لذا در این فصل ابتدا به توضیح روششناسی تحقیق می‌پردازیم. سپس ابزار گردآوری اطلاعات و ویژگیهای آن از جمله روایی و پایایی را ارائه می‌دهیم. در ادامه جامعه آماری و روش نمونه‌گیری و حجم نمونه انتخاب‌شده را بیان می‌کنیم. در انتها هم مختصر توضیحی درباره روش تحلیل داده‌ها می‌دهیم.
۲-۳- روش پژوهش
پژوهش به فرآیندی اشاره دارد که برای گردآوری و تحلیل داده استفاده می‌شود، تا فهم ما نسبت به موضوع مورد مطالعه افزایش یابد. بطور کلی پژوهش از سه گام اصلی تشکیل شده است: (۱) طرح یک پرسش، (۲) گردآوری داده‌ها برای پاسخ به آن پرسش، (۳) ارائه پاسخی به آن پرسش (دانایی‌فرد، الوانی و آذر، ۱۳۸۷: ۲۸).
بنابراین پژوهش را میتوان چنین تعریف کرد: فعالیتی نظام‌مند و سازمان‌یافته برای بررسی مساله‌ای خاص که مستلزم راه‌حلی است. پس پژوهش، اشاره به مجموعه گام‌هایی دارد که هدفش یافتن پاسخ‌هایی برای مسائل موجود در محیط کاری است (دانایی‌فرد و همکاران، ۱۳۸۷: ۲۸).
شیوه‌های پژوهش اشاره به روشها یا راهکارهایی دارد که به مدد آنها مطالعات پژوهشی انجام می‌شود(دانایی‌فرد و همکاران، ۱۳۸۷، ۲۸). به طور کلی شیوه‌های پژوهش در علوم مدیریت و نیز علوم رفتاری را میتوان با توجه به دو ملاکِ هدف تحقیق و نحوه گردآوری داده‌ها تقسیم کرد.
۱-۲-۳- هدف تحقیق
تحقیق را به دو منظور مختلف انجام می‌دهند. نخست حل مشکلاتی که در حال حاضر در محل کار وجود دارد و دوم، افزودن به مجموعه دانش بشری در زمینه خاصی که مورد علاقه محقق است.
۱-۱-۲-۳- تحقیقات بنیادی
تحقیقات بنیادی جهت معتبر ساختن نظریه موجود یا درک بیشتر از یک مفهوم یا پدیده است. تحقیقات بنیادی تلاش در توسعه مرزهای دانش دارد. برای مثال، تحقیقات بازاریابی بنیادی ممکن است یک فرضیه را در مورد تصمیم‌گیری با سطح درگیری بالا یا پردازش اطلاعات مشتری مورد آزمون قرار دهد. بیشتر تحقیقات بنیادی در دانشگاه‌ها اجرا می‌شود و یافته‌های آنها در نشریاتی مانند مجله بازاریابی منتشر می شود ( دهدشتی‌شاهرخ و بحرینی‌زاده، ۱۳۸۹ :۲۰).
۲-۱-۲-۳- تحقیقات کاربردی
در اغلب موارد تحقیقات بازاریابی برای درک بهتر بازار، یافتن علت شکست یک استراتژی و کاهش عدم تصمیم‌گیری مدیریت انجام می‌گیرد. کلیه تحقیقاتی که در این راستا انجام می‌گیرد، تحقیقات کاربردی نامیده می‌شود. بیشترتحقیقاتی که از طریق کسب‌وکارها انجام می‌گیرد کاربردی هستند.در واقع هدف از تحقیق کاربردی، یافتن راه‌حل برای مشکلی خاص است ( دهدشتی‌شاهرخ و بحرینی‌زاده، ۱۳۸۹: ۲۰).
۲-۲-۳- نحوه گردآوری داده‌ها
تحقیقات علمی را بر اساس چگونگی به دست آوردن داده‌های مورد نیاز میتوان به دسته‌ه ای زیر تقسیم کرد:
۱-۲-۲-۳- تحقیق توصیفی (غیر آزمایشی)
تحقیق توصیفی با هدف توصیف خصوصیات یا کارکردهای بازار انجام می‌گیرد. تحقیقات توصیفی با فرضیات روشن و سوالات تحقیقی ساختارمند میشوند. اگر اهداف تحقیق به صورت شناسایی روابط معنی‌دار یا اثبات وجود اختلاف بین پدیده‌های بازار تعریف شده باشد، تحقیق توصیفی مناسب است ( دهدشتی شاهرخ و بحرینی‌زاده، ۱۳۸۹: ۶۵).
۲-۲-۲-۳- تحقیق آزمایشی
علمی‌ترین روش تحقیقات، تحقیقات آزمایشی هستند. در تحقیقات آزمایشی، متغیر مستقل توسط پژوهشگر مورد دستکاری قرار می‌گیرد تا اثر آن بر متغیر وابسته مشخص شود (دانایی‌فرد و همکاران، ۱۳۸۷: ۲۱۰).
بنابر مطالب فوق تحقیق حاضر هدفش از نظر هدف کاربردی است چرا که درصدد درک عوامل موثر بر شیفتگی به برند مد (پوشاک)است و در نظر دارد تا این عوامل را در اختیار تولیدکننده پوشاک ایرانی قرار دهد تا از آن برای شیفته‌کردن هر چه بیشتر مصرف‌کننده به تولیدات خود در بازار بسیار رقابتی با محصولات خارجی استفاده کند، درواقع به دنبال حل مشکل است. و از نظر روش، توصیفی پیمایشی است.
۳-۲-۳- محیط پژوهش
محیط پژوهش ممکن است سه حالت کلی را به خود بگیرد: (۱) پژوهش کتابخانهای، (۲) پژوهش میدانی و (۳) پژوهش آزمایشی. تحقیق حاضر از نوع میدانی است و واحد تحلیل آن مصرف‌کنندگان برند ورزشی adidas می‌باشند چرا که محقق از آنان به عنوان یک ماخذ اطلاعات فردی استفاده می کند.
سوالات تحقیق به سه نوع توصیفی، رابطه‌ای، و مقایسه‌ای قابل دسته‌بندی هستند. بنا به تعریف، سوالات این تحقیق از نوع توصیفی است. سوالات توصیفی به دنبال شناخت واکنش آزمودنی یک متغیر است (دانایی‌فرد و همکاران، ۱۳۸۷: ۸۴). سوالات این تحقیق هم به دنبال شناسایی عوامل موثر بر شیفتگی به برند است.
فرضیه تحقیق حدس و گمانی اندیشمندانه است که محقق را در کشف مجهول یاری می‌کند (حافظ‌نیا، ۱۳۸۹:۱۰۹). تمایز عمده فرضیه‌ها در توصیفی یا استنباطی‌بودن آنها است. فرضیه‌های توصیفی قابلبیان در قالب فرضیات آماری نیستند، در واقع، فرضیه آماری زمانی مفهوم دارد که فرضیه پژوهش یک فرضیه استنباطی باشد (دانایی‌فرد و همکاران، ۱۳۸۷: ۱۱۶). بر این اساس فرضیات این تحقیق نیز از نوع استنباطی می‌باشند.
۳-۳- جامعه و نمونه آماری
۱-۳-۳- جامعه آماری
یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه‌ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند (سرمد، بازرگان و حجازی: ۱۷۷). جامعه آماری به کلیه کسانی گفته می‌شود که از جهات خاص مربوط به نقطه نظرهای تحقیق، دارای صفات مشترک بوده و مشمول نتایج پژوهش مورد نظر باشند. محقق باید قبل از آغاز کار پژوهش، چارچوب جامعه آماری آن تحقیق را مشخص و روشن کند تا هم تکلیف خودش معلوم باشد و هم بتواند آن را به سادگی به دیگران معرفی نماید. جامعه آماری را جامعه هدف نیز می‌گویند (دانایی‌فرد و همکاران، ۳۹۱:۱۳۸۷).
