نیاز به داشتن حداقل امکانات یا استفاده از حداقل ملزومات یا خدمات به منظور آمادگی برای ادامه فعالیت علاوه بر این حداقل هزینه که ثابت می باشد سایر هزینه های اضافی با تغییر در حجم فعالیتها تغییر می کنند.

طبقه بندی های حسابداری بر مبنای اهداف هزینه معمولاً موجب طبقه بندی اقلام ثابت و متغیر
می گردد.
عوامل تولید به اجزاء کوچک بی شماری قابل تفکیک است. هنگامیکه چنین هزینه های در مقابل حجم فعالیت مربوط ترسیم میکردند گرایش آنها به جای یک خط مستقیم ممتد، بیشتر به شکل پلکانی می باشد.
رفتار هزینه:
شناخت رفتار هزینه یکی از جنبه های بسیار مهم تجزیه و تحلیل سود برای مدیران است. تمرکز بر روی تجزیه و تحلیل هزینه ـ حجم ـ سود (CVP)^[14] که در بسیاری از کتاب های درسی حسابداری مدیریت مورد بحث قرار میگیرد مدل سنتی هزینه ثابت و متغیر است. حسابداری صنعتی رایج فرض را بر این میگیرد که ارتباط بین هزینه و حجم با افزایش یا کاهش حجم متقارن است به طور خلاصه یک رابطه خطی بین هزینه ها و فعالیت ها را در نظر می گیرند. به طور خلاصه جمع کل هزینه ها برابر است با
جمع کل هزینه = هزینه های ثابت + (هزینه متغیر هر واحد x حجم فعالیت)
در اینجا یک مدل جایگزین را آزمون می کنیم که در آن نسبت افزایش هزینه با افزایش فعالیت بیشتر از کاهش هزینه در هنگام افت فعالیت ها به یک میزان است.
چسبندگی هزینه^[۱۵]
مطالعه رفتار هزینه نه تنها برای محققان آکادمیک بلکه برای آنهایی که فعالیت های حرفه ای شان مستقیماً با فعالیت های شرکت در ارتباط است دارای اهمیت است. در مدل رایج رفتار هزینه که در ادبیات حسابداری معمولاً پذیرفته شده است. هزینه ها بر حسب تغییرات در سطح فعالیت به عنوان ثابت و متغیر در نظر گرفته می شوند در این مدل هزینه های متغیر به نسبت با تغییرات در محرک فعالیت در نوسان هستند.
با این پیش فرض که اندازه تغییر در هزینه ها تنها به میزان تغییر در سطح فعالیت بستگی دارد و نه بر مسیر تغییر. اما برخی نویسندگان معتقد هستند هزینه ها با افزایش حجم فعالیت افزایش بیشتری دارند نسبت به کم شدن شان به علت کاهش حجم فعالیت ها.
رفتار هزینه توسط (²اندرسون² و همکاران ۲۰۰۳)^[۱۶] به هزینه های چسبنده معروف شدند به اعتقاد ²اندرسون² و همکاران، هزینه ها هنگامی چسبنده هستند که مقدار افزایش در هزینه های مرتبط با افزایش حجم بزرگتر از میزان کاهش هزینه های مرتبط با همان مقدار کاهش در حجم است.
رواج هزینه های چسبنده، با یک مدل جایگزین از رفتار هزینه سازگاز است که در آن مدیران آگاهانه منابع را در پاسخ به تغییرات حجم تعدیل می کنند. این مدل بین هزینه هایی که به طور اتوماتیک با تغییرات در حجم نوسان پیدا می کند و هزینه هایی که با اختصاص منابع توسط مدیران تعین می شوند تمایز قایل
می شود. هنگامی که درباره تقاضای آینده عدم قطعیت وجود دارد و شرکت ها باید متحمل تعدیل هزینه شوند تا منابع اختصاص یافته را کاهش دهند یا باز گردانند. مدیران ممکن است وانمود به تاخیر در کاهش منابع اختصاص یافته کنند تا از تداوم کاهش تقاضا اطمینان پیدا کنند (مطمئن شدند) این بدان معنا است که چسبندگی مشاهده شده در یک دوره ممکن است در دوره بعد معکوس شود و این چسبندگی هنگامی که در دوره مشاهده طولانی تر است کمتر اعلام شود.
دلیل این ارتباط در این حققیت نهفته است که اساس اغلب تصمیمات مدیریتی بر علم به این است که
هزینه ها چگونه می توانند به عنوان یک تابع سطح فعالیت تغییر کنند همان گونه که
(²گریسون² و ²نورن² ۲۰۰۲)^[۱۷] به آن اشاره دارند تلاش برای تصمیم گیری بدون دانش کامل درباره
هزینه های مرتبط و چگونگی تغییر آنها نسبت به سطح فعالیت ممکن است به فاجعه منجر شود.
در ادبیات حسابداری دیدگاه های مختلف و متفاوتی درباره رفتار هزینه وجود دارد.
(²هورنگرن² و همکاران ۲۰۰۰)^[۱۸]، معتقدند هزینه ها هنگامیکه سطح فعالیت تغییر می کند بدون توجه به مسیر این تغییرات در سطح فعالیت (افزایش یا کاهش) عکس العمل نشان داده یا تغییر می کند. اما
(²نورن² و ²سودر سنتور² ۱۹۹۷)^[۱۹] و (²اندرسون² و همکاران ۲۰۰۳)^[۲۰] اظهار می دارند که هزینه ها با افزایش حجم فعالیت در مقایسه با مسیر دیگر تغییرات یعنی کاهش حجم فعالیت ها با شدت بیشتری تغییر می کنند. به عبارت دیگر هزینه ها رو به پایین چسبنده هستند.
چندین تحقیق بر مبنای مدل چسبندگی هزینه انجام گرفته است که تعدادی از آنها به شرح زیر هستند (²بنکر² و ²چن² ۲۰۰۶)^[۲۱] این مساله را که هزینه های چسبنده چگونه ارزش شرکت را تحت تاثیر قرار میدهد بررسی کردند. (²اندرسون² و همکاران ۲۰۰۷)^[۲۲]، این مطلب را که آیا بازار سرمایه چسبندگی
هزینه های (SG&A)^[23] را تشخیص می دهد، و نیز امکان بدست آوردن بازده اضافی، با بهره گرفتن از مدل هزینه چسبنده بررسی نمودند. این مطالعه فرض را بر این قرار می دهد که رفتار هزینه به شدت و مسیر تغییرات در محرک فعالیت وابسته است. همچنان که (²اندرسون² و همکاران ۲۰۰۳) در مطالعه خود به این نکته پایبند بودند و هزینه ها را چسبنده می دانستند. پرسشی که می خواهیم پاسخ دهیم این است: آیا دخالت دادن این نوع رفتار هزینه در مدل پیش بینی سود، صحت پیش بینی را افزایش میدهد؟ در این مطالعه منظور از هزینه های چسبنده این است که با افزایش درآمدها واکنش هزینه ها (مثبت) شدیدتر از واکنش هزینه ها (منفی) در هنگامی است که درآمد به همان میزان کاهش می یابند.
بررسی ادبیات موضوع:
بودجه نمایانگر همه ی برنامه ها و فعالیت های سازمان ها و نهاد های اعم از دولتی و غیر دولتی بوده و نقش بسیار مهم و حیاتی در رشد و توسعه سازمان ایفا می کند. با توسعه‌ی وظایف در بخش های حسابداری و حسابرسی و افزایش سریع رقابت در سازمان ها به منظور افزایش سهم بازار تولیدات و خدمات، سازمان ها و سیستم های حسابرسی آن، به دنبال به حداقل رسانیدن پرتی زمان و هزینه های تولید کالا و خدمات خود هستند تا بتوانند در یک سطح رقابتی با افزایش سود مواجه گردند .(Mercer, 2006) به این منظور اهمیت استقرار و نهادینه کردن سیستم های نوین در عرصه حسابداری بخصوص حسابداری بهای تمام شده در جهت بودجه ریزی اعتباری و حسابرسی عملکرد بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. (آذر: ۶۹، ۱۳۸۶)
مدیران در این وضعیت تمایل دارند که دیدگاه وسیع تری نسبت به بررسی راهکار های کاهش بهای تمام شده تولید با کمک روش های نوین و نیز کسب اطلاعات وسیعی در مورد نتایج عملکردها و هزینه های اجرای فعالیت ها داشته باشند. این موضوع موجب توجه سازمان ها به اقتصادی بودن، کارایی و اثر بخشی منابع به عبارتی مدیریت مالی قرار گرفته است. برقراری این شرایط نیازمند بهبود روش های بودجه بندی و حسابرسی عملکرد کنونی میباشد. در این میان ایجاد توازن در منابع و مصارف شرکت ها بر مبنای عقود شرکت ها اسلامی، می تواند برای بازنگری و ارزیابی مدیریت فعالیت ها مطرح شود.
پرتفولیو:
واژه پرتفولیو (portfolio) در ادبیات مدیرت پروژه به “سبد پروژه ها” تعبیر می شود. در ادبیات مدیریت ریسک، این واژه برای “سبد سهام” استفاده می شود. عموماً اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی برای کاهش ریسک غیر سیستماتیک سرمایه گذاری در سهام سایر شرکتها اقدام به خرید سهام متنوع با تعداد مختلف
می کنند. پورتفولیو، کلمه ای ایتالیایی است به معنای اینکه افراد سرمایه خود را به صورت
مجموعه هایی از اقلام نگهداری می کنند که در بورس به سبد سهام معروف است. ضرب المثلی هم که در ایران رایج است که میگوید ²تمامِ تخم مرغ هایت را در یک سبد نگذار² به همین مفهوم اشاره دارد.
برای اولین بار، ²مارکویتز²، تعریفی دقیق از چیزی ارائه داد که تا آن زمان فقط شعارهای دو پهلو از «ریسک» و «بازده» بود. مارکویتز، بازده ی سرمایه‌گذاری را با امید ریاضی به درآمدهای ممکن سرمایه‌گذاری‌ها، و ریسک را با واریانس یا مربع انحرافات از امید ریاضی تعریف کرد. از جمله انتقاداتی که به مدل او وارد شد، این بود که در این مدل تنها به دو معیار میانگین و انحراف معیار بازده توجه می شود. این در حالی است که سرمایه گذاران عملاً معیارهای گوناگونی را هنگام تشکیل پرتفولیو مورد توجه قرار می دهند. نقد شوندگی یکی از مهمترین آنها است.
در تئوری مدرن پرتفولیو، مجموعه اوراق بهادار از طریق تجزیه و تحلیل بازده مورد انتظار، ریسک (تغییرات در بازده مورد انتظار) و رابطه بین اجزای مجموعه اوراق بهادار (که از طریق ضریب همبستگی اندازه گیری می کنیم) بررسی می شود. برای روشن شدن مطلب مثلاً اگر بخواهید انتخابی به اینصورت داشته باشید که سرمایه خود را در یک دارایی سرمایه گذاری کنید که ارزش انتظاری پایین و نوسان کم داشته باشد یا در دارایی دیگری که ارزش انتظاری بالا و نوسان زیاد دارد، چگونه انتخاب می کنید؟
با این مقدمه و با توجه به اینکه بانک ها نیز برای ادامه حیات و رسیدن به اهداف خود نیازمند مدیریت و تخصیص درست منابع یا بعبارت دیگر انتخاب سبد مناسب از تسهیلات می باشند، در ادامه به بیان تعریف، اهداف و دلایل مدیریت پرتفولیوی وامها می پردازیم.
مدیریت پرتفولیوی وامها شامل کلیه سیستم ها و فرآیندهای مورد استفاده مدیریت به منظور برنامه ریزی، هدایت، کنترل و ارزیابی وام دهی بانک می باشد. اجزاء مدیریت پرتفولیوی وامها را می توان به شرح ذیل تقسیم بندی نمود:
سیاست ها و رویه های اعتباری
فرهنگ اعتباری
سیستم کنترل داخلی
کیفیت پرتفولیو
ترکیب پرتفولیو
رشد و سودآوری
استانداردهای تصویب وام
سیستم های اطلاعات مدیریت
ارزیابی
سیاست ها و رویه های اعتباری بخش مهمی از سیستم مدیریت پرتفولیوی وامها می باشد و می بایست بطور شفاف تعیین کننده جهت گیریها و کنترل های عملیاتی سطوح مختلف اعتباری باشد. سیاست های اعتباری می بایست سازگار و هماهنگ با اهداف بلند مدت و برنامه استراتژیک بوده و بصورت سالانه مورد بازنگری و ارزیابی قرار گیرد. فرهنگ اعتباری باید مبتنی بر رویه های وام دهی و در چارچوب مدیریت ریسک و استانداردهای پذیرش وام باشد. یک فرهنگ اعتباری مناسب، باعث کاهش ریسک هنگام افزایش رشد و سودآوری ناشی از وام های با کیفیت می شود.
مدیریت پرتفولیوی وامها مانند سایر برنامه ها و اقدامات مدیریت، نیازمند سیستم های اثربخش کنترلی جهت اطمینان از تحقق اهداف برنامه و محافظت از عدم اطمینان و ریسک است که این محافظتها عموماً از طریق سیستم کنترلهای داخلی شامل ترکیب کنترلهای پیشگیرانه و بازدارنده انجام می شود.
کنترلهای پیشگیرانه موجب اطمینان از انطباق فعالیت ها و تعاملات با اهداف و جهت گیریهای هیأت مدیره شده و هدف ازکنترلهای بازدارنده، شناسایی رفتارها و فعالیت هایی است که از سیاستها، رویه ها و پارامترهای ریسک منحرف شده و منطبق با اهداف هیأت مدیره با جهت دهی مدیریت پرتفولیو نمی باشد.
بررسی شاخصهای سنجش عملکرد (سنتی و نوین)
برخی از معیارهای مالی که برای ارزیابی عملکرد بنگاه ها از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. عبارتند از: نرخ بازده سرمایه گذاری، سود باقیمانده و نرخ بازده فروش، ارزش افزوده اقتصادی^[۲۴] و ارزش افزوده بازار^[۲۵] و شاخص جامع عملکرد^[۲۶]. شاخص های سنجش عملکرد مبتنی بر ارزش در فرایند ارزیابی، به منظور آگاهی از میزان ارزش آفرینی بنگاههای اقتصادی، در مقایسه با شاخص های سنتی مبتنی بر داده های تاریخی از کار بست گسترده تری برخوردار شده است؛ که قضاوت آگاهانه و پایدار سودمندتر است زیرا مفاهیم ارزش و ارزش آفرینی را مبنا و هدف قرار می دهد (رهنمای رود پشتی، ۱۳۸۶، ص ۳۶۰)^۴. سؤال اصلی این است که سهامداران برای سنجش عملکرد، باید از کدام معیار استفاده کنند. روشن ترین معیار برای سنجش عملکرد قیمت سهام است، اما معیار قیمت سهام از یک ضعف برخوردار است، زیرا برخی عوامل که در قیمت سهام تاثیر دارند مانند شرایط اقتصادی و سیاسی جامعه و جهان خارج از کنترل مدیران می باشد. بنابراین معیارمورد استفاده بایستی از دو ویژگی زیر برخوردار باشد.