عوامل مالی در سطح شرکت
۰.۳۹۲
۱
عوامل اقتصادی
۰.۲۹۵
۲
عوامل سیاسی
۰.۱۶۷
۳
عوامل روانی بازار
۰.۱۴۵
۴
۴-۵- نتیجهگیری:
در فصل چهارم این تحقیق، داده های گردآوری شده بوسیله پرسشنامه ها، مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس ابتدا با بهره گرفتن از تحلیل عاملی و آزمون آلفای کرونباخ روایی و پایایی پرسشنامه مورد بحث قرار گرفت بطوریکه روایی و پایایی پرسشنامه در سطح بالایی تائید گردید. در گام بعد جهت پاسخدهی به فرضیات تحقیق آزمون فرض آماری بکار گرفته شد و در این آزمون فرض آماری میزان تاثیرگذاری هریک از چهار عامل مورد بررسی قرار گرفت. پس از تعیین یکسان نبودن میزان تاثیرگذاری شاخصها، تکنیک AHPو TOPSIS جهت اولویتبندی عوامل و شاخصها مورد استفاده قرار گرفت. در فصل پنجم نتایج تحلیل داده ها به طور مفصل ارائه خواهد شد.
فصل پنجم
بحث و نتیجهگیری
- مقدمه
پس از بررسی جامع پیشینه پژوهش، انتخاب پرسشنامه های تحقیق، گردآوری و تحلیل داده ها، اکنون لازم است تا کلیه آزمونهای آماری و تکنیکهای به کار گرفته شده در فصل چهارم به تفصیل مورد بررسی قرار گیرد و سپس پاسخ هریک از فرضیات تحقیق مشخص گردد. این فصل از پژوهش در سه بخش اصلی سازمان یافته است. بخش اول به تشریح نتایج آزمونهای آماری، بخش دوم به پاسخ به سوالات و فرضیات پژوهش و بخش سوم به ارائه پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی اختصاص خواهد یافت.
۵-۱- تشریح تحلیلهای آماری و نتایج تحقیق
اولین گام برای هر تحقیق پیش از ورود به آمار استنباطی، بیان حجم نمونه و آمار توصیفی مبتنی بر آن میباشد. با بهره گرفتن از فرمول نمونهگیری و جایگذاری انحراف معیار برگرفته از توزیع پرسشنامه مقدماتی، حجم نمونه معادل ۲۲۹ نفر بدست آمد که پس از توزیع پرسشنامه استاندارد تحقیق، تعداد ۲۶۲ پرسشنامه کامل گردآوری شده از سهامداران بورس اوراق بهادار تهران، مبنای تحلیل قرار گرفت. همانگونه که مشاهده شد اکثریت پاسخگویان به پرسشنامه تحقیق در بین سهامداران بورس اوراق بهادار تهران، در محدوده سنی کمتر از ۳۰ سال و ۳۱ تا ۴۰ سال قرار دارند بطوریکه این دو گروه، ۶۴ درصد از نمونه را تشکیل میدهند و از سوی دیگر اکثریت پاسخ دهندگان به پرسشنامه تحقیق در گروه مردان بودهاند. مطابق با داده های تحقیق، بیشترین گروه پاسخدهنده به پرسشنامه پژوهش با تعداد ۱۱۷ نفر، دارای مدرک تحصیلی کارشناسی بودهاند و دارندگان مدرک دکتری با ۵ درصد پاسخگویی، کمترین گروه مشارکت کننده بودهاند. همچنین دارندگان مدرک کاردانی و پایینتر و نیز دارندگان مدرک کارشناسی ارشد به ترتیب با ۲۷ و ۲۲ درصد، در رده های بعدی از نظر تعداد پاسخگویان در گروه سهامداران بورس اوراق بهادار تهران بودهاند. از سوی دیگر بیشترین گروه پاسخدهنده به پرسشنامه پژوهش با تعداد ۱۰۸ نفر، دارای سابقه کاری کمتر از ۵ سال بودهاند و دارندگان سابقه کاری بیش از ۲۰ سال، کمترین گروه مشارکت کننده بودهاند. با داشتن داده های این پرسشنامه ها و با بهره گرفتن از نرمافزار SPSS، پایایی و روایی ابزار تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. با وجود آنکه پرسشنامه تحقیق بصورت استاندارد بوده است و روایی و پایایی آن در تحقیقات پیشین به اثبات رسیده است، اما به دلیل آنکه در نمونه آماری جدیدی مورد استفاده قرار گرفته است باید مجددا این مراحل را بپیماید. ضریب آلفای کرونباخ برای پرسشنامه عوامل موثر بر تصمیمگیری سهامداران، معادل ۰.