در این تحقیق جامعه آماری، مصرف‌کنندگان برند ورزشی آدیداس می‌باشند. برای این انتخاب دلایل مختلفی وجود دارد، از جمله اینکه آدیداس یکی از شناخته‌شده‌ترین و محبوب‌ترین برندهای ورزشی در جهان و ایران بوده و در میان استفاده کنندگان این برند از سابقه طولانی و نیز اعتبار کافی برخوردار است، از این نظر با موضوع تحقیق که به پیرامون شیفتگی به برند است هماهنگی دارد. همچنین وجود نمایندگی‌های متعدد و معتبر این برند در داخل کشور و نیز شهر تهران (که قلمرو مکانی اصلی این پژوهش بوده است) دسترسی محقق به مصرف‌کنندگان اصلی این برند را مقدور کرده است. اخذ داده‌ها از مصرف‌کنندگان اصلی برند بر اعتبار و پایایی نتایج پژوهش می‌افزاید. دیگر اینکه با توجه به موضوع خاص تحقیق (شیفتگی به برند)، تمرکز بر یک برند خاص این امکان را فراهم می‌سازد که هر یک از متغیرهای مدل مفهومی پژوهش به خوبی، با دقت و عمق کافی آزمایش شوند.
۲-۳-۳- نمونه آماری
نمونه عبارت است از تعدادی از افراد جامعه که صفات آنها با صفات جامعه مشابهت داشته و معرف جامعه بوده، از تجانس و همگنی برخوردار باشند. از این رو نمونه‌گیری عبارت است از مجموعه اقداماتی که برای انتخاب تعدادی از افراد جامعه به نحوی که معرف آن باشند، انجام می‌پذیرد. (حافظ‌نیا، ۱۳۸۹: ۱۴۶)
۳-۳-۳- روش نمونه‌گیری
به منظور گردآوری داده‌های مورد نیاز درباره افراد جامعه میتوان یکی از روشهای زیر را به کار برد:
الف) نمونه‌گیری احتمالی، ب) نمونه‌گیری غیراحتمالی، ج)نمونه‌گیری کارشناسی و تخصصی
در این تحقیق، از روش نمونه‌گیری احتمال خوشه‌ای استفاده شده است.در نمونه‌گیری خوشه‌ای واحد اندازه‌گیری افراد نمی‌باشند بلکه گروهی از افراد هستند که به صورت طبیعی شکل گرفته‌اند و گروه را تشکیل داده‌اند. نمونه‌گیری خوشه‌ای زمانی به کار می‌رود که انتخاب گروهی از افراد امکان‌پذیر و آسان‌تر از انتخاب افراد در یک جامعه تعریف شده باشد . مزیت اصلی این نوع نمونه‌گیری جلوگیری از اتلاف وقت و صرفه‌جویی در منابع مالی است(دلاور، ۱۳۹۰). در نمونه‌گیری خوشه‌ای ابتدا سطح جامعه آماری مورد بحث را به بخش‌هایی تقسیم کرده سپس به طور تصادفی چند تا ازآن بخش‌ها را انتخاب می‌نماییم سپس اعضای درون خوشه‌ها را مجددا نمونه‌گیری می‌کنیم. مهمترین کاربرد نمونه‌گیری خوشه‌ای در سنجش‌های پیش انتخاباتی میباشد(بزرگ نیا، ۱۳۷۴).
روش نمونه‌گیری مورد استفاده در این پژوهش، روش خوشه‌ای تصادفی میباشد. در این روش به این دلیل که فهرست کامل افراد جامعه مورد مطالعه در دسترس نبود، افراد جامعه را در دسته‌هایی خوشه بندی کرده، سپس از میان خوشه‌ها نمونه‌گیری به عمل می‌آید. در ساختار خوشه‌ای، توجه به این نکته لازم است که ویژگیهای دسته یا خوشه مشابه بوده ولی مشخصات افراد خوشه‌ها متفاوت میباشد. بنابراین با نظر استاد محترم راهنما ابتدا کل نمایندگی‌های آدیداس در تهران به عنوان خوشه در نظر گرفته شدند و سپس ۶۰% از این نمایندگی‌ها به طور تصادفی انتخاب شدند. با توجه به این که برند آدیداس در سطح شهر تهران حدود ۱۰ نمایندگی دارد، ۶ فروشگاه به عنوان نمونه در نظر گرفته شد و پرسشنامه‌ها در میان خریداران در دسترس این فروشگاه‌ها توزیع گردید.
نمایندگی‌های انتخاب‌شده عبارتند از : فروشگاه آدیداس قیطریه (پل رومی)، سیدخندان، منیریه، هایپراستار، جردن و میلادنور (شهرک غرب).
۴-۳-۳- حجم نمونه
سوالی که در جریان تحقیق پیش می‌آید این است که محقق چه مقدار از اعضای جامعه مورد مطالعه را می‌تواند به عنوان نمونه تعیین کند؟ محقق می‌تواند از دو روش برای تعیین حجم نمونه استفاده کند:
الف) تخمین شخصی
در این روش از تخمین شخصی استفاده می‌شود. یعنی این که محقق با در نظر گرفتن عواملی شخصا نسبت به برآورد حجم نمونه یا تعیین درصد مشخصی از جامعه اقدام می‌کند. طبیعی است که هرچه جامعه کوچکتر باشد، این درصدها بزرگترخواهد بود و هرچه جامعه بزرگتر باشد این درصدها کمتر خواهد بود. (حافظ‌نیا، ۱۲۰:۱۳۸۹).
ب) روش های آماری
در این روش برای برآورد حجم نمونه از تکنیک‌ها و روشهای آماری استفاده می‌شود. منتها محقق برای انجام آن به دانستن اطلاعات و پارامترهایی درباره جامعه‌ای که قصد انتخاب نمونه از آن را دارد، نیاز دارد.
برای محاسبه حجم نمونه در جامعه نامحدود از فرمول زیر استفاده می‌کنیم:
N=
در این فرمول z، اندازه متغیر در توزیع طبیعی است که از جدول مربوطه استخراج می‌شود. معمولا فاصله اطمینان در نظر گرفته می‌شود. در این صورت zمورد نظر برابر با ۱٫۹۶ می‌شود. p، نسبت درصد افرادی است که دارای صفت مورد مطالعه هستند. q نسبت درصد افرادی است که فاقد آن صفت در جامعه هستند. برای اطمینان از نرمال‌بودن داده‌ها، در فرمول کوکران p را برابر با ۰٫۵در نظر می‌گیریم. در این صورت q هم برابر ۰٫۵ می‌شود.d، تفاضل نسبت واقعی صفت در جامعه با میزان تخمین محقق برای وجود آن صفت در جامعه است که حداکثر آن تا ۰٫۰۵است. در این فرمول،N حجم جامعه را نشان می دهد (حافظ‌نیا، ۱۴۰:۱۳۸۹).
با توجه به این که حجم جامعه مورد مطالعه نامحدود بوده و محقق نیز p و q را برابر با ۰٫۵در نظر گرفته است، لذا حجم نمونه این تحقیق برابر ۳۸۴ خواهد شد.
۴-۳- منابع جمع آوری داده‌ها
گردآوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق یکی از مراحل اساسی آن است. اطلاعات مورد نیاز برای انجام تحقیق را به طرق مختلف میتوان جمع آوری نمود. ابزارهای گوناگونی مانند مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و اسناد و مدارک و غیره برای به دست‌آوردن داده‌ها وجود دارد. هر یک از ابزارها معایب و مزایای خاص خود را دارند که هنگام استفاده از آنها باید مورد توجه قرار گیرند تا اعتبار پژوهش دچار خدشه نشود و از طرفی نقاط قوت ابزار تقویت گردد. هر پژوهشگر باید با توجه به ماهیت مساله و فرضیه‌های طراحی شده یک یا چند ابزار را انتخاب نماید و پس از کسب شرایط لازم در مورد اعتبار این ابزارها، از آنها در جهت جمع آوری داده‌ها بهره جوید تا در نهایت از طریق پردازش و تحلیل این داده‌ها، بتواند در مورد فرضیه‌ها قضاوت نماید. انتخاب ابزارها باید به گونه‌ای باشد که پژوهشگر بتواند از نحوه انتخاب ابزار خود دفاع کند و از این طریق دستاوردهای پژوهش خود را معتبر سازد. انتخاب شیوه‌های جمع آوری داده‌ها به تسهیلات در دسترس، میزان دقت مورد نیاز، مهارت فنی و مهارت محقق، قلمروی زمانی بررسی و دیگر هزینهها و منابع در دسترس برای جمع آوری داده ها بستگی دارد (دانایی‌فرد و همکاران، ۷۲:۱۳۸۷).
