فصل اول
طرح تحقیق
۱- مقدمه:
بررسی آمار صادرات و واردات در سال ۱۲۶۸ ه ش نشان می‌دهد که محصولات کشاورزی و دامی عمده ترین بخش محصولات صادراتی ایران در یک قرن پیش بوده است. در آن زمان ابریشم، برنج، پنبه، توتون و تنباکو از اقلام عمده صادراتی کشور بوده‌اند که امروزه به منظور وارد کردن اغلب آنها سالانه مبلغ قابل ملاحظه ای ارز از کشور خارج می‌شود. این آمار همچنین نشان می‌دهد که با وجود کسری موازنه تجاری در سال۱۲۶۸ ه ش ، درآمد حاصل از صدور کالاهای کشاورزی به تنهایی قادر به جبران بیش از نیمی از هزینه‌های مربوط به واردات کشور بوده است ولی تا سال ۱۳۲۰ ه ش سهم صادرات غیر نفتی به تدیریج تقلیل می‌یابد چنانکه سهم صادرات غیر نفتی از کل مبادلات بازرگانی خارجی به یک سوم می‌رسد و تا سال ۱۳۳۰ ه ش این نسبت به حدود یک چهارم تنزل پیدا می‌کند. روند گسترش واردات در پی افزایش درآمد‌های ناشی از فروش نفت به نحوی شتاب می‌گیرد که تولید داخلی تحت الشعاع واردات کالا واقع شده و تجارت خارجی به اهرم فشار بر اقتصاد ملی بدل می‌شود. بنابراین از حدود یکصد سال پیش رابطه تحویل نفت در مقابل دریافت کالای ساخته شده، هسته اصلی بازرگانی خارجی کشور گردیده و وابستگی اقتصادی در نتیجه وجود این بافت ناسالم ایجاد و تحکیم شده است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی به منظور تغییر روند بازرگانی خارجی با توجه به نیازهای واقعی کشور، تلاشهایی بعمل آمد. اما از هم گسیختگی اقتصاد کشور بدلیل اعتصابات گسترده مردم در سال ۱۳۵۷ و عدم وجود برنامه مشخص و نیز بروز عوامل متعدد سیاسی موجب گردید که سهم واردات مصرفی همچنان به روند صعودی خود ادامه دهد. بعدها نیز تحریم اقتصادی و جنگ تحمیلی، میزان صادرات را بشدت کاهش داد. بطوریکه در حال حاضر تجارت خارجی ایران با صادرات تک محصولی (نفت) و وابستگی شدید به ارز حاصل از آن مشخص می‌باشد. در سالهای اخیر دولت تلاشهای بسیاری به منظور افزودن بر سهم صادرات غیر نفتی بعمل آورده است. در این راستا صادرات سنگهای قیمتی و بخصوص فیروزه نیشابور می‌تواند مثمر ثمر واقع گردد، چراکه فیروزه نیشابور بعنوان بهترین فیروزه جهان، دارای شهرت بین المللی است و در صورت توجه بیشتر به صادرات آن می‌تواند ارز آوری مناسبی ایجاد نماید.
۲- بیان مسئله:
قدیمی ترین اطلاعی که از فیروزه در دست داریم به ۳۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح مربوط است و نوشته‌اند که فراعنه مصر این سنگ زیبا را از معادن شبه جزیره سینا استخراج کرده و در زینت آلات خود بکار می‌بردند و بدین گونه شاید استخراج فیروزه قدیمی ترین استخراج کانهای صخره ای در ستاریخ باشد ولی از همان زمان های باستان بهترین و مطلوبترین فیروزه در معادن ایران بدست می‌آمده که از زمان های بسیار قدیم آن را استخراج و صادر می‌کرده‌اند و چون این سنگ بهادار از راه ترکیه به اروپا وارد و شناخته گردیده است بدان سبب اروپاییان آن را، ترکواز (Turquoise) یعنی ترکی می‌نامند.
نام نیشابور با نام فیروزه همزاد است و در مقام تعریف، نیشابور را شهر فیروزه‌های درشت، شهری با سنگهای فیروزه و … می‌گویند. بشهادت گوهر شناسان دور و نزدیک، فیروزه نیشابور در روی زمین مقام اول را دارد. این سنگ گرانبها و پر ارزش که زینت بخش گنجینه‌های گرانبهای ثروتمندان جهان و خزاین ممالک می‌باشد همواره توجه جهانیان را به خود جلب کرده است.
از کتیبه کاخ داریوش در شوش معلوم می‌گردد که در آن تاریخ فیروزه «اخشائین» نامیده می‌شده و از خوارزم برای زینت آلات کاخ وارد شده بود. نمونه‌هایی که در اثر کاوشهای باستان شناسی بدست آمده نشان می‌دهد که فیروزه در هزاره دوم قبل از میلاد در ایران بعنوان سنگ زینتی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در دوره ساسانیان از فیروزه غیر از انگشتر و گوشواره و غیره ظروفی برای دربار سلاطین تهیه می‌شده است.
از مطالب فوق بخوبی می‌توان به مرغوبیت فیروزه نیشابور و قدمت استخراج و تراش آن و دیرینه بودن هنر ساخت زیور آلات فیروزه ای در ایران پی برد بطوریکه فیروزه نیشابور حتی به کشورهای اروپایی هم صادر می‌شده است. اما علی رغم این پیشینه افتخار آمیز، متأسفانه در حال حاضر فیروزه تراشی و صادرات فیروزه از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و بر اساس مصاحبه‌های انجام شده با فیروزه تراشان و صادرکنندگان مصنوعات فیروزه ای، هم اکنون بخش قابل ملاحظه ای از فیروزه‌های تراشیده شده در بازار داخلی را فیروزه‌های شیمیایی و یا فیروزه‌های آمریکایی که بصورت قاچاق وارد کشور می‌گردد، تشکیل می‌دهد. با وجود چنین مسأله نگران کننده ای تاکنون تحقیق علمی برای پاسخگویی به سؤالات زیر انجام نشده است:
وضعیت فعلی مدیریت بازار فیروزه صادراتی استان خراسان چگونه است؟
راهکارهای مناسب جهت افزایش صادرات مصنوعات فیروزه ای کدامند؟
امید است که این تحقیق بتواند از طریق پاسخگویی به سؤالات فوق در جهت آشنایی بیشتر با صنعت فیروزه استان خراسان و رفع موانع و مشکلات آن مفید واقع شده، نقش کوچکی در تحقق آرمان ملی اقتصاد بدون نفت ایفا نماید.
۳- ضرورت انجام تحقیق
با توجه به اینکه فیروزه تراشی یکی از صنایع دستی مهم استان خراسان محسوب می‌شود و برای پی بردن به ضرورت انجام این تحقیق، شایسته است که به اختصار اهمیت صنایع دستی را از ابعاد مختلف بررسی نماییم:
اشتغال زایی: اشتغال زایی صنایع دستی با توجه به تعداد قابل توجه شاغلین در رشته‌های گوناگون صنایع دستی و سنتی از مهمترین عوامل مؤثر توسعه اقتصادی به حساب می‌آید.
ارزش افزوده: تولیدات صنایع دستی، از ابعاد مختلف بخصوص در رابطه با صادرات کشور از ویژگی خاصی در زمینه‌های اقتصادی ارز آفرینی و تولید درآمد ملی برخوردار است. ارزش افزوده اینگونه تولیدات موجب توصیه اکید در زمینه توسعه و گسترش آن می‌گردد.
