چنانکه بیان شد سرپرستی یک رابطه اعتباری است که برخلاف قرابت نسبی غیر قابل فسخ نیست و در قانون برای آن مواردی پیش بینی شده است.

فرزند خوانده گی از قبل از اسلام نیز رایج بوده است پیامبر (ص) شخصی را به نام زیدبن حارثه برای مدتها به عنوان فرزند خوانده تحت سرپرستی خود داشت تا جایی که به او زیدبن محمد می گفتند. به دنبال این موضوع آیه ۵ سوره احزاب در رابطه با عدم انتساب فرزند خوانده به پدر نازل شد((ماجعل ادعیاءکم ابناءکم ذالک قولکم بافواهکم والله یقول الحق و هو یهدی السبیل. ادعوهم لأباءهم هو اقسط عندالله … خداوند فرزند خواندگان شما را فرزندان شما قرار نداده. این گفتـار شما به زبان هایتان است و خـدا به حق سخن می گـوید و به راه راست هـدایت می کند)) علاوه بر آن بعد از اینکه زید از همسرش جدا شد پیامبر(ص) با همسر سابق زید ازدواج کرد تا معلوم شود که فرزند خوانده فرزند نیست و با زن فرزند خوانده می توان ازدواج کرد.
آیه ۴ سوره احزاب نیز مشخص می کند که اسلام فرزند خوانده را به عنوان فرزند حقیقی به رسمیت نمی شناسد «و ما جعل الله لرجل من قلبین فی جوفه و ما جعل ازواجکم اللائی تظاهرون منهنّ امهاتکم و ماجعل ادعیاءکم ابناء کم ذالک قولکم بافواهکم والله یقول الحق و هو یهدی السبیل» خداوند در دورن یک مرد دو قلب قرار نداده و نیز زنانتان را که مادر بخوانید مادر شما و پسر دیگری را که فرزند بخوانید پسر شما قرار نداده این گفتار شما زبانی و بی واقعیت است و خدا سخن به حق می گوید و شما را به حقیقت راهنمایی می کند.
بنابراین در اسلام فرزند خوانده گی منشا حقوقی نیست. فرزند خوانده از پدر خوانده و بالعکس ارث نمی برد. تکلیف انفاق وجود ندارد اثری از منع نکاح به فرزند خوانده گی مترتب نیست لذا می توان گفت بین پدر خوانده و فرزند خوانده رابطه پدری و فرزندی وجود ندارد و به همین علت اگر پدری فرزند خوانده را به صورت عمدی به قتل برساند مشمول قاعده ((لایقاد الوالد بولده)) نخواهد شد و قابل قصاص است.
د) فرزند ناشی عقد متعه : عقد متعه یا ازدواج موقت را اینگونه تعریف می کنند((ازدواج موقت آن است که یک زن آزاد و کامل خود را با رضایت به عقد مردی درآورد که مانعی برای ازدواج با او وجود نداشته باشد و مهریه و مدت ازدواج را هم در آن ذکر کند در این ازدواج هرگاه مدت به سرآید، زن و مرد بدون اطلاق از هم جدا می شوند»^[۱۷۲].
تمام مذاهب فقهی اسلامی اتفاق نظر دارند که رسول خدا (ص) در برهه ای از زمان، با وحی الهی، متعه زنان را حلال کرده است و آنچه مورد اختلاف مذاهب فقهی است استمرار حلّیت و نسخ آن است. فقهای امامیه به این عقیده اند که این حلیت استمرار داشته است. اما مذاهب چهارگانه اهل سنت معتقدند که حلیت متعه زنان نسخ شده در زمان پیامبر (ص) و دوران ابوبکر و چند سال از خلافت خلیفه دوم استمرار داشته است خلیفه دوم بعد از گذشت چند سال از خلافت خود، در اثر برخورد با فرزند از راه متعه برای خواهرش دچار احساسات شده و با این تصور که این مساله در حوزه اختیارات خلیفه است آن را ممنوع نمود.^[۱۷۳] در هر صورت قانون مدنی به پیروی از فقه امامیه باتعریف نکاح منقطع به آن رسمیت قانونی بخشیده است. ماده ۱۰۷۵ قانون مدنی بیان می دارد « نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد»ازدواج موقت از مختصات قوانین خانواده در ایران است و چنین تاسیسی در قوانین سایر کشور ها وجود ندارد.^[۱۷۴]
نکاح منقطع آثار و خصوصیات خاصی دارد از جمله مطابق با ماده ۹۴۰ ق.م که زوجیت دائمی را برای ارث بری شرط دانسته است. باید گفت ازدواج موقت موجب ارث بری زوجه منقطعه نمی شود همچنین مهر باید مشخص و ذکر شود در غیر این صورت عقد متعه باطل می باشد و نیز عقد متعه پس از پایان مدت مشخص شده خود به خود منحل می شود و نیازی به طلاق نیست.
اکنون به این مساله پرداخته می شود که اگراز ازدواج موقت فرزندی حاصل شود وپدر اورابه قتل برساندقابل قصاص است یا خیر؟ باید گفت علت عدم قصاص پدر درقتل فرزند رابطه نسبی بین پدر و فرزند می باشد واین نوع نسب که به آن نسب قانونی می گویند عبارت است از خویشاوندی طفل با پدر و مادری که حین انعقاد نطفه بین آنان نکاح صحیح (اعم از دائم یا منقطه) موجود بوده.^[۱۷۵]
بنابراین می توان گفت از لحاظ نسب و رابطه پدری فرزندی تفاوتی میان فرزند حاصل از عقد دائم و فرزند حاصل از عقد موقت در نکاح وجود ندارد و فرزند حاصل از عقد متعه فرزند نسبی زوج می باشد و در صورتی که عمدا فرزند خویش را به قتل برساند مشمول قاعده ((لایقاد الوالد بولده)) می شود و قابل قصاص نیست
خ) لقاح مصنوعی : تلقیح در لغت به معنی باردار کردن و لقاح به معنی باردار شدن است و تلقیح مصنوعی عبارت است ازریختن نطفه در رحم زن بدون آمیزش
تلقیح مصنوعی نخست برای اصلاح نژاد یا تکثیر نسل حیوانات مورد استفاده قرار گرفته پس از آن تلقیح مصنوعی برای تولید مثل انسان نیز آزمایش شد.
گذشته از مورد پسند و اخلاقی بودن تلقیح مصنوعی و یا غیراخلاقی و ناپسند بودن آن هرگاه طفلی ناشی از تلقیح مصنوعی باشد وضع حقوقی او چگونه است؟ و ملحق به چه کسی می باشد و اینکه نسب او مشروع است یا نامشروع ؟ قانون مدنی در این زمینه ساکت است اما فقهای معاصر تقریبا در این زمینه عقاید مشترکی دارند.
در این موضوع باید بین موردی که تلقیح با نطفه شوهر انجام شده و موردی که نطفه از غیر شوهر و از مرد بیگانه بوده تفاوت قائل شد. تلقیح نطفه مرد به زوجه اش بدون اشکال جایز شناخته شده در این مورد چنانچه مقدمات کار حرام باشد و یا اینکه تلقیح مستلزم نگاه کردن به آنچه که نگاه کردن به آن جایز نیست و یا اینکه تلقیح کننده بیگانه باشد و یا اینکه منی به صورت حرام خارج شود و اگر چه به جهت ارتکاب حرام گناه کار است اما نسب فرزند صحیح بوده و به زن و شوهر تعلق می گیرد.^[۱۷۶]
اما چنانچه نطفه از شوهر زن نباشد و نطفه مردی بیگانه را وارد رحم زن نمایند در این صورت چنانچه صاحب نطفه بداند که آن را وارد رحم زن بیگانه ای می نمایند، فرزند نامشروع بوده و قابل انتساب به صاحب نطفه نیست.^[۱۷۷]
اما چنانجه او را به توهم اینکه زوجه اش می باشد و اینکه نطفه مال خودش است تلقیح نمایند آنگاه خلاف آن معلوم شود فرزند به صاحب نطفه و زن ملحق می شود.^[۱۷۸]
در هر صورت باید گفت همانگونه که در بحث ولدالزنا گذشت چنانچه قائل به این موضوع باشیم که فرزند نامشروع منسوب به پدر نمی باشد در این مورد نیز اگر نطفه از مرد دیگر وارد رحم زن بیگانه شود این فرزند در صورتی که صاحب نطفه به تزریق آن به رحم زن بیگانه مطلع باشد طفل نامشروع می باشد و چنانچه طفل نامشروع را ملحق به مرد ندانیم در این مورد نیز فرزند ملحق به مرد صاحب نطفه نمی باشد و به شوهر زن که صاحب نطفه نبوده نیز بالطبع تعلق نمی گیرد.اما چنانچه تنها فرزند نامشروع را فرزند حاصل از زنا بدانیم کما اینکه فقها نیز معتقد به این هستند که منظور از فرزند نامشروع فرزندی است که از طریق زنا حاصل شده است.^[۱۷۹] در این صورت فرزند حاصل از لقاح مصنوعی منسوب به صاحب نطفه می شود و لذا در صورت قتل فرزند به دلیل رابطه پدری فرزندی موجود قابل قصاص نیست.
اما اگر گستره فرزند نامشروع را به فرزند غیر از زنا بدانیم و فرزند ناشی از تلقیح مصنوعی که از نطفه مرد بیگانه حاصل شده در صورت آگاهی صاحب نطفه را نیز فرزند نامشروع بدانیم در این صورت فرزند به صاحب نطفه ملحق نشده و در نتیجه قتل فرزند قابل قصاص می باشد.
ح) وطی به شبهه : شبهه به معنی اشتباه است و اشتباه تصور نادرستی است که ممکن است انسان از چیزی داشته باشد هرگاه مردی با زنی نزدیکی کند، به تصور اینکه بین آنان رابطه زوجیت وجود دارد، حال آنکه چنین رابطه ای در واقع وجود نداشته باشد، این عمل را نزدیکی به شبهه یا وطی به شبهه می گویند و اگر از این نزدیکی فرزندی ایجاد شود آن را ولد شبهه می گویند. صاحب مسالک در تعریف وطی به شبهه گفته است : مراد از وطی به شبهه نزدیکی است که شخص استحقاق آن را ندارد و با عدم علم به تحریم آن، پس نزدیکی دیوانه و کسی که در خواب است و مانند آنها نیز داخل در این مفهوم خواهد بود.^[۱۸۰]
شبهه را بر دو قسم تقسیم کرده اند شبهه موضوعی و شبهه حکمی. شبهه حکمی مانند آن است که مردی با زنی که در عده است ازدواج می کند با گمان اینکه این ازدواج قانونی است و یا اینکه شخصی صرف رضایت زن را کافی برای قانونی بودن نزدیکی می داند. شبهه موضوعی اشتباه در موضوع حکم می باشد. مانند آنکه شخصی می داندکه ازدواج با زن در ایام عده ممنوع است اما به تصور اینکه عده این زن به اتمام رسیده است با او ازدواج می کند در صورتی که در واقع آن زن در عده است و یا اینکه مردی با زن دیگری به تصوراینکه زن اوست نزدیکی می کند. چنانچه زن و مردی به دنبال عقد نکاح که به صورت اشتباه بسته شده اقدام به نزدیکـی نمایند شبهه در عقد نـکاح می باشد ماده ۱۱۶۶ قانون مدنی در مقام بیان شبهه در عقد می باشد که بیان می دارد((هرگاه بواسطه وجود مانعی، نکاح بین ابوین باطل باشد، نسب طفل به هر یک از ابوین که جاهل بر وجود مانع بوده مشروع و نسبت به دیگری نامشروع خواهد بود و در صورت جهل هر دو نسب طفل به هر دو مشروع است))
