۲-۹-۴ رژیم غذایی وتغذیه

نقش رژیم غذایی در افراد مبتلا به ام اس در کمک به کنترل علایم ام اس تا پیشگیری از پیشرفت بیماری بسیار مهم است . خوب خوردن نقش بسیار مهمی در افراد مبتلا به ام اس دارد . زمانی که علایم بیماری ام اس تغیر می کند . بعضی علایم می تواند سلامتی فرد را تحت تاثیر قرار دهند . ارتباط بین رژیم غذایی در کنترل برخی علایم بیماری ام اس وحفظ سلامتی افراد ثابت شده است (جعفری ، ۱۳۸۸).
بسیاری از رژیم های غذایی که ادعا می شود برای ام اس مفید هستند عملا سودی ندارند وحتی رعایت دقیق برخی از این رژیم ها ، علیرغم اینکه نیازی به آنها وجود ندارد استرس زاست . برخی از آنها نیز ممکن است خطرناک باشند ، بویژه آنهاییکه به عنوان مکمل افزودنی غذایی بکار می روند چون برخی مواد غذایی اگر به مقادیر زیاد خورده شوند ممکن است اثرات جانبی جدی داشته باشند . در ضمن در برخی بسته های غذایی یا گیاهی نیز مواد سمی یافت شده است .اگر تغیر در عادات رژیم غذایی لازم باشد باید تداوم داشته باشد واصول علمی آن رعایت شود .بیمار باید تعادل رژیم غذایی^[۱۰]داشته باشد تا بتواند انرژی خود را تأمین کند و افزایش وزن نامعمول پیدا نکند .مصرف روغن های مایع غیراشباع مانند روغن آفتابگردان ، مایع و زیتون برای بیمار مفید است ولی قطعی نیست.رژیم غذایی حاوی میوه جات ،سبزیجات تازه ،ویتامین ها ، مایعات مناسب ۳-۴ لیتر در روز ، بعلت داشتن مواد آنتی اکسیدان توصیه می شود.استفاده از درمان های جایگزین توصیه نمی شود تغذیه در مالتیپل اسکلروزیس سلامتی به مقدار زیادی به آنچه که شما روزانه می خورید بستگی دارد . خوب خوردن ضرورت برای همه است ، اما مخصوصاً برای افراد مبتلا به ام اس مهم است (میرزابیگی ، ۱۳۹۱).

