-
- تفکر استراتژیک به دنبال فراسونگری و ساختن آینده مطلوب است، بنابراین، با نوعی از انتخاب و اولویتگذاری در ساختن آینده همراه است و نه صرفاً پیش بینیهایی که مبتنی بر گذشته هستند.
- تفکر استراتژیک باعث می شود که مجموع این نگاهها (آینده نگری، گذشته نگری، بالانگری، پایین نگری، جانبنگری و فراسونگری) از درون یک چارچوب نگاه دیده شوند. این چارچوب نگاه است که به تفکر استراتژیک معنا میدهد.
با در کنار هم قرار دادن این ابعاد میتوان تفکر استراتژیک را تحت عنوان یک نوع نگاه تبیین نمود که در شکل (۲-۱۰) به آن اشاره شده است.
شکل (۲-۱۰): تفکر استراتژیک به عنوان یک نگاه(مینتزبرگ، ۱۳۸۴)
بنابراین میتوان گفت که تفکر استراتژیک یک نگاه پویا، چندجانبه و جامع است که سعی دارد ابعاد مختلف محیط را پایش نموده و دریچهای جدید برای سازمان بگشاید که این دریچه جدید نوع نگاه سازمان به محیط و تحولات آن را دچار دگرگونی می کند و در شرایط محیط متغیر و پیچیده راهنمای سازمانها میباشد.
با بررسی الگوهای تفکر استراتژیک میتوان به خصوصیات کلی اجرای تفکر استراتژیک دست یافت. این الگوها دارای مجموعه ای از گامهای اجرایی هستند که از یک سود میتوانند راهنمای تفکر استراتژیک در مرحله عمل باشند و از طرفی دیگر، تبیین کننده ابزارها و رویکردهای مناسب برای این نوع از تفکر باشند. در جدول (۲-۲) سه الگوی تفکر استراتژیک و مراحل توصیفی آنها بیان شده اند (غفاریان، ۱۳۸۴).
جدول( ۲-۲): الگوهای تفکر استراتژیک و فرایند آنها
الگوی عناصر تفکر استراتژیک (j.Liedtka)
الگوی نوآوری استراتژیک (G.Hamer)
الگوی هزینه های آینده (P.Williamson)
۱) دیدگاه سیستمی
۱) گوش دادن به صداهای جدید
۱) آشکار نمودن محدودیتهای پنهان
۲) اولویت گذاری و تمرکز بر اهداف
۲) تعاملات و گفتگوهای جدید
۲) ایجاد فرایندهای لازم
۳) فرصت جویی هوشمندانه
۳) ایجاد انگیزه و شوق جدید
۳) بهینه کردن سبد گزینه ها برای آینده
۴) حرکت براساس فرضیه ها
۴) استفاده از ایده ها و تجارب جدید
۴) تلفیق برنامه ریزی و فرصت جویی
۵) تفکر در زمان (تحلیل تاریخی و آیندهسازی)
۵) ترسیم چشم انداز و چارچوب فکری جدید
بنابراین، این الگوها و فرایند اجرایی آنها تبیین کننده استفاده از رویکردهایی خاص در تفکر استراتژیک است و میتوان اینگونه استنتاج نمود که این رویکردها باید دارای خصوصیات زیر باشند:
- اهمیت یادگیری از محیط (یادگیری مستمر و در عمل)
- کشف نیازهای پنهان (آینده سازی خلاقانه)
- توجه به اهداف نهایی و بلندمدت