همچنین قانون مدنی نزدیکی در حال جنون و یا خواب و یا در نتیجه اکراه را نیز در حکم وطی به شبهه قرارداده است چنانچه نطفه مردی بدون اطلاع و آگاهی در رحم زنی بیگانه وارد شود و از این عمل فرزندی بوجود آید نیز ولد به شبهه می باشد و نسب او نسب ناشی از شبهه می باشد.
فقـهای امـامیه نسب نـاشی از شبهه را در حکـم نسب مشـروع می شناسند و طفـل را ملحق به کسی که اشتباه کـرده می دانند در قانون مدنی مواد ۱۱۶۴ تا ۱۱۶۶ که راجع به نسب ناشی ازشبهه می باشد، بر گرفته از فقه امامیه است ماده ۱۱۶۵ بیان می دارد ((طفل متولد از نزدیکی به شبهه فقط ملحق به طرفی می شود که در اشتباه بوده و در صورتی که هر دو در اشتباه بوده اند ملحق به هر دو خواهد بود))چنانچه بیان شد ولد ناشی از شبهه از جانب کسی که در اشتباه باشد مشروع بوده و مانند کسی است که از ازدواج شرعی و قانونی به دنیا آمده است. درنتیجه اگر اشتباه از جانب پدر باشد فرزند شبهه به پدر تعلق می گیرد و در صورت قتل فرزند از جانب پدر شامل قاعده ((لایقاد الوالد بولده)) بوده و قابل قصاص نمی باشد.
ک) فرزند ملاعنه: ممکن است کسی که با دیگری از لحاظ ظاهری قرابت نسبی دارد اقدام به نفی نسب نمایدنفی نسب می تواند از جانب پدر یا به وسیله اشخاص دیگر صورت گیرد. چنانچه نفی نسب از سوی پدر انجام شودبه آن نفی ولد می گویند هرگاه اماره فراش در مورد نسب پدری جاری نشود، چنانچه طفل در فاصله کمتر از شش ماه بعد از نکاح به دنیا آمده باشد، نفی ولد آسان خواهد بود و نیازی به رسیدگی قضایی در این مورد نیست^[۱۸۱] همچنین نفی ولد ازطریق اثبات عدم نزدیکی با توافق زوجین نیز آسان است و نیازی به لعان نیست. اما چنانچه اماره فراش جاری باشد یعنی اینکه عقد نکاح دائمی بوده و شوهر با او نزدیکی نموده باشد و نز شرایط الحاق فرزند به پدر، از قبیل تولد پس از شش ماه وکمتر از ده ماه موجود باشد و پدر نیز قبلا اعتراف به انتساب فرزند به خود را نکرده باشد فقهای امامیه معتقداند در صورت وجود اماره فراش برای نفی ولد تنها از طریق لعان می توان فرزند را از خود نفی کرد هرچند با دلایل دیگر همچون شهادت و کارشناسی نیز شوهر می توان د فرزند خود را نفی کند اما در هر صورت تنها موضوعی که برای نفی ولد از شوهر در صورت وجود اماره فراش جنبه موضوعیت دارد لـعان می باشد. لعان در جای دیگری هم کاربرد دارد و آن در جایی است که شوهر برای فرار از قذف می تواند به آن متمسک شود ((چنانچه شوهر عاقل و بالغ ادعا نماید که مشاهده کرده همسر دائمی و عفیفه اش که لال نمی باشد و با وی نزدیکی نموده است با مرد اجنبی زنا کرده است و برای این ادعای خود نیز بینّه شرعی نداشته باشد می تواند برای رهایی از حد قذف همسرخود را لعان کند.))^[۱۸۲]
اما آنچه از لعان در موضوع این بحث اهمیت دارد کاربرد لعان در نفی ولد می باشد. برای تحقق لعان تشریفاتی لازم است. بدین صورت که زوجین باید در محضر دادگاه حاضر شده و شوهری که می خواهد نسب فرزندی را از خود نفی کند این جمله را عینا چهار مرتبه تکرار کند ((اشهد بالله انی لمن الصادقین فیما قلت من قذفها او نفی ولدها)) و سپس یک مرتبه بگوید(( لعنه الله علّی ان کنت من الکاذبین)) پس از شوهر، زن نیز باید چهار مرتبه بگوید ((اشهد باالله انه لمن الکاذبین فی مقاله من الرهی بالزنا أو نفی ولد)) و در مرتبه پنجم بگوید ((انّ غضب الله علیّ إن کان من الصادقین))^[۱۸۳] در صورت رعایت این تشریفات آثار زیر بوجود می آید:
الف) سقوط حد قذف از شوهرو حد زنا اززن((درصورتی که لعان دراثر نسبت دادن زنا به زن باشد))
ب) انحلال رابطه زوجیت بین زن و شوهر
د) قطع رابطه توارث بین زن و شوهر
ه) سلب انتساب فرزند از پدر و عدم ارث بردن از یکدیگر
لذا چنانچه بیان شد در صورت تحقق لعان با شرایط مقرر نسب پدربه طفل منتفی می شود در نتیجه اگر پس از تحقق لعان پدر اقدام به قتل فرزند نماید مشمول قاعده ((لایقاد الوالد بولده)) نمی شود و قابل قصاص است به این دلیل که در صورت تحقق لعان این موضوع باعث قطع رابطه پدری فرزندی بین آنان می گردد بدین صورت که آن دو از یکدیگر بیگانه شناخته می شوند (( اذا زال المانع عاد الممنوع)) اگر مانع (رابطه پدری فرزندی) از بین رفت ممنوع (قصاص) برمی گردد.
اما ممکن است پس از مدتی پدر از این عمل پشیمان شده و ادعای خود را پس بگیرد و فرزند را متعلق به خود بداند ماده ۸۸۳ ق.م می گوید ((هرگاه پدر از لعان رجوع کند پسراز او ارث می برد لیکن از ارحام پدر و ارحام پدری از پسر ارث نمی برند)) لذا قانون گذار معتقد است که پدری که فرزندش را انکار کرده با رجوع از این انکار رابطه نسبی دوباره بین پدر و آن فرزند برقرار نخواهد شد. درنتیجه اگر پدر از انکارش برگشت و ادعای ابوت نمود و پس از آن مرتکب قتل عمدی فرزند شد باز هم قصاص می شود اما صاحب کشف الثام اظهار می دارد که احتمال عدم قصاص چنین پدری وجود دارد که بعد از لعان اقرار به وجود رابطه پدری فرزندی بین خود و مقتول کرده است زیرا احتیاط در دماء ایجاب می کند که پدر کشته نشود زیرا شرط قصاص انتفاء ابوت است دراین فرض ابوت منتفی نیست چون به اقرار بعدی اش شبهه ای ایجاد کرده و شبهه نیز قصاص را مانع می شود ولی صاحب جواهر به گفته صاحب کشف الثام ایراد گرفته می گوید احتیاط در دماء سقوط قصاص را اقتضاء نمی کند که به ادله شرعی ثابت شده و او را بر مبنی اقرار بعدیش در حق خود ملتزم می نماید بنابراین اگر پدر بعد از ملاعنه به فرزند خود اقرار کرد پسر از پدر ارث می برد و بنابر قاعده ((اقرار العقلا علی انفسهم جایز)) ولی پدر از پسر ارث نمی برد.
مبحث سوم : قتل توسط مامور نظامی – انتظامی به امر قانونی آمر
در راستای ایجاد نظم و انظباط در هر جامعه و پاسداشت آن دولتها اقدام به تشکیل قوای مسلح می نمایند وظیفه کلی این قوا حفظ نظم و امنیت است از سوی دیگر اجرای این وظیفه خطیر وعلاوه بر آن برخورداری تک تک افراد اجتماع از خدمات ارائه شده از جانب قوای نظامی- انتظامی دولتها را بر آن داشته تا بنا بر قاعده احسان اقدام به تصویب احکام و قوانینی بنمایند که تسهیل کننده امر برقراری نظم و امنیت در اجتماع بوده وازسوی دیگر موجبی برای اطمینان خاطر ماموران نظامی-انتظامی از سرانجام اقدامات خود در مقام انجام وظیفه باشد
بر این اساس اعمالی که توسط افراد عادی و در شرایط معمول جرم می باشد ارتکاب آنها از جانب مامورین نظامی انتظامی جرم شناخته نمی شود اما این قاعده بدون قید و شرط نبوده بلکه افعال ارتکابی از سوی مامورین نظامی-انتظامی درصورتی موجه شناخته می شود که به امر آمر قانونی باشد.
گفتار اول : مفهوم و شرایط امر آمر قانونی
قاعده کلی در حقوق جزایی اینگونه می باشد که با نقض مقررات جامعه از سوی فرد، جامعه چنین فردی را مورد مجازات قرار می دهد. اما گاهی اوقات قانون گذار امری را که وقوع آن در شرایط عادی جرم است و به موجب قانون برای آن مجازات تعیین شده است بنا به مصالحی ارتکاب این افعال را موجه جلوه داده و وصف جزایی آن را زایل می کند از جمله این افعال، امر آمر قانونی می باشد که مطابق ماده ۵۶ ق.م.ا از عوامل موجه جرم تلقی شده و عنوان جزایی از فعل ارتکابی زایل می کند .
اما در این رابطه قانوگذار شرایطی را برای توجیه اعمال ارتکابی توسط مامور به امر آمر قانونی لازم دانسته تا در صورت وجود این شرایط فعلی را که در شرایط عادی جرم است به تجویز قانون مجاز شناخته شود. لذا در این گفتار به بررسی مفهوم امر آمر قانونی و سپس شرایط آن می پردازیم.
بند اول: مفهوم امر آمر قانونی
امر در لغت به معنی فرمان دادن و فرمان و حکم به معنی شأن و شیء و کار و حادثه است.^[۱۸۴]
در ترمینولوژی حقوقی ((امر)) را مطالبه فعل که ارتکاب آن راجع باشد از طرف کسی که خود را بالاتر از طرف می شمرد تعریف کرده است و معنی اصطلاحی امر را به دستور الزام آور قانون تعریف نموده است^[۱۸۵] در عین اینکه الزام و ضمانت اجراء از ارکان اصلی قانون می باشد در عین حال قوانین به دو دسته آمره و قوانین تکمیلی تقـسیم می شوند. اراده قانونگدار براین است که قوانین آمره قابل گریز از اجراء نبوده اما در مورد قوانین تکمیلی به اراده طرفین توجه نموده و به طرفین اجازه داده که قرارداد را جایگزین قوانین تکمیلی نمایند.
