۱-۹-۳ روایی( اعتبار)[۳۲] ابزار پژوهش
مفهوم روایی به این سؤال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه ی مورد نظر را می سنجد. بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی توان به دقت دادههای حاصل از آن اطمینان داشت (سرمد، ۱۳۸۵). به عبارت دیگر روایی به این معنی است که چگونه می توانیم اطمینان یابیم که ابزار جمع آوری داده ها واقعا به اندازه گیری همان مفهوم مورد نظر پرداخته یا چیز دیگری را سنجیده است؟ به عبارت دیگر آیا ابزار سنجش توانسته خصوصیتی را که قصد سنجش آن را داشته است بسنجد یا خیر؟ ( سکاران، ۱۳۸۱).
از آنجا که در این تحقیق مهمترین ابزار جمع آوری اطلاعات و اندازه گیری متغیرها پرسشنامه است، روایی پرسشنامه از اهمیت خاصی برخوردار است. طرح پرسشهای درست با عباراتی که ابهام آن به حداقل ممکن برسد شرط اساسی برای روایی پرسشنامه است ( طاهری، ۱۳۸۷). در این پژوهش، اعتبار محتوا اعتبار عاملی و اعتبار صوری ابزار گردآوری دادهها بررسی گردیده است. لازم به ذکر است که نتایج حاصل از روایی عاملی در فصل چهارم گنجانده شده است.
۱-۱-۹-۳ روایی صوری
روایی صوری به این معناست که آیا غیر متخصصین تأیید می کنند که ابزار همان چیزی که از نام آن استنباط میشود را می سنجد یا خیر؟
در یک آزمون مقدماتی پرسشنامه بین اعضای جامعه ی آماری توزیع گردید. به منظور سنجش روایی صوری از پاسخ دهندگان خواسته شد تا ضمن پاسخ به سؤالات، نظرات خود را در مورد مناسب بودن سؤالات پرسشنامه جهت سنجش شاخص مورد نظر و همچنین ابهامات موجود ابراز نمایند و بدین ترتیب نظرات اصلاحی آنها اعمال شد.
۲-۱-۹-۳ روایی محتوا
اعتبار محتوایی[۳۳] پرسشنامه این اطمینان را به وجود می آورد که مقیاس شامل یک سری موارد کافی برای استفاده از مفهوم میباشد. روایی محتوا نوعی روایی است که معمولاً برای بررسی اجزاء تشکیل دهنده ی یک ابزار اندازه گیری بکار برده میشود. روایی محتوای یک آزمون معمولا توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین میشود. از این رو اعتبار محتوا به قضاوت داوران بستگی دارد (خاکی، ۱۳۸۸). بنابراین اعتبار محتوا ویژگی ساختاری ابزار اندازه گیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده میشود. در اینجا نیز برای بررسی روایی پرسشنامهها از روایی صوری و محتوا استفاده شد. سی اچ لاوشه[۳۴] یک روش پرکاربرد را برای سنجش اعتبار محتوا ابداع نمود. این روش میزان موفقیت میان ارزیابان یا داوران در خصوص مناسب یا اساسی بودن یک گویۀ خاص را اندازه گیری می کند که از طریق فرمول زیر محاسبه میگردد:
CVR نسبت اعتبار محتوا، ne تعداد ارزیابان یا داورانی است که گویۀ مورد نظر را اساسی یا سودمند می دانند و N نیز عبارتست از تعداد کل ارزیابان یا داوران (میرزایی، ۱۳۸۸) .
اعتبار محتوای این پرسشنامه توسط ۵ نفر از اساتید رشته ی مدیریت، متخصصین علوم نانو و و اعمال نظرات اصلاحی ایشان و نیز با مطالعۀ کتب و مقالات مربوط به تحقیق مورد تأیید قرار گرفته است. پس از آن پرسشنامهها بین ۱۵ نفر از دانشجویان دکترای رشته ی مدیریت بازرگانی گرایش بین الملل قرار گرفت و روایی محتوا برای شاخصهای تشخیص براساس نظرات مجموع ۲۰ ارزیاب محاسبه شد. براساس تعداد ۲۰ ارزیاب مطابق جدول زیر حداقل CVR مورد قبول معادل عدد ۴۲/۰ میباشد. نتایج محاسبات عددی بین ۴۲/۰ تا ۱ را برای هرگویه نشان می دهد.
جدول ۲-۳) حداقل CVR مورد قبول با توجه به تعداد ارزیابان
تعداد ارزیاب | حداقل مورد قبول | تعداد ارزیاب | حداقل مورد قبول |
۵ | ۰٫۹۹ | ۱۳ | ۰٫۵۴ |
۶ | ۰٫۹۹ | ۱۴ | ۰٫۵۱ |
۷ | ۰٫۹۹ | ۱۵ | ۰٫۴۹ |
۸ | ۰٫۷۵ | ۲۰ | ۰٫۴۲ |
۹ | ۰٫۷۸ | ۲۵ | ۰٫۳۷ |