آگاهی جهانیان نسبت به مبانی و مظاهر و اهداف انقلاب اسلامی.
گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف به خصوص مسلمانان و مستضعفان جهان.
فراهم آمدن زمینه های وحدت میان مسلمین.
بند سوم : وظایف اساسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
بر اساس ماده ۲قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،مصوب۲۳/۲/۶۶ ،وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که مسؤول اجرای سیاستهای رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینه فرهنگ عمومی است،وظایف اساسی زیر را در تحقق مفاد ۱،عهده‌دار می‌باشد.
۱- «شناساندن مبانی، مظاهر، اهداف انقلاب اسلامی به جهانیان با بهره‌گیری از وسائل و امکانات هنری، سمعی و بصری، کتب، نشریات و برگزاری گردهمایی‌های فرهنگی و سایر اقدامات لازم در داخل و خارج از کشور،با همکاری وزارت امور خارجه و سایر دستگاه های ذیربط.
۲- مطالعه و تحقیق در زمینه تبلیغات رسانه‌های جهانی و کشف روش های مورد عمل آنها و اتخاذ شیوه‌های مناسب مقابله با آن در صورت لزوم.
۳- گردآوری و طبقه‌بندی کلیه مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی،از قبیل فیلم، کتاب، تصویر و سایر انتشارات مربوط به جمهوری اسلامی ایران و‌نشر موارد لازم.
۴-تمرکز و بررسی اخبار و اطلاعات مربوط به پیشرفت برنامه‌ها و فعالیتهای دستگاه های دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی به منظور انتشار‌آنها.
۵-اجرای قوانین مربوط به مطبوعات و نشریات و تعیین ضوابط و مقررات مربوطه و تمرکز، توزیع و نشر انواع آگهی‌های دولتی و اجرای آن در‌داخل و خارج کشور.
۶-انعقاد قرارداد در زمینه مبادلات فرهنگی، هنری، سینمایی، جهانگردی، خبری، مطبوعاتی و شرکت در جلسات سازمانهای منطقه‌ای و‌بین‌المللی در موارد مربوطه،با همکاری و هماهنگی وزارت امور خارجه،با رعایت قانون اساسی.
۷-ایجاد، توسعه و اداره کلیه امور نمایندگیهای فرهنگی ایران در خارج و تعیین نمایندگان فرهنگی و مطبوعاتی و نظارت کامل بر اجرای وظایفی‌که به عهده آنان نهاده می‌شود.
۸-انجام همکاریهای فرهنگی و ارشادی با مراکز اسلامی و فرهنگی سایر کشورها،به منظور اشاعه فرهنگ اسلامی.
۹-اداره امور حج و اوقاف و امور خیریه در چهار چوب قوانین حج و اوقاف و امور خیریه.
۱۰-گردآوری خبرها، گزارشها، مقالات و عکسهای مربوط به ایران و کشورهای جهان و توزیع آن بین رسانه‌های گروهی کشور و همچنین پخش و انعکاس رویدادهای مختلف کشور و منطقه ،در زمینه پیشرفت و تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی بین وسائل ارتباط جمعی‌کشورهای جهان.
۱۱-ایجاد و توسعه و بهره‌برداری از تأسیسات ایرانگردی و جهانگردی از هر نوع که مناسب باشد و همچنین تأمین وسائل لازم برای مسافرتهای‌فردی، جمعی جهانگردان ایرانی و خارجی در داخل کشور اعم از زمینی، هوایی و دریایی و تأمین خدمات جهانگردی و اقدامات لازم برای ارائه‌پیشرفتهای مملکتی و شناساندن تحولات فرهنگی و تمدن و جاذبه‌های جهانگردی ایران.
۱۲-تقویت روح تحقیق، تتبع و ابتکار در تمام زمینه‌های فرهنگی و هنر اسلامی و ایرانی از طریق تشویق و حمایت نویسندگان،شعرا،ادبا،هنرمندان و معرفی و بزرگداشت علما، عرفا و شخصیتهای فرهنگی جهان اسلام و تولید و نشر آثار مربوط به آنان و همچنین پرورش استعدادها و ذوق‌فرهنگی و هنری افراد.
۱۳-تعیین ضوابط اعطای جوائز در زمینه‌های فرهنگی و هنری،در چهارچوب آیین‌نامه‌های مربوط.
۱۴-ایجاد و توسعه و تجهیز و اداره کتابخانه‌های عمومی و تأسیسات فرهنگی، هنری و سینمایی وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در‌سراسر کشور.
۱۵-صدور اجازه تأسیس، انحلال و نظارت بر فعالیت مؤسسات خبری و نمایندگیهای خبرگزاریها و رسانه‌های خارجی و صدور اجازه فعالیت برای خبرنگاران خارجی و داخلی در کشور طبق مقررات مربوطه.
۱۶-صدور اجازه تأسیس، انحلال و نظارت بر نحوه کار و فعالیت کانونهای تبلیغاتی، چاپخانه‌ها و مؤسسات تکثیر و مؤسسات وابسته به صنعت‌چاپ و نظارت بر کیفیت و محتوای آگهی‌ها و کارهای چاپی طبق ضوابط و مقررات قانونی مربوطه.
۱۷-صدور اجازه تأسیس، توسعه یا انحلال مؤسسات آزاد آموزشهای هنری و فرهنگی و سینمایی و نیز انجمنهای فرهنگی و هنری و تصویب‌آیین‌نامه‌های مربوط و نظارت بر اجرای آنها
طبق ضوابط و مقررات قانونی مربوطه.
۱۸-برنامه‌ریزی در جهت ایجاد و اصلاح و یا تکمیل تأسیسات جهانگردی از طریق سرمایه‌گذاری مستقیم و یا اعطای وام به بخش خصوصی و‌یا مشارکت با آنها و یا با سازمانهای دولتی و شهرداری‌ها و صدور اجازه و نیز نظارت در تأسیس و اداره واحدهای اقامتی و پذیرایی و دفاتر خدمات‌مسافرتی و جهانگردی و سیاحت و زیارت فعالیت دارند و درجه‌بندی و نرخ‌گذاری این تأسیسات با همکاری سازمانهای ذیربط.
۱۹-نظارت بر فعالیتهای فرهنگی، هنری، تبلیغاتی اقلیت‌های دینی و مذهبی شناخته شده در قانون اساسی.
۲۰- صدور اجازه ورود و خروج آثار سمعی و بصری، آثار هنری، مطبوعات و نشریات و کلیه مواد تبلیغی و فرهنگی مشکوک،که تعیین موارد‌مشکوک از غیر مشکوک طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
۲۱- تهیه و تدوین آیین‌نامه‌ها و ضوابط ناظر بر تشکیل جشنواره‌ها و نمایشگاههای فرهنگی، هنری و مسابقات سینمایی و ادبی در داخل و خارج‌کشور.
۲۲- صدور اجازه تأسیس یا انحلال مراکز، مؤسسات و مجامع فرهنگی، مطبوعاتی، خبری، هنری، سینمایی، سمعی و بصری و مؤسسات‌انتشاراتی و تبلیغاتی در کشور و نظارت بر فعالیتهای آنها و همچنین ناشرین و کتاب‌فروشان در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوط.
۲۳-هدایت و حمایت از فعالیت مراکز و مؤسسات فیلم‌سازی، سناریونویسی، سینماها، کانونها و مراکز نمایش فیلم، عکاسخانه‌ها و تولیدکنندگان نوار سمعی و بصری و صدور اجازه تأسیس و یا انحلال آن گونه واحدها و نظارت بر آنها در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوط.
۲۴-نظارت بر فعالیتهای فرهنگی، هنری، تبلیغاتی خارجیان مقیم ایران با همکاری دستگاه های ذیربط.
۲۵-تحقیق درباره اثرات وسائل ارتباط جمعی و سنجش میران تأثیر برنامه‌ها و فعالیتهای گفتاری، تصویری، مطبوعاتی و خبری و متون چاپ‌شده در افکار عمومی با همکاری دستگاه های ذیربط.
۲۶- انجام مطالعات و تحقیقات لازم پیرامون مسائل و مبانی فرهنگ عمومی، هنر، سینما، تئاتر و دیگر زمینه‌های هنری مربوط، به منظور استفاده‌از نتایج حاصل در برنامهریزیهای فرهنگی و هنری و دیگر امور مربوط، و نهایتاً بهبود کیفی و کمی امور محوله.
۲۷-برنامه‌ریزی فرهنگی و تبلیغی در جهت همکاری بیشتر مردم با دولت و بررسی پیرامون اثرات برنامه‌ها و فعالیتهای دولت در افکار عمومی و‌ارائه آن به هیأت وزیران.
۲۸-ایجاد زمینه‌های گسترش فرهنگ انقلاب اسلامی و اشاعه زبان فارسی در کشورهای مختلف جهان با همکاری وزارت امور خارجه و وزارت‌فرهنگ و آموزش عالی.
۲۹-تنظیم سیاستهای کلی فرهنگی، هنری، سینمایی کشور و ارائه آنها به مجلس شورای اسلامی جهت تصویب با رعایت اصل ۷۴ قانون اساسی‌جمهوری اسلامی ایران.
۳۰-تأسیس و اداره مؤسسات آموزشی لازم به منظور آموزش افراد مجرب در رشته‌های مختلف فرهنگ، هنر، ارشاد و جهانگردی و امور مربوط‌دیگر بر حسب مورد با همکاری دستگاه های ذیربط.[۱۸۶]»
ملاحظه می‌گردد براساس ماده ۱؛مسؤول اصلی و کلان در زمینه رشد اخلاقی، اعتلای فرهنگی، هنری و از طرفی مصونیت فرهنگی جامعه و اعتلای آگاهی‌های عمومی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌باشد. این وظیفه در دو بخش سیاستگذاری و اجرا خلاصه می‌شود. در بخش اول براساس بند ۲۹ از ماده۲ تنظیم سیاستهای کلی فرهنگی و … کشور و ارائه آنها به مجلس شورای اسلامی جهت تصویب ودر بخش دوم براساس ماده ۲، مسؤول اجرای سیاستهای رسمی نظام جمهوری اسلامی در زمینه فرهنگ عمومی.
در قالب موارد اشاره شده به ویژه مواد ۱ و ۲ این شرح وظایف،به بحث تنظیم سیاست‌ها و اجرای سیاستهای رسمی نظام در زمینه فرهنگ عمومی و اعتلای آگاهی‌های عمومی اشاره نموده که بخش وسیع کارمندان و نظام اداری و اجرایی کشور نیز شامل می‌شود.
گفتار دوم : بررسی وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد در حوزه ی فعالیت های فرهنگی
و هنری
در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معاونت امور فرهنگی و معاونت امور هنری عهده دار فعالیت در حوزه ی هنر و فرهنگ هستند که برخی از مهم ترین وظایف این دو معاونت عبارت است از:
سیاستگذاری، برنامه‌ریزی، استاندارد سازی و مهندسی امور فرهنگی ، منطبق با اهداف اسلام و انقلاب اسلامی.
سیاستگذاری و برنامه‌ریزی به‌منظور صیانت از استقلال فرهنگی و هویت اسلامی ـ ایرانی.
سیاستگذاری و برنامه‌ریزی جامع توسعه و ترویج امور فرهنگی و هنری مبتنی بر اصول و ارزش‌های دینی ، در چارچوب اختیارات حاکمیتی.
سیاستگذاری به منظور تقویت و ترویج فرهنگ نماز، مهدویت، انتظار، اتحاد، جهاد، ایثار و شهادت، تلاش در رشد فضائل اخلاقی با رویکرد خانواده.
برنامه‌ریزی در جهت تولید، توسعه، ترویج، نشر و حمایت از شعر و ادبیات داستانی .
برنامه‌ریزی در جهت پرورش استعداد و ذوق فرهنگی افراد (عوام و خواص)،به‌ویژه جوانان.
برنامهریزیهای فرهنگی ـ اجتماعی به‌منظور افزایش آگاهی‌های عمومی مردم جهت به کار نبردن اصول، افکار، عقاید، باورها، الگوها، واژه‌ها و (فرهنگ) بیگانه در جامعه با هماهنگی و همکاری مراجع ذیربط.
برنامه‌ریزی به‌منظور احیاء و اشاعه فرهنگ‌های اصیل اسلامی ـ ایرانی فراموش و مبدل شده و جایگزینی آنها با موارد نادرست؛ همچنین ارائه طرح‌های مناسب جهت ترغیب و تشویق اقشار مختلف به آنها.
نظارت بر اجرای اصول و سیاستهای فرهنگی کشور در چارچوب اختیارات.
تعیین و تدوین ضوابط مربوط به حمایت از مصنفان، مؤلفان، مترجمان، ویراستاران، تصویرگران (اهل قلم)، واحدهای صنفی آنان و فراهم آوردن زمینه‌های لازم برای اجرای آنها.
تعیین و تدوین ضوابط مربوط به چگونگی تأسیس، اداره یا انحلال مؤسسات و دفاتر نشر، صدور پروانه نشر (مکتوب و الکترونیک)،همچنین آیین‌نامه‌های حمایتی، رتبه و سطح‌بندی ناشران و نظارت بر فعالیت آنان.
راهنمای نگارش مقاله با موضوع قلمرو صلاحیت فرهنگی دولت در چارچوب نظریه دولت در قانون ...