۹۴۸ بوده است. آزمون کفایت نمونهبرداری نیز با ضریب ۰.۹۳۹، سطح بالایی از روایی را به اثبات رسانده است. همچنین بارهای عاملی شاخصها نیز همگی در حد بالایی قرار داشتهاند و بدین ترتیب نیاز به حذف هیچ شاخصی از پرسشنامه احساس نمیشود. تا این مرحله، روایی و پایایی بالای ابزار تحقیق مورد تائید قرار گرفت و اکنون میتوان به آزمون فرضیات منطبق بر ابعاد پرسشنامه پرداخت. اولین گام برای ورود به آزمونهای آماری، استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنوف میباشد. این آزمون جهت بررسی ادعای مطرح شده در مورد توزیع داده های یک متغیر کمّی مورد استفاده قرار میگیرد. نتیجه این آزمون یک خروجی است که به ترتیب تعداد داده ها، پارامترهای مورد نظر در بررسی وجود توزیع (مانند میانگین و انحراف معیار در توزیع نرمال)، قدر مطلق مقدار بیشترین انحراف، بیشترین انحراف مثبت، بیشترین انحراف منفی، مقدار آماره Z و مقدار سطح معناداری را ارائه می کند. به دلیل اینکه SIG بالاتر از ۰.۰۵ میباشد، ادعای نرمال بودن توزیع پذیرفته میشود. اکنون میتوان از آزمونهای پارامتریک برای بررسی فرضیات استفاده نمود. در این تحقیق برای پاسخ به فرضیات از آزمون تی استیودنت استفاده شده است. این آزمون برای متغیرهای کمّی به کار میرود و در مواردی برای تشخیص تاثیر یا عدم تاثیر یک متغیر در وضعیت مورد بررسی استفاده میشود و گاهی نیز برای سنجش وضعیت موجود نسبت به یک مقدار مشخص کاربرد دارد. بررسی فرضیههای تحقیق حاکی از این بود که کلیه چهار دسته عوامل در نظر گرفته شده در این پژوهش، دارای تاثیر معنادار بر تصمیمگیری سهامداران در خرید سهام عادی میباشند. اما سوال دیگری که در اینجا مطرح میشود این است که آیا میتوان اختلاف معناداری بین این ابعاد از نظر اهمّیت مشاهده نمود. برای این منظور میتوان از آزمون تحلیل واریانس استفاده کرد. آزمون تحلیل واریانس(ANOVA) یک آزمون پارامتریک میباشد که در آن به بررسی واریانس بیش از دو جامعه (یا ابعاد) پرداخته میشود. از این آزمون از آنجایی که با چند حالت سرو کار داریم، برای آزمون فرضیههای متفاوتی استفاده میشود. در جدول خروجی این آزمون چنانچه سطح معنیداری کمتر از مقدار خطا باشد، چنین استنباط میشود که حداقل یک زوج از طبقهها با هم اختلاف دارند. حال برای مشخصنمودن اینکه کدامیک از این زوجها با هم متفاوتند میباید از آزمونهای ویژه موسوم به آزمونهای پس از تجربه استفاده نمود. به دلیل اهمیت مشخصنمودن تفاوتها تعداد این آزمونها نسبتا زیادند و در این تحقیق از آزمون LSD بدین منظور بهره گرفته شده است. این آزمون وجود اختلاف یا عدم آن را بین گروه ها به صورت دو به دو بررسی میکند و به همین دلیل نتایج دقیقتری را نسبت به آزمون آنووا در اختیار ما میگذارد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس حاکی از این است که در سطح اطمینان ۹۵%، بین میانگین عوامل موثر بر تصمیمگیری خرید سهامداران اختلاف معناداری وجود دارد. در تحلیل جدول آزمون LSD نیز باید به ستون سطح معناداری توجه نمود. به عنوان مثال با نگاهی به گروه اول، میتوان دریافت که بین میانگین امتیازات گروه اول با گروه های دوم و سوم یعنی (عوامل اقتصادی با عوامل سیاسی و نیز عوامل اقتصادی با عوامل روانی بازار) اختلاف معنادار وجود دارد ولی بین گروه اول با گروه چهارم اختلافی معنادار دیده نمیشود.