روشهای گردآوری اطلاعات به طور کلی به دو دسته کتابخانهای و میدانی تقسیم میشوند (حافظ‌نیا، ۱۶۳:۱۳۸۹).
الف) روشهای کتابخانهای
روشهای کتابخانهای در تمامی تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولی در بعضی از آنها، تنها در بخشی از فرایند تحقیق یعنی مطالعه ادبیات و سوابق پژوهشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در تحقیقاتی که ماهیت کتابخانهای دارند، تقریبا تمام تلاش محقق در کتابخانه صورت می‌پذیرد(حافظ‌نیا، ۱۶۳:۱۳۸۹).
ب) روش های میدانی
روشهای میدانی به روش‌هایی اطلاق می‌شود که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط، و نیز برقراری ارتباط مستقیم با واحد تحلیل یعنی افراد، اعم از انسان، موسسات و غیره اطلاعات مورد نظر خود را گردآوری کند. در واقع، او باید ابزار سنجش خود را به میدان ببرد و با پرسشگری و مصاحبه و مشاهده آنها را تکمیل نماید(حافظ‌نیا، ۱۶۴:۱۳۸۹).
۳-۵-۲-۱-سنتز ۲-(۴-کلرو بنزیلیدن) مالونونیتریل و اتیل-۲-سیانو-۳-(۴-کلرو فنیل) آکریلات در حضور Zr(IV)-Imine@MCM-48…………………………………………………………………………………………………………………………24
فصل چهارم(بحث و نتیجه گیری)
۴-۱-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………۲۶
۴-۲-بررسی پراش اشعه ایکس(XRD) کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41…………………………….26
۴-۳-آنالیز وزن سنجی حرارتی(TGA) کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41…………………………….28
۴-۴-بررسی طیف های IR مربوط به کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41………………………………29
۴-۵- بررسی پراش اشعه ایکس(XRD) کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-48…………………………..31
۴-۶- آنالیز وزن سنجی حرارتی(TGA) کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-48…………………………..32
۴-۷- بررسی طیف های IR مربوط به کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-48……………………………..33
۴-۸-بررسی واکنش های سنتز ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها و اتیل-۲-سیانو-۳-(فنیل) آکریلات ها……۳۵
۴-۹-سنتز۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها و اتیل-۲-سیانو-۳-(فنیل) آکریلات ها………………………………..۳۵
۴-۱۰-بررسی نقش کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41 در سنتز ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها………۳۵
۴-۱۱-بررسی نقش حلال در سنتز ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها در حضور کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41…………………………………………………………………………………………………………………………………36
۴-۱۲-بهینه کردن مقدار کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41…………………………………………………………….37
۴-۱۳-بررسی نقش فلز در کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41……………………………………………………… 37
۴-۱۴-سنتز مشتقات ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها و اتیل-۲-سیانو-۳-(فنیل) آکریلات ها در حضور کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41 در دمای °C 35 ……………………………………………………………………………………………39
۴-۱۵-بازیافت و استفاده مجدد از کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41…………………………………………. 42
۴-۱۶-مکانیسم سنتز ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها و اتیل-۲-سیانو-۳-(فنیل) آکریلات ها در حضور کاتالیزگر های Zr(IV)-Imine@MCM-41 و Zr(IV)-Imine@MCM-48…………………………………………………….. 43
۴-۱۷-سنتز ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها و اتیل-۲-سیانو-۳-(فنیل) آکریلات ها در حضور کاتالیزگر
Zr(IV)-Imine@MCM-48………………………………………………………………………………………………………………….45
۴-۱۸-بررسی نقش کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-48 در سنتز ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها…….۴۵
۴-۱۹-بررسی نقش حلال در واکنش سنتز ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها در حضور کاتالیزگر
Zr(IV)-Imine@MCM-48………………………………………………………………………………………………………………….45
۴-۲۰-بهینه کردن مقدار کاتالیزگرZr(IV)-Imine@MCM-48…………………………………………………………..46
۴-۲۱-بررسی نقش فلز در کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-48………………………………………………………46
۴-۲۲-سنتز مشتقات ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها و اتیل-۲-سیانو-۳-(فنیل) آکریلات ها در حضور کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-48 در دمای °C 35………………………………………………………………………. 48
۴-۲۳-بازیافت و استفاده مجدد از کاتالیزگر Zr(IV)-Imin@MCM-48…………………………………………….50
۴-۲۴-مقایسه کاتالیزگرهای Zr(IV)-Imine@MCM-41 و Zr(IV)-Imine@MCM-48 با سایر کاتالیزگرها……………………………………………………………………………………………………………………..۵۱
۴-۲۵-مشخصات طیفی ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها و اتیل-۲-سیانو-۳-(فنیل) آکریلات ها…………۵۲
۴-۲۶-نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………۵۵
منابع…………………………………………………………………………………………………………………………….. ۵۶
پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………….۶۱
فهرست جدول ها
عنوان و شماره صفحه
جدول ۲-۱-دیگر کارهای انجام گرفته برای سنتز ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها و اتیل-۲-سیانو-۳-(فنیل) آکریلات ها……………………………………………………………………………………………………………………۱۶
جدول ۴-۱-بررسی نقش حلال در سنتز ۲-(۲-نیترو بنزیلیدن) مالونونیتریل در حضور
Zr(IV)-Imine@MCM-41 …………………………………………………………………………………………………………..36
جدول ۴-۲-بهینه کردن مقدار کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41……………………………………………..37
جدول ۴-۳-بررسی نقش فلز در کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41………………………………………. 38
جدول ۴-۴-سنتز۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها و اتیل-۲-سیانو-۳-(فنیل) آکریلات ها در مجاورت کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41 ، و دمای °C 35…………………………………………………………………… 40
جدول۴-۵-بازیافت و استفاده مجدد از کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-41 ………………………….. 42
جدول۴-۶-بررسی نقش حلال در سنتز ۲-(۲-نیترو بنزیلیدن) مالونونیتریل با حضور
Zr(IV)-Imine@MCM-48…………………………………………………………………………………………………………….45
جدول ۴-۷-بهینه سازی مقدار کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-48…………………………………………….46
جدول ۴-۸-بررسی نقش فلز در کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-48………………………………………. 47
جدول ۴-۹-سنتز ۲-(بنزیلیدن) مالونونیتریل ها و اتیل-۲-سیانو-۳-(فنیل) آکریلات ها در حضور کاتالیزگر
Zr(IV)-Imine@MCM-48 در دمای°C 35……………………………………………………………………. 49
جدول۴-۱۰-بازیافت و استفاده مجدد از کاتالیزگر Zr(IV)-Imine@MCM-48……………………………51
روشها و ساز وکارهایی که ارتباط بین اعتبارات تخصیص یافته به دستگاههای اجرایی را با خروجی ها و پیامدهای آنها از طریق بکارگیری اطلاعات عملکردی در تخصیص منابع تقویت می سازد.( گروه پنکو)
با توجه به آنچه گفته شد این پژوهش قصد دارد به طراحی مدلی برای بودجه ریزی عملیاتی بپردازد که در این راستا از تلفیق دو تکنیک بهره خواهد گرفت.