عدم وابستگی صنایع دستی: صنایع دستی بدلی عدم وابستگی به مواد اولیه خارجی و اتکا به تولیدات داخلی، از ویژگی بارزی برخوردار است و این امر در اکثر رشته‌های آن بوضوح دیده می‌شود. البته در بعضی موارد نادر، به میزان ناچیزی از مواد اولیه خارجی وابسته می‌گردد. در مجموع توسعه و گسترش صنایع دستی گام مفیدی در خود کفایی نسبی کشور به حساب می‌آید.
مظاهر فرهنگی صنایع دستی: اصالتهای فرهنگی صنایع دستی، مبین ارزشها و هویت سنتی جامعه بوده و اشاعه اینگونه صنایع در گسترش و تعمیم هویت فرهنگی جامعه بسیار با اهمیت می‌باشد.
علاوه بر موارد فوق می‌توان گفت که امروزه استخراج و فرآوری سنگهای قیمتی، بخش مهمی از اقتصاد کشورهایی مانند: برزیل، کلمبیا، افریقای جنوبی، استرالیا، برمه، سریلانکا، تایلند، چین، هند، کشورهای اروپایی، آمریکا و بسیاری از دیگر کشورها را تشکیل می‌دهد. بصورتیکه حذف این صنعت برای تعدادی از این کشورها حکم حذف صنعت نفت برای ایران را دارد.
ارزش تولید جهانی سنگهای قیمتی پس از فرآوری در سال ۱۹۹۵ میلادی به بیش از یکصد میلیاد دلار رسید. امروزه اهمیت بازار جهانی سنگهای قیمتی به حدی است که در اکثر کشورهای جهان متخصصان این رشته در محافل علمی-دانشگاهی ویژه ای تحت نام جمولوژی (Gemology) یا گوهر شناسی تربیت می‌شوند. در یک مقایسه اگر ارزش یک نگین زمرد با کیفیت عالی به وزن ۶۰ قیراط (۱۲ گرم) و به ارزش تقریبی یک میلیون دلار را با قیمت ۱۲ گرم طلا به ارزش تقریبی یکصد دلار بسنجیم در می‌یابیم که چرا امروزه اکثر سرمایه گذاران کوچک و بزرگ در جهان، خرید سنگهای قیمتی را به خرید فلزات قیمتی ترجیح می‌دهند.
اما متأسفانه در کشور ما بهره برداری از معدن فیروزه نیشابور از وضعیت مطلوبی برخوردار نمی باشد. زیرا مطابق اطلاعات دریافتی از اداره کل معادن و فلزات استان خراسان، میزان استخراج مجاز سالیانه این معدن ۳۷۰۰۰ کیلوگرم می‌باشد ولی در سال ۱۳۷۷ میزان استخراج،۱۳۵۰۰ کیلوگرم بوده است و بناچار فیروزه تراشان برای تداوم فعالیت خود، به فیروزه‌های وارداتی روی آورده‌اند و اگر این روند به همین صورت ادامه پیدا کند دور از انتظار نخواهد بود که در آینده ای نه چندان دور دستیابی به فیروزه مرغوب و معروف نیشابور به آرزویی برای فیروزه تراشان و خریداران داخلی و خارجی تبدیل شود.
۴- فرضیه‌های تحقیق:
مصنوعات فیروزه ای صادراتی استان خراسان، از قیمت مناسب برخوردار هستند.
مصنوعات فیروزه ای صادراتی استان خراسان، ازکیفیت مناسب برخوردار هستند.
مصنوعات فیروزه ای صادراتی استان خراسان، از توزیع مناسب برخوردار هستند.
مصنوعات فیروزه ای صادراتی استان خراسان، از ترفیع فروش مناسب برخوردار هستند.
قوانین و مقررات صادراتی کشور، بر صادرات مصنوعات فیروزه ای تأثیر مثبت داشته است.
۵- اهداف مورد نظر برای انجام تحقیق
با توجه به اینکه لازمه هر نوع حرکت تکاملی در جهت تحقق وضعیت مطلوب، شناخت دقیق وضعیت موجود می‌باشد و با در نظر گرفتن اینکه یکی از مهمترین اهداف تمام تحقیقات کاربردی، ارائه راهکارهای مناسب به منظور سیاست گذاری‌های صحیح می‌باشد، اهداف اساسی از انجام این تحقیق را می‌توان به شرح زیر بیان نمود:
شناخت وضعیت فعلی مدیریت بازار فیروزه صادراتی استان خراسان.
ارائه راهکارهای مناسب جهت افزایش صادرات مصنوعات فیروزه ای.
۶- روش تحقیق:
در این پروژه برای جمع آوری اطلاعات از روش مصاحبه و نیز از منابع کتابخانه ای استفاده شده است.
۱- جامعه آماری:
در این پژوهش، دو جامعه آماری به شرح زیر در نظر گرفته شده است:
فیروزه تراشان مستقر در بازار امام رضا (ع)
صادرکنندگان فعال مصنوعات فیروزه ای استان خراسان که دارای کارت بازرگانی می‌باشند.
۲- نمونه گیری:
با توجه به اینکه تعداد اعضای جامعه آماری صادرکنندگان مصنوعات فیروزه ای استان خراسان ۸ نفر می‌باشند، از روش سرشماری برای بررسی تمام اعضای این جامعه استفاده گردید.
برای جامعه آماری فیروزه تراشان، حجم نمونه ۳۰ نفر در نظر گرفته شد که از طریق روش نمونه گیری تصادفی ساده (قرعه کشی) از میان اعضای جامعه آماری مذکور انتخاب شدند.
۳- محدودیت‌ها و مشکلات انجام تحقیق
مهمترین مشکل در انجام این تحقیق را می‌توان عدم وجود مناع اطلاعاتی در زمینه بازاریابی و صادرات فیروزه ایران و سایر کشورهای صادر کننده ذکر نمود.
۴- پیشینه تحقیق
با توجه به بررسی‌های انجام گرفته توسط نگارنده، تا کنون تحقیق علمی در زمینه بررسی وضعیت مدیریت بازار (۴p) مصنوعات فیروزه ای صادراتی استان خراسان انجام نگرفته است و از بین سایر موضوعات مرتبط با فیروزه، می‌توان مقالات زیر را نام برد:
مقاله خانم ملیحه برادران حسینی تحت عنوان «فیروزه و فیروزه تراشی» که مربوط به سال ۱۳۶۸ بوده و کلیاتی در مورد نحوه استخراج و تراش فیروزه را مورد بررسی قرار داده است و در کتابخانه سازمان صنایع دستی خراسان موجود می‌باشد. علاوه بر مورد فوق، مقاله کوتاهی تحت عنوان «شهرت جهانی فیروزه خراسان بویژه در کشورهای مسلمان» را می‌توان نام برد که توسط آقای احمد ماهوان در سمینار شناخت استعدادهای بازرگانی-اقتصادی استان خراسان (۲۸ و ۲۹ دی ماه ۱۳۷۳) ارائه شده است. سایر تحقیقات انجام شده عمدتاً معدن فیروزه نیشابور با از جنبه‌های جغرافیایی و زمین شناسی مورد بررسی قرار داده‌اند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
پایان نامه تحصیلی مرحوم دکتر مهدی صدیقی تحت عنوان «معادن خراسان» در گروه جغرافیایی دانشگاه مشهد (سال تحصیلی ۴۰-۱۳۳۹).
پایان نامه کارشناسی ارشد آقای مسعود رباطیان تحت عنوان «پترولوژی کانسار فیروزه نیشابور» در دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال (زمستان ۱۳۷۴).
۵- تعریف واژه‌های تخصصی مورد استفاده در تحقیق:
مدیریت بازار: مدیریت بازار یا بازار گردانی عبارتست از اداره کردن بازار از طریق مدیریت (محصول، قیمت، توزیع و ترفیع).
چهارپی (۴p): منظور از ۴p عناصر آمیخته بازاریابی می‌باشند که عبارتند از:
محصول (Product)، قیمت (Price)، توزیع (Place)، و ترفیع فروش (Promotion).
نمایندگی تجارتی: رابطه ای است حقوقی که بموجب آن نماینده می‌تواند به نام و به حساب شخص دیگری (اصیل) در انعقاد قراردادی شرکت کند که آثار آن بطور مستقیم دامنگیر اصیل می‌شود.