واضح ترین مورد پیشنهاد شده در هرم افزایش در مصرف نشاسته و کاهش درمصرف مواد پروتئینی می باشد. منظور از تغییر این است که شما گوشت کمتری بخورید مخصوصاً گوشت قرمز و بیشتر نان ، برنج و مواد نشاسته ای مصرف کنید. همه انواع حبوبات از گندم ، جو دو سر ، جو و گندم سیاه باید به رژیم غذایی شما اضافه شود. چونکه تمام غلات سبوسدار ، حبوبات ، نان ها و برنج دارای فیبر ، ویتامین ها و مواد معدنی بیشتر از محصولات سفید (بدون سبوس ) می باشند و مصرف آنها صرفنظر از تمام صحبت هایی که در مورد مواد نشاسته ای وجود دارد از جمله اینکه چاق کننده هستند، برای شما بهتر است از مواد نشاسته ای استفاده کنید .
راهنمای رژیم غذایی: ۱- غذاهای متنوع بخورید۲- پرهیز از مصرف زیاد چربی وکلسترول ۳- کاهش مصرف قندهای ساده ۴- از مصرف سدیم زیاد پرهیز کنید (نبوی وایران پور ، ۱۳۸۵).
استفاده از یک رژیم غذایی سالم و صحیح در بیماران مبتلا به ام اس از سایر افراد اهمیت بیشتری دارد. «رژیم غذایی مناسب به ویژه اگر در مراحل ابتدایی بیماری شروع شود باعث کند شدن سیر بیماری و کاهش میزان ناتوانی کلی در دراز مدت می‌شود.همچنین این بیماران به علت کم تحرکی ناشی از بیماری و استفاده از کورتون مستعدپوکی استخوان هستند و با یک رژیم غذایی مناسب می‌توان از پوکی استخوان جلوگیری نمود . تحقیقات حاکی از این واقعیت است که اکثر بیماران ام اس طی بیماری دچار کاهش یا افزایش غیر طبیعی وزن می‌شوند که هر دوی این حالات بر روی وضعیت بیمار اثر منفی دارد. با پیروی از تغذیه صحیح می‌توان وزن بیمار را درحد مطلوب حفظ کرد. دیگر اینکه تغذیه سالم از دو عارضه شایع و مهم ام اس یعنی یبوست و عفونت‌های ادراری پیشگیری می‌کند. از سوی دیگر با تغذیه سالم می‌توان عوارض داروهای مصرفی متعددی را که بیماران ناگزیر از مصرف آن هستند ، به حداقل رساند. » مواد غذایی مفید برای بیماران ام اس بنا به گفته دکتر «مهرداد حلوایی» متخصص فیزیولوژی، از این قرار است: امگا ۳ و امگا۶، انواع ماهی به‌ خصوص ماهی ساردین و سالمون و سایر منابع غذایی آن نظیر روغن سویا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان، سبزیجات برگ سبز و روغن کبد ماهی، میوه‌ها و سبزی‌های تازه و تمیز که برگ آن‌ها سبز پررنگ است، آب تازه و تصفیه شده، چای‌های گیاهی به جای چای معمولی و آب میوه رقیق شده. امروز بیش از هر زمان دیگری نقش مسلم عادت ها والگوهای تغذیه ای در بروز ، پیشگیری ودرمان بیماری ها مشخص شده است.نقش تغذیه را می توان به دو عملکرد اساسی تقسیم بندی کرد نخست انکه کمبود مواد مغذی زمینه را برای بروز انواع مختلف بیماری ها مستعد می کند .دوم آنکه بسیاری از بیماری های مختلف می توانند کمبود مواد مغذی را بدنبال داشته باشند (محمد شیرازی ۱۳۸۷).
اختلالات روانی به دودسته عمده تقسیم می شوند . دسته ای که اختلالات محوری نوع ۱ نام دارد و اغلب بدون دارو بهبود نمی یابند و دسته دوم اختلالات محوری نوع ۲ یا اختلالات شخصیتی هستند که در اصل رفتاری اند اختلالات روانی شامل تغیر عملکرد مغز یا سیستم عصبی مرکزی است . اختلالات محوری نوع یک بیشتر شامل افسردگی ، اضطراب ، وسواس ، اختلال دوقطبی ، اختلال بیش فعالی ، کم توجهی ، شیزوفرنی ، واسترس پس از تروما وهمچنین اختلالات خوردن ( بی اشتهایی عصبی ، پر خوری عصبی ، پر خوری افراطی ) است اما اختلال محوری نوع دو یا اختلالات شخصیتی عبارتند از : رفتارهای ضد اجتماعی ، خودستایی ، ظاهر سازی ، انزوا و. . . . که برای بهبود این علایم روان درمانی مورد نیاز است . گاهی این دو اختلال کنار هم دیده می شوند .یکی از مهمترین نقش ها ی تغذیه در سلامت روان ، حفظ ساختار وعملکرد نورون ها ومراکز مغزی هماهنگ کننده ارتباط درون بدن با محیط اطراف است . در میان روش های درمانی موجود از جمله دارودرمانی ، نقش رژیم درمانی نیز پر رنگ است .اگرچه رژیم ها ودرمانهای غذایی زیادی برای ام اس توصیه شده است ، اماشواهد علمی قاطعی از اثرات درمان غذایی برای انواع ام اس وجود ندارد. بسیاری از رژیمهای غذایی که ادعا می شود برای ام اس مفید هستند عملا سودی ندارند وحتی رعایت دقیق برخی از این رژیم ها ، علیرغم اینکه نیازی به انها وجود ندارد استرس زاست .برخی از آنها نیز ممکن است خطرناک باشند ، به ویژه آنهاییکه به عنوان مکمل افزودنی غذایی بکار می روند چون برخی مواد غذایی اگر به مقادیر زیاد خورده شوند ممکن است اثرات جانبی جدی داشته باشند در ضمن برخی بسته های غذایی یا گیاهی نیز مواد سمی یافت شده است . غذاهای رژیمی وبرنامه های خاص غذایی اغلب بسیار گران وطاقت فرسا نیز هستند . اجرای یک رژیم غذایی قابل اجرا ومنطقی خیلی مشکل نیست . به خاطر داشته باشید که اگر چه شواهدی برای رژیمها ودرمانهای غذایی در درمان ام اس وجود ندارد ، برخی مطالعات نشان می دهد که رژیمهای غذایی معقول اثری سودمند بر بسیاری جنبه های دیگر سلامتی دارد ( میرزا بیگی ، ۱۳۹۱).