آنچه از مفهوم امر استنباط می شود برتری و تسلط در یک ساختار حکومتی می باشد بنابراین اصل براین است که کسی که در مرتبه بالاتر در هر رده از این ساختار می باشد صلاحیت امر به مقام پایین تر را دارد و این فرمان تا زمانی قابلیت اجرا دارد که آمر در این ساختار قدرت باقی است، این مقام آمریت اعتباری بوده و بسته به زمان و جایگاه آمر می باشد و هرزمان که فرد جایگاه آمریت خود را از دست بدهد، دستورات و اوامر او قابل اجرا نبوده و غیر قانونی می باشد همچنین در مفهوم امرعلاوه بر عنصر آمریت، عنصر فرمان و وجوب موجود است لذا درخواست و تقاضای آمر، امر محسوب نشده و مامور ملزم به اجرای آن نیست.
مطالبه فعل در صورتی امر تلقی می شود که از جانب آمر صادر شده باشد در مفهوم آمر عنصر بلند مرتبگی و استیلاء نهفته است که در حقوق به آن سلسله مراتب گفته می شود که از ضروریات جوامع ارگانیک می باشد عنصر سلسله مراتب لازمه زندگی اجتماعی بوده و نمونه بارز آن در ساختار اداری و نظامی موجود می باشد با یک تصور ذهنی، عنصر سلسله مراتب به صورت یک هرم می باشد که دستورات از بالا به پایین لازم الاجراء بوده به صورتیکه هر ماموری در نوع خود می تواند آمر نسبت به افراد پایین تر از خود باشد رابطه آمر و ماموری منوط به موجود بودن در این هرم می باشد ((قدرت سلسله مراتب در بردارنده اختیاری است که دارنده آن قدرت برای اداره سازمان از این اختیارات استفاده می کند و به این ترتیب رئیس و بالاترمی توان د که کارهای دورن سازمانی زیر نظر خود را ، اگر برای تنظیم تشکیلات سازمان، متن قانونی وجود داشته باشد، تنظیم کند.))^[۱۸۶]
در یک ساختار اداری، آمر علاوه بر قدرت صدور امر نسبت به مامور دارایی اختیار و قدرت نظارت و آموزش بر چگونـگی اجـرای امر نیز می بـاشد که در حـقوق اداری از آن مـوضـوع تحت عنوان آیین نامه و بخش نـامه یـاد می شود(( بخش نامه های اداری اغلب برای مستخدمین اداره اجـباری است و برای کسانی که در بیـرون از اداره می باشند قابل استفاده نبوده و دارای ارزش حقوقی نمی باشد. همچنین رئیس اداره و مافوق نسبت به تصمیمات اداری مستخدمان زیر دست خود نیز نظارت دارد به این معنی که حق دارد این تصمیمات را ابطال یا معلق کند یا اینکه اجرای تصمیمات آنان را موکول به تصویب خود سازد))^[۱۸۷]
مخاطب امر آمر مامور می باشد، مامور شخصی است که در یک ساختار حکومتی بر حسب قانون مکلف به اجرای امر می باشد امر صادره از جانب مامور در صورتی لازم الاتباء است که اولا اینکه مامور در قاعده نظام ساختاری مربوطه دخیل باشد و ثانیا امر صادره در حیطه وظایف شغلی مامور باشد و ثالثا امر صادره بر طبق نظام سلسله مراتبی از جانب روسای مافوق مامور باشد باوجود این شرایط می توان گفت که در صورت وقوع فعلی از جانب مامور به امر آمر قانونی که در حالت عادی جرم محسوب شده و قانونگذار برای آن پیش بینی مجازات نموده، باوجود این شرایط فعل انجام یافته طبق ماده ۵۶ قانون مجازات جرم محسوب نمی شود. اما نباید اینگونه انگاشت که صرف امر آمر قانونی به تنهایی موجب توجیه اعمال مامور می شود بلکه امر صادره از جانب آمر قانونی نیز باید قانونی باشد، یعنی امر قانونی که از جانب آمر قانونی صادر شده باشد و مامور مکلف به انجام آن بوده است موجب موجه دانستن عمل مامور از جانب قانونگدار می شود در غیر این صورت طبق ماده ۵۷ ق.م.ا (( هرگاه به امر غیر قانونی یکی از مقامات رسمی جرمی واقع شود آمر و مامور به مجازات مقرر در قانون محکوم می شوند…))
یکی از نویسندگان امر آمر قانونی را این چنین تعریف نموده است ((امری که توسط مقام رسمی که صلاحیت صدور امر و نهی را داشته باشد صادر شده باشد اگر برخلاف قانون دستوری بدهد و مسئولیت دستور خود را به صورت کتبی بپذیرد، مامور باید اطاعت کند))^[۱۸۸] طبق این تعریف در صورت پذیرش عواقب تصمیم غیر قانونی از ناحیه آمر به صورت کتبی هر چند که مامور به غیر قانونی بودن امر، علم داشته باشد، مامور را ملزم به اطاعت دانسته است و این درصورتی است که طبق ماده ۵۷ ق.م.ا آمر و مامور هر دو در صورت اجرای امر غیرقانونی هر چند که از مقامات رسمی صادر شده مسئول شناخته شده اند از ماده ۵۷ می توان احراز کرد که قید قانونی بودن دستور نیز به سایر شرایط اضافه می گردد و این شرط نشان می دهد که قانونگذار اطاعت مطلق را از مامورین نمی پذیرد مگر اینکه مامور به اشتباه قابل قبول امر غیر قانونی آمر را اجرا کرده باشد و در صورتی که بر اجرای امر غیرقانونی جرم مترتب باشد باعث کاهش مسئولیت مامور شده و در عین حال ضامن دیه و ضمان مالی می باشد.
در مفهوم امر آمر قانونی شرایطی نهفته است که در صورت وجود این شرایط، عنوان امر آمر قانونی مصـداق پیدا می کند ودرصورت وجود این شرایط اعمالی که در شرایط عادی جرم شناخته می شود توسط خود قانونگذار موجه شناخته می شود، در ادامه به بیان این شرایط می پردازیم.
بند دوم : شرایط امر آمر قانونی
در بیان مفهوم امر آمر قانونی گفته شد ،که منوط به وجود شرایطی می باشد که نهفته در اصطلاح امرآمر قانونی می باشد. برای صدق عنوان امر آمر قانونی این شرایط باید موجود باشد و در صورت وجود این شرایط امر آمر قانونی محقق می شود و در صورت تحقق جزء علل تبرئه کننده قرار می گیرد.
این شرایط عبارت اند از: الف) صلاحیت قانونی آمر در صدور دستور ب) انطباق دستور با مقررات قانونی ج) وظیفه قانونی مامور به اجرای دستور د) وجود آمر و مامور در سلسله مراتب اداری در ادامه به بررسی هر یک از این شرایط خواهیم پرداخت.
الف) صلاحیت آمر در صدور دستور
((صلاحیت مجموعه اختیاراتی است که به موجب قانون برای انجام اعمال معینی به مامور دولت داده شده است. صلاحیت در حقوق عمومی شبیه اهلیت در حقوق خصوصی است زیرا در هر دو صحبت از این است که آیا شخص اختیار انجام یک یا چند عمل حقوقی را دارد یا نه))^[۱۸۹]
آمر وقتی می تواند دستوری را صادر کند که قانون به صراحت اجازه آن را داده باشد به همین جهت مداخله اشخاص در امور عمومی و یا مداخله ماموران دولت در امور خارج از صلاحیت خود قانوناً ممنوع است.
صلاحیت بر دو قسم تقسیم می شود : صلاحیت اختیاری و صلاحیت تکلیفی، «صلاحیت وقتی اختیاری است که مامور دولت در مقابل امور معینی حق اتخاذ تصمیم داشته باشد و بتواند آزادانه هر تصمیمی را که برای منافع و مصالح عمومی مقتضی و صلاح بداند بگیرد» ^[۱۹۰] به عنوان مثال صلاحیت دولت در اخراج اتباء بیگانه و یا صلاحیت دولت در بازنشستگی مستخدمینی که به سن بازنشستگی رسیده اند صلاحیت اختیاری اما صلاحیت وقتی تکلیفی است که برابر اوضاع و احوال معینی، قانون قبلا نوع عمل و تصمیمی را که مامور دولت باید اتخاد کند، معین کرده باشد و او را در تصمیم و انتخاب راه حل آزاد نگذارد^[۱۹۱] در صلاحیت اختیاری، قانون تصمیم آمر یا مامور دولت را قبـلا معین نکـرده است بلکه به او اختیـار داده تا بتـواند آزادانه هر تصمیمی را که از نظر منـافع و مصـالح مقتضی می داند اتخاد نماید اما در صلاحیت تکلیفی این قانون است که صدور امر یا انجام تکلیف یا خودداری از انجام امری را به آمر اعطا می کند بحث صلاحیت در صدور امر شرایطی است که در صورت عدم صلاحیت در صدور امر، باعث غیر قانونی بودن امر می شود. ماده ۲۸ آیین نامه انضباطی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در این زمینه بیان می دارد « امر و دستور صادره در حیطه و محدوده صلاحیت آمر باشد» اینکه امر صادره در محدوده صلاحیت آمر باشد بسته به موقعیت شغلی و حدود اختیارات است که مطابق با قوانین یا آیین نامه های مربوط به آن سازمان حیطه اختیارات و صلاحیت های افراد مشخص می شود این موضوع در امور نظامی بر مبنای سلسله مراتب می باشد و صلاحیت هر فرد نظامی بسته به موقعیت است که در آن موقعیتی مشغول به خدمت می باشد . اصل صلاحیت که مشخص کننده وظایف و اختیارات ماموران دولت به معنی عام کلمه می باشد برگرفته از اصل تفکیک قوا در حقوق عمومی می باشد ((اصل تفکیک قوا به گونه ای که امروزه در غرب و بیشتر کشورها رایج شده و به قوانین اساسی کشورها راه یافته است، دست آورد. منتسکیو، متفکر و فیلسوف قرن هجدهم فرانسه است وی در کتاب پرآوازه خود یعنی روح القوانین، نظریه خود را در باب انفصال سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه به شیوه ای پرورانده که بعد از وی اثرات انکار ناشدنی بر مشی فکری تدوین کنندگان قوانین اساسی و نهایتاً در شکل دادن به رژیم های سیاسی غرب به جای گذارده است.))^[۱۹۲]
طبق اصل تفکیک قوا هر یک از ارکان یک نظام سیاسی در مورد انجام وظایف و تکالیف و اختیارات قانونی خود مستقل بوده و در عین حال صلاحیت دخالت در امور ارکان دیگر حاکمیت را ندارد و آمر وقتی قانونی است که امر صادره در حیطه صلاحیت او باشد و باید صلاحیت خود را در حدودی که قانون مقرر کرده اجرا کند. تجاوز و تخطی از صلاحیت علاوه بر آنکه برای آمر متخلف ایجاد مسئولیت می کند، سبب بطلان اعمال و تصمیمات اداری او نیز می شود. تخطی از حدود صلاحیت ماموران دولت به معنی عام کلمه می تواند به صورت های مختلف باشد.