در این مرحله با بهره گرفتن از تکنیک تصمیمگیری چندمعیاره تاپسیس، اولویت اهمیت شاخصهای موثر بر تصمیمگیری خرید سهامداران مشخص گردید و نتایج حاکی از این بود که شاخصهایی همانند (اطمینان به داده های منتشر شده مالی شرکتها)، (اعتقاد به پیروی جریان آتی و بازدهی از عملکرد گذشته)، (پیگیری گزارشهای فصلی و داده های منتشر شده از سوی شرکتها)، (اخبار منتشرشده از مجامع شرکتها) و (پیگیری اخبار سیاسی و تأثیر آن بر بازار سهام) از بیشترین اهمیت در شکلدهی تصمیمگیری آنان برخوردار است. نکته جالب این است که سه عامل اول همگی در گروه عوامل مالی در سطح شرکت قرار داشتهاند. در نهایت برای بدست آوردن نتایجی دقیقتر از دیدگاه خبرگان، پرسشنامه مقایسات زوجی نیز بین ۱۱ نفر از مدیران عالی و میانی شرکتهای کارگزاری بورس از جمله شرکت کارگزاری مفید، پارسیان، آریابورس، اعتماد سروش، آگاه و آپادانا توزیع شد که این نتایج نیز مویّد این مساله است که عوامل مالی سطح شرکت از دیدگاه این خبرگان نیز در درجه اول اهمّیت قرار دارند.
۵-۲- پاسخ به سوالات و فرضیات پژوهش
در این تحقیق، ۳ سوال پژوهشی و ۵ فرضیه اصلی مورد آزمون قرار گرفته است که نتایج آن به شرح زیر میباشد.
- مهمترین شاخصهای مالی و غیرمالی تصمیمگیری در خرید سهام عادی بورس اوراق بهادار تهران چیست؟
در این تحقیق با بررسی پیشینه پژوهش، چهار عامل اصلی موثر بر تصمیمگیری در خرید سهام عادی شناسایی گردید که با انجام آزمونهای آماری، اثرگذاری کلیه آنها به اثبات رسید. این ابعاد دارای ۳۷ شاخص بوده که بار عاملی همه آنها بالاتر از ۰.۴ میباشد و بدین ترتیب تمامی آنها مورد تائید قرار گرفتهاند.
- اولویت این شاخصها با بهره گرفتن از تکنیک TOPSISچگونه است؟
به عقیده سهامداران شاخصهایی همانند (اطمینان به داده های منتشر شده مالی شرکتها)، (اعتقاد به پیروی جریان آتی و بازدهی از عملکرد گذشته)، (پیگیری گزارشهای فصلی و داده های منتشر شده از سوی شرکتها)، (اخبار منتشرشده از مجامع شرکتها) و (پیگیری اخبار سیاسی و تأثیر آن بر بازار سهام) از بیشترین اهمیت در شکلدهی تصمیمگیری آنان برخوردار است اما شاخصهایی همانند (توصیه دوستان و آشنایان)، (تأثیر تحولات سیاسی خارج بر شاخصهای بورس) و (اطلاع از میانگین نرخ تورم و جریان آن) از کمترین اهمیت در این تصمیمگیری برخوردارند.
- اولویت ابعاد کلی با بهره گرفتن از تکنیک AHPچگونه میباشد؟
بر اساس نظر خبرگان بورس اوراق بهادار تهران و بر اساس پرسشنامه مقایسات زوجی، عوامل مالی در سطح شرکت، عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی و عوامل روانی بازار به ترتیب دارای اولویت میباشند.
پاسخ به فرضیات:
۱- عوامل اقتصادی، دارای تاثیر معنادار بر تصمیمگیری سهامداران در خرید سهام عادی میباشند.
بر اساس نتایج آزمون تی استیودنت، در سطح اطمینان ۹۵ درصد و با سطح معناداری ۰.۰۰۰، عوامل اقتصادی به عنوان عامل موثر بر تصمیمگیری سهامداران در خرید سهام عادی، دارای تاثیرگذاری معنادار میباشد و فرضیه تائید میشود.
۲- عوامل سیاسی، دارای تاثیر معنادار بر تصمیمگیری سهامداران در خرید سهام عادی میباشند.
بر اساس نتایج آزمون تی استیودنت، در سطح اطمینان ۹۵ درصد و با سطح معناداری ۰.۰۰۱، عوامل سیاسی به عنوان عامل موثر بر تصمیمگیری سهامداران در خرید سهام عادی، دارای تاثیرگذاری معنادار میباشد و فرضیه تائید میشود.
۳- عوامل روانی و بازار، دارای تاثیر معنادار بر تصمیمگیری سهامداران در خرید سهام عادی میباشند.