۲-۹-۵ ویتامین D و بیماری ام اس

کمبود این ویتامین منجر به شکستگی استخوان ها می شود که این شکستگی در بیماران ام اس بسیار دیده می شود. تحقیقات نشان داده است که کمبود این ویتامین موجب تشدید و بدتر شدن علائم بیماری ام اس می گردد، درحالی که دادن مکمل به این بیماران، منجر به کاهش علائم بیماری می شود. ویتامین( د) با عنصر کلسیم جذب می شود و از شکستگی استخوان جلوگیری می کند و تورم و التهاب را کم می کند. این ویتامین، محلول در چربی می باشد. منابع غذایی این ویتامین عبارت است از: تخم مرغ، جگر و ماهی های چرب مانند ساردین، سالمون و تن. اما مهم ترین منبع تامین این ویتامین، تابش مستقیم نور خورشید بر پوست بدن است. افزایش مصرف ویتامین (د) موجب افزایش فشار خون، تهوع و استفراغ، خستگی و تخریب کلیه ها می شود. مکمل این ویتامین برای بیماران کلیوی، سارکوئیدوزی و افرادی که میزان کلسیم خونشان بالا است، تجویز نمی شود. پژوهشگران معتقدند مصرف ویتامین (د) نه تنها باعث پیشگیری از بیماری ام اس می‌شود،‌ بلکه علایم آن را نیز تخفیف می‌دهد (شمس، ۱۳۹۰).
محققان تغذیه اعلام کردند تجویز شکل فعال ویتامین( د) به موشهای مبتلا به بیماری شبیه ام اس نه تنها باعث پیشگیری از بیماری گردید بلکه باعث تخفیف علایم ام اس در آنها نیز شد. بر اساس مطالعات جدید همچنین حفظ سطح خونی مناسب ویتامین( د) در بیماران مبتلا به ام اس از سرکوب فعالیت بیماری اهمیت دارد و در پیشگیری از عوارض کمبود ویتامین( د) همچون پوکی استخوان و در پی آن شکستگی نیز موثر است. بر اساس مطالعات قبلی هم مشاهده شده بود که شیوع بیماری ام اس در مناطقی که کمبود ویتامین (د) وجود دارد، بالاتر است، علت این بیماری رسوب نوعی پروتئین در بخشهایی از مغز است. اما عامل دقیق این رسوب‌گذاری هنوز دقیقا دانسته نشده است ، گمان می رود این بیماری با این آنتی ژنها در ارتباط باشد. بر این اساس یک ژن فرضی برای این بیماری در نظر گرفته شده است که MSSGنامیده می‌شود. همچنین به تازگی مشخص شده است که جهش در ژن PTPRC ،که بر روی کروموزوم۱، قرار دارد، نیز در بروز ام اس نقش دارد. پروتئینPTPRC یا CD45 یک رسپتور غشایی است که در غشاء همه سلولهای خونی، بجز گلبولهای قرمز بالغ، وجود دارد. این رسپتور، نقش تیروزین فسفاتازی دارد ودر غیر فعال کردن JAK-کیناز، نقش دارد. نور خورشید در پیشگیری از بروز بیماری ام‌اس یا کنترل آن موثر است. به گفته پزشکان علاوه بر افزایش ویتامین(د) بدن بر اثر نور آفتاب، بخش مادون قرمز نور خورشید نیز موجب کاهش حملات ام اس می‌شود. بخش تشعشعات مادون قرمز نور خورشید، بدن را به تولید ویتامین دی ترغیب می‌کند و این ویتامین به همراه تشعشع مادون قرمز با هم می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تنظیم کنند و روند بیماری را کندتر کنند. محققان در یک آزمایش موش‌هایی را که مستعد ابتلا به ام‌اس بودند به مدت یک هفته در معرض اشعه مادون قرمز قرار دادند. آنها دریافتند تماس با این اشعه اگرچه تعداد موش‌های مبتلا به بیماری شبه ام اس را کاهش نداد اما علائم این بیماری را در آن ها، به ویژه موش هایی که هر روز در معرض تشعشع قرار می‌گرفتند، کاهش داد، نقش احتمالی تشعشع آفتاب وپرتو های فرابنفش ودر نتیجه ویتامین (د) به مدت نیم قرن مطالعه شده و بررسیها وآزمایشات اولیه وجود ارتباط واقعی میان ویتامین( د) خطر ابتلا به ام اس وفعالیت بیماری ام.اس را تایید می کند (جودی برتون^[۱۱] ۱۳۸۹).

۲-۹-۶ داروو نقش درمان مکمل در کنترل ام. اس

داروهایی که برای درمان علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری ام اس استفاده می‌شوند تنها نوع درمان ام اس نیستند و در بسیاری از بیماران همچنین به فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و مشاوره روانپزشکی نیاز است. فیزیوتراپی برای به دست آوردن عملکرد اولیه عضلات بسیار موثر است. کاردرمانی به بیمار کمک می‌کند مشکلات موجود در انجام کارهای روزمره اش را به نحو مناسبی اصلاح نماید. مشاوره روانپزشک نیز باعث می‌شود اشکال درکنار آمدن با بیماری‌هایی مثل ام اس که اغلب در ابتدای راه منجر به بروز افسردگی و سایر اختلالات روانی می‌شود، رفع شده و بیمار بتواند با بهره گرفتن از مشاوره و دارو به زندگی عادی بازگردد. ماساژ درمانی نیز یکی از درمان‌های جایگزین است که به کاهش اضطراب و سیر پیشرفت بیماری ام اس کمک می‌کند. ماساژ درمانی یکی از قدیمی‌ترین و آسان ترین روش‌های درمانی است که با تقویت گردش خون، سیستم ایمنی و احساس آرامش بر فشار خون، سیستم گوارشی، پوست و عضلات تاثیر دارد( نبوی وایران پور، ۱۳۸۵) .

