زیر ساخت ها

برخورداری از زیرساخت های پیشرفته نظام بانکی و نظام ارتباطات در داخل کشور جهت صادرات
برخورداری از امکانات حمل و نقل مناسب و مجهز(زمینی، دریایی و …) جهت صدور کالا
کارگشایی فعالیت انجمن صنفی صنایع

 

منابع مالی

دسترسی به منابع مالی و سرمایه کافی برای فعالیت های تولیدی و صادراتی

همکاری مراکز و نهادهای رسمی توسعه صادرات جهت تأمین مالی صادرات

 

نقش دولت

حمایت دولت از سرمایه گذاری های خارجی در بخش های مختلف صنعت در جهت توسعه صادرات
قوانین و مقررات تسهیل کننده صادرات
سیاست های دولت در جهت حمایت از تولیدات
سیاست های تعرفه ای دولت در زمینه واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه ای مورد نیاز برای تولید
سیاست های تشویقی صادرات در زمینه صنعت

 

دانش فنی

بهره مندی از تسهیلات مراکز توسعه صادراتی از قبیل مشاوره و آموزش در مسائل بازاریابی
امکانات تحقیقاتی و دانشگاهی در داخل کشور در زمینه بهبود فناوری تولید محصولات جهت صادرات

 

 

نتایج بدست آمده نشان می دهد که تمامی ۱۵ بعد در نظر گرفته شده، در توسعه صادرات صنایع نساجی اثرگذار می باشند. همچنین اولویت بندی عوامل به ترتیب میزان اهمیت عبارتند از: کیفیت محصولات، نگرش راهبردی مدیریت، مواد اولیه، فناوری، دانش مدیریت، شدت رقابت، تحقیقات بازاریابی، پیشبرد فروش، نوسانات غیر منتظره، تبلیغات، صنایع مرتبط، زیرساخت ها، منابع مالی، نقش دولت و دانش فنی(توکلی و دهقانی سانیج، ۱۳۸۹).

 

 

• رستگاری پور و همایونی فر(۱۳۸۶) به بررسی عوامل سیاسی و اقتصادی مؤثر بر صادرات غیر نفتی ایران پرداخته اند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در بخش اقتصادی عواملی مانند درآمدسرانه، جمعیت، شاخص قیمت مصرف کننده و نرخ مبادله در کشورهای طرف تجاری ایران، از عوامل مؤثر بر صادرات کالاهای غیر نفتی ایران هستند. بی ثباتی سیاسی کشورهای طرف تجاری ایران نیز بر روند صادرات ایران اثر گذار است. بر اساس یافته ها، هر چه جمعیت، درآمد سرانه و شاخص قیمت مصرف کننده در کشورهای طرف تجاری ایران افزایش یابد، صادرات ایران به آن کشورها نیز افزایش می یابد. اما نرخ مبادله و بی ثباتی سیاسی در کشورهای مذکور با صادرات ایران رابطه عکس دارد.

 

 

برخی از مطالعات مربوطه که از مدل الماس ملی پرتر استفاده نموده اند و نیز عوامل اثر گذار بر صادرات و نیز موانع صادرات را مورد مطالعه قرار داده اند به شرح زیر است.

 

 

• در تحقیقی با عنوان بررسی و رتبه بندی موانع و مشکلات صادرات گاز طبیعی ایران به عرصه های بین المللی بر مبنای مدل الماس پورتر که توسط حسن اسماعیل پور و همکاران انجام گرفته شده است، با توجه به مطرح بودن اصل رقابت پذیری یا تجارت آزاد درعرصه جهانی باتکیه بر مزیت نسبی کشور در زمینه منابع گاز طبیعی ، در این پژوهش وضعیت رقابتی صنعت گاز کشور، صادرات گاز طبیعی به بازارهای بین المللی با بهره گرفتن از »مدل بومی شده الماس ملی« مایکل پورتر بررسی شده است و ضمن تجزیه و تحلیل رقابت پذیری صنعت گاز ایران، فرصت ها و تهدیدهای احتمالی پیشروی این صنعت در بازارهای بین المللی مشخص گردید.

