[۱۳۰]
[۱۳۱]

کلونی زنبورعسل

این الگوریتم بر اساس شبیه­سازی زندگی زنبورعسل طراحی شده است. این الگوریتم نوعی از جستجوی محلی انجام می‌دهد که با جستجوی تصادفی ترکیب شده و می‌تواند برای بهینه­سازی ترکیبی یا بهینه‌سازی تابعی به کار رود.

[۱۳۸]
[۱۳۹]

ازدحام ذرات

منبع الهام این الگوریتم، رفتار اجتماعی حیوانات، همانند حرکت دسته جمعی پرندگان و ماهی‌ها است. الگوریتم PSO از تعداد مشخصی از ذرات تشکیل می­ شود که در شروع فرایند، به‌طور تصادفی، مقدار اولیه می­گیرند. این ذرات، بصورت تکرار شونده­ای در فضای چند‌ ‌بعدی مسئله حرکت کرده تا با محاسبه مقدار بهینگی به‌عنوان یک ملاک سنجش، به بهینه­ترین جواب دست یابند.

[۱۳۲]
[۱۳۴]
[۱۳۵]
[۱۳۷]

ترکیبی

در تعدادی از مطالعات الگوریتم­های تکاملی مختلف باهم ترکیب شده و هدف این مطالعات، ترکیب این الگوریتـم­ها برای بهبود پاسخ­های تولید شده در زمان اجرا و افزایش دقت بوده است.

ACO
PSO
K-means

[۱۱۸]

PSO
HBMO

[۱۴۰]

خلاء مطالعاتی

علیرغم وجود مدل­های مختلفی که در تعیین ارزش مشتریان به آن­ها اشاره شد، اما بنظر می­رسد که این مدل­ها در صنعت حمل­ونقل کارایی مناسبی ندارند، چرا که شرکت­های مسافربری کماکان در تعیین ارزش مشتریان خود، از دو مدل ثابت فرکانس و طول سفر استفاده می­ کنند. از این­رو، هدف از این تحقیق برطرف نمودن این خلاء و ارائه مدلی کاربردی در تعیین ارزش مسافران با توجه به ویژگی­های صنعت حمل­ونقل است.

فصل ۳: روش تحقیق

مقدمه

واژه مشتری به فردی اطلاق می­ شود که خدمات/محصولات یک شرکت را دریافت می­ کند. مشتری این قدرت را دارد که بین محصولات و تأمین‌کنندگان مختلف جستجو کرده و مناسب­ترین آن‌ها را انتخاب کند. با ظهور تجارت الکترونیک^[۱۴۱] و گسترش آن، گونه جدیدی از مشتریان تحت عنوان “مشتریان الکترونیکی^[۱۴۲]” بوجـود آمـدند که تفاوت­های اساسی با مشتریان عادی دارند. ازجمله تفاوت­های این ۲ دسته مشتریان می­توان به مباحثی نظیر پرداخت، اعتماد، چانه­زنی، پشتیبانی، کاتالوگ­های معرفی محصولات و… اشاره کرد. یکی از تفاوت­های عمده مشتریان الکترونیکی با مشتریان غیر الکترونیکی، قدرت بالای این مشتریان در انتخاب محصول و تأمین‌کننده است. مشتریان الکترونیکی با بهره­ گیری از ویژگی­های شبکه ­های کامپیوتری و اینترنت، این امکان را داشته تا بجای صرف زمان و هزینه در جست­وجوی فروشگاه­های فیزیکی، محصولات و تأمین‌کنندگان مختلف در سرتاسر جهان را مقایسه کرده و مناسب­ترین محصول/خدمت را سفارش دهند. جستجو در مجموعه بزرگ­تری از تأمین‌کنندگان سبب شده که رضایت مشتریان سخت­تر حاصل شده و وفاداری آن‌ها متزلزل­تر شود. موضوع رضایت و وفاداری مشتریان به دلیل اهمیت فوق­العاده­ای که در سودآوری شرکت­ها دارد، مورد توجه بسیاری از پژوهشگران بوده و در سالیان اخیر مقالات متعددی در این زمینه ارائه‌شده است.
مسافر نیز نوعی مشتری است که در صنعت حمل­ونقل تعریف می­ شود. در این صنعت نیز، به دلیل توسعه اینترنت و توانایی مسافران به رزرو و خرید آنلاین بلیت، مفهوم “مسافر الکترونیکی” بوجود آمده و سبب بوجود آمدن رقابتی شدید بین شرکت­های ارائه­دهنده خدمات سفر شده است. ارائه سرویس­های سفر به اکثر نقاط توسط شرکت­های مختلف از یک‌سو و توانایی بالای مسافران الکترونیکی در جست­وجو از سوی دیگر سبب ایجاد این بازار رقابتی شدید شده است. در چنین بازاری، شرکتی موفق­تر خواهد بود که ارزش مشتریان خود را شناسایی کرده و با شناسایی مسافران باارزش، استراتژی­ های خود را طراحی کند. ازاین‌رو هدف از این فصل طراحی مدلی در تعیین ارزش مسافران الکترونیکی است که می ­تواند در بازار رقابتی موجود، از اهمیت بالایی برخوردار باشد.