۲-روش تغییر الگوی جریان
با بهره گرفتن از وسایل تغییر الگوی جریان ،تنش برشی در بستر رودخانه ،در مجاورت پایه ،کاهش می یابد .با تغییر دادن الگوی جریان در اطراف پایه ها که منجر به کاهش عمق آب شستگی در اطراف پایه ها می شود.تلاشهایی توسط چندین محقق برای کاهش دادن عمق آب شستگی در اطراف پایه ها با بهره گرفتن از وسایل تغییر الگوی جریان انجام گرفته است .

(Schneible,1951;Chabert and Engeldinger, 1956;Thomas,1967; Tanaka and Yano,1967; Ettema,1980;Odgard and Wang,1987;Chiew, 1992;Gupta and Gangadharaiah,1992;Chiew,1992; Vittal et. al.1994;Melville and hadfield,1999;Kumar et.al,1999;Zarrati et.al.,2004,2006)
استفاده از شیار برای کاهش آب شستگی
کاهش آب شستگی به روش های غیر مستقیم می تواند از طریق ایجاد شیار در پایه حاصل گردد که کمک می کندکه بیشترین جریان از آن عبور نماید به خاطر گرادیان فشار موافق وتوازن، خرابی در اثر آب شستگی کاهش می یابد.
(Chiew,1992;Vittal et. al.,1994;Kumar et .al.,1999)
هدف اصلی از ایجاد شیار تغییر جهت جریان پایین دست از سطح بستر وکاهش برخورد آن به بستر می باشد .
عرض و طول ومحل قرار گیری شیار از پارامتر های مهم هستند.وقتیکه شیار در نزدیکی بستر واقع می شود جریان در لایه مرزی پایینی در داخل شیار شتاب می گیرد و مانند یک جت افقی عمل می کند. هنگامی که جریان پایین دست پایه عمود بر جت است، جریان پایین دست را از سطح بستر منحرف می کند وآب شستگی بالقوه را کاهش می دهد.
چندین محدودیت در استفاده از شیار در پایه وجود دارد.خطر گرفتگی شیار به خاطر وجود واریزه ها و مواد غوطه ور، بسیار زیاد است..
Chiew(1992) یک شیار قائم در پایه استوانه ای برای مقابله با آب شستگی ارائه داد.
Kumar et.al.(1999) همچنین از ایجاد شیار در پایه ها برای کاهش آب شستگی استفاده کرد.شکل های مختلف شیار در زیر نشان داده شده است.
۶- Journal of hydraulic Research,15:4,373-380
Flow Characteristics In Local Scour At Bridge Piers
Bruce W. Melville & Arved J. Raudkivi
به طور خلاصه این مقاله در مورد فاکتورهای اصلی بررسی جریان و شدت پخش گرداب و پخش تنش برشی مرزی در ناحیه آبشستگی در اطراف پایه دایره ای در شرایط آب تمیز می باشد.
مطالعه در مورد آبشستگی در محل پایه های پل معمولاً در اطراف پایه دایره ای مورد بررسی قرار می گیرد. گرداب نعل اسبی و پخش تنش برشی حدی در ناحیه آبشستگی و اندرکنش گرداب در اطراف پایه دایره ای به شکل گرداب نعل اسبی از جمله عوامل اصلی ایجاد آبشستگی می باشند.
آزمایش ها در این مقاله در شرایط آب تمیز انجام شده و گودال آبشستگی و مکانیسم آبشستگی مورد بررسی قرار گرفته است.
۷- Journal of Hydraulic Research,41:3,285-297
The Mean Characteristics Of Horseshoe Vortex At a Cylidrical Pier

1. 1. Muzzammil, T. Gangadhariah

در این مقاله بیان شده است که گرداب نعل اسبی اولیه در جلوی پایه دایره ای شکل می گیرد که عامل اصلی ایجاد آبشستگی در اطراف پایه می باشد. این گرداب در طی مراحل آبشستگی مورد بررسی قرار می گیرد. یک روش ساده و موثر که به مشخصات متوسط زمانی گرداب و همچنین به شرایط پایه، جریان و بستر کانال مربوط است، بکار گرفته می شود.
حداکثر عمق آبشستگی با پخش سرعت گرداب در داخل گودال آبشستگی گسترش می یابد و معادله آبشستگی مورد انتظار نتایج بهتری در مقایسه با مدل شناخته شده می دهد. گرداب نعل اسبی و جریان پایین دست علل اصلی ایجاد آبشستگی می باشند. جریان پایین دست یک گودالی در جلوی پایه حفر می کند و می غلتد و گرداب نعل اسبی ایجاد می کند.
۸- Journal of Hydraulic Research,43:1,23-30
Dynamic Behavior Of Bed Material Around Bridge Pier Under Water Pressure Variation
Farnuque Mia, Hiroshi Nago
در این مقاله بیان شده است که خرابی در پایه های پل عمدتاً در اثر حمله سیلابها و موج طوفان ایجاد می شود. از همگسیختگی پل در اثر این شرایط ارتباط نزدیکی با بستر و مقاومت دینامیکی مصالح بستر دارد.
مکانیسم این رفتار دینامیکی مصالح بستر و آبشستگی در اطراف پایه پل به دلیل تغییرات فشار آب در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.
یک بررسی با پایه دایره ای با ماسه یکنواخت در بستر تحت تغییرات فشار آب و عملکرد موج مورد مطالعه قرار گرفته است. فشار آب سوراخی را در بستر ایجاد می کند و آبشستگی در اطراف پایه پل قابل مشاهده می شود.
نتایج آشکار می کند که سوراخی که فشار آب ایجاد می کند باعث می شود تا رسوبات بستر شسته شود و عمق گودال آبشستگی افزایش یابد.
۹- Journal of Hydraulic Research,VOL.39,2001,NO.4
Scour Around Spur Dikes And Bridge Abutments
U.C.Kothyari, K.G.Ranga Raju
در این مقاله بیان شده است که تخمین عمق آبشستگی در اطراف آب بندها و کوله های پل از نظر ایمنی و اقتصادی بسیار مهم می باشد. روش های تحقیق بر اساس بررسی های گذشته برای تعیین عمق آبشستگی در جریان دائمی در مجاورت کوله و آب بندها پیشرفت زیادی داشته است.
محاسبات برای تغییرات موقتی برای تعیید عمق آبشستگی از هدف های اصلی طراحی می باشد. مراحل آبشستگی در اطراف پایه های پل، کوله ها و آب بندها بسیار مشابه یکدیگر هستند. در لایه مرزی که توسط دیواره بالادست کانال یا کوله یا آب بند ایجاد می شود، موجب آبشستگی کمتری در مقایسه با پایه ها می شود. در مطالعات کنونی مفهوم پایه متناظر پیشرفت زیادی داشته است. پایه متناظر دارای معادله یکسانی برای تعیین عمق آبشستگی مانند کوله و آب بند در شرایط هیدرولیکی یکسان دارد. پارامترهایی که مرتبط با نیروی Drag در اطراف کوله و آب بند و پایه پل هستند، بسیار برای ساختن پایه متناظر مفید می باشند.
تغییرات موقتی عمق آبشستگی و معادله آن در اطراف آب بندها و کوله با پایه متناظر مورد مطالعه قرار گرفته است. این آزمایش ها در شرایط آب تمیز انجام شده است
۱۰- Journal of hydraulic Research
Enhancing Utility of submerged Vanes with Collar
Umesh P. Gupta¹;C.S.P.Ojha,M.ASCE²;and Nayan Sharma³
در این مقاله بیان شده است که ورق های مستغرق عبارتند از ورق های فلزی با ارتفاع کم و طول زیاد که در بستر رودخانه با زاویه α نسبت به جریان قرار می گیرند تا الگوی جریان را در نزدیک بستر تغییر دهند وباعث دوباره پخش شدگی جریان و انتقال رسوب شوند.
با عدد فروید F=0.13 ،آب شستگی در اطراف ورق های مستغرق بدون کلار افزایش میابد که برای بیرون آوردن صفحات از جای خود کافی نیست در حالتیکه در حالت F=0.25 یک سوراخ آب شستگی قابل ملاحظه ای در اطراف این صفحات تشگیل می شود وباعث بیرون آوردن این صفحات از جای خود می شود.
با قرار دادن کلار در لبه جلویی ورق های مستغرق ،عمق آب دو مقدار F=0.13 ,F=0.25 بیان شده است.همچنین در این مقاله فواید استفاده از کلاردر کنار ورق های مستغرق و همچنین با شکل و ابعاد مناسب برای کلار نیز مطرح گردیده است.
در حالت F=0.13 آب شستگی در اطراف ورق های مستغرق بدون کلار کمتر از حالتی است که F=0.25 می باشدو باعث از جا درآوردن صفحه از جای خود نمی شود. اما در حالتیکه F=0.25