 

 

نتایج حاصل از این تحقیق، مزیت رقابتی صنعت گاز کشور در سطح جهانی را تایید نکرد؛ و در سطح اطمینان ۹۵% (۵% = a) تمامی شش عامل مدل به عنوان مشکلات فراروی توسعه صادرات گاز مورد تایید قرار گرفتند. در پایان این تحقیق پیشنهاد می شود که ضمن تدوین استراتژی رقابتی، در تعیین، اجرا و ارزیابی استراتژی های کنونی خود تجدید نظر اعمال گردد(اسماعیل پور و همکاران،۱۳۸۹).

 

 

• در تحقیق دیگری که توسط فرزاد کریمی و یوسف حسن پور کار سالاری با عنوان رتبه بندی صنایع کوچک و متوسط استان اصفهان با رویکرد ارزیابی عملکرد عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی صورت گرفته است مزیت رقابتی صنایع کوچک و متوسط استان اصفهان به روش عملکردی عوامل تعیین کننده آن در سالهای ۱۳۷۵ و ۱۳۸۴ با بهره گرفتن از شاخص های ترکیبی با کمک گرفتن از مفهوم ضریب مکانی مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق که رتبه بندی صنایع در آن با بهره گرفتن از شاخص های بهره وری، ارزش افزوده، اشتغال زایی، وابستگی به مواد خام و اولیه داخلی، بهره وری تولید، گرایش های سرمایه گذاری با بهره گرفتن از تکنیک آنتروپیو صورت پذیرفته شده، شاخص توسعه های عملکرد عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی نشان می دهد که بهبود یا عدم بهبود در عملکرد عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی صنایع کوچک و متوسط استان، فرآیندی انعطاف پذیر و نشان دهنده عدم پایداری نسبی در موقعیت بسیاری از صنایع استان در طول یک دهه اخیر است که متأثر از عوامل مختلفی است. عمده ترین این عوامل، نحوه دسترسی صنایع کوچک و متوسط استان به منابع اولیه داخلی و تأمین منابع مالی جهت سرمایه گذاری است (کریمی. حسن پورکارسالاری،۱۳۸۸)

 

 

 

• در پژوهش دیگری که توسط حسنقلی پور، اصانلو و سلامی با عنوان شناسائی و رتبه بندی مشکلات و موانع صادرات خودرو در کشور صورت پذیرفته است وضعیت صنعت خودرو کشور از حیث صادرات خودرو به بازارهای جهانی بر پایه »مدل الماس مزیت رقابت ملی« مایکل پورتر، مورد مطالعه قرارگرفته است که پس از انجام رتبه بندی با استفاده تکنیک تحلیل واریانس و نرم افزار spss ،عامل استراتژی ،ساختار و رقابت پذیری شرکت بعنوان اولین عامل و همچنین عوامل دولت و صنایع مرتبط و پشتیبان رتبه های دوم و سوم را بدست آوردند. در پایان این تحقیق مشکلات و موانع مرتبط با صادرات خودرو بطور کلی طبقه بندی شده و راهکارهای پیشنهادی در رابطه با هر مشکل بیان شده است (حسنقلی پور.اصانلو. سلامی ،۱۳۸۷).

 

 

 

• در تحقیق دیگری با عنوان مزایای استفاده از خدمات شرکت های مدیریت صادرات در راهبردهای توسعه صادرات بنگاه های کوچک و متوسط که توسط منیژه قره چه و فیروز شمشیری صورت پذیرفته شده است ابتدا به بیان نظریه بین المللی شدن بنگاه های کوچک و متوسط پرداخته و نیازهای اطلاعاتی این بنگاه ها را در طول مسیر بین المللی شدن و درسطوح مختلف آن بیان می کند. سپس اشاره ای به موانع و مشکلاتی شده است که این واحدها در زمینه مدیریت فعالیت های صادراتی خود با آنها در حال چالش هستند (قره چه. شمشیری،۱۳۸۹)

 

 

 

