البته دلایل زیادی وجود دارد مبنی بر این که فرار مالیاتی افراد ناشی از هنجارها و واکنش های اجتماعی است (به عنوان مثال اندرونی و دیگران^[۸]).
اول این که ارارد و فینستین^[۹] بر نقش گناه و احساس شرم در تمکین فرار مالیاتی تأکید می کنند.
۱۰-رضاییان(۱۳۹۰)- در رساله کارشناسی ارشد خود، تحقیقی با عنوان بررسی علل عدم آگاهی مؤدیان مالیاتی از قانون مالیات های مستقیم و تأثیر آن بردرآمد مؤدیان دولت (مطالعه موردی استان سمنان) انجام داده است و این گونه نتیجه گرفت که یکی از مشکلات در حال حاضر نظام مالیاتی کشور، عدم مراجعه یا عدم پرداخت مالیات به موقع مؤدیان است و این امر ناشی از علل و عواملی است که یکی از آنها ناآگاهی آنان از قانون و تأثیر مالیات در پیشرفت کارهاست که این ناآگاهی منجر به فرار مالیاتی شده و خود هزینه یا هزینه هایی برای دولت و مؤدیان دارد.

۱۱-عمادزاده و مسیب زاده (۱۳۹۱)- در پژوهشی با عنوان “فرار مالیاتی، زمینه پیدایش و راهکار های جلوگیری از آن"، به بررسی ضمانتهای اجرایی قوانین و مقررات مالیاتی و سایر عوامل بازدارنده فرار مالیاتی پرداخته اند. آنها ابراز داشته اند که حق رفتار منصفانه به عنوان یکی از حقوق اساسی مؤدیان مالیاتی مطرح است که در ایجاد رضایت و جلب همکاری و مشارکت مؤدیان نقش مؤثری ایفا می‌کند. اما این حق در قوانین مالیاتی پیش بینی نشده است. حق ثبت مذاکرات و ملاقات های مؤدیان با مأموران مالیاتی در قوانین مالیاتی، پیش بینی نشده است. این در حالی است که با پیش بینی این حق، می توان از ایجاد اختلافات بعدی در مورد آن چه بین طرفین رد و بدل و یا توافق شده ، جلوگیری کرد.
۲-۱۹-۲-تحقیقات انجام شده در خارج از کشور:
رونالد گامینگس و دیگران ^[۱۰](۲۰۰۲) -در مقاله خود تحت عنوان “اثرات روحیه­ی مالیاتی نسبت به تمکین مالیاتی” بیان می­ کند که کوشش­های اجباری سازمان مالیاتی می ­تواند تمکین مالیاتی را افزایش دهد.
بایر (۲۰۰۳)- بر اساس مدلی که ارائه داد، تأثیر نرخ مالیاتی و جرایم بر روی اندازه بار اضافی فرار مالیاتی، مورد آزمون قرار گرفته و بنا به پیش بینی مدل، نتیجه این است که نرخ بالای مالیاتی به شرط ثابت بودن سایر شرایط منجر به افزایش مقدار منابعی می شود که به طور بیهوده سرمایه گذاری شده اند، اما جرایم به اندازه نظام جمع آوری مالیات و نظام اجرای قانو مالیاتی بر روی عدم کارایی نظام مالیاتی مؤثر نیست.
رالف بایر و ماتمایس ساتر^[۱۱] (۲۰۰۴)- درباره اتلاف منابع همراه با فرار مالیاتی یک مطالعه تجربی ارائه می دهند. اتلاف منابع زمانی به وجود می آید که مالیات دهندگان و مأموران مالیاتی تلاش های پرهزینه ای را در پنهان کاری و کنترل فرار مالیاتی انجام می دهند، بنابراین نشان داده شده است که این تلاش های ناکارامد اجتماعی – و همچنین فراوانی فرار مالیاتی رابطه مثبتی با نرخ مالیاتی رایج دارد. در ضمن نشان داده شده است که فرار مالیاتی اغلب کمتر از آن چیزی است که دریک مدل با ریسک خنثی، رفتار مالیات دهندگان را پیش بینی می کند. چرا که شواهد بیانگر این است که این امر به دلیل قیدهای اخلاقی فردی است نه به خاطر ریسک گریزی افراد. علاوه بر این که فرار مالیاتی یک عارضه عمومی در اکثر کشورهاست و اثر منفی بر بودجه دولتی دارد، ممکن است در برگیرنده یک بار اضافی نیز باشد، چرا که منجر به تحریک شدن مؤدیان و مأموران مالیاتی می شود تا منابع خود را به صورت غیرمولد سرمایه گذاری نمایند. یعنی اتلاف منابع به منظور پنهان کردن یا گریز از مالیات صورت می گیرد.
