این بخش شامل هسته دمدار، پوتامن و استریاتوم بطنی و سرشار از گیرنده های دوپامینی است. استریاتوم بطنی دربردارنده هسته آکامبنس^[۶] است که ناحیه های مورد توجه در مطالعه اعتیاد است. دوپامین به عنوان انتقال دهنده مسئول لذت در همه داروهای اعتیادآور،درنظرگرفته می شد (گاوو^[۷] و همکاران،۲۰۰۳)؛و امروزه به عنوان انتقال دهنده مؤثر بر خواست انگیزشی دارو، درنظر گرفته می شود. خواست انگیزشی حالتی است که به مصرف دارو منجر میشود(سالامون^[۸] و همکاران،۲۰۰۷).
ولع مصرف در پدیده بازگشت پس از درمان، حفظ موقعیت مصرف،و وابستگی به مواد نقش مهمی دارد. در فرایند درمان معتادان، پس از رسیدن به حالت پرهیز، میل شدیدی برای تجربه دوباره اثرات ماده روانگردان دیده می شود . بنابراین تشخیص و درمان این پدیده بالینی به عنوان یکی از عوامل شکست درمان دارای اهمیت است)آبرامز^[۹]،۲۰۰۰).

بیان مسئله

در حال حاضر درمان اعتیاد،به عنوان خط اول دفاع در جنگ علیه بیماری های رفتاری مانند ایدز و هپاتیت و یکی از مهمترین مشکلات سلامت عمومی در سراسر جهان به شمار می رود.(بزمی،۱۳۹۰).
طبق گزارش دفتر مقابله با جرم و مواد مخدر سازمان ملل متحد، ایران دارای بیشترین معتاد نسبت به جمعیت ،در بین کشورهای جهان است،که آمار داخلی معتادان از ۲میلیون تا ۴میلیون نفر متغیر می باشد.در طرح ملی شیوع شناسی مصرف مواد مخدر در بین شهروندان ایرانی که در سال ۱۳۹۰ توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی و با حمایت مالی دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام شد،نتایج تحقیق نشان داد که میزان مصرف تریاک(اوپیوم^[۱۰]) در این نمونه ۱۵۰۰۰ خانواری ۰۲/۵۲ بوده است که بعد از آن شیشه(مت آمفتامین) با ۲۲/۲۶ در جایگاه دوم قرار دارد(قنبری برزیان و همکاران۱۳۹۰).
در کشور ما میزان اعتیاد به مت آمفتامین به دلایل مختلفی رو افزایش است.یکی از این دلایل جمعیت حال حاضر ایران است که ۴۲% آن در بازه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال قرار دارند.در چنین محیط جوان، رقابت جو و در حال توسعه ای مت آمفتامین می تواند جذابیت هایی داشته باشد.دلیل دوم سهولت بسیار زیاد در دسترسی به آن و نیز قیمت ارزان آن می باشد.(شریعتی راد،۲۰۱۳).
همچنین چون این ماده بیش از وابستگی جسمی دارای وابستگی روانی می باشد، ولع مصرف مواد عاملی مهم در تداوم و عود مصرف آن می باشد. ولع مصرف یکی از دلایل مهم لغزش در افراد پرهیزمدار می باشد و تا کنون داروی شناخته شده موثری برای کاهش ولع مت آمفتامین پیدا نشده است.
کاهش ولع مصرف از اهمیت بسزایی در کنترل معضل سو مصرف مواد برخوردار است. در حال حاضر کاهش ولع مصرف با بهره گرفتن از مداخلات دارویی و روانشناختی گوناگون،در جایگاه هسته مرکزی فعالیت پژوهشگرانی است که به دنبال بهبود بخشیدن به پیش آگهی درمان سومصرف مواد هستند.یافته های جدید در زمینه تکنیک های غیر تهاجمی تحریک مغزی نشان داده است که اینگونه مداخلات می توانند افق های جدیدی را در این حوزه باز نمایند.
تحریک با جریان مستقیم از طریق جمجمه^[۱۱](tDCS)یک روش غیر تهاجمی^[۱۲]، بدون درد و مطمئن تحریک مغزی است که قادر به تعدیل^[۱۳] تحریک پذیری قشری^[۱۴] است )فیل و زانگن،۲۰۱۰). و به عنوان درمانی برای اختلال های روانپزشکی بکار برده می شود.مطالعات انسانی و حیوانی نشان داده است که tDCS می تواند تحریک پذیری قشری را تعدیل کند؛تحریک آندی^[۱۵] آن را افزایش می دهد در حالیکه تحریک کاتدی^[۱۶] تحریک پذیری را کاهش می دهد.این اثرات درحین و بعد از تحریک اتفاق می افتد و به عواملی شامل مدت^[۱۷] ،شدت^[۱۸] و خط پایه تحریک پذیری قشری^[۱۹] وابسته می باشد.اگرچه مکانیسم دقیق tDCS ناآشکار است،اما آن قادر است که بطور متفاوتی تحریک پذیری قشری و آتش نورونی خودانگیخته^[۲۰] را تحت تاثیر قرار دهد و این تکنیک را به یک ابزار جذاب برای درمان بیماری های روانپزشکی تبدیل کند.برخی گزارشهای مثبت مبنی بر توانایی آن جهت درمان افسردگی و بیماری پارکینسون و اخیرا اعتیاد و بخصوص الکلیسم وجود دارد. tDCS جهت کاهش نشانه های القا کننده ولع برای غذا و الکل استفاده می شود(وینگ^[۲۱] و همکاران،۲۰۱۳).

