ب) امید مذموم ۲۲۸
۴-۴-۱-۳- آثار امید به خداوند در قرآن ۲۲۹
۴-۴-۱-۴- راه­های کسب امید در قرآن ۲۲۹
۴-۴-۲- امید در عهد عتیق ۲۳۴
۴-۴-۲-۱- متعلق های امید در عهد عتیق ۲۳۴
۴-۴-۲-۲- اقسام امید در عهد عتیق ۲۳۷
الف) امید ممدوح ۲۳۷
ب) امید مذموم ۲۳۸
۴-۴-۲-۳- آثار امید به خداوند در عهد عتیق ۲۳۹
۴-۴-۲-۴- راه­های کسب امید در عهد عتیق ۲۴۱
۴-۴-۳- امید در عهد جدید ۲۴۳
۴-۴-۳-۱- متعلق های امید در عهد جدید ۲۴۵
۴-۴-۳-۲- اقسام امید در عهد جدید ۲۴۷
الف) امید ممدوح ۲۴۷
ب) امید مذموم ۲۴۷
۴-۴-۳-۳- امید در عهد جدید و آثار آن ۲۴۷
الف) امید در اناجیل سه گانه همسو و آثار آن ۲۴۷
ب) تعالیم یوحنا پیرامون امید و آثار آن ۲۴۹
ج) تعالیم پولس پیرامون امید و آثار آن ۲۴۹
۴-۴-۳-۴- راه­های کسب امید در عهد جدید ۲۵۱

• • نتایج ۲۵۳

۴-۵- بررسی شکرگزاری در قرآن و عهدین ۲۵۶
۴-۵-۱- شکرگزاری در قرآن ۲۵۸
۴-۵-۱-۱- شیوه ­های شکرگزاری از خداوند در قرآن ۲۶۱
۴-۵-۱-۲- دلایل شکرگزاری از خداوند در قرآن ۲۶۲
۴-۵-۱-۳- آثار شکرگزاری از خداوند در قرآن ۲۶۳
۴-۵-۲- شکرگزاری در عهد عتیق ۲۶۴
عنوان صفحه
۴-۵-۲-۱- شیوه ­های شکرگزاری از خداوند در عهد عتیق ۲۶۷
۴-۵-۲-۲- دلایل شکرگزاری از خداوند در عهد عتیق ۲۶۸
۴-۵-۲-۳- آثار شکرگزاری از خداوند در عهد عتیق ۲۶۹
۴-۵-۳- شکرگزاری در عهد جدید ۲۷۰
۴-۵-۳-۱- شیوه ­های شکرگزاری از خداوند در عهد جدید ۲۷۲
۴-۵-۳-۲- دلایل شکرگزاری از خداوند در عهد جدید ۲۷۳
۴-۵-۳-۳- آثار شکرگزاری از خداوند در عهد جدید ۲۷۳