ایچهورن(۲۰۰۴)^[۱۲]- مدل رشد درون زا را بررسی کرده به طوری که افراد فرار مالیاتی و مصرف را در طول زمان با یک ساختار مالیاتی مشخص در سیاست های تمکینی دولتی بهینه می نمایند و به این منظور با به کارگیری یک مدل تصادفی کنترل بهینه، که درآن مشکلات افراد حل شده و نرخ رشد اقتصادی به دست می آید، نشان داده شده است که با توجه به یک سیاست مالیاتی معین فرار مالیاتی محرک رشد اقتصادی است زیرا منجر به پس انداز بیشتری می شود چون خانوارها تنها زمانی از پرداخت مالیات فرار می کنند که از نظر ارزش قابل انتظار برای آنها مفید باشد و درآمد بیشتری را برای پس انداز بر جای بگذارد. اما اگر واکنش دولت در نظر گرفته شود، نشان داده شده که دولتی که به دنبال حداکثر کردن رفاه می باشد، نرخ مالیاتی را به سمت بالا تعدیل می نماید تا عرضه کافی کالای عمومی را تضمین کند در نتیجه فرار مالیاتی هیچ تأثیری بر رشد اقتصادی ندارد.
برنارد فورتین^[۱۳]، جوی لاکرویکس^[۱۴] و ماری- کلایر ویلوال^[۱۵]، ۲۰۰۴، در تحقیق فرار مالیاتی و واکنش های اجتماعی که انجام داده اند، معتقدند که تجارب آزمایشگاهی در حل این مسأله بسیار مفید است و در ضمن نشان داده شده که نظام مالیاتی ناعادلانه می تواند به افزایش فرار مالیاتی منجر شود و اگر نظام مالیات بندی در راستای عدالت افقی باشد تمکین به افزایش فرار مالیاتی منجر شود و اگر نظام مالیات بندی در راستای عدالت افقی باشد تمکین مالیاتی بهبود می یابد.
۶- هنریک^[۱۶] (۲۰۰۹) -در مقاله خود تحت عنوان ” مسئله فرار مالیاتی و اهمیت اعتماد” مفهوم فرار مالیاتی را از لحاظ ده نوع مختلف مالیات مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و به تغییرات در چگونگی پرداخت مالیات می ­پردازد. وی بیان می­دارد به جای بحث پیرامون فرار مالیاتی به عنوان یک پدیده معمول باید مالیات­های مختلف را به صورت جداگانه بررسی نمود. همچنین در ادامه عنوان می­ کند کسانی که به همشهریان خود اعتماد نمی­کنند به احتمال بیشتر معتقدند که آنها از پرداخت مالیات طفره می­روند اما عدم اعتماد سیاستمداران حتی تاثیر عمیقتری دارد مخصوصاً برای مالیات­هایی که دوباره توزیع می­شوند و یا به لحاظ مالی پرداخت می­شوند. از اینرو برای سیاستمداران مهم است که تا مورد اعتماد دیگران باشند به منظور اینکه قادر باشند تا مالیاتها را برای حفظ وضعیت رفاهی جمع­آوری کنن.
۷- مارتی^[۱۷] (۲۰۱۰) -در مقاله خود تحت عنوان ” فرار مالیاتی و فیزیولوژی از کنترل­های اجتماعی ” می­نویسد در تصور معمول از علم اقتصاد در فرار از پرداخت مالیات، انتخاب مالیات دهندگان برای اجتناب از پرداخت مالیات به مسئله بی­طرفی در سیستم مالیاتی بستگی دارد.