۲-۱۰ داروهای متداول مصرفی در ‌ام‌اس

در درمان این بیماری از چند سری دارو استفاده می‌شود، اگرچه هنوز هیچ‌کدام موفق به درمان قطعی نشده‌اند، ولی در کند کردن روند بیماری مؤثر بوده و به فرد مبتلا کمک می‌کنند تا با علائم و مشکلات بیماری راحت‌تر کنار بیاید. کورتیکواستروییدها و اینترفرون‌ها (بتااینترفرون) ازجمله داروهایی هستند که در مراحل حاد بیماری و برای به تأخیر انداختن عود مجدد آن کاربرد دارند. در مراحل شدیدتر، گاهی از داروهای شیمی‌درمانی نیز استفاده می‌شود. داروهای نام برده شده در زیر داروهای رایجی است که برای تخفیف بیماری ام اس در دنیا بکار میرود. اینکه کدام دارو برای چه کسانی مناسب است بطور کامل در حیطه نظر پزشک متخصص معالج است (علایی ،۱۳۸۷).
نوانترون:نوانترون دارویی است که برای درمان ام اس پیشرونده (حاد) ثانویه – عود کننده پیشرونده - یا ام اس عود کننده فروکش کننده که به مرور بدتر میشود. بکار میرود . این دارو برای درمان ام اس پیشرونده اولیه بکار برده نمی شود. اشخاصی که از نوانترون استفاده میکنند عود بیماری کمتری را خواهند داشت و به مدت بیشتری میتوانند تحرک داشته باشند. نوانترون بوسیله سرم در رگ دست تزریق میشود و هر سه ماه یکبار تزریق صورت میگیرد برای مدت دو تا سه سال یعنی ۸ تا ۱۲ دوز اگر چه با توجه به وضعیت بیمار تعداد دوزها میتواند تغییر کند.
آونکس:آونکس نوعی اینترفرون بتا می باشد. اینترفرونها پروتئینی هستند که بطور طبیعی در بدن تولید میشوند تا با عفونتهای ویروسی در بدن مبارزه کنند ضمنا به تنظیم سیستم ایمنی کمک میکنند. آونکس از گروه مشابه اسید آمینه است که, مشابه بلوکهای پروتئین ساخته شده بوسیله بدن هستند. تصور میشود ام اس بیماریی است که در آن سیستم ایمنی بدن علیه میلین (عایق پوشاننده فیبرهای عصب) واکنش نشان میدهد و آنرا تخریب میکند. اعتقاد بر این است که آونکس واکنش سیستم ایمنی بدن را تنظیم کرده باعث کاهش حمله علیه میلین میشود ( علایی ، ۱۳۸۷).
 بتاسرون: (اینترفرون بتا – ۱ ب ) ساخته شده از پروتئین خشک , استریل و تصفیه شده , بوسیله تکنیکهای نوترکیب DNA ایجاد و برای تزریق آماده شده است. اینترفرون بتا-۱ بوسیله تخمیر باکتری یایی^[۱۲] که دارای خصوصیت ژنتیکی پلاسمین مهندسی شده و حاوی ژن^[۱۳]( اینترفرون بتا ) است. ژن محلی از فیبروبلاست انسانی بدست آمده و به گونه ای اصلاح شده تا جایگزین اسید امینه طبیعی برای پس ماند سیستئین در position 17 شود.
ربیف: ( اینترفرون بتا-۱ a ) بوسیله فرایند تکنولوژی زیستی که آن را شبیه اینترفرون بتا ۱ طبیعی که در بدن یافت میشود ساخته می شود. اینترفرونها پروتئین هایی هستند که بطور طبیعی در بدن بوجود می آیند و دارای پروتئین ضد ویروس هستند که به هدایت سیستم ایمنی کمک میکند (ادیب نژاد، ۱۳۸۴).

۲-۱۱ روش‌های درمانی غیردارویی و مؤثر

غیر از دارو درمانی، از روش‌ها و راهکارهای دیگری نیز جهت کمک به درمان ‌ام‌اس استفاده می‌شود. یکی از این روش‌ها کاردرمانی صحیح و مؤثر است که باید حتما توسط افراد متخصص در این زمینه، صورت گیرد تا عضلات بیمار مجددا توان و قدرت خود را مانند قبل از حمله و عود علائم بیماری به‌دست آورند. از آنجا که استرس‌ها و فشارهای عصبی در ایجاد و عود بیماری تأثیرگذار هستند، برای کنترل علائم و کمک به بهبود شرایط بیمار، استفاده از مشاوره‌های کاردرمانی به جهت پیشگیری از افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات روانی در افراد مبتلا، بسیار مؤثر است. یکی از علائم و مشکلات بیماران مبتلا به ‌ام‌اس احساس خستگی در طول روز و خصوصا در هنگام انجام تمرینات توانبخشی است به‌طوری که ۶۰ تا ۸۰درصد بیماران ‌ام‌اس از این مشکل رنج می‌برند و این مشکل یکی از دلایل ارجاع بیماران ‌ام‌اس به کاردرمانی است؛ چرا که وقتی خسته می‌شوند علائم بیماری آنها شدیدتر می‌شود. این نوع خستگی می‌تواند از کم تا شدید متغیر باشد و غالبا در بعد از ظهر شدیدتر است که البته میزان خستگی با میزان دمای بدن نیز مرتبط است و با آن رابطه‌ای مستقیم دارد. جهت جلوگیری از آن باید زیرنظر متخصص کاردرمانی تمریناتی انجام شود(نبوی وهمکاران ، ۱۳۸۱ ).