• در پژوهش دیگری با عنوان تعیین وضعیت رقابتی صنعت پرورش میگوی ایران در بازارهای بین المللی بر اساس مدل الماس رقابت ملی مایکل پورتر که توسط محمد حقیقی و پگاه مختاری صورت پذیرفته است به شناسایی و تحلیل وضعیت موجود رقابتی در این صنعت پرداخته شده است. این تحقیق که با بهره گرفتن از مدل الماس رقابت مایکل پورتر صورت گرفته است نشان دهنده این است که صنعت پرورش میگوی ایران در مقایسه با سایر رقبای جهانی از جایگاه ضعیف تری برخوردار است. از لحاظ میزان اهمیت هریک از عوامل با توجه به اینکه تمامی عوامل مدل از درجه اهمیت بالاتر از متوسط برخوردار هستند که حاکی از مهم بودن مولفه ها برای سنجش وضعیت صنعت از دیدگاه خبرگان است. در این میان مهمترین عامل نهاده های تولید و کم اهمیت ترین آنها ساختار، استراتژی و وضع رقابت داخلی در صنعت است (حقیقی.مختاری، ۱۳۸۴)

 

 

 

• در تحقیقی با عنوان بررسی رقابت پذیری صادراتی صنعت قطعات خودرو ایران در بازارهای صادراتی که توسط حسن ولی بیگی و همکاران انجام پذیرفته است به بررسی رقابت پذیری صادراتی صنعت قطعات خودرو ایران در بازارهای صادراتی و همچنین تعیین منابع موثر بر تغییر در صادرات پرداخته شده است.در این تحقیق محقق به دنبال پاسخ برای دو سوال است که عبارتند از: ۱٫ وضعیت رقابت پذیری صادراتی قطعات خودرو ایران در بازارهای صادراتی طی سال های ۱۹۹۷-۲۰۰۱ چگونه است؟ ۲٫ منابع موثر برتغییر صادرات قطعات خودرو کشور کدامند؟ در پایان تحقیق و پس از بررسی هایی که توسط محققین صورت پذیرفت نتایج حاصله نشان داد که الگوی رشد جریان صادرات از اثر کالایی و تقاضای جهانی به سمت اثر کشوری و رقابتی در حال تغییر است. لیکن اثر رقابتی در رشد صادرات قطعات خودرو کشور چندان از سهم چشمگیری برخوردار نبوده است. همچنین اندازه گیری شاخص پلان تجاری کشور، حاکی از آن است که عمده قطعات صادراتی (بیش از ۹۰ درصد) علی رغم اینکه از رشد نسبتاً خوبی نیز برخوردار بوده اند روانه بازارهایی شده اند که تقاضا در آنها در حال کاهش بوده است (ولی بیگی وهمکاران،۱۳۸۳)

 

 

 

• در تحقیقی با عنوان شناسایی و رتبه بندی موانع صادراتی شرکت های کوچک و متوسط صنایع غذایی که توسط آرش جعفری صورت پذیرفته است، پس از مرور ادبیات تحقیق، پرسشنامه ای طراحی شده که در آن ۹ عامل قوانین و مقررات مربوط به صادرات، سیستم بانکی کشور، مجوزهای بهداشتی ، مشکلات مدیریتی در بدنه اجرایی دولت، فقدان آموزش تخصصی در زمینه صادرات، مشکلات و هزینه های بازاریابی صادرات، فقدان زیر ساخت های مناسب حمل ونقل، سطح فرهنگی جامعه نسبت به مقوله صادرات و در نهایت تحریم های وارده بر کشور را تحت پوشش قرار داده است. از میان این عوامل عامل سطح فرهنگی جامعه نسبت به مقوله صادرات رتبه اول را به عنوان مانع کسب نموده است و عامل قوانین و مقررات مربوط به صادرات رتبه آخر را بدست آورده است و عامل فقدان زیر ساخت های مناسب نیز بعنوان تنها عامل غیر مانع شناخته شده است (جعفری،۱۳۸۸).