1. 1. اهداف پژوهش

اهدافی که در این پژوهش به دنبال آن هستیم به قرار زیر می باشد :

• تعیین ابعاد راهبردی مورد ارزیابی برنامه راهبردی

• تعیین مقاصد راهبردی (کلید واژه های چشم اندازی) جهت ارزیابی برنامه راهبردی شهرداری اصفهان

• تعیین مناظر نقشه استراتژی (کارت امتیازی متوازن) شهرداری اصفهان

• تعیین شاخص های ارزیابی هر یک از مناظر نقشه استراتژی

• تعیین درصد تحقق هر یک از اهداف راهبردی مناظر نقشه استراتژی

• تعیین اولویت پروژه های شاخص آتی برنامه راهبردی با بهره گرفتن از ابزارQFD

• تعیین نتایج اجرای روش پیشنهادی در شهرداری اصفهان

• سوال­های پژوهش

سوالات مطرح شده در زیر، جهت گیری این پژوهش را مشخص می نماید و به دنبال رسیدن به پاسخ هایی مناسب برای آن ها می باشیم :

• ابعاد مورد ارزیابی برنامه راهبردی چیست؟

• مقاصد راهبردی (کلید واژه های چشم اندازی) جهت ارزیابی برنامه راهبردی شهرداری اصفهان چیست؟

• مناظر نقشه استراتژی (کارت امتیازی متوازن) شهرداری اصفهان شامل چه مواردی می باشد؟

• شاخص های ارزیابی هر یک از مناظر نقشه استراتژی شامل چه مواردی می باشد؟

• درصد تحقق هر یک از اهداف راهبردی مناظر نقشه استراتژی به چه میزان می باشد؟

• پروژه های با اولویت شاخص آتی برنامه راهبردی شامل چه مواردی است؟

• نتایج اجرای روش پیشنهادی در شهرداری اصفهان شامل چه مواردی است؟

• تعاریف واژه­ های پژوهش

ارزیابی^[۵]: قضاوت مبتنی بر اهمیت یا ارزش که در حالت ایده آل باید مبتنی بر مجموعه ای از سنجه های کمی عملکرد باشد.سنجش کمی عملکرد به عنوان ابزاری حیاتی برای ارزیابی توام با قضاوت بهتر تلقی می شود. (هاربر, ۱۳۹۰)
عملکرد^[۶]: نتایج بدست آمده ازصرف منابع ویا به عبارتی کامل ترتلفیق اثربخشی وکارآیی را عملکرد گویند (اعرابی, ۱۳۸۷)
استراتژی^[۷]: عبارت است از تعریف حوزه رقابتی سازمان درقالب یک مجموعه منسجم از مقاصد، نیات و جهت گیری های موسسه، هدفهای بنیادی ، سیاستها و زنجیر ه اقدامها و برنامه های لازم و برقراری تعامل میان تهدیدها و فرصت های بیرونی و نقاط قوت و ضعف داخلی برای دستیابی به برتری پایدار رقابتی (اعرابی, ۱۳۸۷)
کارت امتیازی متوازن: یکی از ابزارهای مناسب و کارآ در پیاده سازی استراتژی و اندازه گیری عملکرد یک سازمان می باشد. متدولوژی کارت امتیازی متوازن، چشم انداز و مأموریت سازمان را در چهار جنبه مشتری، مالی، فرآیندهای داخلی و رشد و یادگیری توصیف می کند و چارچوبی جهت تبدیل آنها (چشم انداز و مأموریت سازمان) به سنجش های قابل اندازه گیری و کنترل، فراهم می نماید. کارت امتیازی متوازن منطق استراتژیک سازمان را مستند می کند و رابطه ای علی و معلولی بین فعالیت های کنونی شرکت و موفقیت های درازمدت آن برقرار می نماید .این ابزار ، برخلاف روش های سنتی انداز ه گیری عملکرد که فقط شاخصهای مالی را اندازه گیری می کردند ، همه جنبه های سازمان را در نظرگرفته و تخمینی درست از وضعیت سازمان بدست مدیریت ارشد می دهد. (سلیمانی, ۱۳۸۶)
گسترش کارکرد کیفیت : یکی از ابزارهای ارتقاء کیفیت است که با در نظر گرفتن خواسته‌های مشتری در سنگ بنای توسعه‌ی کیفیت محصول باعث می‌شود تا محصول یا خدمت با توجه به خواسته‌ی مشتری و در راستای تأمین نیازهای او طراحی و تولید شود (نورالسناء و همکاران، ۱۳۸۴).

• خلاصه فصل

همانطور که ملاحظه شد در این فصل کلیات تحقیق بیان گردید. حال با پایان یافتن این فصل و مشخص شدن ساختار و چهارچوب نظری تحقیق، فصل­های اصلی تحقیق آغاز می­گردد. که به ترتیب در فصل دوم ادبیات و پیشینه پژوهش، فصل سوم روش­شناسی پژوهش، فصل چهارم تجزیه­و­تحلیل داده ­های بدست آمده از جامعه مورد مطالعه و نهایتاً، در فصل پنجم که فصل پایانی پژوهش می­باشد نتایج و پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی آورده شده است.
فصل دوم
ادبیات پژوهش

• فصل دوم ادبیات پژوهش

شناخت حقیقت دل از دیدگاه غزالی
وی معتقد است که شریعت اجازه نداده است که انسان به تبیین و تشریح حقیقت دل و صفت خاص آن
بپردازد و برای آن بود که رسول گرامی اسلام (ص) به شرح آن نپرداخت.^[۵۱۷]