۲-۱۱-۱ اهداف کاردرمانی دربیماران ام اس

-کسب حداکثر استقلال ممکن در انجام کارهای روزانه زندگی
- اجرای برنامه‌های فیزیکی، حرفه‌ای، تفریحی یا اوقات فراغت
- کاهش ناتوانی حاد و مزمن در مراحل مختلف بیماری
- آموزش خانواده و افراد مراقب و افزایش آگاهی مبنی بر تأمین امنیت بیمار و خانواده
- کاهش عوارض ثانویه اختلالات
- افزایش قدرت، تحمل و تحرک مفاصل
- کنترل بدن در وضعیت‌های مختلف و حفظ تعادل
- بهبود کارکرد حرکتی و افزایش مهارت‌های دستی
-کاهش درد و خستگی
- حمایت روانی و کاهش سطح استرس
- کاردرمانگر برای رسیدن به اهداف فوق، از اقدامات زیر کمک می‌گیرد:
- برنامه‌ریزی تمرینات مناسب درمانی
- کنترل درد و سفتی عضلانی
- تعیین ابزار کمکی و وسایل مورد نیاز برای حرکت
- اصلاحات و تطابقات محیطی و شغلی
- کاهش محدودیت‌های کارکردی و پیشگیری از ناتوانی‌ها
- ازجمله برنامه‌های تمرینی به‌کار‌گرفته شده در کاردرمانی، برنامه تمرینی ایروبیک است.
- برنامه تمرین ورزش سبک. این برنامه برای افزایش توانایی فیزیکی و کاهش محدودیت‌های ناشی از خستگی انجام می‌شود. این تمرینات را می‌توان در منزل و یا در استخر انجام داد. برای بیماران شاغل که محدودیت زمانی دارند و یا مشکل ضعف خفیف در اندام تحتانی دارند، ارائه برنامه دوچرخه‌سواری به‌مدت ۲۵دقیقه، ۳ یا ۴ بار در هفته مناسب است. تمرینات در آب (ورزش‌های سبک در آب کم عمق) برای کاهش خستگی مناسب است، مشروط به اینکه دمای آب مناسب باشد( نبوی و ایران پور ۱۳۸۵).

۲-۱۱-۲ ورزش وبیماران ام اس

ورزش می تواند احساسهای آسیب پذیری نسبت به بیماری را که با بالا رفتن سن افزایش افزایش می یابد کاهش دهد ومنافع روانی بیشتری عاید فرد کند . ترس از بیماری ومعلولیت یکی از نیرومند ترین عواملی است که در میانسالی ، سلامت روانی را تضعیف می کند (برک^[۱۴] ، ۱۳۸۵).