روش تهیه بودجه فعلی در کشور ما، روش افزایشی بوده و در این روش بودجه هر دستگاه اجرایی و دولتی بدون انجام هیچگونه ارزیابی از عملکرد گذشته ، فقط با افزایش درصدی به بودجه سال قبل تهیه وتصویب می شود. این نوع اختصاص بودجه به دستگاهها دارای توجیهات علمی، عملی و قانونی نبوده و فاقد قانونمندیهای رایج در کشورهای پیشرفته است. لذا تغییر رویکرد بودجه ریزی برای دستیابی به اهداف پیش بینی شده و جلوگیری از اسراف و تبذیر و توجه به نتایج مبالغی که هزینه می شود لازم و ضروری می باشد که با عنایت به خصوصیات و ویژگیهای رویکرد بودجه ریزی عملیاتی ، این رویکرد در دستور کار مسئولین کشور قرار گرفته و الزامات قانونی آن نیز در قوانین بودجه سنواتی و برنامه چهارم توسعه آورده شده است تا اولا” ماموریتها و فعالیتهای دستگاه های اجرایی الویت بندی شوند و در ثانی ضمن توزیع مناسب منابع اعم از مادی و معنوی، از به هدر رفتن آنها جلوگیری شود( احمدی،۱۳۸۲).
۱-۳ اهداف
این تحقیق در پی تحقق اهداف زیر می باشد:
طراحی نقشه شناختی بودجه ریزی عملیاتی مرکز آمار ایران
طراحی مدل تصمیم گیری چند معیاره بودجه ریزی عملیاتی برای مرکز آمار ایران
۱-۴ سؤالات تحقیق
با توجه به اهداف تحقیق و تعریف مسئله سوالات پیش روی تحقیق بدین شرح می باشند:
نقشه بودجه ریزی عملیاتی مرکز آمار ایران با رویکرد شناختی چگونه اشت؟
اولویت بندی عناصر نقشه شناختی بودجه ریزی عملیاتی مرکز آمار ایران با رویکرد MADM کدام است؟
۱-۵ روش انجام تحقیق
در این تحقیق تلاش خواهد شد تا با ترکیب دو دسته تکنیک و در دو مرحله مدلی برای بودجه ریزی با رویکرد عملیاتی ارائه شود. در مرحله نخست با بهره گرفتن از تکنیک انگاره نگاری شناختی معیارهای تخصیص بودجه شناسایی می شوند.تکنیک انگاره نگاری شناختی برای اولین بار در سال ۱۹۴۸ مطرح شد(مرچانت، ۱۹۹۹)[۳]. یک انگاره شناختی نمایشی است از تفکر درباره یک مسئله که از فرایند انگاره نگاری حاصل می شود. در سالهای اخیر استفاده از انگاره های شناختی جهت ترسیم و بررسی ساختار شناختی اعضای سازمان ها که با مسایل پیچیده روبرو هستند، مورد توجه بسیار قرار گرفته است. انگاره های شناختی دارای ساختار سلسله مراتبی هستند که اغلب به شکل گراف های وسیله- هدف می باشند که عباراتی از جنس هدف در رأس این سلسله مراتب قرار می گیرد(ادن، ۲۰۰۴)[۴].
یک انگاره شناختی معمولا به صورت عبارات متنی کوتاهی نمایش داده می شود که با پیکانهایی یک سویه به هم مرتبط شده اند. به طور کلی فرض بر این است که عبارت واقع شده در انتهای پیکان منجر به عبارتی می شود که در نوک پیکان قرار دارد یا اینکه لااقل آن را تحت تاثیر قرار میدهد(ادن، ۲۰۰۴).
تحقیق مورد بحث در پی آن است که با بهره گرفتن از این تکنیک معیارهای تخصیص بودجه و گزینه های داوطلب دریافت بودجه را شناسایی کند.
از سویی دیگر در اغلب موارد، به نظر می رسد که یکی از رویکردهای مفید در تخصیص بودجه اولویت بندی گزینه های داوطلب دریافت بودجه از طریق ارزیابی آنها در خصوص مجموعه ای از معیارها باشد(تنگ، ۲۰۰۹)[۵]، لذا خروجی مرحله اول در واقع ورودی مرحله دوم تلقی می شود، در این مرحله تلاش می شود که با به کارگیری تکنیکهای تحلیل سلسله مراتبی در یک سطح ورودی ها و در سطح دیگر فعالیتهای سازمان از منظر تخصیص بودجه اولویت بندی شوند.
۱-۶ روش گردآوری داده ها و اطلاعات
در این تحقیق از روشهای کتابخانهای ( کتاب، مقالات و متون اینترنتی) و مصاحبه و پرسشنامه برای گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز استفاده می شود. بدین ترتیب که ابتدا با مطالعه منابع کتابخانهای فصل ادبیات تحقیق کامل می شود و طرحی اولیه برای پژوهش حاضر ریخته می شود و سپس از طریق مطالعه اسناد و مدارک سازمانی مرکز آمار ایران و نیز انجام مصاحبه های نیمه باز، اطلاعات مورد نیاز برای فرایند طراحی و تحلیل مدل فراهم می آید.
۱-۷ زمان و مکان انجام پژوهش:
از نظر زمانی این پژوهش در بهار و تابستان ۱۳۹۰ انجام شده است و از نظر قلمرو مکانی در مرکز آمار ایران به عنوان مورد مطالعه انجام شده است.
۱-۸ مفاهیم و واژگان کلیدی
بودجه ریزی عملیاتی: بودجه ریزی عملیاتی نوعی سیستم برنامه ریزی ، هزینه یابی و ارزیابی است که بر رابطه بودجه هزینه شده و نتایج مورد انتظار تاکید می ورزد . بنابر این تعریف ، درچهارچوب بودجه ریزی عملیاتی بخشهای مختلف اداری بر اساس استانداردهای مشخص تحت عنوان شاخص های عملکرد پاسخگو هستند و مدیران در تعیین شیوه نیل به نتایج از اختیار عمل بیشتری برخوردارند(حسن آبادی و نجارصراف،۱۳۸۶).
انگاره نگاری شناختی: عبارت انگاره نگاری شناختی به سه شیوه کوناکون مورد استفاده قرار گرفته است. در حالت اول به صورت عنوان توصیفی رشته ای می باشد که به تحقیق پیرامون این مسئله می پردازد که افراد چگونه اطلاعات فضایی در مورد یک محیط را فراگرفته، به خاطر می سپارند و پردازش می کنند. در حالت دوم به عنوان یک عبارت توصیفی برای فرایند اندیشیدن درمورد روابط فضایی به کار رفته است. در حالت سوم به عنوان یک اسم توصیفص برای یک رویکرد روش شناسانه در درک شناخت به طورکلی، استفاده شده است که این رویکرد شامل ساخت نقشه هایی از فرایند شناخت می باشد(کی چینگ و فریوندسچ، ۲۰۰۰)[۶]. در تحقیق حاضر تعریف سوم از انگاره نگاری شناختی مدنظر خواهد بود.
نقشه شناخت: هراری(۱۹۷۲) [۷]و همکارانش معتقدند یک نقشه شناخت نمایشی از تفکر درباره یک مسئله است که از فرایند انگاره نگاری حاصل می شود. نقشه ها شبکه ای از گره ها و پیکان ها به عنوان خطوط ارتباطی هستند(نوع خاصی از گراف جهت دار) که جهت پیکان رابطه علیت مورد نظر فرد را نشان می دهد.
تصمیم گیری چندمعیاره: بهینه کردن مسایل با در نظر گرفتن چندین معیار را تصمیم گیری چندمعیاره گویند. مدلهای تصمیم گیری چندمعیاره به دو دسته کلی مدلهای تصمیم گیری چندهدفه و مدلهای تصمیم گیری چند شاخصه تقسیم میشوند( اصغرپور،۱۳۸۵).