• • نتایج ۲۷۵

فصل پنجم: نتیجه گیری ۲۷۷

• • پیشنهادها ۳۰۰

• • اصطلاح نامه ۳۰۱

• • تصاویری از کتاب مقدس (عهد عتیق و عهد جدید) ۳۰۶

• • منابع و مآخذ ۳۲۲

پیشگفتار :
در نیم قرن گذشته بیشتر متفکران ادیان بزرگ از ضرورت گفتگوی ادیان سخن می­گویند و برای بسط و گسترش آن تلاش می­ کنند. طرح این گفتگو و تبادل نظر جهت ابهام­زدایی از پیام­های اصلی ادیان و تقویت زمینه ­های صلح و همزیستی میان پیروان آنها نقش حیاتی دارد. از این رو، بر هر صاحب اندیشه­ای فرض است با پشتوانه­ی علمی در قلمرو وسیع این اندیشه­ی فراخ گام بردارد اگر چه نضج و قوام این تفکر زمانی میسر است که زمینه ­های علمی لازم و به دور از عصبیت­های قومی-نژادی متکی بر مبناهای کلامی دقیق فراهم آید که نتیجه­ آن تجلّی و به بار نشستن مشترک های ادیان الهی است. گفت وگو اگر بر محور تفاوت­ها و مخالفت­ها بنا شود، نتیجه ای جز خصومت و لجاج ندارد، بنابراین هرگاه گفت وگو در جهت یافتن نقطه­های مشترک باشد به تعامل می­انجامد. مصادیقی از مطالعات تطبیقی را نیز در میان آموزه‌های قرآن کریم ردیابی کرد، چنان که در آیه ۶۴ از سوره مبارکه آل عمران می‌فرماید: «قُلْ یَأَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلىَ‏ کَلِمَهٍ سَوَاءِ بَیْنَنَا وَ بَیْنَکمُ‏ْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَ لَا نُشرِْکَ بِهِ شَیًْا وَ لَا یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُولُواْ اشْهَدُواْ بِأَنَّا مُسْلِمُون‏» (آل­عمران، ۳/ ۶۴)، «وَ لَا تجَُدِلُواْ أَهْلَ الْکِتَابِ إِلَّا بِالَّتىِ هِىَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنْهُمْ وَ قُولُواْ ءَامَنَّا بِالَّذِى أُنزِلَ إِلَیْنَا وَ أُنزِلَ إِلَیْکُمْ وَ إِلَاهُنَا وَ إِلَاهُکُمْ وَاحِدٌ وَ نحَْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ» (عنکبوت، ۴۶/ ۲۹)، «وَ أَنْزَلْنا إِلَیْکَ الْکِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْکِتابِ وَ مُهَیْمِناً عَلَیْهِ فَاحْکُمْ بَیْنَهُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّه‏» (مائده، ۵/ ۴۸). البته این گفت و گوها، هرگز در صدد نادیده انگاشتن تفاوت­ها و اصول فقهی ادیان نیست اما باید درصدد این باشد که سوءتفاهم های و رقابت­های گذشته را که اکثراً مطابق با آموخته­های تاریخی غیرواقعی و بر اثر منافع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ملی بی­اساس بوده از سرراه بردارد (مجموعه مقالات سومین سمپوزیوم بین المللی اسلام و مسیحیت ارتودکس، ۱۳۷۴، ص۳۴). بنابراین، بررسی و تحقیقی به منظور فراهم ساختن زمینه ­های علمی لازم و فراهم آوردن مبناهای اعتقادی و اصولی دقیق از ادیان الهی، و ارائه نظرهای مشترک آنان ضروری و راه­گشاست.

علاوه بر روشن شدن مزایای گفتگوی ادیان، مهم­ترین بخش آموزه­های ادیان آسمانی، تعالیم اخلاقی آن است و پیامبران، مربیان و مراقبان تزکیه و پاکی نفس پیروان خویش می­باشند (ر.ک: جمعه، ۶۲/ ۲) و آمده­اند تا شخصیت اخلاقی انسان­ها را سامان دهند: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاق» (مجلسی، بی تا، ج۶۸، ص۳۸۲). فضیلت­های اخلاقی مبتنی بر دین است که تمدن‌ها را حرکت بخشیده و تضمینی برای اجرای قوانین و احکام ایجاد می کند. این صفت­ها می‌تواند و باید در ابعاد مختلف زندگی جاری گشته تا ناهنجاری‌ها را از چهره جامعه و جهان بزداید، و توجه به آنها زمینه­ ساز همزیستی مسالمت­آمیز بین انسان­ها می­باشد.
از این رو، نگارنده این رساله درصدد پیدا نمودن مفهوم­های مشترک و همچنین موارد اختلاف میان قرآن و عهدین در موضوع فضایل اخلاقی-ایمانی است و بر این باور است که در این زمینه، نقاط مشترک بیش از نقاط اختلاف است و این موارد مشترک جنبه بنیادین دارد به نحوی که می ­تواند اساس گفت­و­گوی شرایع الهی باشد و در نتیجه بسط حقایق دینی، روشن دلی و روشن بینی انسان­ها حاصل شود.
این رساله با چنین هدفی سعی دارد تا فضایل اخلاقی- ایمانی، هدف، مبانی و جایگاه آنها را به استناد قرآن و عهدین و همچنین مراجعه به منابعی که در این زمینه وجود داشته بالاخص تفسیر­های مربوط به آن کتب، مورد بررسی قرار دهد و پس از شناخت این فضایل در این کتب آسمانی، قصد دارد موراد اشتراک و اختلاف این دو دین را در موضوع مورد نظر تجزیه و تحلیل و مورد ارزیابی قرار دهد.
از این رو، این پژوهش، در پنج فصل تنظیم گردیده است: