و برای هر کدام از آسیب های وارد شده راهکار مناسب ارائه می شود. همچنین نگاهی به کشور های مطرح در زمینه شیشه گری به عنوان نمونه های موفق و مشابه و معرفی ویژگیهای هنری و ساختاری آنها جهت دستیابی به راهکارهای مفید و مناسب جهت بهبود و رونق مجدد این هنر از نتایج و اهداف تحقیق حاضر خواهد بود.

۵-۱- سوالات تحقیق
سوالات مطرح در این رساله به شرح زیر می باشد :
آیا تولیدات کارگاه های شیشه گری از لحاظ طراحی محصول و نو آوری وضعیت مناسبی دارد؟
آیا تهیه مواد اولیه برای کارگاه های شیشه گری دستی به سهولت انجام می گیرد؟
آیا حمایت دولت در امر صادرات می تواند در معرفی هنر ملی و رقابت با کشور های دیگر تاثیر گذار باشد؟
۶-۱- فرضیات تحقیق
فرضیات مطرح شده در رساله به این شرح است :
با توجه به محدود بودن نیروهای فارغ التحصیل با گرایش مرتبط در فضاهای کارگاهی به عنوان نیروهای خلاق، تنوع محصولات از لحاظ طرح و نوآوری نیز کاهش می یابد.
وارداتی بودن پودر های رنگی از یک طرف و نداشتن کیفیت مناسب برخی از مواد اولیه تولید داخلی از طرف دیگر می تواند بر روی روند و کیفیت محصولات شیشه ای تاثیر گذار باشد.
دولت می تواند با اطلاع رسانی و برنامه ریزی امکان شرکت هنرمندان صنعتگر در نمایشگاه های بین المللی و خارجی را فراهم کند تا آنها بتوانند با حداقل هزینه محصولات خود را به طور مستقیم به مخاطبانی در کشورهای دیگر ارائه بدهند.
۷-۱- محدودیت های تحقیق
موضوع شیشه گری دستی در ایران به لحاظ علمی و پژوهشی بسیار کم کار شده است. همچنین منابع فارسی دسته اول محدود می باشد. به همین دلیل این تحقیق در راستای جمع آوری اطلاعات با مشکل مواجه شد. مورد دیگری که قابل ذکر می باشد محل استقرار کارگاه های شیشه گری است. بسیاری از کارگاه ها موقعیت مکانی آنها به شکلی بود که دسترسی به آنها مشکل بود. در حین تحقیق و بازدید از کارگاه ها برخی از استاد کارها به سوالات یا جواب نمی دادند اگر هم جوابی می دادند نا مشخص و بی ربط می بود.
۸-۱- پیشینه تحقیق
کتاب: در زمینه آسیب شناسی وضعیت تولید شیشه های هنری در ایران کتابی چاپ نشده است.
مقاله های هم سو :
۱- آسیب شناسی درس تاریخ هنر در هنرستانهای هنر، سجاد باغبان ماهر، نشریه رشد آموزش هنر – دور هشتم شماره اول، تهران ۱۳۸۹
مقاله های هم سنخ :
۱- شیشه گری، محمد تقی آشوری ، نشریه علمی پژوهشی هنرنامه شماره ۱۶ ، تهران ۱۳۸۱
۲- نقاشی پشت شیشه: ویژگی و تاثیرگذاریها، کامران سخن پرداز، نشریه آینه خیال شماره ۱۰، تهران ۱۳۸۸
پایان نامه کارشناسی ارشد هم سنخ :
۱- آسیب شناسی مواد و فرایند تولد محصولات شیشه دست ساز در کارگاه های شیشه گری تهران، زهرا ناجیان اصل ، ارشد صنایع دستی، دانشگاه هنر تهران، ۱۳۹۰
در این پایان نامه محوریت اصلی موضوع بر روی مواد تشکیل دهنده شیشه و ترکیبات آن به لحاظ شیمیایی می باشد. اما در رساله حاضر نگاه اصلی به عوامل تاثیر گذار در روند تولید شیشه های هنری از جمله : هویت و اصالت در صنعت شیشه گری، خلاقیت و نوآوری در آثار تولید شده و غیره می باشد.
۲- بررسی فرایند تولید شیشه و کریستال دست ساز در ایران از سال ۱۳۴۵ تا کنون، بهنام سربخشیان، ارشد صنایع دستی، دانشگاه هنر تهران، ۱۳۹۰
این پایان نامه به موضوع هنر تراش روی شیشه و کریستال پرداخته است که با رساله حاضر از لحاظ موضوعی کاملا متفاوت می باشد.