رضایت گردشگران

۲٫۲۵

۴٫۵

۳٫۶۵۲

۰٫۴۲۶

تمایلات رفتاری

۱

۵

۳٫۴۳۸

۰٫۷۰۷

ریسک ادراک شده

۱٫۲۵

۴٫۷۵

۳٫۴۸۸

۰٫۶۲۹

با توجه به انتخاب طیف لیکرت ۵ تایی برای سؤالات تشکیل‌دهنده متغیرهای تحقیق ، می‌بایست مقادیر حاصل از نظرات پاسخگویان را مورد بررسی قرار داد تا این موضوع روشن شود که آیا میانگین پاسخ‌های ایشان به طور متوسط با مقدار ۳ (عدد وسط طیف لیکرت) تفاوت دارد یا خیر؟ در صورتی که مقدار میانگین‌ به دست آمده بیشتر از ۳ باشد، نشان می‌دهد که جامعه مورد مطالعه در آن شاخص وضعیتی نامطلوب ارزیابی شده است. تمامی متغیرهای تحقیق مطلوب ارزیابی شده بود. یعنی به بیان ساده تر ارزیابی افراد از متغیرهای تحقیق در چامعه مورد نظر بالاتر از حد متوسط ارزیابی شده است. همان طور که در نمودار زیر نیز مشاهده می شود، بهترین ارزیابی از متغیر ارزش ادراک شده بوده است و ضعیف ترین ارزیابی از ریسک ادراک شده بوده است.

نمودار ۴-۹: وضعیت متغیرهای تحقیق

۴-۴- تحلیل اسنباطی یافته‌ها
برای دستیابی به یافته‌های این پژوهش نیاز به طبقه‌بندی، خلاصه‌سازی و تجزیه و تحلیل اطلاعات است که این کار در قالب روش‌های آماری توصیفی و استنباطی انجام می‌شود. در سطح توصیفی با بهره گرفتن از مشخصه‌ های آماری نظیر فراوانی، درصد و میانگین به تحلیل و توصیف ویژگی‌های جامعه پرداخته شده است و در سطح استنباطی با بهره گرفتن از مقادیر نمونه، آماره­ها محاسبه شده و سپس با کمک تخمین یا آزمون فرض آماری، آماره­ها به پارامترهای جامعه تعمیم داده می­ شود.
در آمار استنباطی به منظور اثبات یا رد فرضیات تحقیق و یافتن روابط خاص میان متغیرهای جامعه از آزمون‌های زیر استفاده شده است:

• ضریب همبستگی پیرسون

• بررسی مدل اندازه گیری با بهره گرفتن از تحلیل عاملی تأییدی

• استفاده از مدل­یابی معادلات ساختاری برای رد یا تأیید فرضیات تحقیق

۴-۵- بررسی شرایط لازم برای تحلیل عاملی
یکی دیگر از تقسیم بندی های رایج آمار، تقسیم بندی آن به آمار پارامتریک و آمار ناپارامتریک است.
آمار پارامتریک مستلزم پیش فرضهائی در مورد جامعه ای که از آن نمونه گیری صورت گرفته می باشد. به عنوان مهمترین پیش فرض در آمار پارامترک فرض می شود که توزیع جامعه نرمال است اما آمار ناپارامتریک مستلزم هیچگونه فرضی در مورد توزیع نیست. فنون آمار پارامتریک شدیداً تحت تاثیر مقیاس سنجش متغیرها و توزیع آماری جامعه است. اگر متغیرها از نوع اسمی و ترتیبی بوده حتما از روش های ناپارامتریک استفاده می‌شود. اگر متغیرها از نوع فاصله ای و نسبی باشند در صورتیکه فرض شود توزیع آماری جامعه نرمال یا بهنجار است از روش های پارامتریک استفاده می شود در غیراینصورت از روش های ناپارامتریک استفاده می شود. برای بررسی نرمال بودن مولفه های ابعاد الگو از آزمون کلموگروف اسمیرنوف استفاده گردید و در تمامی آزمون‌ها، فرضیه آماری به صورت زیر می‌باشد.
H₀: داده‌ها نرمال هستند (داده‌ها از جامعه نرمال آمده‌اند)
H₁: داده‌ها نرمال نیستتند (داده‌ها از جامعه نرمال نیامده‌اند)
جدول ۴-۳: نتایج آزمون کولموگروف اسمیرنوف برای متغیرهای پژوهش

متغیرهای تحقیق

سطح معناداری

نتیجه فرضیه

تبلیغات دهان به دهان

۳-۲-۲-۵-وضعیت اجتماعی اردکان در عهد قاجار
مردم اردکان در عهد قاجار از نظر اجتماعی به سه طبقه‌ تقسیم می‌شدند: طبقه‌ی اول اعیان و اشراف که تابع حکومت محلی نبودند. طبقه‌ی دوم کشاورزان و کارگران بوده‌اند که اکثریت مردم جزو همین طبقه بودند. از نظر اجتماعی و اقتصادی بسیار پائین بودند. طبقه‌ی سوم کسبه‌ی بازار بودند که آن‌ها نیز به نوبه‌ی خود به چند دسته تقسیم می‌شدند: گروه تجار که اکثرا همان اعیان و اشراف بودند و کسبه بازار که بیشتر حلاجان، بقالان، قنادان و آهنگران و زنجیرسازان و رنگرزان را تشکیل می‌دادند دست کمی از رعیت نداشتند. یکی از مشکلات عمده‌ی مردم در دوره‌ی قاجار مالیات‌های سنگینی بود که باید به دولت پرداخت می‌کردند. و لذا بیشتر مردم به خاطر پرداخت مالیات سخت تحت فشار بودند.
۳-۲-۲-۶-وضعیت فرهنگی اردکان در عهد قاجار
تا اواخر دوره‌ی قاجار که هنوز مدارس جدید گسترش نیافته بود؛ مکتب‌خانه‌ها نقش اساسی تعلیم و تربیت را بر عهده داشتند و مکتب‌داران مرد و زن بودند. در اردکان اضافه بر مکتب خانه دو مدرسه‌ی علمیه نیز وجود داشته است. همچنین بناهای تاریخی- فرهنگی اردکان عبارتند از: مسجد جامع، مسجد زیرده، بقعه‌های امامزاده سید محمد و سیدنورالدین، کاروانسرای شاه عباس و مکان‌های مقدس زرتشتیان. اکثر بناهای به ثبت رسیده در میراث فرهنگی اردکان متعلق به عهد قاجار است که تعداد زیادی از این بناها خانه‌ی مسکونی است(سپهری،۱۳۷۴: ۵۲-۴۲).
فصل چهارم
خانه‌تقدیری و تزئینات وابسته به معماری آن
۴-۱ معرفی خانه‌ی تقدیری
خانه‌ی تقدیری در بخش “مرکزی” شهرستان اردکان، خیابان آیت الله فکور ، به جای مانده از عهد قاجار، متعلق به خاندان تقدیری بوده؛ که در دی ماه سال ۱۳۷۷ به شماره ۲۱۸۶ در میراث فرهنگی شهرستان اردکان به ثبت رسیده است و هم‌اکنون میراث فرهنگی شهرستان در این مکان استقرار دارد(میراث فرهنگی شهرستان اردکان)
یکی از ویژگی‌های نظرگیر تمامی آثار معماری اسلامی توجه و تمرکز آن‌ها به فضای بسته، به درون در مقابل برون به نما یا فصل‌بندی عمومی ظاهر یک عمارت است. رایج‌ترین و معروف‌ترین بیان این نوع گرایش را شاید در خانه‌های مسلمانان پیدا کرد؛ این خانه‌ها در درون حیاط بسته‌ای قرار گرفته‌اند و تنها راه ارتباط آن‌ها با دنیای خارج، دیوارهای بلند بدون پنجره و یک درب کوتاه ورودی است. گاهی هم چندین خانه در یک مجتمع بزرگ محصور قرار گرفته و یک درگاه کوتاه ورودی دارد. که به یک دالان درونی خصوصی منتهی می‌شود و افراد خانه برای رفت و آمد از آن استفاده می‌کنند این خانه‌ها و در بعضی موارد حتی مجتمع‌های بزرگ ساختمانی از مظاهر و جلوه‌های ویژه‌ی یک شهر کهن اسلامی بر شمرده می‌شد و هنوز هم در بعضی از مراکز کهن شهری (قصبه‌ها، مدینه‌ها، و «شهرهای کهن» جهان اسلام) به دیده می‌آید (گروپه، ۱۰:۱۳۷۹) خانه‌ی تقدیری با معماری چهار وجهی و درون‌گرا دارای این خصیصه‌ی معماری اسلامی است. بنای این ساختمان از خشت، گل، آجر و به سبک معماری سنتی ویژه‌ی مناطق کویری، با حیاط مرکزی است(تصویر۱-۴).

  
تصویر۴-۱ پلان‌های همکف، زیر‌زمین و طبقه‌ی اول خانه‌ی تقدیری(مأخذ: میراث فرهنگی اردکان)
در این بنا اتاق‌های سه دری، در ضلع شرقی و غربی؛ پنج‌دری در ضلع شمالی و تالاری در ضلع جنوبی عمارت که متصل به بادگیر یک طرفه ویژه‌ی منطقه اردکان و میبد است، دیده می‌شود. مانند سایر خانه‌های سنتی این استان، در زیر تالار خانه در ضلع جنوبی، زیرزمین قرار دارد که ورودی آن گوشه‌ی حیاط در همان ضلع می‌باشد. در ضلع شمالی پایآبی جلوی پنج‌دری وجود دارد که محل دسترسی به آب قنات در حیاط خانه‌ها و مساجد است و نمونه‌های عمومی آن نیز در شهرهایی همچون نایین و یزد می‌بینیم. الگوی معمول آن هشتی است که با اتاق ترکی یا کلمبه پوشانده و در مسیر قنات در مرکز آن یک حوض ساخته می‌شود. نکته اقلیمی، هوای بسیار خنک آن در تابستان است که علاوه بر استفاده به عنوان یخچال برای نگهداری مواد غذایی، در مواردی برای خواب نیم روزی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است. احتمالاً می‌توان بین پایاب و پادیاو، که حیاط دور بسته‌ای است و حوض یا جوی آب در میان داشته باشد، پادیاو با همه ویژگی‌هایش بعد از اسلام در بیش‌تر مساجد و زیارت گاه‌ها به نام وضوخانه جای گرفت؛ رابطه‌ای برقرار کرد. نمونه‌های عالی پایاب در مسجد جامع نایین، مسجد جامع نطنز، مسجد جامع یزد و خانه‌های تاریخی یزد دیده می‌شود.
حوض بزرگ و کم عمقی در وسط حیاط خانه است که هوای خانه را خنک و رطوبت آن را تأمین می‌کند.
در قدیم، خانه‌ تقدیری دارای سه در ورودی بوده که یکی در غرب، یک در شمال و دیگری در جنوب بوده است؛ در جنوبی خانه به هشتی بسیار زیبایی باز می‌شود. سقف هشتی، با یزدی بندی تزیین شده است.
هشتی، که بنایی مربع شکل گنبدی- یعنی مکعبی همراه با یک نیم کره و هیچ نوع محور مستقیم است. یک قوس چرخیده شده است؛ در فضای گنبد یک دایره و خبری از زوایا، لبه‌ها و یا محورها نیست. در آن کانون توجه به درون و مرکز است. تزئین، این کانون، توجه را با تأمل در ترکیب چالشی، ولی محکم آن تقویت می‌کند. یک خط منحنی نشان دهنده‌ی پویایی, مفهوم تحول و توسعه است. این امر مفهوم قالب و فرم را که از راه تحول در بعد زمان پدید می‌آید گسترش می‌دهد(گروپه،۱۶۲:۱۳۷۹)
بلافاصله پس از ورودی به فضای هشتی می‌رسیم. اغلب به شکل هشت ضلعی یا نیمه هشت ضلعی و یا بیشتر مواقع چهار گوش است که در این خانه هشتی به شکل هشت ضلعی می‌باشد. هشتی دارای سقفی کوتاه و یک منفذ کوچک نور در سقف گنبدی شکل آن است و عموما سکوهائی برای نشستن در آن طراحی شده است ولی در این هشتی از منفذ برای نورگیری خبری نیست. هشتی برای انشعاب قسمت‌های مختلف خانه و گاه برای دسترسی به چند خانه ساخته می‌شد. در خانه‌های بزرگ، اندرونی و اقامتگاه‌های خدمتکاران نیز به هشتی راه داشتند و اغلب برای جداسازی آقایان و خانم‌ها دو قسمتی ساخته می‌شد(پارسی۱۳۸۷).
در صورتی که در خانه‌های اسلامی ساخت یک درگاه بلند و سترگ و تزئین یافته که در آن گاهی از نمادها و رنگ‌ها برای خوش‌یمنی و شگون استفاده می‌شد بر اهمیت نمادین در ورودی- آستانه‌ی حساس بین خانه و بیرون خانه – تأکید داشت. خانه‌های اسلامی معمولا دارای یک در ورودی بود ولی یک در ثانوی هم برای استفاده اهل حرم تعبیه می‌شد. ورودی اصلی خانه گاهی به طور مستقیم به سکونت‌گاه‌های خانه متصل نمی‌شد بلکه به یک هشتی(که گاهی دری به سوی حرم داشت) و یا راهی با پیچش راست زاویه می‌رسید تا از بیرون درب خانه، حیاط آن قابل رأیت نباشد. این هشتی را گاهی بسیار پیچیده می‌ساختند(گروپه،۱۹۷:۱۳۷۹). خانه تقدیری طبق همین نقشه دارای چند در ورودی بود ولی فقط در اصلی دارای هشتی است.
هشتی حکم اتاق انتظار را داشته و دور تا دور آن طاقچه‌هایی برای نشستن مراجعان ساخته شده است و سمت راست در ورودی راهرویی طویل باز می‌شود که پس از طی کردن مسیر این راهرو به در دیگری که ورودی ساختمان و حیاط است می‌رسیم؛ همانطور که گفته شد، این همان مسیری است که در معماری اسلامی برای این‌که میهمان مستقیم وارد حیاط خانه نشود، در نظر گرفته می‌شد. در دیگری در سمت چپ در اصلی است که ورودی خانه دیگری است که برای پذیرایی از مهمان‌ها از آن بهره می‌بردند.
معماران و استادکاران ایرانی با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی مناطق گوناگون ایران شیوه‌های معماری را در شهرهای مختلف توسعه بخشیدند؛ همان طور که به دلیل سرما ایجاد بناهای فاقد میانسرا در آذربایجان متداول بوده، ساختن بادگیر نیز در مناطق کویری رواج داشته است. سالیان بس دراز، بادگیر یکی از اجزای مهم بناها در نواحی گرم و خشک ایران بوده است. هر بادگیر شامل برج‌های تهویه بر فراز ساختمان است (بهادری‌نژاد،۲۲۹:۱۳۸۷). خانه‌ی تقدیری هم دو بادگیر دارد که یکی در ضلع شمالی است و تابستان‌ها پنج‌دری را خنک می‌کرده و بادگیر دیگر در ضلع جنوبی است و دهانه‌ی بادگیر به زیرزمین و تالار بزرگ باز می‌شود. درهای چوبی که در تالارجنوبی و پنج‌دری رو به بادگیر باز می‌شود؛ در زمان «گرد و خاک» و «طوفان» بسته می‌شدند. در حال حاضر ورودی اصلیِ ساختمان در شرق و به راهروی طاق‌داری باز می‌شود و گوشه‌ی سمت چپ ضلع جنوبی با چند پله به حیاطی پائین‌تر از سطح کوچه راه دارد. که ازاره دیوارهای آن با آجر پوشانده شده است تا پائین دیوارها از استحکام بیش‌تری برخوردار باشد.
۴-۲ معرفی هنرهای سنتی وابسته به معماری خانه‌‌ی تقدیری
در معماری سنتی توجه اندک به جلوه‌ی خارجی و یا حتی آشکارگی هر نوع بنا است و بیشترین توجه به درون بنا می‌باشد به همین سبب چفت و بست و آرایش اندرونی را پیش کشیده است (البته به استثنای گنبد و درگاه مدخل ورودی). تزئین در معماری اسلامی چندین کارکرد دارد، اما به نظر می‌رسد که نمود اصلی آن و یا حتی هدف عمده‌ی آن ایجاد ارزش‌هایی است که در دیگر سنت‌های معماری در خود بنا اهمیت دارد(گروپه، ۱۴:۱۳۷۹).
۴-۲-۱ طاقچه‌های خانه‌ی تقدیری
انواع طاقچه‌ها را می‌توان در این بنا مشاهده کرد. طاقچه‌ها با گچ‌بری تزئین شده‌اند. دور تا دور تالار و اتاق پنج‌دری طاقچه‌هایی قابل دسترس و همچنین در قسمت فوقانی طاقچه‌های دور از دسترس‌ ایجاد شده‌ است(تصویر۲-۴ و ۳-۴).
اتاق پنج‌دری طاقچه‌هایی مشابه طاقچه‌های تالار دارد و در ارتفاع دارای طاقچه‌هایی به شکل محرابی است(تصویر۳-۴ و ۴-۴). طاقچه‌هایی که در ارتفاع و به صورت محرابی است، در قسمت بالای پنج‌دری، این طاقچه‌ها به روزن تبدیل شده است؛ و دیوارهای بلند را بلندتر نشان می‌دهد و نور طبیعی اتاق را بیشتر می‌کند. داخل تمامی اتاق‌ها طاقچه‌های مربع مستطیل باربر و باربر-تزیینی دیده می‌شود. ولی طاقچه‌های اتاق پنج‌دری زیباتر و مشابه طاقچه‌های تالار جنوبی است و ارتفاع دیوار اتاق پنج‌دری هم به اندازه‌ی تالار و بلندتر از دیوارهای اتاق‌های دیگر است و طاقچه‌هایی به شکل محرابی در ارتفاع دیده می‌شود.

تصویر ۴-۲ راه‌روی جنب تالار جنوبی تصویر ۴-۳ تالار جنوبی
(مأخذ: نگارنده) (مأخذ: نگارنده)
تصویر ۴-۴ طاقچه‌های اتاق پنج‌دری(مأخذ: نگارنده)
۴-۲-۲شمشیری‌ها
گچ‌بری ویژه‌ای که دور تا دور حیاط روی دیوار دیده می‌شود؛ شمشیری نامیده می‌شود که یکی از طرحهای گچ‌بری‌ عهد قاجار است. قاب‌های تزیینی شمشیری در اندازه‌های مختلف به صورت افقی و عمودی اطراف حیاط دیده میشود؛ که با لایه نازک گچ روی دیوار ایجاد شده است (تصویر۴-۵ و ۴-۶). این نقوش مشابه کتیبه‌هایی است که در تذهیب از آن استفاده می‌شود. این نقوش در دوره قاجار متداول بوده است.
‌
تصویر ۴-۵ و۴-۶ شمشیری‌های اطراف حیاط خانه‌ی تقدیری(مأخذ: نگارنده)
۴-۲-۳ تزیینات آجری
پیشه‌های مستقل خشت‌زنی، آجر‌چینی، آجربری و آذین‌بندی آجری فقط در شهرهای بزرگ پیدا می‌شد. در روستاها و شهرک‌ها فقط خشت به کار می‌رفت و آن هم فقط توسط یک تن صورت می‌گرفت. با این‌که برای استحکام بنا در مراکز عمده‌ی شهری از آجر پخته استفاده می‌شد؛ ولی کاربرد خشت در تمام نواحی جهان اسلام متداول بود. اندازه‌ی خشت‌ها معیاربندی نشده بود و بنایان از اندازه‌های گوناگون و بر طبق نیاز استفاده می‌کردند. خشت اندازه‌های مختلفی داشت و در نواحی گوناگون فرق می‌کرد از ۱۰ سانتی‌متر مربع با ضخامت ۳ سانتی متر گرفته تا ۵۰سانت‌متر و ضخامت ۲۰ سانتی‌متر تولید می‌شد. خشت را معمولا از خاکی که در جوار ساختمان به دست می‌آوردند می‌ساختند؛ روی خاک آب می‌ریختند و با کاه و خرده‌های پوشال مخلوط و پا مال می‌کردند. گل را در قالب‌های چوبی می‌ریختند و سپس آن را در عرض نیم روز دیگر رویه‌ی دیگر آن‌ها خشک می‌شود، معمولا بعد از خشک شدن بلافاصله از آن‌ها استفاده می‌کردند. اگر باران می‌بارید آن‌ها را مخلوط گل و کاه بازسازی می‌کردند. آجر پخته نیز به همین ترتیب تولید می‌شد و گل رس و ماسه تمیز را به دقت انتخاب می‌کردند تا پیش از قالب‌گیری بیست و چهار ساعت خیس بخورد. آجر‌های قالبی از ماسه‌ی خاکستری درست می‌شد و پیش از قرار گرفتن در کوره‌ی آجرپزی به مدت سه روز دوبار مثل آجر خشت خشک می‌شد و برای سوخت کوره از تپاله یا بوته‌ها و هیزم خشک استفاده می‌کردند. شیبی تند تا بالای کوره می‌رسید و در آن‌جا بیشتر آجرها را تلمبار می‌شد. در کاربرد خشت معمولا از ملاط مرکب از کاه‌گِل بین آجرهای پخته؛ جز در مواقع داغ یا رطوبتی که در این صورت از ملاط آهک و ماسه استفاده می‌شد. با آجرکاری ردیف‌های مستقلی ایجاد می‌کردند و گاهی هم آجرها را به صورت اریب به کار می‌بردند و در این صورت حالت تزئینی پیدا می‌کرد. بر روی سطوح مسطح با پیش کرده نمودن خطوط آجری راه باریکه‌های ظریفی پدید می‌آمد(گروپه،۱۳۶:۱۳۷۹) که این حالت اخیر را می‌توان در سر بادگیرها و قطاربندی دورتادور لبه‌ی ‌بام خانه‌ی تقدیری دید(تصویر۴-۷).
تصویر ۴-۷ قطار بندی لبه بام خانه‌ی تقدیری (مأخذ: نگارنده)
۴-۲-۴ تزئینات بادگیرها
شهرستان اردکان یزد دارای آب و هوایی گرم و خشک است و آنچه در این گونه مناطق قابل توجه می‌باشد عناصر و فضایی است که ساکنین برای سازگاری خود با اقلیم گرم و کویری آن ایجاد کرده‌اند (پاکزاد۱۳۷۸).
یکی از این عناصر بادگیر با تزئیناتی خاص منطقه کویری می‌باشد. از جمله تزئیناتی که در ساختمان بادگیرها به چشم می‌خورد، تزئینات گچ‌بری بادگیر و تزئینات آجری است که در بالا و پائین دهانه‌ی بادگیر دیده می‌شود و به صورت رج‌های آجر شکل گرفته‌اند. تزئینات گچ‌بری دهانه‌ی بادگیرها جنبه‌ی کاربردی ندارد و با قوس‌ها و شکل‌های متنوعی دیده می‌شوند. احتمالا هر معمار با توجه به ذوق و سلیقه‌ی شخصی خود، نوع خاصی از این آرایه را به کار می‌گرفته است. شاید بتوان گفت این تزئین، امضای معمار سازنده بادگیر بوده است. تزئینات آجری تا حدی بر بدنه‌ی بادگیر سایه می‌اندازند. این تزئینات، مانند زنجیری ما ‌بین ساقه و دهانه قرار می‌گیرد و به همین دلیل نیز «زه و زنجیره » نام گرفته‌ است. تزئینات بادگیر‌ها اجزای کالبدی محسوب می‌شوند که بیشترین تاثیر را در منظر شهری پدید آورده‌اند. مصالح استفاده شده برای تزئینات، آجر، گچ و یا کاه گل است. در برخی بادگیر‌ها، دهانه‌ی بادگیر بیشتر با گچ پوشیده شده و رنگ سفید آن جلوه‌ی متفاوتی به خط آسمان شهر داده است (تصویر۴-۸). بادگیرها که مرتفع‌ترین قسمت خانه هستند در نمای بیرون خانه نیز دیده می‌شوند. دهانه‌های بادگیرها به صورت قاب‌هایی اسلیمی به طور عمودی در کنار هم قرار گرفته‌اند (بهادری‌نژاد،۲۸۰:۱۳۸۷).
به اعتقاد مردم دهانه‌ی بادگیر همیشه باید به صورت فرد تقسیم بندی شود و اگر زوج باشد شگون ندارد(طباطبایی اردکانی، ۳۸۴:۱۳۸۱) بنابراین بادگیر تمامی خانه ها با تعداد دهانه فرد ساخته شده است و خانه تقدیری نیز از یان امرر مستثنی نیست.
تصویر۴-۸ بادگیر تالار ‌جنوبی(مأخذ: نگارنده)
۴-۲-۵ تزیینات سنگی
تنها نمونه‌ی استفاده و تزیین سنگ، که در این بنا به چشم می‌خورد؛ کف‌فرش هشتی خانه است که با شعاع‌هایی که از مرکز شروع و به هر گوشه از هشتی ختم می‌شود، با سنگ‌های ریز تزیین شده است.
۴-۲-۶ گره چینی و قواره‌بری
تزئین اسلامی ساختمان‌ها را همچون شنلی فرو می‌پوشاند؛ هدف از آن پوشاندن، ساخت بناست تا نمایاندن آن. عناصر تزئینی بیشتر، محدود به خطاطی و اسلیمی‌های هندسی و گیاهی بود؛ ولی تکثیر آن‌ها جلوه‌ای غنی و درخشان را به نمایش می‌گذاشت(گروپه،۱۴:۱۳۷۹). یکی از این عناصر تزئینی هندسی گره چینی و هنر دیگر قواره‌بری است(تصویر۴-۹).
تصویر۴-۹گره‌چینی و قواره‌بری(مأخذ: نگارنده)
گره‌چینی‌‌های چشم نوازی روی در- پنجره‌های پنج‌دری و در-پنجره‌های طبقه‌ی فوقانی دو طرف تالار جنوبی و طبقه‌ی فوقانی دو طرف پنج‌دری دیده می‌شود. که به گره‌چینی مشبک معروف است.
ساختن پنجره‌های چوبی با گره از زمان صفویه در ایران مرسوم بوده است. هنر گره‌سازی در قدیم در ایران متداول بوده ولی در دوره اسلامی به اوج خود رسید. گره‌سازی در منبت‌کاری بعد‌ها رواج یافت و گره‌چینی یا گره‌سازی با چوب نیز بعد از آن به وجود آمده است(یاوری،۱۲۵:۱۳۸۶).
اگر هنرمندان و معماران مسلمان در انتخاب اشکال چندان نوآور نبوده‌اند ولی در به کارگیری تزئین سطوح بسیار اصالت داشته‌اند. آن‌ها نوعی از تزئین را به کمال رساندند که هدف آن در درجه‌ی اول و بیش از همه فراهم ساختن پوشش بغرنج و پیچیده برای بناها و اشیاء بود و پوشاندن هسته‌ی ساختی آن‌ها (اغلب با مواد مختلف)، که به گونه‌ی یک پوسته بیرونی و یا «پوشش» عمل می‌کرد(گروپه، ۱۶۱:۱۳۷۹).
ظرافت و پیچیدگی را در هنر گره‌چینی‌های خانه‌ی تقدیری می‌توان مشاهده کرد. در – پنجره‌هایی، که در اتاق‌های طبقه‌ی فوقانی که دو طرف تالار مشاهده می‌شود. با همان ظرافت گره‌چینی‌های پنج‌دری، با گره‌چینی تزئین شده است.
هنر اسلامی در جایی که تنش‌ها را برطرف کرده، هنر آرام‌بخش و فکری است تا عاطفی. این هنر یک هنر مفهومی است و در آن کنش و واکنش در نهایت تعادل خود قرار دارد. ظرافت تزئین سطوح تنش را از بین برده است، چون نقش‌ها در آن منحصر به کل سطح شده و در ضمن با دست‌یابی به امکان گسترش نامحدود، نوعی مفهوم نامتناهی را پدید آورده است. از اصول هنر تزئین اسلامی تکرار و جای‌گشت مداوم نقش مایه‌ها و طرح‌هاست. تزئین همچون آب که در جای خود نقشی بایسته در معماری اسلامی دارد، مدام نقوشی را بازتاب می‌دهد و تکثیر می‌کند تا برای چشم و مغز پناه‌گاه آرامی را به وجود آورد و هنری را بسازد که پویا و نا‌متغیر است (گروپه۱۶۲:۱۳۷۹) در قواره‌بری‌ها طرح به صورت تکرار در کنار هم هنری بی‌نظیر را می‌آفریند(تصویر۴-۱۰).
تصویر۴-۱۰ قواره‌بری سه‌درها و پنج‌دری‌ها(مأخذ: نگارنده)
۴-۲-۷ شباک
در خانه‌ی تقدیری شاهد شباک‌های آجری در جلوی زیرزمین و پایاب هستیم که زیرزمین و پایآب با عبور هوا از این شباک‌ها تهویه و خنک می‌شود و شباکی چوبی در قسمتی که بادگیر ضلع جنوبی به زیرزمین متصل می‌شود وجود دارد؛ درهای چوبی داخل تالار به فضایی باز می‌شود که این شباک در آن وجود دارد و در این قسمت فضای روی شباک چوبی قابل دسترسی است و می‌توان روی آن مواد غذایی که نیاز به فضای خنک دارد، گذاشت.

۳-۸-۱-۱- آزمون کولموگوروف – اسمیرنوف (K-S)
این آزمون جهت بررسی ادعای مطرح شده در مورد توزیع داده های یک متغیرکمی مورد استفاده قرارمی گیرد (مومنی،۱۳۸۷،۱۸۸).
۳-۸-۱-۲- آزمون همبستگی
تحلیل همبستگی ابزاری آماری برای تعیین نوع و درجه رابطه یک متغیر کمی با متغیر کمی دیگر است. ضریب همبستگی یکی از معیارهای مورد استفاده در تعیین همبستگی دو متغیر میباشد. ضریب همبستگی شدت رابطه و همچنین نوع رابطه (مستقیم یا معکوس) را نشان میدهد. این ضریب بین ۱ تا ۱- است و در صورت عدم وجود رابطه بین دو متغیر برابر صفر می باشد.

۳-۸-۱-۲-۱- ضریب همبستگی پیرسون^[۶۹]
این ضریب همبستگی، روشی پارامتری است که برای داده هایی با توزیع نرمال یا تعداد داده های زیاد استفاده می شود.
۳-۸-۱-۲-۲- مفهوم معنی داری در همبستگی
مفهوم معنی داری در همبستگی این است که آیا همبستگی به دست آمده بین دو متغیر را می توان شانسی دانست یا واقعا نشان می دهد بین دو متغیر همبستگی وجود دارد. این موضوع که نشان می دهد عدد بدست آمده معنی دار است یا نه از خود عدد به دست آمده با اهمیت تر است.
فرضیه های همبستگی به شرح زیر می باشد:
همبستگی معنی داری وجود ندارد
همبستگی معنی داری وجود دارد
۳-۸-۱-۳- آزمون دوربین- واتسن^[۷۰]
یکی از مفروضاتی که در رگرسیون مد نظر قرار می گیرد، استقلال خطاها (تفاوت بین مقاریر واقعی و مقادیر پیش بینی شده توسط معادله رگرسیون) از یکدیگر است. در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر همبستگی داشته باشند امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر از آزمون دوربین- واتسن استفاده می شود. چنانچه آماره دوربین- واتسن در بازه ۵/۱ تا ۵/۲ قرار گیرد H₀ آزمون (عدم همبستگی بین خطاها) پذیرفته می شود و در غیر اینصورت H₀ رد می شود یعنی همبستگی بین خطاها وجود دارد (مومنی، ۱۳۸۷، ۱۲۸).
۳-۸-۱-۴- آزمون هم خطی: (مومنی، ۱۳۸۷، ۱۳۹)
هم خطی وضعیتی است که نشان می دهد یک متغیر مستقل تابعی خطی از سایر متغیرهای مستقل است. اگر هم خطی در یک معادله رگرسیون بالا باشد، بدین معنی است که بین متغیرهای مستقل همبستگی بالایی وجود دارد و ممکن است با وجود بالا بودن R، مدل دارای اعتبار بالایی نباشد. به عبارت دیگر با وجود آن که مدل خوب به نظر می رسد ولی دارای متغیرهای مستقل معنی داری نمی باشد.
در نمودار (۴-۱)، x₁ و x₂ متغیرهای مستقل و y متغیر وابسته است. ناحیه ۱ در حالت (الف) مقدار واریانسی از متغیر y را نشان می دهد که توسط متغیر x₁ توضیح داده شده است.همچنین ناحیه ۲ میزانی از واریانس y را که توسط x2 تبیین شده نشان می دهد. در این حالت x₁ و x₂ رابطه خطی با هم ندارند.
نمودار (۳-۱): مثال جهت آزمون هم خطی

در حالت (ب) ناحیه ۳ و ۵ به ترتیب میزانی از واریانس y را نشان می دهد که توسط دو متغیر x1 و x2 توضیح داده می شود. بین x1 و x2 همبستگی وجود دارد به همین دلیل ناحیه مشترک بین آنها (ناحیه ۴) باعث میشود واریانس تبیین شده بیش از واریانسی باشد که واقعا توسط این دو متغیر تبیین می شود. به عبارت دیگر ناحیه ۴ دو بار در محاسبات منظور میشود و واریانس تبیین شده را بیش از واقع نشان میدهد. بنابراین در حالت الف بین x1 و x2 هم خطی وجود ندارد و اثرات این دو متغییر به خوبی تفکیک شده است ولی در حالت (ب) بین x1و x2 هم خطی وجود دارد و اثرات این دو متغیر به خوبی تفکیک نشده است.
۳-۹- خلاصه‌ی فصل
در این فصل به بحث روش تحقیق، جمع آوری و تحلیل اطلاعات پرداخته شده است. در ابتدای فصل مقدمه ای ارائه شده سپس فرضیه ها و روش تحقیق شامل جامعه ونمونه آماری تحقیق، قلمرو تحقیق و تعریف عملیاتی متغیرها و مدلهای مرتبط با آزمون ونحوه اندازه گیری آنها بیان شده است. در پایان روش و ابزارگردآوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات توضیح داده شده است.

راهبری

شخصی سازی

پشتگرمی

همدلی

با توجه به جدول ۲-۷- تمامی عوامل مربوط به کیفیت خدمات آنلاین مشخص گردیده است که از میان این عوامل تنها ۵ عامل کیفیت قابل پاسخ گویی، کیفیت قابل اعتماد، کیفیت انجام تعهدات و کیفیت رازداری که در مدل سروکوال آمده است، استفاده شده است.
فصل سوم
روش تحقیق و مراحل انجام آن
۳-۱- مقدمه
فصل سوم تحقیق حاضر به روش شناسی^[۹۷] تحقیق اختصاص دارد. به طور کلی هر تحقیق ابتدا در پی طرح مشکل یا مسئله ای مطرح می شود. مشکل و مسئله ای که سوالا زیادی را در ذهن محقق ایجاد می کندو موجب پیدایش فرضیاتی می شود. دستیابی به شناخت علمی میسر نخواهد شد مگر اینکه با روش شناسی صحیح صورت پذیرد. روش شناس علمی، نظامی است از قواعد و روشهایی که پژوهش بر آن بنا نهاده شده است و ادعاها در مورد مسأله پژوهش مورد ارزشیابی قرار می گیرد . روش، مجموعه شیوه ها و تدابیری است که برای شناخت حقیقت و پرهیز از لغزش بکار گرفته می شود. روش، لازمه دستیابی به دانش و ابزاری جهت حرکت از مجهولات به معلومات است( خاکی،۱۳۷۹، ص، ۱۴۳-۱۴۲). از این رو، مراحل انجام تحقیق پیش رو در نمودار ۳-۱ آورده شده است. براین اساس، هدف این فصل ارائه روش و قلمرو پژوهش است که بخشهایی از آن در فصل اول تشریح گردیده و در این فصل جزئیات فرایند و روش پژوهش تشریح می‌گردد.در ابتدا با توجه به هدف پژوهش و نحوه جمع آوری داده ها، نوع و روش پژوهش تعیین می‌گردد. سپس ابزار جمع آوری داده‌ها، جامعه آماری، روش نمونه‌گیری، حجم نمونه، اعتبار و روایی ابزارهای پژوهش مشخص شده روش تجزیه و تحلیل داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها بیان می‌گردد.

تدوین کلیات تحقیق
مروری بر مبانی نظری تحقیق
تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق
تدوین پرسشنامه و آزمون روایی و پایایی ابزار
جمع آوری و تجزیه وتحلیل داده ها
نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
نمودار ۳-۱: مراحل انجام تحقیق
روش ،شیوه پیش رفتن به سوی یک هدف است. بنابراین شرح دادن روش علمی عبارت است از شرح اصول اساسی که در هر کار تحقیقی به اجرا گذاشته می شود. روشها صورتهای خاصی از روش علمی هستند، که بدین منظور طراحی شده اند تا بهتر با پدیده ها و موضوع سازگار باشند با توجه به نقش و اهمیت کاربرد صحیح و دقیق روش های علمی و نیز با در نظر گرفتن محدودیتهایی که وجود دارد و اهدافی که از این تحقیق داریم، تلاش بر آن است که روشی که بکار گیریم که دقیق و مبتنی بر روش های علمی باشد.
اگر قرار باشد، متولوژی یک تحقیق را جهت تعیین روائی و پایایی نتیج تحقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و بعدها از آن جهت انجام تحقیقات مشابه الگو برداری کنیم، لازم است تا به نحوی روش کار را مستند کرده، یک به یک مراحل کار را برشمرده و ابزارهای گردآوری اطلاعات را معرفی کنیم. در نهایت لازم است تا نحوه دستیابی به نتیجه تحقیق را نشان دهیم.
در این میان بیان جامعه و نمونه تحقیق، چگونگی نمونه گیری ، اطمینان از اینکه نمونه نماینده واقعی جامعه است، ابزارها و روش های گردآوری اطلاعات، ابتکارات بکارگرفته شده در فرایند تحقیق، روش های آماری و غیر آماری در طول زمان انجام تحقیق و نیز جهت تحلیل یافته ها و… از موارد شفاف ساز و روشن کننده روش تحقیق می باشد. انجام چنین کاری هزینه اجرای تحقیقات و پژوهشهای مشابه را درآینده به شدت کاهش خواهد داد.
دراین فصل به بیان روش تحقیق، روش گردآوری داده ها، ابزار جمع آوری و اندازه گیری داده ها، جامعه آماری و روش نمونه گیری و روش تجزیه و تحلیل داده های تحقیق پرداخته می شود.
۳-۲- روش انجام تحقیق
هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که پژوهشگر مشخص نماید که چه شیوه و یا روشی را اتخاذ نماید که او را هرچه دقیق تر و آسان تر به پاسخ های احتمالی برساند. روش تحقیق، بستگی به اهداف و ماهیت موضوع و همچنین امکانات و منابع دارد(نادری، ۱۳۸۰، ص ۵). در این تحقیق به توصیف و مطالعه آنچه که هست می پردازیم، روش تحقیق مناسب، روش تحقیق توصیفی می باشد. تحقیق توصیفی آنچه را که هست توصیف می کند و به شرایط یا روابط موجود، عقاید متداول، فرایندهای جاری، آثار مشهود یا روندهای در حال گسترش توجه دارد. توجه آن عموما زمان حال می باشد، هرچند غالبا رویدادها و آثار گذشته را نیز که به شرایط موجود مربوط می شوند، مورد بررسی قرار می دهد(بست، ۱۳۷۱، ص ۱۲۵). در تحقیقات توصیفی میتوان جامعه مورد مطالعه را از طریق پیمایشی تحت بررسی و آزمون قرار داد. پیمایش عبارت از جمع آوری اطلاعات است که با طرح و نقشه و به عنوان راهنمای عملی توصیف یا پیش بینی و یا به منظور تجزیه و تحلیل روابط برخی متغیرها، صورت می گیرد. پیمایش توصیفی، به توصیف پدیده های خاص در محیطی معین می پردازد، برای آزمون فرضیه ها و پاسخگویی به پرسشهای پژوهشی به کار می رود و شامل توصیف و نتیجه گیری است( کومار، ۱۳۷۴، صص ۴۹-۴۷). با توجه به مطالب فوق می توان گفت، در این تحقیق چون توصیف شرایط بازاریابی اینترنتی مورد بررسی است و برای شناخت بیشتر این شرایط و ارائه راه کارهایی برای فرایند بازاریابی اینترنتی این تحقیق به اجرا در می آید یک تحقیق توصیفی - پیمایشی می باشد. همچنین از آنجاییکه این تحقیق در یک سازمان زنده و پویا انجام گرفته است و از نتایج آن می توان بطور عملی برای حل مسایل اجرایی استفاده کرد، یک تحقیق کاربردی^[۹۸] نیز می باشد. سوالات پژوهشی برای تعیین توصیف شرایط، ساختار و الزامات بازاریابی اینترنتی در فرایند ارتقاء کیفیت خدمات بانکی موثر مطرح شده است. در این تحقیق پیمایش برای بررسی توزیع ویژگیهای بازاریابی اینترنتی صورت می گیرد. بنابراین، پیمایش از طریق مطالعه اسناد و مدارک کتابخانه ها و سایت های اینترنتی که به صورت تصادفی و پیمایشی در اینترنت انجام شده، صورت گرفته است.
کلیه وسائل ومراحل جمع آوری سیستماتیک ازاطلاعات و نحوه تجزیه وتحلیل منطقی آنها را برای نیل به یک هدف معین، روش علمی تحقیق گویند. بطور کلی، هدف کشف حقایق است و به همین جهت در کلیه علوم انسانی، اصول کلی آن یکسان است و بسته به اینکه حقیقت مطلوب جزء کدام دسته از علوم باشد، روش های خاص خود، که تناقضی با اصول و روش علمی تحقیق نداشته باشد، به تفصیل تعیین و ملاک عمل قرارمی گیرد (سرمد و بازرگان،۱۳۷۷). روش این تحقیق بدین ترتیب می باشد:
۳-۳- نوع تحقیق
به طور کلی روش های تحقیق در علوم رفتاری را می توان به توجه به دو معیار، تقسیم بندی کرد:
الف) هدف تحقیق
ب) نحوه گردآوری داده ها
با توجه به هدف تحقیق، تحقیقات علمی به سه دسته بنیادین، کاربردی و توسعه ای تقسیم می شوند. تحقیق حاضر با توجه به هدف تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی می باشد(سرمد وبازرگان،۱۳۸۴). هدف از تحقیقات کاربردی، چاره اندیشی برای حل مسائل و مشکلات اجرایی است .بطور کلی نتایج تحقیقات کاربردی بایستی قابل اجرا باشد و از نظر نحوه گردآوری داده ها از نوع تحقیقات توصیفی - میدانی می باشد.
۳-۳-۱- ابعاد و شاخص های تحقیق
بر اساس ابعاد و شاخص های مورد بررسی، سوالات پنج گزینه ای تدوین شد، که در جدول۳-۱ تقسیم بندی سوالات بر اساس متغییرها ارائه گردیده است:
جدول۳-۱: نمایش ابعاد و شاخص های تحقیق

فرضیه

شاخص هر فرضیه

متغیرها

منبع