غزالی دل را پادشاه و فرمانروای تن معرّفی می کند و می گوید: در این مملکت دل لشکرهای مختلفی دارد: «و مایعلم جنود ربّک الا هو»^[۵۱۸] و دل را برای آخرت آفریده اند و کار او جستجوی سعادت و خوشبختی است؛ و سعادت او در گرو شناخت خداوند متعال است و برای شناخت صنع الهی می توان به شناخت او نایل آمد و شناخت عجایب عالم از طریق حواس حاصل می شود و قوام حواس به کالبد است.
«جمله ی لشکرهای ظاهر و باطن همه به فرمان دل اند، و وی امیر و پادشاه همه است: چون زبان را فرمان دهد، بگوید؛ و چون دست را فرمان دهد، بگیرد؛ و چون پای را فرمان دهد، برَود؛ و چون چشم را فرمان دهد، بنگرد؛ و چون قوّت تفکّر را فرمان دهد، بیندیشد. همه را به طبع و طوع فرمانبردار وی کرده اند تا تن را نگاه دارد چندان که زاد خویش برگیرد و صید خویش حاصل کند و تجارت آخرت تمام بکند تخم سعادت خویش بپراکند. طاعت داشتن این لشکر دل را به طاعت داشتن فرشتگان ماند حق تعالی را؛ که خلاف نتوانند کردن در هیچ فرمان، بلکه طبع و طوع فرمانبردار باشند».^[۵۱۹]
نجم الدین رازی دل را خلاصه ی نفس انسان دانسته است و آن را به آینه ای تشبیه کرده که این جهان و آن جهان و تمام صفات جمال و جلال حضرت حق به واسطه ی این آینه ظهور می یابد که «سنریهم آیاتنا فی الآفاق و فی انفسهم ».^[۵۲۰]
مقصود وجود انس و جان آینه است مقصود نظر دو جهان آینـه است
دل آینه ی جمال شاهنشـاهی است وین هر دو جهان غلاف آن آینه است^[۵۲۱]
او تعاریف زیبایی از دل بیان کرده است:
به نظر وی از ازدواج روح و جسم دو فرزند به وجود آمد: ۱- دل ۲- نفس
«۱- دل پسری است که به پدر روح می ماند.
۲- در مقام شهود دل خلیفه و قائم مقام روح است.
۳- دل حاوی همه ی صفات حمیده ی علوی روحانی است.
دل دارای صورت و جان است: صورت دل را از خلاصه ی عالم اجساد ساختند (صورت دل منشاءنفس است)و جان دل را از خلاصه ی عالم ارواح پرداختند».^[۵۲۲]
به اعتقاد او اطوار دل هفت مورد است:
۱- صدر: طور اوّل را صدر گویند و آن معدن گوهر اسلام می باشد که « افمن شرح الله صدره للاسلام فهو علی نور من ربّه».^[۵۲۳]
۲- قلب: طور دوّم دل است، و آن را معدن ایمان دانسته اند که «کتب فی قلوبهم الایمان»^[۵۲۴] و محلّ نور عقل و بینایی می باشد.
شغاف: طور سوم است، و آن معدن عشق و محبّت و شفقت بر مردم می باشد که « قد شغفها
حبّا»^[۵۲۵] ،و محبّت مردم از شغاف نمی تواند بگذرد.
فواد: طور چهارم را گویند که معدن مشاهده و محل رؤیت خداوند است که «ما کذب الفواد ما
رای ».^[۵۲۶]
حبّه القلب: طور پنجم می باشد که معدن محبّت حضرت حق ّ و مخصوص خاصان است.
سویدا: طور ششم است، و آن معدن مکاشفات غیبی، علوم لدّنی، سرچشمه ی حکمت، گنجینه
خانه ی اسرار الهی و محلّ علم اسماست که «علّم آدم الاسما کلّها»^[۵۲۷] و از آن انواع علوم کشف شود که ملائکه از آن محروم باشند.
مهجه القلب: طور هفتم را گویند و آن معدن ظهور انوار تجلّیـات صفـات الوهیّـت است، و سرّ
«لقد کرّمنا بنی آدم»^[۵۲۸] این است که خداوند این نوع کرامت را به هیچ یک از موجودات دیگر عطا نکرده است و تنها حضرت آدم (ع) بود که از این کرامت برخودار شد.^[۵۲۹]
دکتر سجّادی گوید: دل از نظر اصطلاحی، در معانی مختلفی چون نفس ناطقه، محل تفصیل معانی و مخزن اسرار الهی که همان قلب باشد، کاربرد داشته است.^[۵۳۰]
به نظر دکتر ستاری، دل را در عالم صغری محل ظهور صفت روحانیت و رحمانیت دانسته اند و جام
جهان نمای حضرت دوست و گنجینه ی تجلیات ذات و صفات اسماء الهی است.^[۵۳۱]
دلال
«که رخصت اهل دل رادر سه حال است فنـا و سکـر و پس دیگـر دلال است»
شرح گلشن راز، بیت۷۳۴، ص۴۷۲
دلال در لغت به معنای ناز، عشوه و کرشمه آمده است^[۵۳۲] و در اصطلاح صوفیان عبارت است از اضطراب و قلق که در نهایت عشق و ذوق به باطن سالک می رسد، و هر چند که در آن حال به مرتبه ی مستی نرسد، امّا او اختیاری از خود ندارد و از شدّت اضطراب و پریشانی هر چه بر دل او در آن حال لایح می شود، بی اختیار بر زبان می آورد.^[۵۳۳]
دکترسجّادی در فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، ص ۳۸۷، و دکترگوهرین در شرح اصطلاحات تصوّف، ج ۵، ص۲۴۹، مطالب بالارا ذکر کرده اند.
دم
«از آن دم گشت پیـدا هـر دو عـالم وز آن دم شـد هـویـدا جـان آدم»
همان، بیت۵، ص۶
«تعالـی اللّه قدیمـی کو بـه یک دم کنـد آغـاز و انجـام دو عـالـم »
شرح گلشن راز، بیت۱۳، ص۱۶
دم در اصطلاح عبارت است از نفس رحمانی و مشیت الهی که فیض حق تعالی است. همچنین اشاره دارد به حدیث نبوی «خلق اللّه الشیاء بالمشیه». یعنی: «خداوند اشیا را به واسطه ی مشیت خویش آفریده است».^[۵۳۴]
دنیا
«چه دانستی ز صـورت یـا ز معنـی چه باشد آخرت چون است دنیی؟»
همان، بیت۱۶۶، ص۱۱۲
«دنیا عبارت است از این عالم، که نفس انسانی در او به بدن متعلّق است و به وسیله ی آلات بدنی کسب اخلاق و اعمال می نماید از سیئات و حسنات و این را «نشأه ی اولی» نیز می خوانند».^[۵۳۵]
غزالی «دنیا» را منزلی از منازل راه دین دانسته، و آن را همچون رهگذری پنداشته که مسافران را به درگاه الهی رهنمون می سازد، و بازاری آراسته و زیباست که بر سر بادیه نهاده شده تا کاروان مسافران از آن توشه ی خود را بگیرند و بهره مند شوند. به عقیده ی وی دنیا و آخرت دو حالت است که آن چه قبل از مرگ است، دنیاست و آن چه بعد از مرگ است، آخرت است. او مقصد دنیا را، آخرت بیان کرده است و انسان بایستی در این دنیا تلاش و کوشش کند و توشه ای در خور آن جهان کسب کند و از پیش فرستد تا در آن جهان بی زاد نباشد.
وی معتقد است که انسان در دنیا به دو چیز حاجتمند است: «یکی آن که دل را از اسباب هلاک نگه دارد و غذای وی حاصل کند؛ و دیگر آن که تن را از مهلکات نگه دارد و غذای وی حاصل کند».^[۵۳۶]
دنیا، اصل و ریشه ی تمام شرارت ها و معصیت هاست و او هم با دوستان خدا، و هم با دشمنان او دشمنی می کند، به این دلیل دشمن خداست که راه حق را بر بندگان او ناهموار می کند تا به او نرسند، و دشمن دوستان خداست به این علّت که خویشتن را چون نو عروسی در برابر دیدگان انسان می آراید و جلوه گری می کند و سپس از شربت های تلخ و ناگوار خود به انسان می نوشاند و او را دچار رنج و مشقّت می سازد. پس دنیا، دشمن، دشمنان حق تعالی است چرا که آنان را با مکر و حیله به دوستی خـود فرا می خواند، هنگامی که عاشقش شدند از آنـان دوری مـی جوید و دشمنی می کند. غزالی دنیا را به زن نابکاری تشبیه می کند که هر روز با شخصی است و در این جهان گاه از وصال کسی در رنج است و گتاه در حسرت فراق کسی دیگر به سر می برد و در آخرت نیز دچار خشم و عذاب الهی می گردد.^[۵۳۷]
پیدا کردن آفت دنیا و مذمت دنیا به اخبار
«بدان که رسول (ص) روزی به گوسفندی مرده بگذشت گفت: «همی بینید که این مردار چگونه خوار است که کس به وی همی ننگرد؟ بدان خدای که جان محمّد به حکم وی است، دنیا نزد حق- تعالی- از این خوارتر است. و اگر نزدیک وی پَرِ پشه ای ارزیدی، هیچ کافر را از وی شربتی آب ندادی.»… گفت: «دنیا ملعون است و هر چه اندر وی است ملعون است، الّا آن چه برای حق- تعالی- باشد».^[۵۳۸]
یحیی بن معاذ (رض) گوید: «دنیا دکّان شیطان است : از دکّان وی چیزی بِمَدزد و برمگیر، که آن گاه لابد وی اندر تو آویزد.»… لقمان پسر را گفت: «یا پسر، دنیا به آخرت بفروش تا هر دو سود کنی، و آخرت
به دنیا بمفروش که هر دو زیان کنی».^[۵۳۹]
نجم الدین رازی گوید: «این هفتاد هزار عالم در دو عالم مندرج است که از این عبارت نور و ظلمت کرد، یعنی ملک و ملکوت، و نیز غیب و شهادت گویند، و جسمانی و روحانی خوانند، و دنیا و آخرت هم گویند. جمله یکی است عبارات مختلف می شود».^[۵۴۰]
خصوصیّات دنیا