۳- بررسی تطبیقی نقاشیهای پشت شیشه دوران قاجار با نمونه های مشابه در آلمان و کشورهای همسایه در قرن ۱۹، آرش صداقت کیش، ارشد تصویر سازی، دانشگاه هنر تهران، ۱۳۸۹
در این پایان نامه به یکی از شیوه های تزیینی روی شیشه پرداخته شده است که نوع نگاه رساله حاضر با آن که وضعیت تولید شیشه های هنری است متفاوت می باشد.
۴- بررسی عوامل و علل پیشرفت هنر شیشه گری در کشورهای پیشرفته و مشکلات تولید آن در ایران، آسیه شفیع پوبالدار، ارشد صنایع دستی، دانشگاه هنر تهران، ۱۳۸۴
در این پایان نامه محوریت اصلی موضوع شیشه گری در کشورهای پیشرفته می باشد و نگاهی اجمالی به شیشه گری در ایران دارد. اما در رساله حاضر محوریت اصلی پایان نامه به آسیب شناسی وضعیت تولید شیشه های هنری در ایران معطوف شده است و در بخشی نیز نگاهی به نمونه های موفق و مشابه در اروپا شده است.
۵- دستیابی به فرآینده های سنتی خلاق در تولیدات صنایع دستی مورد پژوهی: کارگاه های شیشه گری تهران، آوا میرهاشمی، ارشد صنایع دستی، دانشگاه هنر تهران، ۱۳۸۷
محوریت اصلی این پایان نامه خلاقیت در آثار صنایع دستی و مورد پژوهی ان شیشه های هنری می باشد که در رساله حاضر به این موضوع نیز پرداخته شده اما با نگاه آسیب شناسانه و همچنین به موارد دیگری نیز پرداخته شده است.
فصل دوم :تعاریف و مبانی نظری پژوهش
نقش و جایگاه صنایع دستی در اقتصاد
طراحی و نوآوری در آثار صنایع دستی
ضرورت و اهمیت بسته بندی در رونق صنایع دستی
هویت و اصالت در صنایع دستی
۱-۲- نقش و جایگاه صنایع دستی در اقتصاد^[۱]
صنایع دستی ایران، به عنوان صنعتی مستقل و بومی، شاخص ترین هنر کاربردی ایران و یکی از سه قطب برتر صنایع دستی جهان، ریشه های عمیق و استوار در فرهنگ غنی و بارور ایران اسلامی داشته است. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، صنایع دستی به عنوان یکی از شاخه های فرهنگی و هنری پر اهمیت، نقش بسزایی در درآمد زایی و رشد اقتصادی دارد.
«در تعریف کلی، اقتصاد علمی است که به مطالعه کاربرد و نحوه تخصیص بهینه منابع تولیدی و کمیاب به منظور تامین بیشترین نیازهای نامحدود بشری می پردازد. در این راستا معمولا از عواملی چون نیروی کار، سرمایه، طبیعت و مدیریت به عنوان عوامل اصلی تولید در کنار فن آوری و امنیت نام برده می شود» (نیلی، ۱۳۸۶، ۱۲).
با توجه به تعریف فوق در میابیم که پتانسیل های موجود در یک کشور فراوانند و بهره گیری درست از آن منابع در راستای توسعه اقتصادی جزو اولویتهای برنامه ای یک کشور محسوب می شود. رشد اقتصادی و دستیابی به هدف های مختلف آن امروزه سرلوحه برنامه و فعالیت های بسیاری از دولت ها به ویژه در کشورهای در حال توسعه شده است. این دولت ها در برنامه های توسعه اقتصادی خود هدف های عمده ای را در زمینه های مختلف اقتصاد، اجتماع، سیاست و غیره دنبال می کنند.