تصمیم گیری چندشاخصه: تصمیم گیری چند شاخصه را میتوان ارزیابی چندمعیاره نامید. این دسته از روشها فضای تصمیم را گسسته تصور می کنند. هر چند که برای این مسائل جواب بهینه وجود ندارد اما با وجود گزینه های محدود از پیش تعیین شده، هدف مسئله انتخاب گزینه برتر بر مبنای شاخص های چندگانه است( اصغرپور،۱۳۸۵).
فصل دوم
ادبیات تحقیق
بخش اول:
پیشینه نظری پژوهش
۲-۱ -۱ مقدمه
هر سازمان انتفاعی و غیر انتفاعی همواره با مسئله تخصیص بودجه رو به رو میباشد. از آغاز پیدایش سازمانها تا کنون روشهای متعددی مورد توجه مدیران در امر بودجه ریزی بوده است. امروزه ناکارآمدی نظام سنتی بودجه ریزی بر همگان اثبات گشته و تلاش برای تغییر نظام بودجه ریزی کشور از اهم امور تلقی میگردد(جلال آبادی و همکاران ۱۳۸۴، پورطالعی و آتشک ۱۳۸۹) به طوری که نه تنها در برنامه چهارم توسعه این مهم مورد توجه قرار گرفته بلکه در برنامه پنجم توسعه در بند ۱۹۳ صراحتاً ذکر شده است که وزارتخانه ها و موسسات دولتی موظفاند برنامه اجرایی و عملیاتی خود را در قالب بسته های اجرایی برنامه پنجم تهیه کنند. علاوه بر این در بند ۱۹۵ دولت مکلف شده است که تا پایان سال دوم برنامه زمینه های تهیه بودجه به روش عملیاتی را فراهم کند به گونه ی که بودجه سال سوم برنامه به روش مذکور تهیه گردد.
۲-۱-۲ بودجه و بودجه ریزی
۲-۱-۲-۱ تعریف بودجه
از زمان پیدایش واژه بودجه ، تعاریف متعددی از آن ارائه گردیده است که با توجه به نوع برداشت و نگاه افراد به موضوع بودجه متفاوت می باشد . در ابتدای امر، بودجه صرفاً به معنای بودجه نویسی مطرح بود . به همین دلیل تعاریفی که از آن صورت گرفته، معنای بودجه نویسی را در اذهان تداعی می نماید( یوسفی نژاد، ۱۳۸۶).
مفهوم و تعریف بودجه را از دیدگاه علمی و دیدگاه قانونی میتوان مورد بررسی قرار داد.
دیدگاه عرفی و علمی عموماً مشتمل بر تعاریفی است که از سوی صاحبنظران و اندیشمندان اقتصادی ارائه گردیده است. برخی از این تعاریف عبارتند از:
- بودجه عبارتست از نگاه داشتن حساب دخل و خرج دولت و ایجاد توازن میان درآمدها و هز ینهها تا در اثر آن کسری بودجه پیش نیاید(بابائی، ۱۳۸۱).
- بودجه یک سند مالی است مربوط به درآمدها و هزینه های دولت(فرزیب، ۱۳۸۱).
- بودجه یک طرح نظامدار برای بسیج امکانات و حداکثر استفاده از منابع انسانی، مادی و سایر منابع است(ابراهیمی نژاد، ۱۳۸۳).
- بودجه سندی است که دخل و خرج دولت ، برای یکسال شمسی در آن پیش بینی می گردد(صالحی ، ۱۳۷۴).
از نظر قانونی نیز در ماده یک قانون محاسبات عمومی کشور مصوب یکم شهریور ماه سال ۱۳۶۶ کشور بودجه به صورت زیر تعریف شده است:
بودجه کل کشور برنامه مالی دولت است که برای یک سال مالی تهیه میگردد و حاوی پیش بینی درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار و بر ورد هزینهها برای انجام عملیاتی که منجر به نیل سیاستها و هدفهای قانونی می شود بوده و از سه قسمت به شرح زیر تشکیل می شود:
۱- بودجه عمومی دولت که شامل اجزای زیر است:
الف: پیش بینی دریافتها و منابع تامین اعتبار که به طور مستقیم یا غیرمستقیم در سال مالی قانون، بودجه به وسیله دستگاهها از طریق حسابهای خزانهداری کل اخذ میگردد.
ب: پیش بینی پرداختهایی که می تواند از محل درآمدهای عمومی یا اختصاصی برای اعتبارات جاری و عمرانی و اختصاصی دستگاههای اجرائی در سال مالی مربوط انجام دهد.
۲- بودجه شرکتهای دولتی و بانکها شامل پیش بینی درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار
۳- بودجه موسساتی که تحت عنوانی غیر از عناوین فوق در بودجه کل کشور منظور می شود(ماده یک قانون محاسبات عمومی کشور).
۲-۱-۲- ۲ تعریف بودجه ریزی
محققان و صاحب نظران مختلف به تبع تعاریف گوناگونی که از بودجه ارائه کرده اند بودجه ریزی را نیز به صورتهای مختلفی تعریف کرده اند. فرزیب(۱۳۸۱) بودجه ریزی را یک تفکر منسجم از منابع مالی محدود در برابر نیازهای نامحدود میداند به طوری که ارتباطات ارگانیک و همه جانبه بین منابع مالی و غیر مالی لحاظ شده باشد. وی در بیانی دیگر بودجه ریزی را برآورد منطقی حجم عملیات در مقابل اعتبارات میخواند و معتقد است با توسل به بودجه ریزی برنامه توسعه از قوه به فعل در می آید.
چاپل و همکاران در سال ۲۰۰۸ در تحقیق روی ۳۰ زن دانشگاه ملی ورزش بخش انجمن بازیکنان فوتبال و بسکتبال در چند تکلیف پرش اثر شش هفته تمرین عصبیعضلانی را بر سینتیک و سینماتیک تکلیف پرش بررسی نمودند و بدین نتایج رسیدند اندازه والگوس زانو در زانو در فاز stance در تکلیف stop jump بعد از تمرینات عصبیعضلانی کاهش پیدا کرد (۰۴/۰=p) اما تفاوت معناداری در تکلیف drop jump مشاهده نشد. زاویه های فلکشن اولیه زانو (۰۰۰۳/۰=p) و حداکثر فلکشن زانو (۰۰۶/۰=p) در طول فاز stance در تکلیف drop jump افزایش پیدا کرد، اما تفاوتی در stop jump مشاهده نشد. بهبود عملکرد ورزشکاران در پرش عمودی (۰۰۱/۰>p)، تست هاپ چپ پا و تست هاپ راست پا مشاهده شد.
هبچر[۵۴] و همکاران (۲۰۱۰) در تحقیقی برای بررسی تمرین عصبی عضلانی جهت پیشگیری از آسیب ورزشی به جستوجو ادبیات در پایگاه داده های الکترونیکی مختلف و فهرست مرجع پرداختند. معیارهای ورود به مطالعه، کیفیت روش و اطلاعات خروجی را مورد ارزیابی قرار دادند و تمرکز بر مطالعاتی با روش کیفی بالا، خطرات نسبی (RR) و فاصله اطمینان (CI) 95 درصد به منظور بررسی اثر درمان مورد استفاده قرار گرفت و به این نتیجه رسیدند که تمرینات عصبیعضلانی در کاهش آسیب اندام تحتانی (زانو و مچ پا) موثر بوده است.
پاترنو[۵۵] و همکاران (۲۰۰۴) تمرینات عصبیعضلانی را برای بهبود ثبات تک اندام در ورزشکاران جوان زن مورد بررسی قرار دادند. ۴۱ دختر دبیرستانی با محدوده سنی ۱۳ تا ۱۷ سال در این مطالعه شرکت کردند. برنامه های آموزشی پیشگیری از آسیب دیدگی به طور معمول ترکیبی از تمرینات مقاومتی، انعطاف پذیری، پلایومتریک، و تعادل میباشد که به مدت ۹۰ دقیقه و سه جلسه در هفته برگزار شد. قبل و بعد از مداخله تغییرات تعادل با دستگاه بایودکس بررسی شد. آنها به این نتیجه رسیدند این برنامه آموزشی عصبیعضلانی شش هفته ای می تواند باعث کاهش بروز آسیب ACL شود.