مدل تعیین ارزش مسافر

هدف اصلی از این بخش، ارائه مدلی در تعیین ارزش مسافران می­باشد. تعیین ارزش مسافران، با توجه به کمبود منابع در شرکت­های ارائه­دهنده خدمات سفر و رقابت شدید بین آن‌ها، می ­تواند یک راهبرد مناسب برای شرکت­ها باشد. اگرچه امروزه چندین مدل در تعیین ارزش مسافران ارائه‌شده است، اما شرکت­ها همچنان از همان مدل­های پیشین خود استفاده نموده که این امر می ­تواند ناشی از مناسب نبودن مدل­های ارائه‌شده باشد. تعدادی از شرکت­های هواپیمایی، ارزش مسافران خود را بر اساس تعداد سفرهای انجام‌شده توسط مسافر در یک دوره زمانی خاص(فرکانس) تعیین کرده و تعدادی دیگر، مسافری را باارزش­تر می­دانند که مسافت بیشتری را با بهره گرفتن از آن شرکت پیموده باشند. لذا با توجه به شرایط موجود، امید است که مدل ارائه‌شده در این بخش بتواند در شرایط فعلی که اقبال به خرید الکترونیکی بلیت بیشتر شده و فاصله شرکت­ها از هم کم، به شرکت­های موجود در بازار کمک کرده، تا با شناسایی مشتریان هدف، خدمات خود را هدفمندتر به مشتریان ارائه داده و جایگاه خود را بهبود بخشند.
در ادبیات موضوع، روش­های مختلفی برای تعیین ارزش مشتریان ارائه‌شده است که در فصل قبل به معرفی آن‌ها پرداخته شد. همان‌گونه که در فصل دوم عنوان گردید، مدل RFM محبوب­ترین و درعین‌حال پرکاربردترین مدل در تعیین ارزش مشتریان است، که بدلیل قابلیت تغییر متغیرها و تنظیم آن­ها بر اساس ویژگی­های خاص هر صنعت، امروزه در تعیین ارزش مشتریان کاربرد بسیاری دارد؛ ازاین‌رو در این بخش مدل RFM به‌عنوان مبنای تعیین ارزش مسافران قرار گرفته و سعی شده است تا با توجه به شرایط ویژه صنعت حمل­ونقل، این مدل توسعه یابد.
ارائه مدل تعیین ارزش مشتریان نیازمند شناسایی دقیق کسب­وکار، متغیرهای تأثیرگذار، پاکسازی داده ­ها و… می­باشد؛ لذا در این بخش از چارچوب ارائه ­شده در شکل۳- ۱ به منظور تدوین مدل تعیین ارزش مسافران استفاده شده است. ادامه این فصل بصورت گام به گام بر مبنای چارچوب ارائه ­شده در شکل۳- ۱ طرح­ریزی شده است.
شکل۳- ۱ چارچوب توسعه مدل تعیین ارزش مسافران

فاز اول: آماده ­سازی

این گام یکی از مهم‌ترین و وقت­گیرترین گام­ها در فرایند داده ­کاوی می­باشد. هدف این گام ادراک بهتر مسئله و درگیر شدن با جزئیات آن، از طریق کار با داده ­ها به منظور تهیه یک پایگاه داده جامع و دقیق می­باشد. برای دستیابی به این هدف، در این مطالعه ۲ گام برای آماده ­سازی داده ­ها تعیین شده است.

انتخاب داده ­ها و پیش­پردازش آن­ها

این گام با جمع­آوری داده ­های اولیه شروع می­ شود. داده­ای که می­خواهد کاوش شود، بایستی از کیفیت بالایی برخوردار بوده تا بتواند نتایج مناسبی تولید کند؛ لذا این گام شامل بررسی دقیق داده ­ها به‌منظور استخراج اطلاعاتی از داده ­ها، توضیحات آن‌ها و مشخص کردن میزان مطلوبیت داده ­ها می­باشد.
ارزش مشتری ارتباطی مستقیم با تراکنش­های وی دارد؛ ازاین‌رو در این پژوهش سعی شده که داده ­های تراکنش­های مشتریان جمع­آوری شده و زیر مجموعه­های جذابی از آن‌که می ­تواند در تعیین ارزش مسافران تأثیرگذار باشد، مشخص شوند.