«اقتصاد هنر را می توان بررسی جنبه های اقتصادی تولید، مصرف و یا عرضه و تقاضای محصولات و یا خدمات فرهنگی و هنری دانست. نکته ی نهفته در این تعریف آن است که مراد از واژه ی فرهنگ در اینجا، به معنای محصولات فرهنگی و هنری مانند : کتاب، فیلم، آثار موسیقایی، هنرهای دستی، هنرهای تجسمی و موارد مشابه است و منظور از بررسی جنبه های اقتصادی، تولید مصرف و یا عرضه و تقاضای محصولات و خدمات فرهنگی و هنری است که اقتصاد فرهنگ به بررسی و شناسایی عوامل و عناصر دخیل در تولیدات، مصرف و یا عرضه و تقاضای این محصولات می پردازد. علم اقتصاد فرهنگ و هنر در این مناسبات با مطالعات و بررسی های خود، مسیر صحیح فعالیت های هنری را در چرخه ی تولید، عرضه و مصرف نشان می دهد. چنانچه محدودیت های نسبی منابع را برای رفع نیازهای فزاینده ی گروه های مختلف جامعه، مبنای حضور نظریه ی اقتصادی در فرایند تصمیم گیری و سیاست گذاری در حوزه ی فعالیت های هنری بدانیم، در جامعه ما که منابع و تولیدات در قیاس با انتظارات محدودیت بیشتری دارد، اهمیت و نقش مقوله ی هنر و به عبارت دیگر ابعاد اقتصادی تولید و مصرف محصولات هنری حایز اهمیت خواهد بود» (ایمانی خوشخو، ۱۳۸۸، ۸۰).
صنایع دستی یکی از مظاهر هنری و فرهنگی جامعه محسوب می شود و نظر به اینکه هر فرآورده دستی بازگو کننده خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی کشور محل تولید خود می باشد، می تواند هم عامل مهمی در معرفی فرهنگ و تمدن آن کشور به حساب آید و هم آنکه موجی برای جلب و جذب توریست و جهانگردان خارجی قلمداد شود. امروزه دیگر تنها آثار تاریخی وسیله جذب توریست به ممالک در حال توسعه که اکثرا دارای تمدنی کهن هستند نیست، بلکه همراه آن محصولات صنایع دستی با طرحها و اصالتهای ویژه خود مطرح بوده و می توانند مکمل دیدنیهای تاریخی هر کشور باشند. البته این قضیه چند سالی است که در کشور ما (ایران) بیشتر اهمیت پیدا کرده است. اما موانعی نیز سد راه صنعتگران می باشد که در فصل سوم در حوزه شیشه گری دستی به آن خواهیم پرداخت.
بازار داخلی صنایع دستی ایران، بازاری است سنتی و تا به حال برای گسترش آن بازاریابی و تبلیغات صورت نگرفته است. از خصوصیات مهم این بازار، سود سرشار واسطه ها در امر توزیع مواد اولیه مصرفی و داد و ستد آن است. «به طور خلاصه عوامل مؤثر در گسترش بازار داخلی صنایع دستی ایران مواردی چون : افزایش سطح درآمد سرانه، افزایش جمعیت، ازدیاد مسکن و افزایش سطح زیربنایی آن، ترویج تبلیغات در مورد استفاده از صنایع دستی به عنوان یک کالای هنر ملی می باشد. توسعه ی صادرات اعم از صدور مواد خام ، کالاهای نیمه ساخته و صنایع دستی و در نتیجه ایجاد درآمدهای ارزی ، از شرایط اساسی توسعه اقتصادی است. در سالها ی اخیر صدور محصولات دستی نه تنها توسط کشورهای جهان سوم بلکه توسط برخی از ممالک پیشرفته نیز مورد توجه خاص قرار گرفته و به ویژه کشورهای مهد صنایع دستی می کوشند تا با اتخاذ تدابیر حمایتی و سیاستهای تشویقی موجبات رشد و توسعه صادرات صنایع دستی که یکی از اقلام مهم صادراتی آنها به حساب می آید را فراهم سازند موفقیتهای بدست آمده در زمینه صدور گسترده محصولات صنایع دستی ناشی از عوامل زیر است :
١- عدم مشابهت و فقدان جنبه ی رقابتی فرآورده های دست ساز با تولیدات صنعتی کشورهای پیشرفته . در این خصوص باید گفت که کشورهای پیشرفته به عنوان تقاضا کننده مطرح بوده و کشورها ی در حال توسعه حکم عرضه کننده را دارند ( برخلاف کالاهای صنعتی ).
٢- ارزانی نسبی قیمت صنایع دستی به علت پایین بودن سطح دستمزدها در ممالک در حال توسعه .
٣- بالا بودن قدرت خرید مردم در کشورهای پیشرفته و علاقه آنان به خرید و استفاده از اشیاء هنری - مصرفی .