وینگ فیلد[۵۶] در سال ۲۰۱۲ در تحقیقی با عنوان تمرینات عصبیعضلانی از آسیبهای زانوی فوتبالیستهای زن جلوگیری می کند به این نتیجه رسید که تمرینات کوتاه هفتهای (۲ جلسه در هفته) عصبیعضلانی میزان آسیب ACL را در میان ورزشکاران بزرگسال زن کاهش داد. آزمودنیهای این تحقیق دختران ۱۷-۱۲ ساله فوتبالیست بودند.
السون[۵۷] و همکاران (۲۰۰۵) پژوهشی با هدف بررسی اثر یک برنامه پیشگیرانه در شکل گرم کردن برای کاهش بروز آسیب های زانو و مچ پا در افراد جوان ورزشکار انجام دادند. در این مطالعه ۱۸۳۷ بازیکن با محدوده سنی ۱۵-۱۷ سال در دو گروه مداخله با تعداد ۹۵۸ نفر (۸۰۸ زن و ۱۵۰ مرد) و گروه کنترل با تعداد ۸۷۹ نفر (۷۷۸ زن و ۱۰۱ مرد) مورد آزمون قرار گرفتند. این بررسی به مدت ۸ ماه و در طول لیگ انجام گرفته است. نتایج نشان داد که تمرینات پیشگیرانه گرم کردن می تواند از صدمات زانو و مچ پا در افراد جوان ورزش جلوگیری کند و به بهبود اجرا، پرش، روش فرود و کنترل عصبیعضلانی ، تعادل، و قدرت بیانجامد.
میر[۵۸] و همکاران در سال ۲۰۱۲ در تحقیقی به بررسی اثر سن بر تاثیر تمرینات عصبیعضلانی بر کاهش آسیب ACL در زنان ورزشکار پرداختند. نتایج آنها نشان داد که کاهش معنی داری در آسیب زانو گروه تمرینات عصبیعضلانی در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شد. آسیب ACL اندام تحتانی در اواسط نوجوانی در مقایسه با اواخر نوجوانی و اوایل بزرگسالی در شرکت کنندگان دستخوش تمرین عصبیعضلانی پیدا شد.
هولم[۵۹] و همکاران (۲۰۰۴) اثر تمرینات عصبیعضلانی را بر حس عمقی، تعادل، قدرت عضلانی و عملکرد اندام تحتانی در ۳۵ زن هندبالیست در طول یک فصل که هر هفته ۱۰ تا۱۱ ساعت تمرین داشتند، بررسی کردند و در پایان به این نتیجه رسیدند که برنامه تمرین پیشگیری از آسیب ACL موجب بهبود تعادل پویا در هندبالیستهای نخبه شده است.
۲-۴٫ جمعبندی پژوهشهای انجام شده
با بررسی ادبیات پیشینه، تحقیقات گذشته کمتر به اثر تمرینات اصلاحی موضعی بر راستای زانو در افراد دارای زانوی پرانتزی پرداختهاند. به طور مثال حسنوند و همکاران در سال ۱۳۹۰ به بررسی اثر تمرینات اصلاحی بر دختران دارای زانوی پرانتزی پرداختند و اثر مثبت این تمرینات را گزارش کردند ولی پروتکل تمرینی مشخصی را ارائه نکردند و همچنین شیوه اندازه گیری زانوی پرانتزی در تحقیق فوق نادرست بوده است. دیگر تحقیقات به بررسی اثرات زانوی پرانتزی بر تعادل و نیرویعکسالعمل زمین پرداختهاند که بختیاری و همکاران (۱۳۹۰)، سماعی و همکاران (۲۰۱۳) و فتاحی و همکاران (۱۳۹۲) در مشاهدات خود به این نتیجه رسیدند که افراد زانوی پرانتزی تعادل طرفی (داخلیخارجی) ضعیفتری نسبت به افراد سالم دارند.
حفظ السان و همکاران (۲۰۱۳) و تقدسی و همکاران (۲۰۱۳) به بررسی شیوع ناهنجاریهای اندام فوقانی و تحتانی دانش آموزان پرداخته و زانوی پرانتزی را یکی از شایعترین ناهنجاریها در اندام تحتانی معرفی کردند.
در زمینه تمرینات عصبیعضلانی، محمدی (۱۳۹۲)، میر و همکاران (۲۰۰۶) و چیا و همکاران (۲۰۰۸) به بررسی اثر تمرینات عصبیعضلانی بر سینماتیک زانو پرداخته و اثرات مثبت این تمرینات را بر کاهش زاویه والگوس در سطح فرونتال گزارش کرده اند.
دیگر تحقیقات در زمینه تمرینات عصبیعضلانی اثر این تمرینات را در پیشگیری از آسیبهای اندام تحتانی پرداختهاند. هبچر و همکاران (۲۰۱۰)، پاترنو و همکاران (۲۰۰۴)، السون و همکاران (۲۰۰۵)، وینگ فیلد (۲۰۱۲) و میر و همکاران (۲۰۱۲) همگی اثر تمرینات عصبیعضلانی را بر کاهش آسیبهای اندام تحتانی تایید کرده اند.
با توجه به ادبیات، پژوهشی در زمینه بررسی اثر تمرینات اصلاحی موضعی و تمرینات عصبیعضلانی بر راستای زانوی افراد دارای زانوی پرانتزی در حرکت برشی مشاهده نشد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر اثر شش هفته تمرینات اصلاحی موضعی و تمرینات عصبیعضلانی بر راستای زانو در پسران دارای زانوی پرانتزی در حرکت برشی میباشد.
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
۳-۱٫ مقدمه
در این فصل، به روششناسی تحقیق حاضر خواهیم پرداخت و در این ارتباط، مواردی همچون نوع تحقیق، جامعه آماری و نمونههای تحقیق، حجم و شیوه گزینش آزمودنیها، معیارهای ورود و خروج نمونهها از تحقیق، ابزارها و روشهای جمعآوری اطلاعات، متغیرهای تحقیق، فرایند اجرا، چگونگی تجزیه و تحلیل داده های خام بدست آمده و روشهای آماری مورد استفاده، به تفصیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
۳-۲٫ نوع تحقیق
مطالعه ای کاربردی از نوع علی-معلولی و از نوع کنترل متغیرها نیمه تجربی است.
۳-۳٫ طرح تحقیق
طرح تحقیق حاضر، از نوع نیمه تجربی با طرحی بین گروهی برای مقایسه تغییرات زاویه زانو در بین گروه های اصلاحی موضعی، عصبیعضلانی، کنترل و با روند پیش آزمون و پس آزمون در هر سه گروه همراه میباشد.
پسآزمون ارزیابی سینماتیکی راستای زانو
گروه تمرینات عصبیعضلانی
۱۲=N
گروه تمرینات اصلاحی موضعی
۱۲=N
گروه کنترل
۱۲=N
غربالگری در مدارس
دعوت داوطلبان برای شرکت در آزمون
مشخص شدن نهایی داوطلبان جهت آزمون
پیشآزمون ارزیابی سینماتیکی راستای زانو
گروه کنترل
۱۲=N
گروه کنترل
۱۲=N
گروه کنترل
۱۲=N
شکل ۳-۱٫ روش اجرای طرح تحقیق
۳-۴٫ محدوده تحقیق
۳-۴-۱٫ معیارهای ورود
برای ورود به تحقیق حاضر افراد میبایست حداقل سه سانتی متر بین کندیلهای داخلی ران در حالت ایستاده (قوزکهای داخلی به هم چسبیده) فاصله داشته باشند. همچنین رضایتنامه کتبی آزمودنیها برای شرکت داوطلبانه از شرایط دیگر ورود به تحقیق حاضر بود.