۱٫۶۰۲۲۴ ۱٫۸۴۰۹۰

۱٫۷۲۹۰۰

۱٫۶۱۸۸۷

۱٫۶۳۷۰۴

توجه شود که اگرچه ناحیه جوش به شدت خاصیت غیرایزوتروپی دارد اما برای راحتی کار، برای ناحیه جوش خاصیت ایزوتروپیک فرض می کنیم.

ازآنجا که اثرکشش درمدل سازی های این تحقیق غالب بوده وهیچ باربرداری نیزاعمال نمی شود، لذا درنظرگرفتن شرایط سخت شدگی ایزوتروپیک کافی بوده ونیازی به سخت شدگی سینماتیک نیست.
۴-۴- نمودارحد شکل دهی:
نمودارهای حدشکل دهی به صورت آزمایشگاهی وبا استفاده ازتست کشش کروی برای فلزات پایه بدست آورده شده اند. برای این کار، ازتست کشش کروی وبا کمک یک پرس هیدرولیک دوطرفه با ظرفیت ۵۰ تن استفاده شده است. سرعت سمبه برابر۵/۱ میلیمتربرثانیه بوده ونیروی نگه دارنده ورق ها طوری انتخاب شده اند که ورق را به طورکامل نگه دارد؛ این مقدارتقریبا برابر۲۰۰ کیلونیوتن بوده است. توجه شود که تنها برای سمبه از روان کننده WD-40 استفاده شده است. صفحه های مستطیلی با چند عرض مختلف از۲۵ میلیمترتا ۲۰۰میلیمتر(که به صورت بازه ۲۵ میلیمتری افزایش می یابد) آماده شده وطول همه برابر ۲۰۰ میلیمتر می باشد. ورق ها طوری جوش داده شده اند که جهت نورد درجهت ضلع طولانی تریعنی ۲۰۰ میلیمتر قرارگیرد. شبکه بندی های مربعی (۵/۲ میلیمتر در۵/۲ میلیمتر) برروی هرنمونه ورق تحت آزمایش کشیده شده اند. از آنجا که نمونه ۵۰۸۳-H18 بسیارشکننده است، نمودار حد شکل دهی آن تنها درشرایط نزدیک کرنش صفحه ای (با کرنش فرعی صفر) بدست آمده است[۷]. نتایج اندازه گیری شده ومحاسبه شده نمودارهای حد شکل دهی درشکل(۴-۴) نشان داده شده اند. اگرچه هردو مدل سختی ووس وهولومون دارای تقریب نموداری خوبی نسبت به تست کشش ساده درناحیه جوش ازخود نشان داده اند، اما نمودارهای حد شکل دهی محاسبه شده براساس این دومدل کاملا متفاوت می باشند واین به خاطراین است که محاسبات نمودارحد شکل دهی دربرگیرنده کرنش های بزرگی است که فراتر ازبازه کرنش محاسبه شده در تست کشش ساده می باشند. توجه شود که خطوط پررنگ نشان دهنده نمودارهای حد شکل دهی استاندارد مورد استفاده در مدل سازی المان محدود برای پیش بینی مکان اولین زوال والگوهای آن خواهد بود. نمودارهای حد شکل دهی استاندارد طوری انتخاب شده اند که شرط سازگاری را دربرگیرند.
(د)
(الف)
(ج)
(ب)
شکل (۴-۴): نمودارهای حدشکل دهی فلزات پایه وجوش های مربوطه: الف) ۶۱۱۱-T4 ب)
۵۰۸۳-H18 ج) ۵۰۸۳-O د) DP590 [7].
۴-۵- شبیه سازی تست کشش کروی:
یکی ازراهکارهای برآورد شکل پذیری ورق ها درتغییرشکل های دوبعدی، استفاده ازتست کشش کروی^[۱۵۶] می باشد. دراین تحقیق، ابتدا شش نمونه ازورق های هم جنس جوش داده شده توسط جوش اصطکاکی را مورد ارزیابی قرارخواهیم داد. این نمونه ها به قرارزیر می باشند: ۶۱۱۱-T4 (SG,DG)، ۵۰۸۳-H18 (SG,DG)، AA5083-O (SG)، DP-steel(SG) که SG وDG به ترتیب نشان دهنده یکسان بودن ومتفاوت بودن ضخامت ورق های جوش داده شده به یکدیگر می باشند. این کارجهت تصدیق کردن روش المان محدود به کاربرده شده دراین تحقیق انجام شده است وهمانطورکه مشاهده خواهد شد، نتایج شبیه سازی شده با نتایج آزمایشگاهی مقایسه شده ومطابقت خوبی را نشان خواهند داد.اگرچه تست کشش کروی می تواند شامل شکل های مختلفی ازکرنش دومحوره باشد، اما دراینجا تنها یک نوع ازاین کرنش های دومحوره درنظرگرفته شده است که شامل ایجاد کرنش دومحوره نزدیک به بالانس^[۱۵۷] است. به همین منظور ازورق های TWB مربعی با ابعاد ۲۰۰ میلیمتردر۲۰۰میلیمتر طبق شکل