در بخش اول لازم بود هر کدوم از شکل های جور واجور اعتبارات اسنادی به طور جداگونه بررسی بشه. حال باید این وسایل تجاری رو با در نظر گرفتن کارکرد و کاربرد متفاوتشان در دسته بندیای جدا از هم بذاریم. شکل های جور واجور اعتبارات اسنادی با هر کارکرد و کاربردی ً به دو دسته اعتبارات اسنادی تجاری و اعتبارات اسنادی تضمینی تقسیم می شن. بنا به تعبیر آقای دکتر ماشاا… بنا نیاسری« بقیه شکل های جور واجور اعتبارات اسنادی در آخرً گونه ها یا مشتقاتی از این دو نوع اصلی اعتبارات اسنادی هستن که کاهش پیدا کردن تا نیازای خاصی رو در معاملاتی خاص برآورده کنن.»^[۱۱۴]
گفتار اول: اعتبارات اسنادی تجاری
اعتبارات اسنادی تجاری شکل سنتی و قدیمی اعتبارات اسنادیه که به عنوان یه ساختار پرداخت و تأمین پول و پله و سرمایه واسه بیع بین المللی کالا ایجاد گردید.^[۱۱۵] شکل های جور واجور اعتبارات اسنادی که در بخش گذشته بررسی شدن همه یه اعتبار اسنادی تجاری هستن. یه معامله اعتبار اسنادی تجاری شامل سه طرف^[۱۱۶] و سه معامله س. سه طرف درگیر در این پروسه شامل خریدار یا تقاضا کننده اعتبار یا مشتری بانک، فروشنده یا همون ذینفع اعتبار و بانک به عنوان گشاینده اعتباره. سه معامله ای که در این اعتبار دیده می شه عبارتند از:
۱٫معامله پایه بین خریدار و فروشنده که براساس اون فروشنده موافقت می کنه کالایی رو به خریدار بفروشه و خریدار موافقت می کنه ثمن رو از راه سازوکار اعتبار اسنادی تأدیه کنه.

2. 2. معامله بین خریدار و بانک که برساس اون بانک موافقت می کنه اعتبار اسنادی رو به نفع فروشنده گشایش کنه و خریدار موافقت می کنه وجهی رو که بانک به موجب اعتبار اسنادی به فروشنده می پردازه هم اینکه کارمزد به بانک برگردوندن کنه.

2. 2. معامله بین خریدار و فروشنده یعنی همون خود قرارداد اعتبار اسنادی که براساس اون بانک موافقت می کنه مسئولیت اصلی پرداخت وجه اعتبار رو به فروشنده برعهده بگیره مشروط بر اینکه اسناد حمل بدون مغایرت با اعتبار به وسیله فروشنده به بانک ارائه شه.

گفتار دوم: اعتبار اسنادی تضمینی
از نظر حقوقی اعتبارات اسنادی تضمینی^[۱۱۷] در همون قالب و چارچوب برابر با اعتبارات اسنادی تجاری عمل می کنه. یه معامله اعتبار اسنادی تضمینی هم مثل اعتبار اسنادی تجاری شامل سه طرف(تقاضا کننده اعتبار،صادر کننده اعتبارنامه و ذینفع اعتبار) و سه معامله(معامله پایه،قرارداد ارسال اعتبارنامه و خود قرارداد اعتبار اسنادی) هستش. اما از نظر کاربرد،برخلاف اعتبارات اسنادی تجاری که جهت پرداخت یا آسون کردن پرداخت ثمن در بیع بین الملل به کار میره، دامنه به کار گیری یه اعتبار اسنادی تضمینی بسیار وسیع تره و در شکل های جور واجور و اقسام مختلفی از معاملات مورد استفاده س و بنا به تعبیر پروفسور جون دولان « از نظر نوع معامله ای که اعتبار اسنادی ممکنه در اون به کار آید، تقریباً هیچ حد ومرز و محدوده ای وجود نداره. علی الاصول در هر معامله ای که اجرای تعهد یه طرف اون مؤجل و دائمی باشه میشه از اعتبارات اسنادی تضمینی استفاده کرد.»^[۱۱۸] با اینحال، اعتبارات اسنادی تضمینی در بعضی صنایع و معاملات بیشتر از بقیه معاملات مورد استفاده س،
مخصوصا در موارد زیر:

1. 1. در صنعت ساخت و ساز به خاطر حراست از منافع صاحب پروژه(کارفرما) در مقابل اجرای با تأخیر، سوءاجرا و نبود اجرای تعهدات از طرف پیمانکار

1. 1. در صنعت پولی و بانکی به خاطر تقویت اعتبار اوراق بهاداری که یه شرکت منتشر می کنه یا به خاطر اینکه اوراق قرضه ای که یه شرکت واسه فروش دراز مدت در بازار عرضه می کنه خریدار پیدا کنه. چون که از این روش شرکت از معروفیت و اعتبار یه بانک سرشناس و خوش نام آخر استفاده رو می بره و

1. 1. در بیع بین الملل کالا جهت تأمین و تضمین خدمات پس از فروش یا تضمین کارکرد و کارایی ماشین آلات و لوازمِ خریداری شده.