۳-۴-۲٫ معیارهای خروج
شرکت کنندگانی که یکی از موارد ذیل را داشته باشند از نمونههای آماری این تحقیق خارج شدند.
-
- افرادی که در شش ماه گذشته دچار شکستگی در اندام تحتانی، پارگی رباط و منیسک بودند.
- افرادی که در شش ماه اخیر عمل جراحی کرده بودند.
۲-۱۱- شهادت حضرت علی (ع)
تعدادی از خوارج تصمیم به قتل علی،معاویه و عمروعاص به صورت همزمان گرفتند تابه عقیدۀ خود اسلام را از دست این سه تن که مسئول جنگ های داخلی بودند،خلاص کنند که تنها موفق شدند علی را بکشند و معاویه و عمروعاص جان سالم به در بردند. «در منابع روز ضربت خوردن علی ۱۷،۱۹، ۲۱ رمضان گزارش شده است. امَا شیخ مفید روز ۱۹ را صحیح تر می داند و ابن ابی الحدید نیز می نویسد چون این سه تن کارشان را عبادت می دانستند بنابراین آن را در شب قدر ۱۹ رمضان قرار دادند تا ثواب بیشتری برده باشند. روز مرگ علی هم در منابع از ۱۱تا ۲۱ رمضان گزارش شده و مدَت تحمَل ضربت را دو یا سه روز دانسته اند. علی در هنگامی که مشغول خواندن نماز صبح در مسجد کوفه بود و به روایتی دیگر در کنار مسجد توسط عبدالرحمن بن ملجم و با یک شمشیر مسموم از ناحیه سر ضربت خورد. عبدالرحمن این عمل را به قصد انتقام گیری از وی در قبال کشتگان نهروان،انجام داد. دو روز بعد در ۱۹ یا ۲۱ رمضان سال ۴۰ هجری مصادف با ۲۷ ژانویه ۶۶۱ میلادی حضرت علی (ع) در سن ۶۲یا۶۳ سالگی در گذشت.» ( طالقانی،۱۳۳۳: ۱۶۸ )
یأس و نومیدی مرد کریمی که در مقصود خود پیشرفتی نکرده است از یک طرف و جرئت و بی باکی حیله گری که روزگار مطابق میل او به او کمک کرده است از طرف دیگر. عشق سوزان عاشق دلسوخته که به امید وصال معشوقه دیوانه شده باشد،از یک طرف و گذشت و مردانگی مقتولی که وصیت می کند به کشنده اش مهربانی نمایند از طرف دیگر کینه وانتقام زن و جما ل و حسن گیج کننده او و انحراف دینی از یک طرف و شدّت ایمان و عقیده ای خا لص طرف دیگر و کیفیات و جهات دیگری به این شرح در خاتمه دادن به حیا ت کسی که جان او با جان هزاران نفر برابری می کرد، البته تأثیر داشته است.
«علی از مدّت ها قبل می دانست که کشته می شود، حال یا محمد به وی گفته یا خودش این مطلب را حس کرده بود. روایات زیادی وجود دارد که در آن محمد یا علی خبر می دهند که ریش علی از خون فرق سرش رنگین می شود. روایات دیگری وجود دارد که در آن محمد می گوید: بدترین مردم در دوران باستان کسی بود که شتر صا لح را پی کرد و بدترین افراد در امت معاصر من کسی است که علی را می کشد،امّا عموماً به کار بردن لفظ بدترین مردم رابه علی نسبت می دهند و گاهی این دو روایت باهم یکجا روایت می شود. شب واقعه،علی اعلام کرد که امشب شب سرنوشت اوست و هنگامی در سحر منزلش را ترک می کرد، غازهاسروصدا کردند و وی گفت: این ها به خاطر وی در حال عزاداری هستند.عمدتاً در منابع شیعی به این مطلب اشاره شده، که علی با وجود اینکه می دانست کشته می شود، کس دیگری رابه جای خود به نماز نگذاشت و با وجود اینکه دیگران به وی در مورد احتمال کشته شدنش هشدار دادند،با خواندن اشعاری گفت که از مرگ نمی ترسد.»(جورج جرداق،بی تا: ج ۶،۷۲۷ ) «علی حتی پیش بینی کرد که ابن ملجم قاتل او خواهد بود وهنگامی که ابن ملجم می خواست باوی به عنوان خلیفه بیعت کند، دویاسه بار ابن ملجم رابدترین مخلوق خدا خواند.روایتی بیان می کند که علی و محمد حنیفه که به حمام رفته بودند با دیدن ابن ملجم که به حمام وارد شد، ترسیدند. علی از ابن ملجم به خاطر این که تصور می کرد برای کشتنش آمده با خواندن شعری گله کرد، امّا ابن ملجم گفت که برای دادن هدیه ای به وی به آنجا آمده و همین کار را نیز کرد. بنابراین رابطه بین علی وابن ملجم رابطه ای تنش برانگیز است. وی بااین وجود، هیچ گونه اقدامی بر علیه ابن ملجم انجام نمی داد. ابن سعد روایت می کند که علی گفت چگونه کسی را بکشم که هنوز من را نکشته است؟ حتی موقعی که یک نفر از قبیله مراد یا کسی که اززبان ملجم نقشه قتل را شنیده بود،در مورد نقشه قتلش به علی خبر داد،علی پاسخ داد که هر انسانی دو فرشته نگهبان بر دو شانه اش دارد که مرگش زودتر از موعد مقرر فرا نمی‌رسد.»(توماس کارابل،بی تا: ج ۶،۷۳۹ )
فصل سوم
تبیین پژوهش
۳-۱- روش پژوهش
لازمۀ هر پژوهشی استناد به مراجع معتبر در همان زمینه است. در این پژوهش نیز آن چه مورد توجه نگارنده بوده است رجوع به منابع مورد نیاز متناسب با موضوع انتخابی بوده است. پس از به دست آوردن منابع موردنظر ابتدا به صورت خاص، آثاری که در زمینۀ شخصیّت حضرت علی (ع) نوشته شده است مورد استفاده قرار گرفته است، که این کتاب ها گاه دست آورد ترجمۀ پژوهشگران دیگر کشورها وگاه نتیجۀ کوشش پژوهشگران ایرانی است. در ادامه آثاری که در ارتباط با حضرت علی (ع) به صورت مقاله بوده است و به همت پژوهشگران معاصر نوشته شده است مورد بررسی قرار گرفته است و نکات مهمّ آن استخراج گردیده است. سرانجام پس از جمع آوری اطلاعات مورد نیاز و بررسی های گوناگون به ترتیب زیر به طبقه بندی داده های پژوهش پرداخته شده است.
فصل اوّل، که کلیّات پژوهش را در بر می گیرد و به مسائلی نظیر مقدمه، بیان مسئله، اهمیّت و ضرورت پژوهش، اهداف پژوهش، سؤالات، فرضیات و روش انجام تحقیق اختصاص یافته است. فصل دوم، در خصوص پیشینۀ تحقیق و مقدمات پژوهش که شامل مفاهیم اساسی از تاریخ صدر اسلام وحوادثی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به زندگانی حضرت علی (ع) پیوند می یابد.
فصل سوم، که همین فصل است به روش پژوهش اختصاص دارد. فصل چهارم، که فصل اصلی پایان نامه می باشد به تجزیه و تحلیل داده ها و اثبات فرضیه ها می پردازد و در این فرایند به بررسی شخصیت علی (ع) در دو منظومۀ علی نامه و خاوران نامه پرداخته شده است و جهت سهولت در کار ابتدا ابیاتی که در دیوان این دو شاعر، در ذکر فضایل حضرت علی (ع)موجود بوده، نویسنده استخراج نموده و آنها را تحلیل کرده است. فضایلی مانند، شجاعت، فداکاری، علم، گذشت و جوانمردی، حلم و فروتنی، زهد و تقوی و در پایان این فصل تلاش نگارنده بر آن بوده است که دو منظومۀ علی نامه و خاوران نامه را بر اساس پاره ای از عناصر زیبا شناسی سخن در قلمرو فصاحت و بلاغت و توابع آن ( معانی، بیان و بدیع )و مطابقت شخصیت های این دو منظومه با اسناد تاریخی بررسی و ژرف کاوی کند.