(۴-۵- الف) استفاده شده است. البته همانطورکه دربخش خواص مکانیکی نیزاشاره شد، درفلز
۵۰۸۳-H18 بدلیل ترد بودن بیش ازحدماده وزوال زودرس آن دربسترنگه دارنده، ازابعاد ۲۰۰میلیمتر در۱۲۰میلیمترطبق شکل (۴-۵- ب) استفاده شده است. توجه شود که خط جوش درهمه نمونه ها موازی با جهت نورد ورق ها می باشند. سپس به هدف اصلی دراین تحقیق خواهیم پرداخت وآن بررسی زوال درTWB های غیرهم جنس می باشد که بدلیل نبود اطلاعات آزمایشگاهی، تنها به مدل سازی المان محدود آنها پرداخته شده است.
(ب)
(الف)
شکل (۴-۵): نمایی ازنمونه های مورد استفاده درتست کشش کروی [۱۰۱].
ازآنجا که دراین تحقیق قصد داریم درحدامکان مدل ها به واقعیت نزدیک باشند، شرایط اصطکاکی برآورد شده بین سطوح نیزدرنظرگرفته شده اند. بدلیل استفاده ازروان کننده، ضریب اصطکاک بین سمبه وورق ها برابر۰۸/۰ وبین نگه دارنده/ قالب وورق ها برابر۱۶/۰ درنظرگرفته شده است. البته درمورد فلزپایه ۵۰۸۳-H18 بدلیل استفاده ازسطح بسترمسطح به جای سطح بستردایره ای شکل، ازضریب اصطکاک ۲/۰ بین نگه دارنده/ قالب وورق ها استفاده شده است تا شرایط نگه دارندگی ورق به طورکامل ارضا شده باشد. جهت مدل سازی فرایند شکل دهی نیزفرض شده است که ورق ها وناحیه جوش همگی دریک سطح مرجع مدل سازی شوند وآن سطحی است که با قالب تماس دارد. جهت یکسان سازی درنتایج ظاهرشده، فرض شده است که حرکت سمبه درحین شکل دهی به صورت رابطه خطی  قابل بیان باشد که  زمان سپری شده درحل مسئله و  ضریب ثابتی است.
جهت امرمدل سازی، چهارقطعه مورداستفاده درتست کشش کروی که شامل سمبه، نگه دارنده، قالب وورق خام می شود وتمامی ابعاد مورد نیازدرشکل (۴-۶- الف) داده شده است، طبق شکل (۴-۶- ب) سرهم بندی شده اند. بدلیل وجود تقارن درورق، تنها نصف آنها مدل سازی شده اند که این کاربه کاهش زمان صرف شده درنتایج کمک خواهد کرد.
(الف)
(ب)
شکل (۴-۶): نمایی ازمدل مورداستفاده درتست کشش کروی: الف) ابعاد مورد نیاز [۱۰۹] ب) مدل
سرهم بندی شده درنرم افزار.
سمبه، نگه دارنده وقالب بوسیله سطوح صلب تحلیلی مدل سازی شده اند تاهیچگونه تغییرشکلی درآنها پدیدارنشود وازالمان پوسته چهارگره ای کاهش یافته با پنج نقطه انتگرال گیری درامتداد ضخامت برای مدل سازی ورق ها استفاده شده است. شبکه بندی ورق ها به گونه ای انجام شده است که هرسه فاکتورهمگرایی، دقت وزمان صرف شده درحدامکان ارضا شده باشند. لذا ابتدا سطح ورق به گونه ای قسمت بندی شد که با هندسه مسئله سازگاری بهتری داشته باشد. برای این کار، ورق به سه قسمت درون ناحیه تحت تغییرشکل (ناحیه ۱)، ناحیه بستر نگه دارنده (ناحیه ۲) وناحیه خارج ازمحدوده شکل دهی (ناحیه ۳) مطابق شکل (۴-۷) تقسیم بندی شد.
میلیمتر