شکل ۴-۸ تأثیر کود سولفات روی بر حجم ریشه گندم
علت کاهش حجم و وزن ریشه به این دلیل است که ریشه‌ها اولین اندام گیاه هستند که تنش شوری را تجربه می‌کنند و نسبت به اندام هوایی پاسخ سریعتری با کاهش رشد به شورشدن خاک می‌دهند. شاید بتوان کاهش یافتن وزن خشک ریشه را در شوری‌های بالا به اختصاص کربن تولید شده به سایر مسیرهای متابولیک مؤثر در تحمل به تنش مربوط دانست. گزارش شده که در زمان شروع تنش شوری و خشکی، گسترش برگ متوقف می‌شود در حالی که جذب کربن همچنان در حدود نزدیک به مقادیر نرمال باقی می‌ماند. کربن اضافی تولید شده ممکن است ذخیره شده و برای تنظیم اسمزی به کار رود یا آن که به رشد ریشه اختصاص یابد (سینگ و سینگ، ۱۹۹۴). بنگال و همکاران(۱۹۸۸) در گیاه گندم همبستگی مثبت و معنی داری را بین صفات حجم، وزن ریشه و عملکرد دانه گزارش کرده‌اند.

۴-۱-۵ سطح برگ
تجزیه واریانس این صفت نشان داد که فقط اثر اصلی (در سطح احتمال خطای یک درصد) بر این صفت معنی‌دار بود. اثرات متقابل در این صفت معنی‌دار نشد (جدول ۴-۱). بهترین تیمار شوری شاهد با میانگین ۶۵/۳۴۴ سانتی‌متر مربع به‌دست آمد که نسبت به بالاترین سطح شوری، ۳۸ % بیشتر بود (شکل ۴-۹). از نظر بهترین کود نیز، سولفات روی ۳۰ میلی‌گرم در کیلوگرم با افزایش۳۰ درصدی نسبت به شاهد بهترین تیمار شناخته شد (شکل ۴-۱۰).
شکل ۴-۹ تأثیر شوری آب آبیاری بر سطح برگ گندم
شکل ۴-۱۰ تأثیر کود سولفات روی بر سطح برگ گندم
یکی از بارزترین اثر کاهش رشد، کاهش سطح برگ است (گرین وای و میونس^[۹۷]، ۱۹۸۰). البته فتوسنتز به طور مستقیم نیز تحت تأثیر شوری قرار می‌گیرد، ولی اثر شوری روی فتوسنتز بین گونه‌های مختلف گیاهی متفاوت است. به‌طوری که تنش شوری میزان فتوسنتز را در گندم کاهش می دهد )میر محمدی و قره یاضی، ۱۳۸۱). همچنین شوری باعث کاهش رشد و در نتیجه کاهش ارتفاع گیاه می‌شود که علت آن، تأثیر شوری بر سطح برگ و کاهش فتوسنتز بخصوص در اواخر رشد رویشی، همزمان با ورود گیاه به مرحله گلدهی و ریزش برگ‌ها از پایین بوته می‌باشد (نبی‌زاده مرودشت و همکاران، ۱۳۸۲).
آسیشکیومر و باندهیو داس^[۹۸] (۲۰۰۵) کاهش تعداد برگ و پنجه، طول و سطح ریشه را از آثار سوء تنش شوری بیان کردند. وانگ و نیل^[۹۹]، (۲۰۰۰) نیز نتیجه گرفتند که وزن تر وخشک برگ‌ها، ساقه‌ها و ریشه‌ها، تعداد برگ‌ها و پنجه‌های گیاه و طول سطح ریشه در اثر شوری بطور قابل توجهی کاهش می‌یابد. به موازات افزایش غلظت نمک پیامد سریع تنش شوری، کاهش میزان توسعه سطح برگ است. میونس و تستر^[۱۰۰](۲۰۰۸) و ییلماز^[۱۰۱] و همکاران (۱۹۹۷) نیز بیان کردند که کاهش سطح برگ به واسطه شوری باعث کاهش میزان فتوسنتز گیاه می‌شود.
اثر کاربرد روی در خاک نیز موجب افزایش رشد برگ و ساقه و در نهایت رشد گیاه و وزن خشک بوته می‌شود (سینگ و شوکلا^[۱۰۲]، ۱۹۸۵ ؛ بری نان^[۱۰۳]، ۲۰۰۷). علت آن به‌دلیل نقش مهمی است که عنصر روی (Zn) در تنظیم میزان باز بودن روزنه‌ها دارد، این عنصر در نگهداری عنصر پتاسیم در سلول‌های محافظ روزنه نقش دارد. کاهش فعالیت آنزیم کربنیک آنهیدراز نیز به دلیل کمبود روی می تواند منجر به کاهش میزان فتوسنتز خالص شود (ولچ، ۱۹۹۵).
۴-۲ نتایج صفات فیزیولوژیک
۴-۲-۱ محتوای رطوبت نسبی برگ
در سلول گیاهی حجم آب و میزان مواد محلول در آن پتانسیل محلول درون سلولی را تعیین می کند. افزایش تجمع یون‌ها به ویژه سدیم و کلر می تواند در کاهش میزان آب نسبی مؤثر باشد (میونس، ۲۰۰۶). این کاهش ناشی از کاهش جذب آب برای تنظیم اسمزی در پی تنش شوری می‌باشد. تنش باعث تخریب غشاء سلول، افزایش نشت مواد محلول به بیرون و در نتیجه کاهش محتوای نسبی آب برگ می‌شود. (اشرف، ۱۹۹۴).
نتایج تجزیه واریانس نشان داد که فقط اثر اصلی شوری و کود سولفات روی (در سطح احتمال خطای یک درصد) بر این صفت تأثیر معنی‌دار داشت، اثر متقابل بر این صفت تأثیری نداشت (جدول ۴-۲). بهترین تیمار، شوری ۴ دسی‌زیمنس بر متر با میانگین ۶۳/۸۷ درصد به‌دست آمد که ۲۴% بیشتر از شوری ۱۶ دسی‌زیمنس بود (شکل ۴-۱۱). کود سولفات روی به مقدار۳۰ میلی‌گرم در کیلوگرم با میانگین ۰۲/۸۵ درصد نیز بهترین تیمار شناخته شد که ۱۸% بیشتر از شاهد بود (شکل ۴-۱۲). این نتایج با یافته های راسیکو وهمکاران^[۱۰۴] (۲۰۰۱) که کاهش میزان آب اندام هوایی ناشی از تنش شوری در گندم را گزارش کردند هماهنگی دارد.
نقش روی در کاهش اثر تنش شوری بر محتوای رطوبت نسبی برگ نیز، به دلیل شرکت در بسیاری از فعالیت‌های آنزیمی است که در سنتز اکسین و پروتئین‌ها، حفاظت غشاءها، تولید کربوهیدرات‌ها و به طور کلی تنظیم رشد نقش دارد (براون و همکاران، ۱۹۹۳).
شکل ۴-۱۱ تأثیر شوری آب آبیاری بر درصد رطوبت نسبی برگ گندم
شکل ۴-۱۲ تأثیر کود سولفات روی بر درصد رطوبت نسبی گندم
جدول ۴-۲ خلاصه نتایج تجزیه واریانس صفات فیزیولوژیک گندم