 

 

 

• در پژوهش دیگری با عنوان بررسی مشکلات صادرات چرم تبریز و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن که توسط سهیلا مهدیزاده صورت پذیرفته شده است سعی شده است موانع توسعه صادرات چرم از لحاظ تئوری های بازاریابی و از دیدگاه صادرکنندگان مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و همچنین اولویت بندی بین این عوامل صورت بگیرد. از جمله نتایج این تحقیق می توان به شناسایی موانعی همچون نبود تکنولوژی به روز ، کمبود مواد اولیه ، کیفیت نامناسب محصولات ، ‌عدم حمایت دولت ، ‌قوانین و مقررات نامناسب دولتی ،‌ بی توجهی به بازاریابی اشاره کرد . در انتهای تحقیق نیز پیشنهاداتی به منظور رفع این موانع ارائه شده است (مهدیزاده،۱۳۸۹)

 

 

 

• در تحقیقی دیگر با عنوان شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر افزایش صادرات محصولات DMT (مواد اولیه الیاف مصنوعی) که توسط اکرم آزادی احمدآبادی صورت پذیرفته شده است پنج فرضیه برای بررسی تأثیرگذاری پنج عامل;عوامل تولید مناسب ، حمایت های دولت، توانایی رقابتی شرکت، شیوه های بسته بندی مناسب، فعالیت های بازاریابی مورد بررسی قرار می گیرد که پس از انجام آزمون فرض های آماری ۴ عامل اول از عوامل موثر بر میزان صادرات تشخیص داده شدند و میان عامل فعالیت های بازاریابی با میزان صادرات DMT رابطه معنا داری وجود نداشت (آزاده احمدآبادی،۱۳۸۴).

 

 

 

• در پژوهش دیگری با عنوان بررسی مشکلات مصرف، تولید وصادرات فرش دستباف استان کرمان رهیافت تحلیل سلسله مراتبی (AHP) که به صورت مقطعی در سال۱۳۸۶ توسط فاطمه ایرانی کرمانی و همکاران انجام گرفته است. در این تحقیق که با بهره گرفتن از نظر کارشناسان، پرسشنامه ای طراحی شده است۱۱۴ پرسشنامه بین تولیدکنندگان، صادرکنندگان و سایردست اندرکاران فرش دستباف استان کرمان توزیع، و با بهره گرفتن از روش تحلیل سلسله مراتبی این مشکلات رتبه بندی شده است. براساس نتایج این مطالعه رتبه اول مشکلات مصرف، تولید و صادرات فرش دستباف استان کرمان، مربوط به بخش دولتی، رتبه دوم مربوط به بازار، رتبه سوم مربوط به رقیبان و رتبه چهارم مشکلات مربوط به بخش خصوصی است (ایرانی کرمانی،۱۳۸۸).

 

 

 

• رحیم نیا و صادقیان(۱۳۹۰)، در تحقیقی به بررسی رابطه بین جهت گیری استراتژیک و موفقیت شرکت های صادراتی پرداخته اند. آنها بیان می کنند، روند جهانی سازی و شکل گیری فضاهای رقابتی جدید منجر شده است که صادرات نه تنها برای اقتصاد ملی امری ضروری باشد، بلکه برای بقا و رشد بسیاری از شرکت ها نیز امری حیاتی تلقی شود. نوع جهت گیری استراتژیک به عنوان یکی از مهمترین عوامل اثر گذار بر موفقیت صادرات مشهود است. یکی از چارچوب های جهت گیری استراتژیک، فعال بودن در مقابل انفعالی بودن است. فعال بودن با درک مدیریتی مبنی بر این که سازمان می تواند ار زریق تحلیل نظام مند فرصت ها و تهدیدها، مقصدش را تحت تأثیر قرار دهد، تعریف می شود و در مقابل انفعالی بودن بیانگر سطوح پایین تحلیل تقاضا و تحقیق بازار در سازمان است. انتظار می رود که شرکت های صادراتی با جهت گیری استراتژیک فعال، موفقیت بیشتری را در امر صادرات تجربه کنند و نیز داشتن جهت گیری استراتژیک انفعالی، موفقیت صادرات شرکت ها را مخدوش می کند. نتایج این تحقیق نشان می دهد، جهت گیری استراتژیک فعال بر موفقیت صادرات و انتظار موفقیت آتی صادرات تأثیر مثبت دارد. اگر چه تأثیر منفی جهت گیری استراتژیک انفعالی بر موفقیت صادرات و انتظار موفقیت آتی صادرات رد شده است(رحیم نیا و صادقیان، ۱۳۹۰).

 

 

۲-۷-۲- پیشینه خارجی