هدف این مقاله ایجاد یک فونداسیون و اساس فیزیولوژی معطوف کردن توجه هر یک درباره رفتار انسانی به عنوان یک فرایند پیروی از قوانین و مقررات می­باشد. طبق نظریه اصلی مالیات دهندگان با قوانین مالیاتی که اصولاً بتوانند رضایت کاملی از آنها داشته باشند موافق­تر هستند.
۸-چن^[۱۸] (۲۰۱۲)- در مقاله خود تحت عنوان ” فرارازمالیات در الگوی رشد درون رو” در این الگو دولت نرخ مالیات را بهینه می­ کند، حال آنکه اشخاص فرار از مالیات را بهینه می­سازند. این الگو نرخ مالیات، فرار از مالیات و رشد اقتصادی را مورد بررسی قرار می­دهد و آنها را با نظام های اقتصادی همانند دیگر مقایسه می­ کند. همچنین در مورد تاثیرات سه سیاست دولت درباره نرخ مالیات، فرار از مالیات و رشد اقتصادی تحقیقاتی کرد و پی برد که افزایش هزینه­ها و جریمه­های فرار از مالیات باعث کاهش فرار مالیاتی می­ شود. در حالیکه افزایش در رسیدگی مالیات فرار از مالیات را زمانی کاهش می­دهد که هزینه اجرای مالیات خیلی بالا نباشد. فاعدتاً این سه سیاست به علت تاثیر غیر مستقیم آنها بر روی فرار از مالیات و نرخ مالیاتی مطلوب، تاثیرات نا معلومی بر رشد اقتصادی کشور دارند.
۹-بروینگ^[۱۹] (۲۰۱۳)-مقاله ای با عنوان “بانک های خارجی برنده تاخیر جدید در قانون فرار از مالیات” نوشته است. وی در این مقاله به بررسی علل تاخیر بانک های خارجی در قانون فرار از مالیات پرداخته است.درایران مانند بسیاری از کشورهای صادر کننده نفت، دسترسی به منابع درآمدی سرشار و سهل الوصول حاصل از نفت، در طی سال ها مانع از توجه جدی به نقش مالیات ها در اقتصاد و سیاست های مالی گردیده است. طی سال های اخیر بروز نوسان هایی در بازار نفت تنگناهایی برای بودجه کشور ایجاد نموده و سبب گردیده تا مالیات ها حداقل با هدف تأمین منبع مطمئن درآمدی که دارای ثبات بیشتری است مورد توجه جدی قرار گیرد. بدین جهت موضوع مالیات، عنوان تحقیقی بسیاری از کارشناسان و اساتید و … را به خود اختصاص داده است که ۳ مورد از این تحقیقات انجام شده در زمینه مالیات به شرح زیر است :
۱-۹- برآورد توابع مالیات های مستقیم و غیرمستقیم است که توسط دکتر احمد شهشهانی انجام گرفته. معادلات این تحقیق از طریق معادلات خطی ساده آزمون شده اند.
۱۰- جوردی^[۲۰](۲۰۱۳) -در مقاله خود تحت عنوان ” تورم، فرار از مالیات و میزان مصرف” می ­آورد ما میزان تورم را بر روی دو عامل قبول مالیات و مقدار درآمد دولت در چارچوب پولی که خانواده در میزان مصرف خرید استفاده می­ کنند را تجزیه و تحلیل نمودیم. خانواده در معرض حسابرسی­های با آژانس اعمال مالیات است. موازنه ثابتی از عدم کاهش توزیع میزان مصرف ارائه می­دهیم. نتایج مهم شامل توصیف غیر یکنواخت است کمتر و کوچکتر می­ شود این عمل باعث فرار مالیاتی می­ شود، بنابراین باعث کاهش درآمد دولت می­ شود و این عمل تورم را افزایش می­دهد.