در واقع اعتبار اسنادی تضمینی وقتی صادر می شه که ذینفع تمایل داره انجام تعهدات طرف معامله به وسیله بانک تضمین شه. در این حالت بانک گشاینده معتقد می شه اگر تقاضا کننده اعتبار تعدات خود رو انجام نده بانک وجه اعتبار رو به ذینفع پرداخت کنه. بر خلاف اینکه اعتبارات اسنادی و تضمینی از وجود واحدی بهره مند هستن با این حال تفاوتای مهمی بین اون دو هست. اول اینکهً اهداف و اغراض این دو نوع اعتبار اسنادی فرق داره.برخلاف اعتبار اسنادی تجاری که ساختار مطمئنی جهت پرداخت ثمن به ذینفع جفت و جور می آورد، اعتبار اسنادی تضمینی ابزاریه که واسه فرض تخلف در انجام تعهد طراحی شده تا از راه اون اگر به احتمال ضعیف تقاضا کننده ارسال اعتبارنامه تعهد به وجود اومده توسط معامله پایه رو ناقص اجرا کرد یا به طور کل اجرا ننمود وثیقه یا تضمینی واسه جبران خسارت در اختیار ذینفع باشه. از اونجا که انتظار میره بیشتر معاملات پایه به راه درست اجرا شه بنابر این معمولا پیش بینی می شه گشاینده یه اعتبار اسنادی تجاری در مقام اجرای تعهد خود مبلغ اعتبار رو بپردازه حال اینکه برعکس،صادر کننده یه اعتبار اسنادی تضمینی معمولاً احتمال نمی ره مبلغ اعتبار رو پرداخت کنه چون که این نوع اعتبار واسه تضمین انجام تعهد طراحی شده واز اونجا که تعهدات قراردادی در بیشتر موارد به درستی اجرا شه بنابر این نوبت به مطالبه مبلغ اعتبار نمی رسه. دوم اینکهً اعتبار اسنادی تجاری واسه خرید کالا و یا انجام خدمات استفاده می شه در حالی که اعتبار اسنادی تضمینی واسه اطمینان از باز پرداخت وام،استهلاک پیش پرداخت و یا حسن انجام کار استفاده میشن. سوم اینکهً در حالت عادی، یه اعتبار اسنادی تضمینی پر خطر تر از یه اعتبار اسنادی تجاریه.چون که در اعتبار اسنادی تجاری با ارائه اسنادی که معرف مالکیت یا دست کم دلیل بر ارسال کالایی منطبق با قرارداده و بیشترً از طرف مؤسسات جداگونه و بی طرف صادر می شه حد بالایی از خیال راحت و امنیت رو جفت و جور می آورد. برعکس شرط مطالبه وجه در اعتبار اسنادی تضمینی بیشتر فقط یه اظهارکتبی از طرف خود ذینفعه. بعضی وقتا هم جهت پرداخت مبلغ اعتبار ممکنه ارسال اسنادی از طرف افراد سوم جداگونه و بی طرف مثل گواهی کارشناس رسمی دادگستری یا رأی دادگاه و یا رأی داور لازم دونسته شده باشه. بخاطر این احتمال تقلب به هنگام به کار گیری اعتبارات اسنادی تضمینی به مراتب بیشتر از اعتبارات اسنادی تجاریه. یعنی، مبلغ اعتبار اسنادی تضمینی ممکنه مطالبه ودریافت شه حال اینکه تخلف از معامله پایه واقعا اتفاق نیفتاده باشه. در این صورت تقاضا کننده ارسال اعتبارنامه علاوه بر اینکه تعهد به وجود اومده توسط معامله پایه رو اجرا کرده ناگزیر میشه مبلغ اعتبار رو هم به بانک که برابر شروط اعتبار وجه رو به ذینفع پرداخته برگردوندن کنه.در بعضی موارد اگر تقاضا کننده ارسال اعتبارنامه ورشکسته اعلام شه این خطر ناچار بر بانک تحمیل می شه.^[۱۱۹] و فرق چهارم اینکه اعتبار اسنادی تجاری به عنوان روش تأمین مالی به کار میره ولی اعتبار اسنادی تضمینی با هدف محفوظ داشتن ذینفع از خطر احتمالی نبود انجام تعهدات و تضمین معامله پایه به کار میره.^[۱۲۰]
تا اینجا بیان شد که اعتبارات اسنادی تضمینی همونجوریکه از نام اونا پیداست به خاطر تضمین و ضمانت انجام تعهدات یه طرف معامله در مقابل طرف دیگه به کار می رن و این ضمانت به وسیله بانکا صورت میگیره. حال این سؤال مطرح می شه که واسه ضمانت انجام تعهد چه احتیاجی به گشایش یه اعتبار اسنادیه و ضمانت اسمای بانکی جوابگوی این نیاز نبودن. واسه جواب به این سوال باید نگاهی به گذشته بوجود اومدن اعتبارات اسنادی تضمینی بندازیم. انگار در مورد علل تکامل اولیه اعتبارنامهای تضمینی دیدگاه واحدی وجود نداره. آقای دکتر عبدالحسین شیروی در کتاب حقوق تجارت بین الملل خود در این باره می نویسه: «از اونجا که مقررات آمریکا ارسال بعضی از ضمانت اسمای بانکی رو محدود می کرد بانکا از راه اعتبار اسنادی بهره جسته تا بتونن جهت حسن انجام کار، پیش پرداخت یا برگردوندن واما، تضمین بانکی ارائه کنن…»^[۱۲۱] آقای دکتر بنانیاسری هم در این باره گفتن که :«اعتبارات اسنادی تضمینی در دهه ۱۹۵۰ به جهت اینکه قوانین،آیین نامها واساسنامها اختیارات بانکای آمریکا رو واسه ضمانت بقیه محدود می کرد پیشرفت و تکامل یافت. این نوع اعتبارات اسنادی در دهه۱۹۶۰ به بعد به راه روز افزونی در سطح جهان رواج یافت.»^[۱۲۲] با این وجود ایشون در مقاله خود در زیر همین مطلب این گفته رو رد می کنن و به این صورت توضیح میدن: « به هر حال اعتبار نامه تضمینی اصلا یه تأسیس آمریکایی نیس. چون این وسیله به طور بزرگی در آمریکای شمالی، استرالیا و آسیا مورد استفاده س. کاربرد این وسیله برخلاف چیزی که بعضی وقتا می گن به وجود اومده توسط مندرجات خاص قوانین آمریکا که براساس اون اختیارات بانکا کلا جهت ارسال ضمانت نامه محدود شده نیست. اعتبارنامه تضمینی محصول تلاشای عالمانه و دقیقی بود که در اوایل دهه ۱۹۵۰ بیشترً تحت سرپرستی لئوناردو ای.بک از سیتی بانک و هانری هارفیلد از مؤسسه شرمن و استرلینگ انجام شد. این دو تقریباً یه تنه و دست تنها حقوق اعتبارات اسنادی رو در سالای دوران ساز رهبری کرده و شکل دادن و اعتبارنامه تضمینی با تلاشاشون بر سر زبانا افتاد و معروفیت یافت. نتیجه کار و موفقیت خیلی مهم اون دو این بود که از راه گسترش و پیشرفت اعتبار اسنادی که ابزاری آزمون پس داده و واقعی بود بی اینکه وسیله جدیدی رو رایج کنن، یه نوع تضمین جداگونه یا مجرد رو خلق کردن.»^[۱۲۳]
در نتیجه اعتبار اسنادی تضمینی از نظر شکلی با اعتبار اسنادی تجاری و از دید کارکرد با ضمانت اسمای بانکی شباهت داره و بازم که واسه تأمین مالی معاملات به کار میره اجرای تعهدات رو هم تضمین می کنه.
مسائل و پرونده های فصل دوم:
۱) اگه یه اعتبار در مقابل برات فرستاده شده به وسیله ذینفع به صورت ۹۰ روزه از تاریخ قبولی پیش هر بانک یا یه بانک تعیین شده قابل استفاده باشه؛ برات مورد نظر باید عهده کدوم بانک صادر شه؟ بانک تعیین شده یا هر بانک ( اگه اعتبار پیش هر بانک قابل استفاده باشه) یا بانک گشایش کننده؟
جواب: هروقت اعتبار به صورت قبولی پیش یه بانک مشخص قابل استفاده باشه و اون بانک موافقت خود رو نسبت به این کار اعلام کرده باشه،اون وقت برات باید بردوش اون بانک صادر شه. هروقت اعتبار به صورت قبولی پیش هر بانک قابل استفاده باشه اون وقت اعتبار باید اعلام داره که برات عهده «بانک تعیین شده» صادر شه. بانک تعیین شده بانکی میشه که با درخواست ذینفع، موافقت کنه تا به عنوان بانک تعیین شده بکنه و برات باید بردوش اون بانک صادر شده و نام بانک باید با عنوان برات گیر در برات آورده شه.^[۱۲۴]
۲) اگه برات بردوش بانک گشاینده صادر شده باشه بانک تعیین شده می تونه اون رو پذیره نویسی کنه؟
جواب: اگه برات رو دوش بانک گشاینده صادر شه، در این صورت بانک گشاینده باید اون رو پذیره نویسی کنه. اگه برات عهده بانک گشاینده صادر شه اعتبار باید در مقابل معامله پیش بانک تعیین شده(نه به صورت قبولی) قابل استفاده باشه.^[۱۲۵]
۳) اتاق بازرگانی اتریش از طرف یه بانک اون کشور، خواهان رسیدن به نظر کمیته بانکی اتاق بازرگانی بین المللی در مورد اختلافیه که براساس یوسی پی۶۰۰ فی بین یه بانک تأیید کننده و بانک گشاینده اعتبار ایجاد شده. موضوع، مربوط به پرداختیه که بانک تأیید کننده در قبال ارائه اسناد برابر و تو یه اعتبار مدت دار انجام داده و در سررسید بانک گشاینده به دلیل دستور دادگاه و برخلاف بند ب ماده ۱۲ و بند پ ماده ۷ از پوشش وجه دوری کرده. معامله مربوط به ارسال فولاد و نوع اعتبار،مدت دار غیر قابل برگشت و تأیید شده. بانک گشاینده به طور خلاصه بانک IB و بانک تعیین شده و تأیید کننده به طور خلاصه بانک CB هستن. تقاضا کننده اعتبار زیر مجموعه یه شرکت چندملیتیه. ذینفع اعتبار، واسطه س. قرار براین بوده که اعتبار قابل استفاده به صورت مدت دار ۹۰ روزه پیش بانک CB باشه.اعتبار هم برابر توافق تحت عمومیت یوسی پی۶۰۰ قرار داره. بانک تأیید کننده(CB) تعهد به وجود اومده توسط ارائه اسناد برابر،طبق شرایط اعتبار رو خریداری کرده و وجه مربوط بدون حفظ حق مراجعه به ذینفع پرداخت شده. بانک گشاینده(IB) با ارسال یه پیام سوئیفت، پذیرش اسناد رو به همراه قبول پوشش در سررسید تأیید کرد. یه روز قبل از سررسید پرداخت، بانک گشاینده با دو پیام سوئیفت به بانک تأیید کننده گفت:

پیام ۱:
Please be informed that as per court order payment of this credit has been stopped
پیام ۲:
According to the order dated may14, 2008 issued by the court of First Instance in the preliminary cautionary measures the planned payment is stopped.
Because of this judicial order we cannot effect the above mentioned payment.
You are requested to inform immediately the beneficiary in order to contact urgently the applicant.
به دنبال این دو پیام، تصویر دستور دادگاه، ارسال و طی یه سوئیفت درخواست شد تا مراتب پرداخت وجه به وسیله بانک تأیید کننده به ذینفع تأیید شه. بانک تأیید کننده هم این مسئله رو تأیید کرد. در تاریخ ۲۱ مه سال۲۰۰۸ سوئیفت زیر به وسیله بانک تأیید کننده واسه بانک گشاینده فرستاده شد که تا حالا بدون جواب مونده:
We wish to draw your attention to the following facts:

1. 1. The court order dd.may.14.2008 of the court of first Instance is addressed to your bank, in order to proceed with the suspension of payment according to the instructions of applications of LC.

This court order forbids you payment to be effect to the beneficiary.

2. 2. According to Art.7c of the UCP 600 OF ICC.

2. 2. a) Your bank is obliged to reimburse the nominated bank, i.e. CB, at maturity.

2. 2. b) Your undertaking to reimburse us is Independent of your undertaking ti the beneficiary.

2. 2. According to art, 12b of the UCP 600 you authorized us to prepay or purchase a deferred payment undertaking incurred by US.

2. 2. As a matter of fact we, CB are the owner of the receivables and entitled to receive the counter-value without any further delay.

Summarizing the above we regard you as a highly reputable bank with an excellent standing and experience in the international business, including documentary credits, and thus anticipate your assistance in solving the pending problem by appealing against the court order and to immediately remit funds in favors of our bank.
اطلاعات بیشتر با در نظر گرفتن معامله مورد نظر از این قراره:
درخواست کننده اعتبار به دلیل کیفیت کالا نسبت به اخذ دستور دادگاه دست به کار شد. پیشنهاد ذینفع مبنی بر کاهش بهای معامله مورد قبول واقع نشد و درخواست کننده اعتبار خواهان لغو تموم معامله بود. اینم بگیم که قیمت فولاد در بین مدت بستن قرارداد،مشخص شدن قیمت خرید و سررسید پرداخت، زیاد شد. بانک اتریش عقیده داره با در نظر گرفتن اختیارات داده شده در بند ب ماده ۱۲ وقتی که بانک تأیید کننده وجه اسناد رو پرداخت کنه به طور جداگونه، اجازه مطالبه وجه از بانک گشایش کننده رو براساس بند پ ماده ۷ داره. پس بانک گشاینده باید بدون این دست اون دست کردن در سررسید نسبت به پوشش وجه مطالبه شده اقدام کنه. حتی اگه براساس دستور دادگاه بانک گشاینده از پرداخت وجه به ذینفع اعتبار یا پرداخت واسه اعتبار یا دریافت وجه درخواست کننده اعتبار منع شده باشه. حال، نظر اتاق بازرگانی بین المللی در مورد رفتار بانک گشاینده چیه؟
از زمان اجرای نشریه ۶۰۰ تا حالا هیچ کدوم از بانکای عضو با اینجور مشکلی مواجه بودن؟
جواب: به موجب بند ب ماده ۱۲: «بانک گشاینده با تعیین یه بانک دیگه واسه قبولی برات یا پذیرش تعهد پرداخت مدت دار، این بانک رو مجاز به پیش پرداخت واسه خرید برات قبول شده یا تعهد پرداخت مدت دارِ قبول شده به وسیله اون بانک میکنه.» هم اینکه در بخشی از بند پ ماده ۷ آمده: «…. پوشش وجه اسناد ارائه شده برابر با شرایط اعتبار تحت اعتباری که در مقابل قبولی یا پرداخت مدت دار قابل استفاده س، مثل اینکه بانک تعیین شده قبل از سررسید نسبت به پیش پرداخت یا خرید اسناد اقدام کرده باشه.»