فصل پنجم،به استنباط و نتیجه گیری نهایی از مفاهیم مندرج در پایان نامه اختصاص یافته است.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل پژوهش
| که تر کنیم سر انگشت و صفحه بشماریم | کتاب فضل تو را آب بحر کافی نیست |
«از پیامبر گرامی اسلام (ص) روایت شده است که اگر درختان قلم شوند و دریاها مرکّب و جنیان حسابگر شوند و آدمیان نویسنده، نمی توانند فضایل علی (ع) را برشمارند.» (ابن شهر آشوب،۱۳۷۹:ج ۲، ۴۶۷ )
برشمردن صفات امام علی(ع) همان گونه که در حدیث پیامبر آمده، کاری است بس دشوار و دست نایافتنی، چرا که ایشان مصداق بارز صفات حسنه و خصال ستوده اند.شاید گویا ترین شاهد در این باب حدیث ذیل از پیامبر باشد؛ آنجا که فرموده اند: «هر کس مشتاق است پس از سال ها،طاقت ابراهیم نبی، پایمردی نوح و زیبایی یوسف را ببیند، درون و بیرون علی (ع) را ببیند»( متقی هندی، ۱۴۰۹: ج ۱۵،۳۹۰) مقام ومنزلت امام علی بن ابیطالب صلوات الله علیه، همانند جدولی است که حلَ آن گردشی از مفتاح غیبُ الجَمع والوُجوُد را تضمین می کند، و چرا این چنین نباشد و حال آنکه اگر می بایست جمیع فضائل و حقایق ربانی و اوامر الهی در سرزمینی نازل شود، چه سرزمینی بهتر وشریف تر و مستعد تر از قلب نازنین امام علی سلام الله علیه که آیت باهره جمال و جلال احدیت و حقیقت اسم الاعظم الله است مولا امیرالمؤمنین (ع)از فضایل و حسناتی برخوردار است که صورت حقیقی آن در نشئه غیب که اشراف بر عالم وجود دارد، نمایان خواهد شد.علی(ع) به عنوان والا ترین پرورش یافته ی مکتب اسلام، دارای ویژگی های شخصیتی منحصر به فردی است که بعد از قرن ها هنوز چشمه ای از این اقیانوس بی کران به وصف در نیامده است. کسی که پیامبر در باره اش می فرماید: «یا علی خداوند تورا به چیز هایی زینت داد که پیش بندگان او زینتی از آنها محبوب تر نیست.» ( حاکم حسکانی، ۱۴۱۱: ۱۰۰ ) به عنوان نمونه و ذره ای از کهکشان فضائل امام امیر المؤمنین علیه السلام، این که آن جناب به ارائه حق تعالی اشراف برجمیع اموری دارد که لحظه ها و دقایق و ساعات و روز ها ونیات و تعداد و وزن و سبکی آنان چه ملکی و ملکوتی الی تعدد قطرات باران ها و برف ها و جمیع اموری که در نظام عالم واقع می گردد که خداوند بزرگ به اراده ازلی اش این ولایت و قدرت ربانی را به او عنایت فرموده است؛ چنانچه حضرت علی بن ابیطالب صلوات الله علیه در ( خطبه البیان ) می فرماید:«أناالذی اعلمُ ما یُحَدَثُ آناً بَعدِ آن و ساعه بًعد َ ساعه، أنا الذی أعلم ُ خًطًراتِ القلوب وَ لَمحَ العُیُو ن وَ ما تُخفی الصدور» ( ابن ماجه،۱۳۴۹:۶۳۰) «من آنم که حوادث را لحظه به لحظه و ساعت به ساعت می دانم.من خطورات دلها،نگاه چشم ها و آنچه را سینه ها پنهان می کنند می دانم» و در جایی دیگر می فرماید: «إندَ مَحتُ عَلی مَکنونُ عِلمِ لَو بُحتُ بِهِ لاضطَرَبتُم اضطِرابَ الارشِیَهَ فی الطّویّ البعیدهِ» ( نهج البلاغه،۱۳۸۷: خ۵ ) «من حاوی علوم پوشیده ای هستم که اگر اظهارش بدارم شما همچون طناب آویزان در چاه های عمیق به اضطراب و لرزان در می آیید.» و دربیانی دیگر فرموده است: «به آن خدائی که دانه را شکافت و بنده را آفرید اگر بخواهم بنمایم به مردم آنچه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم مرا آموخته از نشانه ها و عجایب، مردم به کفر بر می گردند.» (ابن حجر،۱۳۲۸:۹۵) علم و حکمت،جوانمردی و آزادگی، عدالت و ظلم ستیزی، ادب و فروتنی، مهربانی و عاطفه، ایثار و از خود گذشتگی، دلاوری و شجاعت، جود وسخا و… همه گوشه ای از فضایلی است که در آن حضرت می توان سراغ گرفت. هنرمندان در طول تاریخ،ارادت خود رابه خاندان نبوت به خصوص علی(ع)به صورت های گوناگونی نشان داده اند.گاهی در کتیبه های مدارس دینی و گاه در کاشی کاری های مساجد و هم چنین در آثار معماری به جا مانده از گذشته به تابلو های نقاشی و خوش نویسی هایی بر می خوریم که به نام علی (ع)، مزّین شده است آن وجود مطهر همچون شمس اعظم بر جای جای گسترۀ عوالم غیبیّه و دائرۀ امکان می تابد و جمیع موجودات، ساکنان ملک و ملکوت را از وجود الهیه اش بهره مند می سازد.
آن مولائیکه نقطه کاینات،محور دایرات، سرّ ممکنات، شعاع جلال کبریا، سرمخزون و اسرار کاف و نون و اسم مستأثر گنجینۀ واحد احد است. شاعران چه شیعه و چه سنی به عنوان هنرمند سروده های خود را به مناقب علی و آلش زینت بخشیده‌اند و تلاش کرده اند با زبان شعر،فضایل و اوصاف فرا زمینی آن حضرت را که در روایات و احادیث آمده است، ماندگار سازند و در این راه پیامبر اکرم (ص) و همچنین ائمۀ معصومین (ع) مشوق آنان بوده اند و به عنوان شاهد، به این حدیث اشاره می کنیم که فرموده اند:«هر که بیتی شعر درباره ما بگوید، خداوند در برابرآن خانه ای دربهشت برایش بنا می کند.» (ابن شهر آشوب، ۱۳۷۹: ج۲،۵۳۳ ) آنچه ازحضرت علی (ع) در منظومه علی نامه وخاوران نامه آمده،به شکل تطبیقی و موضو عی ارائه میگردد:
الف) عشق به علی (ع) و مدح ایشان
ب)حقانیت امام و فرزندانش برای حکومت پس از پیامبر
پ) شرف و بزرگی
ت) شجاعت و ایثارگری
ث) زهد و عبادات
ج) کرامات ومعجزات
چ) علم وآگاهی
هـ) صبر وحلم
خ) کرامت نفس و جوانمردی
د) ثقه به نفس حضرت علی
۴-۱- عشق به حضرت علی (ع) ومدح ایشان
۴-۱-۱- الف) عشق به حضرت علی (ع) و مدح آن حضرت در منظومه علی نامه
| اگر با خیانت ببودی علی همی دون که بُد اختیار خدای زموسی و عیسی ونوح خلیل به حلم اندرون بود نوح حلیم به هر نذر در بُد خلیل از وفا به علم اندرون آدم دیگر است چو تخم همه راستی حیدر است کسی که خلاف آورد اندرین |
نخواندیش یزدان ولیِّ وفی شب و روز بُد پیشکار خدای |