فصل سوم
روش‌ اجرای تحقیق
۱-۳ مقدمه
هدف اصلی پژوهش علمی، شناسایی پدیده ­های طبیعی ، مشخص نمودن روابط این پدیده ­ها و به دنبال آن، دستیابی به قواعد و قوانینی که به وسیله آنها بتوان تغییرات این پدیده ­ها را پیش بینی نمود، می­باشد. پژوهش علمی امری است نظامدار، منطقی، تجربی، تکرارپذیر و انتقال پذیر که از طریق ساختار علمی، داده ­ها را خلاصه نموده و به وسیله شیوه ­های تحلیل، توانایی شناسایی روابط کلی را افزایش می­دهد. پژوهش با نوعی مسئله آغاز می­گردد که با بهره گرفتن از روش­های علمی به دنبال یافتن جواب مسائل است. بنابر تعریف، به کلیه وسایل و مراحل سیستماتیک اطلاعات و نحوه تجزیه و تحلیل منطقی آنها برای نیل به یک هدف معین، روش تحقیق علمی گفته می­ شود(نبوی،۱۳۷۵، ۹)^.
روش علمی دارای شکل خاص و نظامداری است که به منظور افزایش میزان ارتباط بین جواب و مسئله مورد نظر، با بالا بردن میزان اعتبار و کاهش تورش مربوط به آن است(دلاور، ۱۳۸۸، ۱۵)^.
اولین فعالیت در هر پژوهشی، انتخاب مسئله آن پژوهش می­باشد. در واقع صورت یک مسئله غالباً اساسی تر از حل آن است. حل مسئله ممکن است فقط مستلزم مهارت تجربی و ریاضی باشد. حال آنکه طرح سوالات نو و بررسی مسائل قدیمی از دیدگاهی تازه، نیازمند ذهنی خلاق است و این نکته بیانگر آزمودگی فرد در علم است. هر پژوهشی در واقع با قصد پاسخگویی و راه حل یابی برای یک مسئله اصلی که در قالب یک پرسش ظهور کرده است، آغاز می­ شود. بدین لحاظ برای اینکه انسجام، هدفمندی و کاربردی بودن پژوهش حفظ شود، بایستی حول یک مسئله اصلی سازماندهی شود (خاکی، ۱۳۷۸ ،۶)^.
در این فصل مراحل انجام تحقیق مورد بررسی قرار می­گیرد. روش تحقیق،ویژگی­های تحقیق، فرضیات تحقیق، جامعه مطالعاتی، نحوه جمع­آوری داده ­های مربوط به متغیرهای تحقیق و چگونگی تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز در این فصل مورد توجه قرار گرفته است.
۲-۳بیان مسئله:
دنیای پیشرفته امروز برای رسیدن به هر هدف بهینه و جامع در فردای پیش رو به ارزش اطلاعات پی برده است و به درستی دریافته که بدون اطلاعات در سامانه برنامه های جامع نمی توان سخن از اجرا و مدیریت حرفه ای راند. از آنجایی که مالیات در کشورهای پیشرفته نقش بسزایی در توسعه اقتصادی دارد، مالیات الکترونیک به لحاظ کارکردهای آن از مظاهر اقتصادهای پیشرفته و توسعه یافته است.
در ایران با توجه به بهره گیری از سیستم فناوری اطلاعات و مکانیزه کردن امور و اولویت دادن به درآمدهای مالیاتی در مقایسه با سایر درآمدها در بودجه دولت و افزایش درآمدهای مالیاتی و تحقق آن نسبت به اهداف برنامه در سال های اخیر و با نگاهی عمیق به سند چشم انداز ۲۰ ساله و نقش و اهمیت مالیات و سیاست های مالیاتی در رسیدن به اهداف سند چشم انداز در واقع رهیافتی استراتژیک در مباحث اقتصادی و برنامه ریزی کشور است که ایران ۱۴۰۴ را ایران توسعه یافته، فعال و تاثیرگذار در اقتصاد جهانی معرفی می کند. از همین روست که اجرای طرح جامع مالیاتی و پیگیری این تفکر و ایده در کشور می تواند جایگاه نظام مالیاتی ایران را از بابت مالیات الکترونیک در اقتصاد جهان تبیین نماید. (تراب احمدی، ۱۳۸۹)
۳-۳اهداف تحقیق:
۱-۳-۳- اهداف اصلی تحقیق:
تحقیق حاضر سعی بر آن دارد که یکی از جنبه های مهم برای بستر سازی وبهبود اجرای مالیات که همان آموزش مؤدیان مالیاتی و جلوگیری از فرارهای مالیاتی می باشد بپردازد.