از تغیر رفتار بطور گسترده در روان شناسی ورزش استفاده می شود .از شیوه های تغیر رفتار برای ارتقاء سطح رفتار های مرتبط با سلامت از قبیل افزایش در رفتارهای شیوه زندگی سالم ( ورزش ، تغذیه مناسب وغیره ) وکاهش در رفتارهای ناسالم ( سیگار کشیدن ، مشروب خوری و پر خوری وغیره ) استفاده می شود . استفاده از تغیر رفتار برای رفتارهای مرتبط با سلامت ، طب رفتاری^[۱۵] یا روان شناسی سلامت^[۱۶] نامیده می شود (میلتن برگر^[۱۷] ، ۱۳۹۱).
عدم تعادل درحین راه رفتن، لرزش، حرکات ناگهانی اندام ها، عدم هماهنگی بدن و غیره. این‌ها از جمله عواملی است که باعث می‌شود بیماران مبتلا به ام اس از انجام فعالیت بترسند و حتی از حضور در عرصه‌های اجتماعی باز بمانند. این در حالی است که تحقیقی با نام «تاثیر ۸ هفته تمرین منتخب بر مسافت راه رفتن، قدرت و خستگی بیماران ام اس» نشان داده ورزش عاملی موثر در افزایش قدرت بیماران ام اس است. در این تحقیق آمده به دلیل اینکه بیماران ام اس دچار کم تحرکی و بیماری‌های ناشی از آن هستند، تقویت عضلات و تمرین‌های قدرتی که تا حد ایجاد درد نباشد می‌تواند از آتروفی عضلانی جلوگیری نماید و اثرات مثبتی روی ضعف حرکتی آنان داشته باشد. چون اکثر بیماران، جوان و در سنین فعالیت هستند ارائه آموزش‌های مناسب در زمینه ورزش در افزایش سطح توانمندی جسمانی آن‌ها موثر است. خستگی ناشی از ام اس از سوی بیماران به عنوان بیشترین خصیصه ناتوان کننده این بیماری که کاملا روی کیفیت زندگی اثر می‌گذارد معرفی شده است، اما این خصیصه نیز با انجام ورزش به‌ خصوص ورزش یوگا تا حد زیادی قابل کاهش است. نایب رئیس فدراسیون پزشکی ورزشی، گفته که بیماران ام اس حتی المقدور در هوای خنک به ورزش بپردازند و در فصل گرم سال فعالیت‌های ورزشی را در سالن‌هایی انجام دهند که سیستم‌ تهویه مطلوب دارد. وی با تاکید بر اینکه بیماران نباید بیش از یک ساعت ورزش کنند، افزوده که آن‌ها باید به اندازه ۶۰ الی ۷۰ درصد از توانشان را برای انجام فعالیت‌های ورزشی بگذارند تا فشاری به بدن‌شان وارد نشود( نبوی وهمکاران ، ۱۳۸۱).

۲-۱۱-۳ بیماری ام اس ومثبت نگری در زندگی

روزالیند کالب، یکی از روانشناسان مرکز انجمن ملی ام اس است که عقیده دارد: «روانشناسی مثبت راهکارهای جدیدی برای دستیابی به تجربیات و برگشت حس کنترل دراختیار افراد خواهد گذاشت. » به گفته کالب روانشناسی مثبت برخلاف آنچه همه فکر می‌کنند شامل داشتن چهره ای شاد یا انکار احساسات منفی که افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ممکن است آن را تجربه کنند نیست، بلکه استفاده از بعضی ابزار برای افزایش احساس خشنودی و استفاده مؤثر از آن‌ها در مواجهه با چالش هایی است که بر اثر ابتلا به ام­اس ممکن است با آن مواجه شوید. » با کاهش فشارهای روحی و روانی به ویژه استرس و درمان زودهنگام ام اس و پیگیری اقدامات درمانی، امکان مقابله با این بیماری و جلوگیری از تشدید آن وجود دارد. استرس می‌تواند باعث تشدید حملات در بیماران مبتلا به ام اس شود. با توجه به تأثیر استرس بر بیماری ام اس و کیفیت زندگی این افراد، کنترل آن ضروری و مهم است. به خود فرصت دهید تا با بیماری سازگار شوید و اجازه ندهید بیماری شما را کنترل کند. از جملات مثبت استفاده کنید. وقتی مثبت فکر می‌کنید و از جملات مثبت بهره می‌برید، امید و تلاش برای تسلط بر شرایط پراسترس بیشتر می‌شود. روان شناسی مثبت نگر به سلامت روانی افراد وکیفیت زندگی آنها نگاه می اندازد . این روان شناسی به دنبال آن است که به فراد کمک کند تواناییها وشایستگی های خود را پرورش دهند (مارشال ریو^[۱۸] ،۱۳۹۱).
آن طور که از گفته‌ها می‌توان نتیجه گرفت استفاده از یک روش صحیح و سالم برای زندگی در کنار مصرف منظم داروهای تجویز شده ، برنامه منظم برای فعالیت فیزیکی و ورزش، داشتن تغذیه مناسب، و غیره می‌تواند فرد مبتلا به ام اس را به وضعیت بهتری از سلامت رهنمون کند. همچنین کاهش سطوح استرس فرد بیمار می‌تواند در کاهش علائم وی موثر باشد. از فعالیت زیاد در محیط‌های بیرون خصوصا در هوای زیاد گرم که می‌تواند باعث تشدید بیماری شود لازم است اجتناب کنیم و در عین حال، مثبت بیندیشیم و ام اس را همراه بدانیم، نه بیماری، نامشخص بودن سیر بیماری ، کاهش توانایی جسمی وذهنی ، کاهش امید به سالم زندگی کردن ویک زندگی خوب در آینده ، مشکلات هویتی از دست دادن توان فعالیت شغلی وروابط اجتماعی ، همگی باعث می شوند که بیماران ام اس با احساس غم ، سرخوردگی ، خشم واضطراب مداوم مواجه باشند (شولتز،۱۳۸۷).
از طرف دیگر مشخص شده که ضعف بیماران در مواجه با استرس های شدید ومزمن می تواند باعث افزایش عود حملات بیماری شود . هر بیمار سعی می کند از تواناییها وامکانات مختلفی که دارد بهره ببرد تا بتواند مشکلات خود را مدیریت کند . اما گاهی انجام این کار به تنهایی برای بیماران سخت است وبرای انطباق بهتر نیاز به کمک پیدامی کنند ، بنابراین بهتر است از منابع در دسترس استفاده کنند . گروه های حمایتی خود – مدار ومشورت با دوستان اغلب برای بیماران مفیدند . اما گاهی نمی توانند جایگزین درمان حرفه ای شوند ، یادگیری شیوه های مدیریت استرس ، شناخت علل وراهها ی کنترل خشم واحساسات ناخوشایند دیگر ، بهبود روابط بین فردی ، روش های حل مساله ، استفاده از شیوه های شناختی برای افزایش خود اگاهی وعزت نفس وساختار دهی مجدد هویت ، استفاده از نگرش مثبت و. . . . . . همگی به دانش واگاهی فرد وخانواده در سازگاری هرچه بهتر با بیماری وعوارض مختلف ان می افزایند ومعمولا بدون پیگیری طولانی مدت جلسات درمانی فردی وگروهی با درمانگران ماهر ومجرب بدست نمی اید (فیست وفیست^[۱۹] ۲۰۰۵).
روان شناسی مثبت نگر^[۲۰] در اواخر دهه ۱۹۹۰بوسیله سلیگمن شکل گرفت وبه خوشبختی ، برتری ، وعملکرد بهینه انسان می پردازد.روانشناسان به شخصیت خوشبخت با عناوین مختلف برحسب سلامت ذهنی یا رضایت از زندگی اشاره کردند وآن را به صورت ارزیابی شناختی از کیفیت تجربه زندگی فرد برخوردار از عاطفه مثبت تعریف کرده اند .سبک تبیینی خوشبینانه می تواند از درماندگی آموخته شده پیشگیری کند ، سبک بد بینانه ، درماندگی را به تمام جنبه های زندگی گسترش میدهد ومی تواند به بیماری جسمانی وافسردگی منجر شود . بدبینها در باره رویدادهای ناگوارتوجیهات شخصی ،دایمی وفراگیر نسبت به خودشان می کنند . مدل انتساب درماندگی آموخته شده عبارت است ازنسبت دادن شکست به علتهای خاص ، افراد بدبین شکستهای خود را به علتهای درونی ، پایدار وکلی نسبت می دهند . افراد خوشبین شکستهای خود را به عوامل بیرونی ، ناپایدار واختصاصی نسبت می دهند . افراد خوشبین طولانی تر عمر می کنند ، از سلامت بهتری برخوردارند ، ودر مقایسه با افراد بدبین کمتر دچار استرس وافسردگی می شوند گرچه درماندگی آموخته شده می تواند در هرسنی روی دهد (شولتز^[۲۱]،۱۳۸۷).
خوشبین ها سلامت روانی وجسمی بهتری دارند . به رفتار های تقویت کننده سلامتی بیشتری می پردازند استقامت بیشتر ومسله گشایی موثر تری نشان می دهند واز لحاظ اجتماعی محبوترند . خوشبینی در افراد احساس امید وانگیزش ایجاد می کند . خوشینی را می توان آموزش داد ویاد گرفت ( مارشال ریو، ۱۳۹۱).