آنچه این تحقیق به دنبال آن است شناسایی علمی وسیستماتیک روش های فرار مالیاتی در نظام مالیاتی است که باعث افزایش اثر بخشی وکارایی وسهولت اجرای مالیات می گردد.
۲-۳-۳- اهداف فرعی تحقیق:
اهداف اختصاصی که این پژوهش آن است که روش های فرار مالیاتی در نظام مالیات با شاخصه های ثبت معاملات در دفاتر ،عدم افشا به موقع عملیات مالی ،قوانین مقررات و معافیت ها ،توافقات در خود اظهاری و بخشودگی جرایم مالیاتی رابطه مثبت و معنی داری حاکم می باشد یا خیر.
۴-۳ فرضیات تحقیق:
فرضیه عبارت است از حدس، ظن، گمان یا توضیح آزمایش نشده پژوهشگر در رابطه بین دو یا چند متغیر، رفتار، پدیده یا واقعه معینی که به وقوع پیوسته یا هنوز اتفاق نیفتاده است . فرضیه در حقیقت پیش بینی یا انتظار پژوهشگر درباره چگونگی رابطه بین متغیرها، رفتارها و یا حادثه­های مورد مطالعه است. بدون شک فرضیه ابزار نیرومند و با اهمیت یک پژوهش علمی است که پژوهشگر به کمک آن به جستجوی یک تبیین می پردازد «اری» و همکارانش (۱۹۷۲) چهار هدف برای تبین فرضیه عنوان کرده اند (خاکی، ۱۳۷۸ ،۶)^.
فرضیه برای پدیده ها تبین آزمایشی فراهم می آورد و موجب افزایش معرفت علمی می شود
فرضیه جمله­ای است که به صورت ربطی بیان می شود و به توصیف رابطه بین متغیرها می پردازد .
فرضیه مجموعه فعالیت­های اجرائی پژوهش را تعیین می کند
فرضیه چارچوبی برای گزارش نتایج پژوهش فراهم می آورد با عنایت به نقش با اهمیت فرضیه در پژوهش­های علمی ، چارچوب تحقیق حاضر بر اساس فرضیات مطرح شده در ذیل استوار می باشد .
فرضیه اصلی:
بین روش های فرار مالیاتی در نظام مالیات با شاخصه های ثبت معاملات در دفاتر ،عدم افشا به موقع عملیات مالی ،قوانین مقررات و معافیت ها ،توافقات در خود اظهاری و بخشودگی جرایم مالیاتی رابطه مثبت و معنی داری حاکم می باشد.
فرضیه فرعی:
۱-بین ثبت معاملات در دفاتر با روش های فرار مالیاتی در نظام الکترونیکی رابطه معنی داری وجود دارد.
۲- بین افشاء بموقع و ثبت معاملات و عملیات مالی در دفاتر با روش های فرار مالیاتی در نظام مالیات الکترونیکی رابطه معنی داری وجود دارد.
۳- بین قوانین و مقررات و معافیت ها با روش های فرار مالیاتی در نظام مالیات الکترونیکی رابطه معنی داری وجود دارد.
۴-بین اجرا و عدم اجرا و سیستم نظارت مالیاتی با روش های فرار مالیاتی در نظام مالیات الکترونیکی رابطه معنی داری وجود دارد.
۵-بین توافقات در خود اظهاری با روش های فرار مالیاتی در نظام مالیات الکترونیکی رابطه معنی داری وجود دارد .
۶- بین بخشودگی جرایم مالیاتی و اقساط بلند مدت با روش های فرار مالیاتی در نظام مالیات الکترونیکی رابطه معنی داری وجود دارد.
۵-۳ روش تحقیق:
این تحقیق، یک تحقیق تجربی در حوزه تحقیق­های اثباتی حسابداری است که مبتنی بر اطلاعات واقعی صورت­های مالی شرکت­های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار تهران است. این تحقیق از نوع تحقیقات پرسشنامه ای است که در آن برای تایید یا رد فرضیات از روش های آماری استفاده خواهد شد.